تاثیر مقادیر نیتروژن و پتاسیم بر برخی صفات کمی و کیفی و کارآیی زراعی مصرف کود در زراعت عدس
محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی
رقیه ذبیحی محمودآباد
1
(باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران)
محمد حسن زاده
2
(گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی (مغان)، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.)
کلید واژه: عملکرد, عدس, کارآیی مصرف نیتروژن و پتاسیم,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی تاثیر سطوح نیتروژن و پتاسیم بر کارآیی زراعی و جذب نیتروژن و پتاسیم و درصد پروتئین دانه عدس، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، در شرایط آبی اجرا شد. فاکتورها شامل سطوح کود پتاسیم با سه سطح (0، 35 و 70 کیلوگرم در هکتار) از منبع سولفات پتاسیم و سطوح کود نیتروژن با سه سطح (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) به صورت گرانوله و رقم مورد کشت، رقم بومی منطقه بود. در کلیه صفات اندازه گیری شده به جز کارآیی زاراعی مصرف کود نیتروژن و پتاسیم، افزایش مصرف کود پتاسیم و نیتروژن، در اثرات اصلی هر کدام از کودها، موجب افزایش صفات عملکرد و اجزای عملکرد و همچنین صفات مربوط به درصد و جذب کودهای پتاسیم و نیتروژن شد به طوری که بیشترین مقدار این صفات در سطوح تیماری 70 کیلوگرم کود پتاسیم و 60 کیلوگرم کود نیتروژن به دست آمد. اثرات متقابل کود پتاسیم و نیتروژن نیز برای صفات عملکرد دانه، کارآیی زراعی کود پتاسیم، عملکرد پروتیین دانه و مقدار جذب نیتروژن دانه، معنی دار بود. به طور کلی نتایج این تحقیق، نشان داد که استفاده همزمان از کود نیتروژن و پتاسیم واکنش مثبت عدس به این دو کود را به همراه داشته و باعث افزایش عملکرد دانه گردید، بنابراین استفاده ترکیبی از این دو کود جهت افزایش صفات کمی و کیفی در این گیاه، توصیه می‌شود.
In order to investigate of the effects of nitrogen and potassium levels on nitrogen and potassium uptake, agronomical use efficiency and protein content of lentil, a field factorial experiment design in the base of complete random block in three replications was carried out in the research field of Islamic Azad University of Ardebil branch during 2015-2016. Factors include potassium fertilizer rate with three levels (0, 35 and 70 kgK/ha) the form of potassium sulphate source and nitrogen fertilizer rate with three levels (0, 30 and 60 kgN/ha) the form of granulation and the cultivated variety was the native variety. The results showed that in the all of traits, (Except of agronomical nitrogen and potassium used efficiency) increasing of nitrogen and potassium fertilizer rate increased the studied traits. The main effects of each fertilizers, cased to increase of yield and yield components and precentag and the amount absourbtion of potassum and nitrogen fertilizer traits, so that the highest amount of these traits was obtained in 70 kgK/ha potassium fertilizer and 60 kgN/ha nitrogen fertilizer. The interaction effects between potassium and nitrogen fertilizer on grain yield, agronomic efficiency of K fertilizer, protein yield of grain and grain nitrogen uptake were significant. The results of this study showed that simultaneous use of nitrogen and potassium fertilizer was positive reactions of lentil to fertilizers and increased seed yield.Totally Co-application of these two fertilizers to increase the quantity and quality of this plant under this condition, is recommended.
باقرى، ع. و م. گلدانى، 1376. زراعت و اصلاح عدس. انتشارات جهاد دانشگاهى مشهد. 248 صفحه.
بیکنژاد درونکلایی، ص. م. عزیزی، و. رامئه و م. افضلی. 1387. اثر مقادیر مختلف پتاسیم ومنیزیم بر روی برخی صفات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه ژنوتیپهای سویا. دهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. 30- 28 مرداد ماه 1387. موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج. ص 350.
رافضی، ر. م. مقدم واحد و م. ولیزاده، 1377. ارزیابی تنوع ژنتیکی و رابطه عملکرد با اجزای خود به روش تجزیه علیت در عدس. پنجمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. صفحه 29-30.
