واکاوی سند برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به منظور دستیابی به توسعه پایدار سازگار کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست
محورهای موضوعی : محیط زیست
سمیه اسمعیلی
1
(استادیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
کلید واژه: توسعه پایدار, محیط زیست, برنامه ششم, منابع طبیعی, کشاورزی,
چکیده مقاله :
توسعه از حدود سال 1327 تحت عنوان دخالت مدیریت شده و توسعه پایدار از حدود سال 1374 به هدف تداوم اقدامات مدیریت شده با نگاه به آینده، محور برنامه های کشور بوده است. علی رغم تجربه یازده برنامه بلندمدت در این فرآیند، کشور همچنان با چالش بزرگ عدم تحقق اهداف توسعه ای قانون برنامه بر اساس سندهای مصوب مواجه بوده است. پژوهش حاضر به روش مطالعات مروری و فراتحلیلی با واکاوی قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1396-1400) با تمرکز بر بخش منابع طبیعی انجام شد. به دلیل ارتباط تنگاتنگ بخش کشاورزی و اثرگذاری آن بر محیط زیست، ارتباط بین هر سه بخش به طور تلفیقی در یک ساختار دیده شد. نتایج بررسی قانون سند ششم کشور در بخش های منابع طبیعی، محیط زیست و کشاورزی نشان از وجود شکاف جدی در تدوین قانون برنامه و اجرای آن دارد که به فقدان وجود نظام برنامه ریزی مطلوب، هماهنگ و بهینه و عدم ارتباط منسجم و نهادینه بین برنامه ریزی، سیاست گذاری و بودجه ریزی مربوط است. مجموعه ای از احکام کلی، اهداف آرمانی و موضوع های متعدد و متنوع در برنامه ها و عدم تعیین دقیق منابع مورد نیاز و قابل دستیابی در کنار سایر ترکیب های برنامه های توسعه منجر به عدم دستیابی به اهداف مد نظر برنامه های توسعه کشور در این خصوص شده است که نشان از تضاد جدی در نگاه پایدار به منابع طبیعی همسو با بخش کشاورزی و محیط زیست دارد. بنابراین لازم است تغییر جدی در دیدگاه درمان محوری برنامه ریزی های توسعه صورت پذیرفته و به جای آن از نگاه سیستماتیک پیشگیری‌محور و پیش‌بینی‌محور در فرآیند برنامه ریزی بهره گرفته شود.
Development for the purpose of managed intervention since 1948 and sustainable development for the purpose of continuation of managed actions in the future since 1995 have been the focus of the country's plans. Despite the experience of eleven long-term planning in this process, the country is still facing the big challenge of not fulfilling the development goals of the program law based on the approved documents. The present research has been carried out by the review and meta-analytical studies by analyzing the law of the sixth five-year economic, social and cultural development plan of the Islamic Republic of Iran (2017-2021) with a focus on the natural resources sector. Due to the close relationship between the agricultural sector and its impact on the environment, the relationship between all three sectors has been integrated into one structure. The results of the review of the country's sixth planning law in the natural resources, environment and agriculture sectors show that there is a serious gap in the formulation of the plan and its implementation, which is due to the lack of a desirable, coordinated and optimal planning system and the lack of coherent and institutional communication between It leads to planning, policy making and budgeting. A set of general rules, ideal goals and numerous and diverse topics in the programs and the lack of precise determination of the required and achievable resources along with other combinations of development programs lead to the failure to achieve the goals of the program and development of the country in this regard, which shows a serious contradiction in the sustainable view of natural compatible resources with agriculture and environment district. Therefore, it is necessary to make a serious change in the treatment-oriented view of development planning and instead use a systematic prevention-oriented and prediction-oriented view.
_||_