نقش و جایگاه فناوریهای نوین بر چابک سازی سازمان های رسانه ای و ارائه مدل مفهومی

محورهای موضوعی : آینده پژوهی

مینو تشکری ¹ , محمد دادگران ² , اکبر نصرالهی ³

1 - کارشناس سازمان صدا و سیما
2 - استاد دانشگاه ازاد
3 - استاد دانشگاه آزاد

تاریخ دریافت : 1398/11/28 تاریخ پذیرش : 1400/12/03 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: "سازمانهای رسانه", "چابک سازی", "فناوریهای نوین",

چکیده مقاله :

زمینه: سازمانهای فعال امروزی بخصوص سازمانهای رسانه ای همواره با مفهومی بنام تغییر مواجه هستند که تاثیر انکارناپذیری بر روی ابعاد مختلف از جمله ساختار و نحوه مدیریت آنها دارد. از عوامل بروز این تغییرات می توان به فناوریهای نوین اشاره کرد. در سالهای اخیر فناوریهای نوین نه تنها خود دستخوش تغییرات شده اند بلکه به سرعت در حال تأثیر گذاری بر موقعیت و عملکرد سازمانها هستند. این تحولات فناورانه در ذات خود حاوی چالش‌ها و تهدیدهایی همانند بقا و ایجاد مزیت رقابتی هستند که سازمانه های پیشرفته از آن بعنوان یک فرصت در توسعه چابک سازی استفاده می‌کنند.هدف: ارائه مدل مفهومی نقش و جایگاه فناوریهای نوین بر چابک سازی سازمان های رسانه ای است. روش: پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت، اکتشافی، و از لحاظ نوع، کاربردی است که از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق اساتید دانشگاه در رشته مدیریت رسانه و ارتباطات، کارکنان و مدیران فعال و بازنشسته سازمان صدا و سیما به تعداد 160 نفر هستند. یافته ها: فناوریهای نوین، ابزاری کارآمد برای "افزایش سرعت انجام کار"، "بهبود انعطاف پذیری"، "ارتقای شایستگی سازمانی" و "بهبود پاسخگویی" است. نتایج: یافته‌های تحقیق نشان میدهد که فناوری نوین در ارتقای چابکی سازمانهای رسانه ای اثر قابل توجهی دارد. در همین زمینه، از میان چهار متغیر چابکی سازمانی بررسی شده، بکارگیری فناوری نوین بیشترین تأثیر را بر متغیر ارتقای شایستگی سازمانی دارد.

چکیده انگلیسی:

Background: Nowaday, active organizations, especially media organizations, are always faced with a concept called changes, which has an undeniable impact on various dimensions, including their structure and management method. Among the causes of these changes are new technologies. In recent years, new technologies have not only undergone changes themselves, but are rapidly affecting the organizations situation and function. These technological developments inherently present challenges and threats such as survival and competitive advantage that advanced organizations use as an opportunity to develop agility.Objective: To provide a conceptual model of the role and the position of new technologies in media organizations agility.Method: The present study is by nature exploratory, and is an applied one used the survey method. The statistical population of this research are university professors in the field of media and communication management, active and retired employees and managers of IRIB Organization, consisted of 160 samples.Findings: New technologies are an effective tools for “speed”, “flexibility”, “Responsiveness” and “competency”. Conclusion: Research findings show that new technology has a significant effect on improving media organizations agility. In this regard, among the four variables of organizational agility examined, the use of new technology has the greatest impact on the variable “competency”.

متن کامل:



 

نقش و جایگاه فناوریهای نوین بر چابک سازی سازمان های رسانه ای و ارائه مدل مفهومی

(مطالعه موردی: سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران)

 

چکیده:

زمینه: سازمانهای فعال امروزی بخصوص سازمانهای رسانه ای همواره با مفهومی بنام تغییر مواجه هستند که تاثیر انکارناپذیری بر روی ابعاد مختلف از جمله ساختار و نحوه مدیریت آنها دارد. از عوامل بروز این تغییرات می توان به فناوریهای نوین اشاره کرد. در سالهای اخیر فناوریهای نوین نه تنها خود دستخوش تغییرات شده اند بلکه به سرعت در حال تأثیر گذاری بر موقعیت و عملکرد سازمانها هستند. این تحولات فناورانه در ذات خود حاوی چالش­ها و تهدیدهایی همانند بقا و ایجاد مزیت رقابتی هستند که سازمانه های پیشرفته از آن بعنوان یک فرصت در توسعه چابک سازی استفاده می­کنند.

