بررسی شیوه‌ی روایت تمثیلی «پیر چنگی» در مثنوی از منظر پسامدرنیسم
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
لیلا رضایی
1
(استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خلیج فارس- بوشهر- ایران)
عباس جاهدجاه
2
(دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور- بوشهر- ایران)
کلید واژه: روایت, مثنوی معنوی, پسامدرنیسم, مولوی, Molavi, Narrative, پیر چنگی, روایت تمثیلی, Postmodernism, Mathnavi, Pir e Changi,
چکیده مقاله :
مثنوی معنوی از نظر نوآوری در شیوه‌های روایت در میان متون کهن ادب فارسی، اثری منحصر به فرد است. شگردهای بدیع مولوی در بازروایت حکایت‌ها – که پیش از مثنوی در آثار دیگر ادب فارسی ذکر شده‌اند- گاه تا به جایی پیش می‌رود که نزدیکی‌ها و شباهت‌هایی را به روایت‌های مدرن و پسامدرن به نمایش می‌گذارد. یکی از حکایت‌های متفاوت و نوآورانه‌ی مثنوی، حکایت پیر چنگی است. مولوی در پرداخت این روایت، تغییرات بسیاری ایجاد کرده و آن را از شکل اصلی که در کتاب اسرارالتوحید محمد بن منور ذکر شده دور کرده است. در پژوهش حاضر روایت تمثیلی مولوی از پیر چنگی از منظر نقد پسامدرن و با کمک آرای برایان مک‌هیل (Brian McHale) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتیجه‌ی به دست آمده نشان می‌دهد که در این داستان شواهدی از مرگ مؤلف، خودمختاری شخصیت، افول کلان‌روایت، پایان باز و تداخل دنیاهای موازی (دنیای واقعی و تخیلی) را می‌توان مشاهده کرد.
Mathnavi – Ma'navi is the most innovative and wonderful work in classic Persian literature because of its new narrative strategies. These special strategies that jalal al-Din Rumi used in the narration of the tales that found In other Persian literature books before Mathnavi, have some resemblances with modern or postmodern narratives. One of these innovative narratives in Mathnavi is the fiction of "Pir e Changi" (the oldman who plays harp). Rumi has presented this fiction with many changes and so this narrative is not in the original form as mentioned in "Asrar al Tawhid (the mystery of Unification) by Mohammad ibn Monavvar. In this article this tale from mathnavi has been studied in the field of postmodern criticism by the theory of Brian Mchale. The result shows that we can find the evidences of postmodern fictions as: death of the author, autonomy of characters, the end of metafictions, open ending and the combination of parallel worlds.