رحیمی، م.م. م. یادگاری، ع. اسکندری، ح.ر. ابراهیمی، و م.ک. شفازاده، 1387. بررسی اثر روی و پتاسیم بر عملکرد و اجزا عملکرد گندم رقم الموت در یاسوج. دهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. 30- 28 مرداد ماه 1387. موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج. ص 433.
رییسی، ف. و م. ر. خواجهپور. 1371. تاثیر مقادیر کودهای ازت، فسفر و پتاسیم بر رشد و عملکرد سیبزمینی رقم کوزیما. مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 23. شمارههای 3 و4: 37-48.
عزیزی چاخرچمن، ش. ح. مصطفایی، د. حسنپناه، ح. کاظمی اربط، م. یارنیا، م. داداشی، و ف. صفاریپور. 1387. بررسی تجزیه علیت عملکرد و اجزای عملکرد دانه ژنوتیپهای امیدبخش عدس در شرایط دیم. خلاصه مقالات دهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران ـ کرج. صفحه 156.
فتحی، ق. 1377. نگرشی نو بر کارآیی مصرف عناصر غذایی (با تاکید بر عنصر ازت). مجموعه مقالات کلیدی چهارمین گنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران صفحات 226-285.
نادری عارفی، ع. ع. بخشنده، ح. نادیان، خ. عالمی سعید و م.ح. قرینه. 1387. اثر مقادیر مختلف پتاسیم و گوگرد بر عملکرد دانه و روغن کلزا در اقلیم معتدل سرد. دهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. 30- 28 مرداد ماه 1387. موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج. ص 387.
نخفروش، ع. و ع. کوچکی. 1377. بررسی شاخصهای مورفولوژیک و فیزیولوژیک موثر بر عملکرد و اجزای عملکرد در ژنوتیپهای مختلف عدس. چکیده مقالات پنجمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. دانشگاه مازندران. 115صفحه.
هاشمی دزفولی، ا. ع. کوچکی و م. بنای‍‍‍‍‍ان اول. 1377. افزایش عملکرد گیاهان زراعی. ترجمه. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. صفحه 248.
Azad, A.S. and A.A. Gill. 1989. Effect of the application of phosphorus fertilizer on grain yield of lentil. Lens Newsletter. 16(1): 28-30.
Azad, A.S., J.S. Manchanda, S.S. Bains and A.S. Gill. 1995. Phosphorus and potassium fertilizer interactions increase grain yield of lentil on sandy loam soil of Punjab, India. Lens Newsletter. 22: 16-18.
Caliskan, S., I. Ozkaya, M.E. Caliskan and M. Arslan. 2008. The effect of nitrogen and iron fertilization on growth, yield and fertilizer use efficiency of soybean in Mediterranean tyee soil. Field Crop. Res.
Craswell, E.T. and D.C. Godwin. 1984. The efficiency of nitrogen fertilizers applied to cereals in different climates, PP. 1-55. Inp P.B. Tinker and A. Lauchli (end). Advances in plant nutrition. Vol. 1. Praeger Scientific, New York.
Erskine, W. and W.H, Goodrich. 1991. Variability in lentil growth habit. Crop Sci. 31: 1040-1044.
Gan, Y., S.S. Malhi, S. Brandt, F. Katepa-Mupondwa and C. Stevenson. 2008. Nitrogen use efficiency and nitrogen uptake of jancea canola under diverse environments. Published in Agron J. 100: 285-295.
Ghazanfari, A., S.A. Siadat, S.A. Hashemi Dezfooli, Gh. Fathi, M.H. Daneshvar, and A. Bakhshandeh. 2001. Evaluation of nitrogen and plant density impact on growth and yield of the lentil seed under rain-fed conditions. Sixth Iranian congress on agronomy and plant breeding. Babolsar. P. 421.
Hansen, W.D. and J.W. Burton. 1994. Control for rate of seed development and seed yield potential in soy been. Crop Sci. 34: 131-134.