هدف: ارائه مدل مفهومی نقش و جایگاه فناوریهای نوین بر چابک سازی سازمان های رسانه ای است.

روش: پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت، اکتشافی، و از لحاظ نوع، کاربردی است که از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق اساتید دانشگاه در رشته مدیریت رسانه و ارتباطات، کارکنان و مدیران فعال و بازنشسته سازمان صدا و سیما به تعداد 160 نفر هستند.

یافته ها: فناوریهای نوین، ابزاری کارآمد برای "افزایش سرعت انجام کار"، "بهبود انعطاف پذیری"، "ارتقای شایستگی سازمانی" و "بهبود پاسخگویی" است.

نتایج: یافته­های تحقیق نشان میدهد که فناوری نوین در ارتقای چابکی سازمانهای رسانه ای اثر قابل توجهی دارد. در همین زمینه، از میان چهار متغیر چابکی سازمانی بررسی شده، بکارگیری فناوری نوین بیشترین تأثیر را بر متغیر ارتقای شایستگی سازمانی دارد.

 

واژه های کلیدی: چابک سازی، سازمانهای رسانه ای، فناوریهای نوین.

 

1- مقدمه:

امروزه سازمانها با مسائلی چون تغییرات سریع و غیر قابل پیش بینی، سفارشات خاص و سلیقه­ای مخاطبان، کیفیت کامل، انتظار دریافت سطح خیلی بالایی از خدمت و … روبرو هستند. از این رو سازمانها برای بقاء و حفظ موقعیت خود، شکل­های متفاوتی به خود می­گیرند. بسیاری از سازمانها، تأثیر تهدیدات و فشارهای محیطی را بر فعالیتهای خود، را پذیرفته اند (اوگونسیجی و اکانبی، 2013). یکی از جدیدترین شکل­های سازمانی، فرم سازمانهای چابک می باشد. چابکی، توانایی سازمانها برای رشد و بقا در محیطهای رقابتی است که تغییراتش مستمر و پیش بینی ناپذیر و نیازمند واکنش سریع به تغییرات بازار است. در واقع سازمان چابک به سازمانی گفته می شود که دارای ویژگیهایی از جمله نوآوری، انعطاف پذیری و آمادگی واکنش به تغییرات محیطی بوده و نسبت به مشکلات و کاستی ها، بسیار مقاوم و پایدار است. این نوع سازمان با صرف کمترین هزینه و انرژی به ویژگیهای اشاره شده دست می یابد (ری و دسوزا، 2010). سازمانهای چابک فراتر از انطباق با تغییرات می­اندیشند و متمایل به استفاده از فرصت­های بالقوه در یک محیط متلاطم و کسب یک موقعیت ثابت بخاطر نوآوری ها و شایستگی های خود می باشند.

 

بیان مسئله:

سازمانهای رسانه ای نیز همانند دیگر سازمانها دستخوش تغییرات و تحولات می شوند و از این قاعده مستثنی نیستند. آنها درباره برآوردن تقاضاهای مخاطبان به گونه­ای دیگر می اندیشند. این سازمانها تنها محصولات خود را به فروش نمی­رسانند، بلکه راه حلهای برآوردن نیازهای واقعی مخاطبان را می­کاوند. این سازمانها معتقدند که محصولاتشان کامل نیست و به منظور غنی سازی ارزش­های دریافتی مخاطبان از تولیدات محتوا و ایجاد ارزش افزوده برای آنان سعی در غنی سازی تولیدات خود دارند که برای سازمان های رسانه­ای یک مزیت رقابتی بشمار می رود.

علاوه بر این سازمانهای رسانه­ای بر روی طراحی یا توسعه تولیداتی متمرکز می شوند که بطور ویژه، به نیازهای منحصر به فرد مخاطبان پاسخ دهد. نیاز به طراحی موثر و سریع بدین معنی است که رویکرد سنتی در داشتن تولیدات جدید شکست خورده است. بنابراین، این سازمان ها برای رسیدن به چنین ویژگی هایی نیازمند تحولاتی اساسی در ساختار و نگرش خود به مخاطبان و سایر ذی­نفع­های سازمان (کارکنان، رقبا و …) هستند. بنابراین این سازمانها در اولین قدم برای حفظ بقای خود و ایجاد قدرت رقابت در عرصه جهانی نیاز به چابک سازی دارند. 

