تمثیل‌های طبیعت در شعر درمانی: بهزیستی عاطفی در دلنوشته های اتوبیوگرافی
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسیفرزانه هراتیان 1 * , فریبرز درتاج 2 , محمد حاتمی 3 , فریبرز باقری 4 , ابوطالب سعادتی 5
1 - دانشکده روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشکده روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
3 - دانشکده روانشناسی، دانشگاه خوارزمی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - دانشکده روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
5 - دانشکده روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: تمثیل‌های طبیعت, شعر درمانی, بهزیستی عاطفی, دلنوشته‌های اتوبیوگرافی, تحلیل محتوایی,
چکیده مقاله :
این تحقیق کیفی به بررسی نقش تمثیل‌های طبیعت در دلنوشته‌های اتوبیوگرافی نویسنده در کتاب فانوسی به ارتفاع آسمان هفتم می‌پردازد. هدف این مطالعه شناسایی و تحلیل تمثیل‌های طبیعت به عنوان وسیله‌ای برای تسهیل بهزیستی عاطفی است. در دنیای مدرن، افراد با چالش‌های عاطفی و روانی متعددی مواجه هستند که ناشی از فشارهای اجتماعی، اقتصادی و فردی هستند و بر سلامت روان و بهزیستی عاطفی تأثیر می‌گذارند. بنابراین، نیاز به روش‌های نوین و مؤثر برای مدیریت این چالش‌ها احساس می‌شود. تمثیل‌های طبیعت به عنوان نمادهایی از زیبایی، آرامش و ارتباط با دنیای طبیعی می‌توانند به عنوان پل ارتباطی میان فرد و احساساتش عمل کنند. هدف اصلی این تحقیق، بررسی و تحلیل تمثیل‌های طبیعت در دلنوشته‌های اتوبیوگرافی در کتاب فانوسی به ارتفاع آسمان هفتم و تأثیر آن‌ها بر بهزیستی عاطفی است. این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال است که چگونه تمثیل‌های طبیعت می‌توانند به افراد کمک کنند تا تجربیات خود را بهتر درک و بیان کنند. این مطالعه از روش کیفی تحلیل محتوا بهره می‌برد و محقق با بررسی متون و شناسایی الگوها، تم‌ها و معانی نهفته در تمثیل‌های طبیعت، به تحلیل تأثیر این تمثیل‌ها بر سلامت روان و بهزیستی عاطفی می‌پردازد. یافته‌ها نشان می‌دهد که بهره‌گیری از تمثیل‌های طبیعت می‌تواند به عنوان یک روش درمانی به افراد کمک کند تا افکار و احساسات پیچیده خود را به آسانی بیان و مدیریت کنند. این مقاله پیشنهاد می کند که در برنامه‌های درمانی و مشاوره‌ای، از تمثیل‌های طبیعت به عنوان ابزاری مؤثر برای بهبود سلامت روان و بهزیستی عاطفی استفاده شود.
This qualitative research examines the role of nature metaphors in the autobiographical writings of the author in the book A Lantern High to the Seventh Heaven. The aim of this study is to identify and analyze how nature metaphors are used as a means to facilitate emotional well-being. In the modern world, individuals face numerous emotional and psychological challenges arising from social, economic, and personal pressures that impact mental health and emotional welfare. Therefore, there is a need for innovative and effective methods to manage these challenges. Nature metaphors, as symbols of beauty, tranquility, and connection to the natural world, can serve as a bridge between individuals and their emotions. The primary objective of this research is to investigate and analyze the nature metaphors in the autobiographical writings in A Lantern High to the Seventh Heaven and their effects on emotional well-being. This research seeks to answer the question of how nature metaphors can help individuals better understand and articulate their experiences. The study employs qualitative content analysis methods, with the researcher examining texts to identify patterns, themes, and meanings embedded within nature metaphors, analyzing their impact on mental health and emotional well-being. Findings indicate that utilizing nature metaphors can serve as a therapeutic method, helping individuals easily express and manage complex thoughts and feelings. It is recommended that nature metaphors be used as effective tools for improving mental health and emotional well-being in therapeutic and counseling programs.
