مقایسه اثر بخشی آموزش کارکردهای اجرایی و مدیریت والدین در کاهش نشانه های کودکان مبتلا به اختلالات اضطرابی

محورهای موضوعی : روش ها و مدل های روانشناختی

آزاده وزیری ¹ , حسن احدی ² , بهنام مکوندی ³ , پرویز عسکری ⁴ , سعید بختیار پور ⁵

1 - گروه روانشناسی، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی،اهواز.
2 - گروه روان‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - گروه روان‌شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
4 - گروه روان‌شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
5 - گروه روان‌شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

تاریخ دریافت : 1395/05/05 تاریخ پذیرش : 1395/05/05 تاریخ انتشار : 1395/02/01

کلید واژه: اضطراب, کودکان, کارکردهای اجرایی, مدیریت والدینی,

چکیده مقاله :

    این پژوهش با هدف بررسی اثر بخشی آموزش کارکردهای اجرایی و آموزش مدیریت والدینی بر نشانه های اضطرابی کودکان انجام گرفت. پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش، همه کودکان پیش دبستانی 5-4 ساله مبتلا به اختلالات اضطرابی منطقه شش تهران به تعداد 114 نفر بود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده در مجموع 60 کودک انتخاب شدند و در سه گروه که هر کدام شامل بیست نفر بود، جای گرفتند. در گروه نخست، کودکان مورد آموزش کارکرهای اجرایی و درگروه دوم، والدین مورد آموزش مدیریت والدینی قرار گرفتند در حالی که گروه سوم آموزشی ندیدند. ابزار سنجش آزمون، مقیاس اضطراب کودکان اسپنس(اسپنس،1988) بود. در تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که نمره های دو گروه آموزش دیده در پس آزمون نسبت به پیش آزمون کاهش دارد (P<0.001). هم‌چنین، گروه دوم که آموزش مدیریت اجرایی را دریافت کرده بودند، در مقایسه با گروه آموزش، کارکردهای اجرایی در مقایسه پس آزمون با پیش آزمون، کاهشی بیش تر نشان داد. (P<0.001). بنابراین، آموزش کارکردهای اجرایی و مدیریت والدینی می‌تواند در درمان اختلالات اضطرابی کودکان مفید واقع شوند، ولی آموزش مدیریت والدینی تاثیری بیش تر دارد.

چکیده انگلیسی:

    The purpose of this research is to study the effectiveness of training executive functions and the training of parental management on anxiety symptoms on children. In this study, the Quasri-Experimental Design with pre-post testing method is considered. The population of the study contained the 114 preschool children (4-5 years old) with the anxiety disorders who were selected from the region six in the city of Tehran. Sixty children were selected into three groups of twenty individuals by using the simple random sampling method. In first group, children received executive function training; in second group, parents received parental management while the third group received no training. The Spence Children's Anxiety Scale (SCAS) (Spence, 1998) test measurement was considered. The analysis of covariance methodology was utilized to analyze the data. The result of analysis shown that the groups who received training were significantly reduced in the post-test compared to pre-test (P < 0.001). In addition, the second group who received parental management training in comparison with executive function training group was significantly reduced in post-test compared to pre-test (P < 0.001). Therefore, the effectiveness of training executive functions and parental management was confirmed for the anxiety disorders treatment in children; however, the parental management is more effective.

منابع و مأخذ:

 

- احتسابی،ا.(1387).تاثیر برنامه آموزش مدیریت والدین بر نشانه های اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی.پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.

- ایلدر آبادی، ا. (1388). مرور جامع پرستاری بهداشت جامع . تهران : نشر جامعه نگر.

- بساک نژاد، س.؛ پلویی، ف. و داوودی،ا. (1391). اثربخشی آموزش مدیریت اضطراب خانواده به مادران کودکان مضطرب پیش دبستانی. مجله علمی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اهواز، جلد سوم.صفحه 373-365

- داودیان،ز.(1387).بررسی اثربخشی آموزش راهبرهای فراشناختی بر کاهش اضطراب امتحان و پیشرفت تحصیلی دانش اموزان دختر سال اول دبیرستان های شهرستان ایلام. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی، تهران، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.

- سلیمانی،م. (1390). بررسی عملی بودن اعتبار روایی و نرم یابی پرسشنامه اضطراب اسپنس. پایان نامه کارشناسی ارشد روانسنجی، دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.