سازمانهای چابک توانایی توسعه مداوم قابلیت های جدید به عنوان یک مزیت استراتژیک پایدار را دارند (شارپ، 2012، ص 78). نتیجه اینکه، چابکی نگرشی فلسفی در کار سازمان است که سازمان را در احساس، دریافت، ملاحظه، تجزیه وتحلیل و پیش بینی تغییرات ایجاد شده در محیط سازمان توانمند می کند (فتحیان و شیخ، 1388، ص 127).

چابکی موجب می شود سازمان در دریافت سریع نیازمندیها و همچنین تغییرات بوجود آمده در نیاز مخاطبان توانمند شود و امکان پاسخگویی سریع، که نقش عمده ای در افزایش رضایت مخاطبان دارد، را داشته باشد که نتیجه آن افزایش شایستگی، انعطاف پذیری و پاسخگویی سازمان است. چابک سازی توانایی سازمان دربهبود روابط درون و برون سازمانی، فرایندها و ساختار را افزایش می­دهد. به منظور چابک سازی، سازمان ها می بابست به کاهش نیروی انسانی، تسریع در ارتباطات سازمانی، بازنگری و اصلاح ساختار و فرآیندها که منجر به کاهش موازی کاری، تسریع گردش کار، تمرکز در تصمیم گیری و استفاده از مدیریت مشارکتی می شود، مبادرت کند. یکی از راهکارهای ضروری برای چابک سازی سازمان استفاده از تکنولوژیهای نوین جهت تسریع ارتباطات سازمانی است. 

نظام چابک نیازمند سخت­افزارها و نرم­افزارهای مناسبی است که امکان تغییرات سریع نظام تولیدی از یک محصول به محصول دیگر را فراهم کند (حسین و همکاران، 2010)¹ . بسیاری از سازمانها در حال حاضر با تکیه بر فناوری اطلاعات پیشرفته، برای بهبود هماهنگی بین المللی، یادگیری ارتباط، مدیریت خدمات مشتری و عملکرد شرکت به تغییر شیوه­های سنتی مدیریت و گرایش به مدیریت نوین پرداخته اند (کارمن و همکاران، 2017)². 

ار اینرو فرآیندهای رسانه­ای به بستر فناوری­های نوینی نیاز دارد که با بهره‌گیری از فناوری‌ اطلاعات و ارتباطات‌، امکان یادگیری پیوسته را فراهم می­نماید و فرصت‌های جدیدی را در اختیار افراد به منظور کسب تجربه‌ سازمانی در صنعت رسانه قرار می­‌دهد، به گونه‌ای که این فناوری‌ نه تنها به عنوان ابزار، بلکه در قالب زیرساخت هوشمندساز و توانمند‌ساز برای ارتقای سطح خدمات رسانی حرفه‌ای رسانه به مخاطبان عمل نماید.

بکارگیری گسترده‌ی فاوا (فناوری اطلاعات و ارتباطات) در فرآیندهای هوشمند رسانه­ای، همزمان با تحول در صنعت رسانه در جهان، زمینه‌‌ شکل‌گیری سازمانی هوشمند را برای سازمانهای رسانه ای با خدمات گسترده و جدید فراهم آورده است. در چنین سازمانی محیط تعاملی یکپارچه برای ارتقای فناوری­های نوین رسانه­ای و مهارت‌های کلیدی زیرساخت­های ارتباطی، مراکز داده و اتوماسیون اداری و اتوماسیون صدا و تصویر با تکیه بر فعالیت‌های گروهی و هوشمند، در عصر دانایی محور فراهم می‌شود.

سازمان های رسانه ای با توجه به ماموریت محوله و با توجه به استفاده از فناوری­های نوین به منظور هوشمندسازی فرآیندهای جاری و آتی و با توجه به تغییرات سریع فناوری و به منظور ایجاد زیرساختهای هوشمند تجمیع، توزیع و تحلیل و با رویکرد استفاده از ظرفیتهای داخلی در سطح سازمان می تواند از فناوریهای نوین بعنوان یک روش در چابک سازی سازمان استفاده نماید.