امجدیان، هنگامه. (1401). "تفاوت شعر طبیعی با شعر دربارة طبیعت و خوانش مانیفست شعر سبز." پژوهش‌های نوین ادبی، شماره 1
امینی، داود. "توسعه اخلاق هیجان مدار از طریق ادبیات داستانی". مجله اخلاق در علوم و فناوری، بهار 1398، سال چهاردهم، شماره 1، صفحات 12 تا18 18151 تا 169
پورحاتم؛ شبنم. "درمانگری، کاربردی دیگرگونه برای شعر." زبان و ادب فارسی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج) تابستان 1395 - شماره 26 و 27
------------، پورحسن، خاطره. (1397). "بررسی تأثیر شعر بر کاهش افسردگی و افزایش خوش‌بینی." زبان و ادبیات فارسی، بهار و تابستان 1397، شماره 84، صفحات 53 تا 71
جهان تیغ، بهروز، عزیز خادملو ، افسانه افشین مهر. (1394). روانشناسی شعر و تاثیر آن در درمانگری،همایش ملی روانشناسی و مدیریت آسیب های اجتماعی
حسيني كازروني، سيد احمد (1394). تمثيل وادبيات تمثيلي.، تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی. (23)7
حسین آبادی، سارا. (1394). ویژگی شعر درمانی و بازتاب آن در اشعار رهی معیری. همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران
خدیري، طاهره. ( 1392 ). گفت و گو با چند شاعر معاصر دربارة نقش شعر در روان درمانی - شعر و دردهاي امروز بشر. روزنامۀ اطلاعات. شمارة 25605 . پنجشنبه نوزدهم خردادماه. تهران
.خمیرکار، مینا، (1395) در کتاب شعردرمانی، رویکردی نوین به روان‌درمانی، جالیززبان
رادنیا، مهدی و جلالی، امیر. (1394). کارکردهای طبیعت در شعر منوچهر آتشی. همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران
رمضانی، ربابه و مسگر، امیر. "جایگاه ادبیات درمانی در ارتباطات زنانه". مجله علوم خبری، پاییز 1398، شماره 31، صفحات 56 تا 69
سنگری، محمدرضا. "یادداشت سردبیر: ادبیات درمانی". مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی، تابستان 1386، شماره 82، صفحات 2 تا 3
صاحبی، علی. (1385). کاربست تمثیل در شناخت درمانی افسردگی. بازتاب دانش
------------- (1393). تمثیل درمانگری کاربرد تمثیل در بازسازی شناختی. سازمان سمت
فروردین، پرویز. (1351). از شعر تا شعردرمانی. انتشارات معین
گذشتی، م.؛ دابویی، پ.؛ و مرادی، س. (1395). اثربخشی شعر درمانی گروهی در کاهش مشکلات روانشناختی و بهبود کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران (نامه دانشگاه)، 26(144)، 98-107.
مرداسی سردارآبادی، صغری. (1395). تمثیل و کارکرد آن در شعر درمانی. تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی، پاییز، 29، 133-150
وفایی فرد، م.، رحیمی، م.، بهنام فر، م.، خامسان، احمد. (1396). رویکرد شناخت‌درمانی و بررسی دو تحریف شناختی (تعمیم مبالغه‌آمیز و نتیجه‌گیری شتابزده) مبتنی بر تمثیل‌های مثنوی مولوی. مجله: متن شناسی ادب فارسی. شماره 34. صفحات 49-66
Conlon, A. (2015). Going beyond: Using poetry to introduce metaphor to clinical graduate students. Journal of Poetry Therapy, 28(1), 1-9.
Haratyan, F. (2024). A lantern high to the seventh heaven. Noandishan Publication, Iran.
--------------- & Kamyabizadeh, D. (2024). Souls seeking transcendence: A collection of poems written by a mother and her daughter on the path of self-discovery toward peace. National Academic Press, India.
Holmes, J. (2008). Mentalisation and metaphor in poetry and psychotherapy. Advances in Psychiatric Treatment, 14(3), 167-171.
Kellner, D. (2022). Symbolism and emotion in poetry: A therapeutic perspective. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 16(4), 489-496.
McAdams, D. P. (2020). The art and science of personality development. Guilford Press.
Maanmieli, K., & Ihanus, J. (2021). Therapeutic metaphors and personal meanings in group poetry therapy for people with schizophrenia. Journal of Poetry Therapy, 34(4), 213-222.
Moon, B. (2007). The role of metaphor in art therapy: Theory, method, and experience. Charles C Thomas Publisher.
Pennebaker, J. W., & Chung, C. K. (2011). Expressive writing: Connections to physical and mental health. In J. W. Pennebaker (Ed.), The psychology of language: In memory and learning (pp. 316-340). Boston: Allyn & Bacon.
Rosenfield, R. U. (2007). Expanding the use of the symbolic/ceremonial mode of poetry therapy practice: A cross-cultural metaphor. Journal of Poetry Therapy, 20(4), 195-201.
Shuttleworth, R. (1985). Metaphor in therapy. Dramatherapy, 8(2), 8-18.
Snyder, M. (1996). Our ‘other history’: Poetry as a meta‐metaphor for narrative therapy. Journal of Family Therapy, 18(4), 337-359.
Ulrich, R. S. (1984). View through a window may influence recovery from surgery. Science, 224(4647), 420-421.