تعالیم خرد گرایانه در شاه‌نامة فردوسی
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
عبدالله رضایی
1
(استادیار زبان و ادبیات فارسی
دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد بوشهر ـ ایران)
کلید واژه: فرهنگ, culture, Civilization, wisdom, ادب تعلیمی, teaching literature, مدنیّت, فرزانگی, عاقلانه, wise,
چکیده مقاله :
از آن جائی که توجه عمدة فردوسی به تمدن و فرهنگ ایرانی است، اثر ارجمند این حکیم فرزانه مشحون است از تعالیم حکیمانه و فرهنگ ساز. فردوسی بر اساس اوّلُ ما خَلَقَ اللهُ العقل خردورزی و تعقل را درمانگاه هر درد بی درمانی می‌داند که بدون بهره‌گیری از آن هیچ کاری به سامان نمی‌رسد. آنچه در این مقاله مطمح نظر بوده بررسی و شناخت و ارائه دقیق و حساب شدۀ خردورزی کارآمدی است که الگو و راه کار نیاکان موفق و سرافراز ما در این سرزمین بوده است. تبلوری از تعالیم خردورزانه این دانشی مرد فرهنگ پرور را در معرض عقل و هوش خواننده قرار می دهیم تا بتواند دُرَر گران سنگ این تعالیم را آویزة گوش و هوش خود سازد و با به کارگیری آن در آبادانی و سرافرازی این مرز و بوم هر چه بیشتر و راه گشاتر همت بلند خود را مصروف دارد. وی به موازات تعالیم خردگرایانه که تجلی بخش کام‌یابی‌های درخشان نیاکانمان بوده از افتادن در مسیر نادانی که آن را بی‌راهۀ شیطان قلمداد می‌کند بر حذر می دارد.
Ferdowsi mostly pays attention to Persian culture and civilization , so this wise sag's great masterpiece is full of the wise and cultural doctrines. According to the statement: '' Wisdom is the first thing that was created '', Ferdowsi calls wisdom the hospital of any in curable disease, which nothing will lead to success without it. In this essay, the main subject is to review, study and present precisely the efficient wisdom that have been the pattern and the main strategy of our successful and prosperous ancestors in this territory. We will present a crystallization of the wise do ctrines of this cultural scientist to the reader's wisdom and intellect, in order to cause him to be able to use and adopt the precious pearls of these doctrines, and by using it, the reader would use his upper efforts and endeavors for the prosperity and success of this region and country, much more and better and more guiding. Besides the wise doctrines that have been emanating our ancestor's bright success, he prohibits us from going to the ignorance road, which he calls it the Satan's astray.
1- اسلامی ندوشن، محمّدعلی (1382) باران نه رگبار، تهران: نغمه زندگی.
2- ـــــــــــــــــــــــــ (1383) بازتاب‌ها، تهران: آرمان.
3- ـــــــــــــــــــــــــ (1383) چهار سخنگوی وجدان ایران، تهران: قطره.
4- خاقانی، بدیل (1368) دیوان شعر به تصحیح سید ضیاء الدین سجادی، تهران: زوّار.
5- شعار، جعفر(1363) غم نامه رستم و سهراب، تهران: ناشر.
6- صفا، ذبیح الله(1369) حماسه سرایی در ایران، تهران: امیرکبیر.
7- فردوسی، ابوالقاسم(1966)شاه نامه به تصحیح او. اسمیرانو ج1 مسکو: ادبیات خاور.
8- کزازی، جلال الدین( 1372) رؤیا، حماسه، اسطوره، تهران: مرکز.