به بیان دیگر، چابکی سازمانی توانایی تولید اطلاعات لازم برای تصمیم­گیری در محیط متلاطم است (شریهی و همکاران، 2007)³. شریف و ژانگ توانمندیهای چابکی را در قالب چهار دسته از توانمندیهای راهبردی ارائه کرده­اند (شریفی و ژانگ، 1999، صص 8-17).

1 . قدرت پاسخگویی (واکنش): توانایی شناسایی تغییرات، پاسخ سریع به آنها به صورت واکنشی یا پیش کنشی و دوباره

به حالت مناسب برگشتن، در مقابل تغییرات، است. احساس درک و پیش بینی تغییرات، واکنش فوری به آنها، ایجاد، اصلاح و بهبود تغییر.

2 . ارتقای شایستگی سازمانی: این توانمندی فهرست تواناییهایی است که سازمانها را با بهره­وری، کارایی و اثربخشی در دستیابی به اهداف مجهز میکند (داشتن دیدگاه راهبردی، فناوریهای مناسب سخت­افزاری و نرم­افزاری، کیفیت محصول و اثربخشی هزینه).

3 . انعطاف­پذیری: این توانمندی به معنای توانایی انجام کارهای گوناگون و دستیابی به اهداف گوناگون با تسهیلات موجود در سازمان است (انعطاف­پذیری در حجم محصول، انعطاف­پذیری در تنوع محصول، انعطاف­پذیری سازمان و انعطاف پذیری افراد).

4 .سرعت انجام کار (چابکی): این توانمندی، انجام وظایف و عملیات در کوتاهترین زمان ممکن است (سرعت عرضه محصولات جدید به بازار، تحویل سریع و به هنگام محصولات و سرعت در زمان عملیات (سافورد و همکاران، 2008)⁴.  

2- پیشینه پژوهش

1-2- پیشینه داخلی

1.       "بررسی روند فناوری در اتوماسیون­های رادیویی و تلویزیونی" پژوهشی از علیرضا بهادری (1395) در دانشگاه صدا و سیما است. در این پژوهش به موضوعاتی از قبیل سابقه اتوماسیون رادیویی و تلویزیونی سازمان، كمیته ارزیابی سیاست و عملكرد سازمان در حوزه اتوماسیون، برنامه ریزی و شناسایی محصولات و شركتها، شكاف توسعه­ای و چرخه كاری، موج تغییرات و محصولات شاخص پرداخت و در جمع بندی و پایان به شناسایی قوت و ضعف عملكرد گذشته، شناسایی و بررسی فرصت ها و تهدیدات پیش رو، اجرای پایلوت و رسیدن به راهكار نهایی و تایید شده و تعمیم راهكار نهایی و تكمیل اتوماسیون رادیویی و تلویزیونی پرداخت.

2.       "بررسی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر چابکی سازمان" پژوهشی است از علی رمضانی (1394) در دانشگاه ازاد واحد کرمانشاه است. وی با برشمردن مزایای سازمان های چابک در دستیابی به اهداف سازما‌نی و موفقیت در کسب و کار و دستیابی به موقعیت بهتر در بازار رقابتی و بهبود چرخه زما‌نی در فعالیت‌های مدیریتی، با استفاده از روش پیمایشی نقش فناوریها را در تدارک اطلاعات مورد نیاز دراهداف استراتژیک موثر و آنرا فرا تر از یک ابزار دانست. در پایان نیز ابعاد چابکی سازمان از جمله، پاسخگویی، شایستگی، انعطاف‌پذیری و سرعت مورد مطالعه قرار گرفت و تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر انان بررسی شد.

3.       "بررسی تاثیر کاربرد فناوری اطلاعات بر چابکی سازمانی و چابکی نیروی کار" پژوهشی است از رضا جاویدی (1394) در دانشگاه پیام نور است. در این پژوهش با مشخص شدن تاثیرات کاربرد فناوری اطلاعات بر برخی از جنبه­های سازمانی، فردی و اجتماعی کارکنان و سازمان و با برشمردن ابعاد سه گانه چابکی نیروی کار شامل پیش کنشی، سازگاری و تاب آوری به روش پیمایشی نشان داده شد که تاثیر بیشتر فناوری اطلاعات بر چابکی سازمانی نسبت به چابکی نیروی کار می باشد و کاربرد فناوری اطلاعات هم بر چابکی سازمانی و هم چابکی نیروی کار تاثیر مثبت و قوی دارد.