Holbrook, C.C., J.W. Burton and T.E. Carter 1989. Evaluation of recurrent restricted index selection for increasing yield while holding seed protein constant in soybean. Crop Sci. 29: 324-329.
Imsand, J. 1989. Rapid dinitrogen fixation during soybean pod fill enhances net photosynthetic output and seed yiel. Agron. J. 81: 549-559.
Kahn, B.A. and P.J. Stoffela. 1985. Yield Component of cowrea grown in to invironment. Crop. Sci. 25: 79-182.
Kumar, P., J.P. Agrawal, and S. Chandra. 1993. Effect of inoculation, nitrogen and phosphorus on growth and yield of lentil. Lens- Newsletter (ICARDA), lentil experimental News Service, 20:57-59, Syria.
Lopez, M.V. and S.M.E. Satti. 1996. Calcium and potassium enhanced growth and yield of tomato under Sodium chloride stress. Plant Sci., 114:19-27.
Malakooti, M. and M. Nafisi, 1993. Consumption of fertilizer in rain-fed and irrigated cultures. University of Tarbiat Modarres press. p. 214.
Marschner, H. 1995. Mineral nutrition of higher Plants. Academic Press. Sec. Ed. USA. 320 P.
Maskey, S.L., S. Bhattarai, M.B. Peoples and D.F. Herridge. 2001. On-farm measurements of nitrogen fixation by winter and summer legumes in the hill and terai region of Nepal. Field Crops Research. 70: 209-221.
Mello Filho, O.L., C.S. Sediyama, M. A. Moreira, M.S. Reis, G.A. Massoni and N.D. Piovesan. 2004. Grain yield and seed quality of soybean selected for high protein content. Pesq. Agropec. Bras., Brasilia, 39(5): 445-450.
Salehi, M., A. Haghnazari, F. Shekari and A. Faramarzi. 2008. The study seed yield and seed yield component of lentil (Lens culinaris Medik.) under normal and drought stress conditions. Pakistan Journal of Biological Sciences. 11(5): 758-762.
Salo-vaananen, P.P. and P.E. Koivistoinen. 1996. Determination of protein in foods: comparison of net protein and crude protein (N × 6.25) values. Food Chemistry, 57(1): 27-31.
Sharma, A.K., S.D. Billore and R.P. Singh. 1993. Integrated nutrient management for lentil under rain fed conditions. Lens Newsletter. 20: 15-16
Shir Esmaeeli, A. 1996. Evaluation of nitrogen fertilizer and nitrogen fixing bacteria effect on yield, oil percent and protein content of soy bean. M.Sc. thesis. Faculty of agriculture. Isfahan Technical University.
Sprent, J.I. and R.J. Thomas. 1984. Nitrogen nutrition of seedling grain legumes some taxonomic, morphological and physiological constraints. Plant cell and environment. 7: 637-645.
Stotzel, H. and W. Aufhammer. 1992. Grain yield in determinate and indeterminate Clutivar of vicia faba with different Plant distribution Patterns and Population densities. J. Agric. Sci. Camb. 118: 343-352.
Togay, Y., N. Togay, Y. Dogan and V. Ciftci. 2005. Effect of nitrogen levels and forms on the yield and yield components of lentil (Lens culinaris Medic.). Asian journal of Plant Scienes. 4(1): 64-66.
Van Kessel, C. 1994. Seasonal accumulation and partitioning of nitrogen by lentil. Plant and Soil. 164(1): 69-76
Verma, A.K., R.N. Mahto and A. Bhattacharya. 2004. Path analysis in lentil (Lense culinaris Medik). Journal of Research, Birsa Agricultural.
Verma, V.S. and G.S. Kalra. 1983. Effect of diffirent levels of irrigation, N and P on growth and yield of lentil. J. Agric. Sci. 17(3): 124-128.
Wright, R.J. and T.I. Stuczynski. 1996. Atomic absorption and flame emission spectrometry. In: Methods of Soil Analysis, Part 3: Chemical Methods , Sparks, D. L. (ed.), SSSA Book Series Number 5, Soil Science Society of America, Madison, WI, pp. 65-90.
_||_