- کندال، فیلیپ سی .( بی تا). روان شناسی مرضی کودک. ترجمه بهمن نجاریان و ایران داوودی (1384). تهران: انتشارات رشد.

- گرجی، ی.(1383). بررسی و مقایسه اثربخشی کاربرد و روش های اصلاح رفتاری توسط والدین، معلمان و ترکیب هر دو در کاهش نشانه های اختلال بیش فعالی و نقص توجه دانش آموزان دوره ابتدایی. پایان نامه دکترا. دانشگاه علامه طباطبایی.

- مجتبی زاده، م.(1385). بررسی رابطه بین حافظه فعال، اضطراب و پیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان پسر سال سوم دبیرستان شهر زنجان. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی، تهران، دانشگاه علوم تربیتی و روانشناسی علامه طباطبایی.

- میر مهدی،ر.(1386).تاثیر آموزش کارکردهای اجرایی و روش آموزش بیان نوشتاری بر بهبود عملکرد ریاضیات، خواندن وبیان نوشتاری دانش اموزان پایه چهارم با اختلالات یادگیری. رساله دکتری روان‌شناسی کودکان استثنایی، تهران، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه علامه طباطبایی.

- میلانی فر، ب.(1384). روانشناسی کودکان و نوجوانان استثنائی. (چاپ هفدهم). تهران: انتشارات قومس.

- هیوز، جان. ان(بیتا).  روان شناسی بالینی کودک. ترجمه  نجاریان، بهمن، خدارحیمی، سیامک  و مکوندی، بهنام. (1375). اهواز:انتشارات مردمک.

- Anastopoulos, A., shelton, T.L., Gueverment, d.c. & Dupaul, G.j.(1992).Parenting stress among families of children with attention deficit hyperactivity disorder. Journal of Abnormal Psychology, (20), 503-520.

- Barkley, R. A, Edwards, G., Laneri, M., Fletcher, K. & Meteria, L. (2001). The efficacy of problem-solving communication training alone, behavior management training alone and their combination for parent-adolescent conflict in teenagers with ADHD and ODD. Journal consult clin psycho, 69(6):9-26-41.

- Bannon, S., Gonsalves, C.J., Croft, R.J., & Boyce, P.M. (2006). Executive function in obsessive-compulsive disorder: state or trait deficits. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 40(11-12), 1031-1138

- Best, J. R., Miller, P. H. & Jones, L. L. (2009). Executive functioning after age 5: changes and Correlates. Journal of Developmental Review, (29)3, 163-220.

- Dutke, S., & Stober, J. (2001). Test anxiety and working memory. Journal of Cognitive & Emotion, 15(3), 381 – 389.

- Fabiano, G. A. (2005). Behavioral parent training for father of children with attention deficit hyperactivity disorder: Effectiveness of the intervention and a Comparison of 2 formats. New York: Buffalo University. Available: www.chadd.com.

- Ginsberg, G. S., Silverman, W. K., & Kurtines, W. K. Family

Involvement in treating children with phobic and anxiety disorders: A look ahead. Clin Psychol Rev 1995; 15(2):457-473.

- Kazdin, A. (2006). Parent management training evidence, outcomes and issues. Journal of American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 25, 149-162.

- Khanna, M. S., & Kendall, P. C. Exploring the role of parent training in the treatment of childhood anxiety. Journal of Consult Clin  Psychol 2009; 77(5): 981-986.

- Loftiz, W.C. (2004). An ecological validity study of executive function measures in children with and without attention deficit hyperactivity disorder. Journal of Learning Disabilities, 34, 237-248.

- Marlowe, W. B. (2000).  An intervention for children with disorders of executive functions. Developmental Neuropsychology, (18)3, 445–454

Mattew, o. J., & Miller, R. B.,& polson, D. M. (2005). Toward a standard of care for child ADHD: implications for Marriage and family therapist. Journal of marital and family therapy, (31), 191-205

- Micco, J., Henin, A., Biederman, J., Petty, C., &Beker, D. (2009). Executive function in patientswith depression and anxiety. Journal of Depress Anxiety,( 26), 780-790.

- Watkins, L., Robbins, T., & Veale, D. (2005). Executive function In Obsessive- Compulsive. Journal of Brain and Cognition, (43), 98-120.

- Weinberg, H. A. (2005). Parent training for attention on Deficit hyperactivity disorder: Parental and Child outcome, Journal of clinical Psychology, 55(7).9.7.13.