4.       "بررسی و مقایسه سیستم های اتوماسیون تلویزیونی" پژوهش حسین امید (1393) در دانشگاه صدا و سیما است. در این پژوهش اتوماسیون را یک سیستم مجتمع و یکپارچه مبتنی بر شبکه­های کامپیوتری دانست که کلیه فرآیندهای مربوط به تولید و پخش برنامه های صدا و تصویر به همراه اطلاعات جانبی آنها از طریق یک سیستم کامپیوتری در دسترس کاربران قرار می­گیرد. وی مزایای استفاده از ویژگی های سیستم های دیجیتال مثل سرعت، انعطاف پذیری، یکپارچگی فرآیند در تولید، پخش، آرشیو و مدیریت آنها را موجب کاهش زمان تولید برنامه، افزایش بهره­وری و کاهش چشم گیر هزینه­ها دانست و سیستمهای مختلف اتوماسیون تلویزیونی را با یکدیگر مقایسه کرد.

5.       "چالش های پیش روی اتوماسیون­های تولید و پخش" پژوهش میثم باقری (1393) در دانشگاه صدا و سیما است. در این پژوهش به چالش ابعاد و کارکرد اتوماسیون مانند اینجست صدا تصویر، پلی آوت صدا و تصویر، مدیریت حقوق کاربران، مانیتورینگ سیستم، ثبت وقایع و گزارشگیری، مدیریت فرآیند، سازماندهی محتوا و ...، به چالش مدیریت فرآیند تولید و پخش محتوا پرداخت و همچنین چالش­های استانداردسازی را مهم دانست و به مواردی مانند اهمیت استفاده از استانداردها، تضمین کیفیت نرم افزار، افزایش بهره­وری تیم پروژه، کاهش زمان چرخه توسعه، افزایش رقابت و سودآوری، افزایش روحیه توسعه­دهندگان پرداخت.

6.       "چرخه اتوماسیون تلویزیونی (تولید، پخش و آرشیو)" پژوهش سعید اسکندری (1393) در دانشگاه صدا و سیما است. در این پژوهش با اشاره به موضوع ورود سیستم­های کامپیوتری به صنعت رسانه، خاطر نشان کردند که گسترش روزافزون امکانات سیستم های کامپیوتری، نظیر سهولت ساخت فایل­های حجیم با کیفیت بالا و امکان ذخیره­سازی آنها و همچنین گسترش توسعه و رشد سریع و چشمگیر امکانات و قابلیت شبکه­های کامپیوتری و ارتباطات و انتقال داده بر روی باند عریض در کمترین زمان در فرآیندهای تولید، پخش و آرشیو محتوای رادیویی و تلویزیونی را محصول تلاقی علم فناوری اطلاعات و صنعت رسانه های نوین صدا و تصویر دانستند.

7.       "مستند سازی فرایند پیاده­سازی اتوماسیون تلویزیونی تولید و پخش در ساختمان 12 اسفند سازمان صدا و سیما" پژوهشی از داود کهزادی و غلام رضا مهرانی (1392) در دانشگاه صدا و سیما است. در این پژوهش ضمن توجه به نیاز جامعه و تقاضای روزافزون برای تماشای سریال و فیلم های مختلف، ایجاد یک شبکه تلویزیونی تخصصی کم هزینه از نوع فیلم و سریال با برنامه های جذاب و با مزامین اجتماعی و فرهنگی و با امکانات مختلف و متنوع دیگر مانند تله تکست، زیرنویس و لوگوهای تبلیغاتی را مانند شبکه های ای فیلم، تماشا، شما، نسیم و نمایش (مستقر در ساختمان 12 اسفند) ضروری دانستند که مستلزم حرکت مدیریت شبکه­های تلویزیونی به سمت شبکه­های اتوماسیونی (پیاده­سازی سیستم مکانیزه تولید و پخش تلویزیونی) است.

8.       "طراحی اتوماسیون رادیو و پیاده سازی متادیتا" پژوهشی از علی خدایاری و مسعود کمالی (1387) در دانشگاه صدا و سیما است. در این پژوهش به معایب سیستم آنالوگ، روش سنتی و قدیمی انتقال پیام و عدم امکان پشتیبانی از سیستمهای مبتنی بر نوار می پردازند و با تحلیل شیوه ارائه یک طرح اتوماسیون (یکی از  اتوماسیون) و همچنین برشمردن مزایای اتوماسیون از قبیل افزایش سرعت، انعطاف پذیری، یکپارچگی فرآیند تولید و پخش برنامه­ها، آرشیو و مدیریت منابع، جایگزین کردن اتوماسیون رادیو بجای روش سنتی و قدیمی را یک ضرورت دانستند.

