ارزیابی ترکیبات شیمیایی و اثرات ضد میکروبی و آنتی‌اکسیدانی عصاره گیاه پنجه‌برگ راست (Potentilla recta)
محورهای موضوعی : آلودگی میکروبی مواد غذائی
حجت ازاد
1
(دانشجوی کارشناسی ارشد میکروبیولوژی،گروه زیست‌شناسی،دانشکده علوم پایه،واحد ارومیه،دانشگاه آزاد اسلامی،ارومیه،ایران)
تورج مهدی زاده
2
(گروه بهداشت و کنترل کیفی مواد غذایی دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه)
کلید واژه: آنتی‌اکسیدان, استافیلوکوکوس اورئوس, ضدباکتریایی, اشریشیاکلی, لیستریا منوسیاتوژنز, پنجه‌برگ راست,
چکیده مقاله :
از دیرباز استفاده از گیاهان دارویی در میان مردم رایج بوده است. گیاهان دارویی علاوه بر ماده موثراصلی، دارای موادی با اثر درمانی هستند که ضمن تشدید اثر درمانی گیاه در بسیاری از موارد می‌توانند از سمیت و اثرات ناخواسته آن نیز جلوگیری نمایند. در این مطالعه برای اولین بار سه نوع مختلف عصاره گیاه‌پنجه‌برگ راست(Potentilla recta)، از گیاهان دارویی بومی ایران و منطقه آذربایجان ازنظرترکیبات شیمیایی تشکیل‌دهنده، قدرت ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی مورد مطالعه قرار گرفت. پس از جمع‌آوری گیاه و تهیه عصاره‌های اتانولی، متانولی و اتیل استاتی، از روش کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی‌برای شناسایی ترکیبات تشکیل دهنده عصاره‌ها استفاده شد. برای اندازه‌گیری قدرت آنتی‌اکسیدانی روش ربایش رادیکال آزاد DPPH استفاده و نتایج بر اساس اندیس IC50 گزارش شد. روش چاهک برای اندازه‌گیری قدرت ضدمیکروبی و روش براث میکرودایلوشن نیز برای تعیین MICو MBCبه‌کار رفت. داده‌ها با استفاده از آنالیز واریانس یک‌طرفه و روش مقایسه میانگین دانکن با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS 16.0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج اثرات ضدمیکروبی عصاره‌های مورد استفاده در تحقیق نشان داد که عصاره متانولی موجب افزایش معنی‌داری در مساحت هاله بازدارندگی رشد میکروبی در محیط کشت می‌شود به‌طوری‌که بیشترین تأثیر بر روی باکتری لیستریا مونوسایتوژنز مشاهده شد (05/0>p). تمامی عصاره‌های تهیه شده دارای توانایی رادیکال دی فنیل پیکریل هیدرازیل بودند و بالاترین قدرت آنتی‌اکسیدانی پس از گذشت 30 دقیقه به عصاره متانولی متعلق بود. بیشترین ترکیبات شیمیایی در عصاره‌های متانولی، اتانولی و اتیل استاتی را به ترتیب: متیل لینولئات، اتیل لینولئات و پنتاکوزان را تشکیل دادند. نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره‌ی متانولی گیاه پنجه‌برگ راست دارای خواص ضد باکتریایی و آنتی‌اکسیدانی بالاتری در مقایسه با سایرین بوده و می‌تواند با تحقیقات بیشتر کاربردهای مختلفی داشته باشد.از دیرباز استفاده از گیاهان دارویی در میان مردم رایج بوده است. گیاهان دارویی علاوه بر ماده موثراصلی، دارای موادی با اثر درمانی هستند که ضمن تشدید اثر درمانی گیاه در بسیاری از موارد می‌توانند از سمیت و اثرات ناخواسته آن نیز جلوگیری نمایند. در این مطالعه برای اولین بار سه نوع مختلف عصاره گیاه پنجه‌برگ راست(Potentilla recta)،از گیاهان دارویی بومی ایران و منطقه آذربایجان ازنظرترکیبات شیمیایی تشکیل‌دهنده، قدرت ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی مورد مطالعه قرار گرفت. پس از جمع‌آوری گیاه و تهیه عصاره‌های اتانولی، متانولی و اتیل استاتی، از روش کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی برای شناسایی ترکیبات تشکیل دهنده عصاره‌ها استفاده شد. برای اندازه‌گیری قدرت آنتی‌اکسیدانی روش ربایش رادیکال آزاد DPPH استفاده و نتایج بر اساس اندیس IC50 گزارش شد. روش چاهک برای اندازه‌گیری قدرت ضدمیکروبی و روش براث میکرودایلوشن نیز برای تعیین MICو MBCبه کار رفت. داده‌ها با استفاده از آنالیز واریانس یک‌طرفه و روش مقایسه میانگین دانکن با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS 16.0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج اثرات ضدمیکروبی عصاره‌های مورد استفاده در تحقیق نشان داد که عصاره متانولی موجب افزایش معنی‌داری در مساحت هاله بازدارندگی رشد میکروبی در محیط کشت می‌شود به‌طوری‌که بیشترین تأثیر بر روی باکتری لیستریا مونوسایتوژنزمشاهده شد (05/0>p). تمامی عصاره‌های تهیه شده دارای توانایی رادیکال دی فنیل پیکریل هیدرازیل بودند و بالاترین قدرت آنتی‌اکسیدانی پس از گذشت 30 دقیقه به عصاره متانولی متعلق بود. بیشترین ترکیبات شیمیایی در عصاره‌های متانولی، اتانولی و اتیل استاتی را به ترتیب: متیل لینولئات، اتیل لینولئات و پنتاکوزان را تشکیل دادند. نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره‌ی متانولی گیاه پنجه‌برگ راست دارای خواص ضد باکتریایی و آنتی‌اکسیدانی بالاتری در مقایسه با سایرین بوده و می‌تواند با تحقیقات بیشتر کاربردهای مختلفی داشته باشد.
The use of herbs has long been common in many societies. The importance of medicinal plants, with the intensification of the therapeutic effect, is that in many cases it can also avoid the toxicity and adverse effects of medication. In this study Potentilla recta, one of the Iran and Azerbaijan region-native medicinal plants, was studied in terms of chemical composition, antimicrobial and antioxidant effect. After collecting, drying and milling of plants, the methanol, ethanol and ethyl acetate extracts obtained by maceration method. To identify the constituents of the extracts, gas chromatography connected tomass spectrometry was conducted. The DPPH radical scavenging method used to measure the antioxidant potential and the results was reported based on the IC50 index. After determine MIC and MBC using broth micro dilution method, agar well diffusion assay conducted to assess the antimicrobial effect of extracts. Data were analyzed by one-way analysis of variance (ANOVA) and means were compared using Duncan test at PL.monocytogenes microbial growth inhibition zone area (p <0.05). All prepared extracts had the ability to scavenging radical 1, 1-Diphenyl-2-picrylhydrazyl and the highest antioxidant potency after 30 minutes related to methanol extract. Most chemical compounds in methanol, ethanol and ethylacetate extracts, were respectively: methyllinoleate and ethyllinoleate. This study showed that the methanol extract of Potentilla recta has great antibacterial and antioxidant properties and with more research can be used in various applications.
_||_