ارزیابی و شناسایی ترکیب‌های شیمیایی موجود در مواد استخراجی چوب راش توسط کروماتوگرافی گازی- طیف‏سنجی جرمی

محورهای موضوعی : جنگلداری

سید خلیل حسینی هاشمی ¹ (گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)
لیلا آقازاده ² (گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)
افشین رجبی خرمی ³ (گروه شیمی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)
غزاله ارشدی نیا ⁴ (گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)

تاریخ دریافت : 1393/07/08 تاریخ پذیرش : 1393/10/15 تاریخ انتشار : 1394/05/01

کلید واژه: عصاره کلروفرمی, قارچ رنگین‎کمان, ترکیب‏های فنولی و چربی‎دوست, ترانس- کاریوفیلن,

چکیده مقاله :

گونه چوبی راش (Fagus Orientalis) متعلق به تیره درختان خزان کننده و پهن برگ یکی از مهمترین گونه های چوبی صنعتی در ایران بوده که به طبقه گونه های چوبی بی دوام تعلق دارد. به منظور ارزیابی نقش مواد استخراجی بر دوام اندک این گونه چوبی در برابر قارچ مولد پوسیدگی سفید رنگین‎کمان (Trametes Versicolor)، استخراج مواد از نمونه های چوبی با ابعاد 2×2×2 سانتی متر توسط ترکیبی از حلال های آلی نظیر n- هگزان/اتانول (1:1)، اتانول، کلروفرم، دی اتیل اتر و آب به روش سوکسله طبق استانداردهای TAPPI T204 om- 88 و ASTM 1107- 96 انجام شد. میانگین درصد مواد استخراجی کلروفرمی چوب راش برابر 97/5 درصد تعیین گردید. نتایج حاصل از کاهش وزن نمونه ها بعد از 14 هفته نشان داد که تاثیر عصاره کلروفرم بر دوام نمونه ها در برابر قارچ مولد پوسیدگی چوب بیشتر بوده و کاهش وزن نمونه‎ها (38/30 درصد) نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. ترکیب های فنولی و چربی دوست موجود در مواد استخراجی کلروفرمی این گونه چوبی در پایان توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. 28 ترکیب در مجموع با درصدهای متفاوت در عصاره کلروفرمی چوب راش شناسایی گردید که فراوان‎ترین آنها اسید هگزا دکانوییک، تری متیل سایلیل استر (28/13 درصد)، ترانس- کاریوفیلن (88/12 درصد)، تری متیل سایلیل 3، 5- دی متوکسی- 4- (تری متیل سایلیل اکسی) بنزوات (69/11 درصد)، ایکوزان (96/6 درصد) و هگزادکان (79/6 درصد) بودند. همچنین از ترکیب های فنولی (سزکوئی ترپن ها) با فعالیت ضد قارچی، ضد باکتری و لارو کشی، ترانس- کاریوفیلن (88/12 درصد)، بتا- سلینن (10/3 درصد)، بتا- بیسابولن (01/3 درصد)، آلفا- سلینن (19/2 درصد)، آلفا- کاریوفیلن (85/1 درصد)، کاریوفیلن اکسید (54/1 درصد)، آلفا- کوپائن (92/0 درصد)، دلتا- کادینن (85/0 درصد)، بتا- المن (77/0 درصد) و ایزواگونول (19/0 درصد) مورد شناسایی قرار گرفتند.