2-2- پیشینه خارجی

1-       "چالش ها و فرصتهای سیستم های اتوماسیون" پژوهشی از الیور لئونارد⁵ و دیتر شرام⁶ (2017) در دانشگاه دویسبورگ – اسن⁷ آلمان است. در این پژوهش ضمن برشمردن مزیت های استفاده از اتوماسیون (مانند سرعت گردش کار، دورکاری، نگهداری سوابق، گزارشگیری و ...)، بیشتر به چالشهای پیش روی سازمانها در استقرار این گونه سیستم ها پرداخته شده (مانند انتخاب سیستم­های پیچیده ناکارآمد، عدم وجود نوآوری­های روز در سیستم های اتوماسیون، رابط کاربری مناسب، ضریب امنیت و ...) و راهکارهایی که در تقابل با این چالش ها ارائه شده است عبارتند از: تحلیل جامع و چابک برای انجام فرایندهای کار بجای تحلیلهای قدیمی و طولانی، تعریف و تجدید سطوح دسترسی تا ریزترین جزییات به منظور جلوگیری از بوروکراسی سنتی، رعایت اصول استاندارد رابط کاربری و واگذاری آن به خود کاربر، افزایش قابلیت سیستم برای جلوگیری از هر گونه حک و یا حمله سایبری.

2-       "سیستمهای اتوماسیون و افزایش کارایی سازمانها" پژوهش از دونالد ویس⁸ (2017) در مرکز تحقیقات ای بی بی⁹ آلمان است. وی ابتدا اتوماسیون را اینگونه تعریف می کند: اتوماسیون سیستمی برای تولید مستمر با فرایندهای مجزا ولی به هم پیوسته است به گونه ای که تمام اجزا در سلسله ای قرار می گیرند که به صورت خودکار با یکدیگر پیوستگی کامل دارند. با توجه به نتایج بدست آمده از تحقیق که به روش آمیخته انجام شد، علت افزایش کارایی سازمانها را استفاده بهتر از زمان، افزایش بازده مدیریت با تصمیم گیری بهتر، افزایش بازده با عملکرد بهتر افراد، اثر بخشی بیشتر با استفاده از اطلاعات موجود در محیط سازمان، خودکارسازی، تلفیق بخشی از عملیات و تغییر توالی عملیات کار برشمرد.

3-       "ویژگیهای یک سیستم اتوماسیون خوب" پژوهشی از ساموئل توماسون¹⁰ (2016) در دانشگاه لاند¹¹ سوئد است. وی با برشمردن نگرانیهای افراد، سازمانها و شرکتها برای سفارش، خریداری و استقرار یک سیستم مناسب، مانند کاربردی بودن سیستم، جلوگیری از واکنش منفی کاربران، پوچ بودن ادعاهای شرکتهای ارائه کننده، با استفاده از روش آمیخته مهم ترین ویژگی هایی که باید در انتخاب یک سیستم اتوماسیون خوب و مناسب در نظر گرفت را عنوان کرد: سازگاری و یکپارچگی (امکان تبادل اطلاعات با سایر سیستمهای داخل و خارج موسسه، بایگانی متمرکز، مدیریت گردش کار)، انعطاف پذیری (انطباق سیستم اتوماسیون با اهداف، نیازها و کاربران، بهینه سازی فرایندها و گردش کار، امکان اعمال تغییرات زودهنگام)، امنیت اطلاعات (امکان تعیین دسترسی، استفاده از قفل سخت افزاری، امکان تعریف پروفایل امنیتی).

4-       "ارتباط سیستم اتوماسیون با بهره وری کارکنان" پژوهشی از مارک گرچانیک¹² (2015) از دانشگاه ایلینوی¹³ شیکاگو است. در این پژوهش آمده است اتوماسیون موجب تسهیل فرایند انجام کار می شود که همانا به افزایش بهره‌وری منابع انسانی و در نتیجه رضایت ارباب‌رجوع می انجامد. بهره‌وری منابع انسانی با دو شاخص کارایی و اثربخشی سنجیده می شود. با بکارگیری اتوماسیون می توان یک سیستم یکپارچه گردش اطلاعات فراهم کرد که از طریق آن نیازهای سازمان، مخاطبان/مشتریان تأمین می­شود. نتایج تحقیق که به روش دلفی انجام شد نشان داد که استفاده از سیستم اتوماسیون باعث افزایش محصول یا بازده، صرفه‌جویی در وقت و یا نیروی کار، تبدیل اطلاعات از یک‌شکل به شکل دیگر، سازمان‌دهی بهتر کارکنان به منظور افزایش رضایت شغلی آنها می شود.

بررسی استفاده از اتوماسیون در برخی از رسانه­ها

رسانه ردبی¹⁴

مرکز پخش ردبی در وایت سیتی لندن به تهیه امکانات پلی­آوت مرکزی برای شبکه های پخش بریتانیا اختصاص دارد (شرکت آی پی ای¹⁵، 2009). این مرکز که به صورت سفارشی در 2003 ساخته شد، مشتریانش بی بی سی، بی بی سی اچ دی، کانال 5، رسانه ویرجین¹⁶ و کانال 4 هستند.  

در سال 2009 رسانه ردبی با احداث یک فضای پلی آوت بزرگ مرکزی جدید دو نیاز عمده 1- تامین پیوند بصری بین کارگردانان شبکه و گوینده­های برنامه­ها در واحدهای مجزا و 2- ساخت یک رابط برای سامانه اتوماسیون به منظور دریافت و نمایش اطلاعات پیاپی و مرتبط برای بیش از 20 کانال به صورت همزمان، را برطرف ­کرد. هدف بسیاری از شبکه های پخش، جریان های کاری بدون نوار بود. و ساخت و انتقال محتوایش را در یک محیط کاملا مبتنی بر فایل شروع و با آغاز اتوماسیون مزایای این نوع کار کردن را تجربه کرد.

رسانه بی بی سی

 در سال 2004 بی بی سی تصمیم گرفت برخی از عملیات های پخش خود را به شهرک رسانه­ای در سالفورد کوایز، با هدف تشکیل معاونت بی بی سی شمال و تبدیل شهرک رسانه­ای به یکی از مهمترین مراکز تولید رسانه و پخش در کشور، انتقال بدهد. بچه های بی بی سی، پژوهش بی بی سی و رادیو بی بی سی 5 زنده در سال 2012 به مرکز رسانه جدید منتقل شدند. (کهزادی و مهرانی، 1392، صص 13-14)

از دلایل نقل مکان به سالفورد می توان به منفعت رسانی خلاقانه، منابع حاصل از کسب اعتبار، منابع اقتصادی، ارزش آفرینی مالی اشاره کرد. مزایای آن عبارتند از: سرویس رسانی بهتر به مخاطبان در شمال انگلستان، افزایش کیفیت محتوا و استفاده از فناوری و روشهای جدید کار و ارائه مزایای اقتصادی و سایر مزایا به آن منطقه (شمال انگلستان) بود. (معاونت فناوری و رسانه­های نوین سازمان صدا و سیما، 1394، صص 461-464). بی بی سی ورزشی هم به یک مرکز پخش ورزشی منسجم عمده تبدیل شد که از تکنولوژی رسانه و پخش دیجیتال پیشرفته بهره می برد.

زددی­اف آلمان

زددی­اف در فوریه 2010، همزمان با شروع بازیهای المپیک زمستانی در ونکور، استودیوهای خود را به فناوری­های اطلاعاتی تجهیز کرد تا برای 365 روز پخش محتوا داشته باشند. از این طریق سیستم پلی آوت روی کانال تئاتر زددی­اف¹⁷، نئوزددی­اف ¹⁸، زددی­اف آی­فو¹⁹، و زددی­اف و برنامه های روی ماهواره3 را اداره می کرد و تمام سیستم­های پخش بوسیله اتوماسیون کنترل می شدند. سیستم نرم­افزار جستجوی اخبار نیز به عنوان بخشی از این پروژه به آن اضافه شد. علاوه بر آن همه امکانات فنی مورد نیاز مشتری طراحی، ساخت و در سایت نصب شد. (کهزادی و مهرانی، 1392، صص 23-24)

آنچه که از مطالب بالا می توان نتیجه گرفت این است که بیشتر رسانه­های دنیا سعی می کنند با بکارگیری یک سیستم مجتمع و یکپارچه­ مبتنی بر شبکه­های کامپیوتری مانند سامانه اتوماسیون، با مدیریت فرآیندهای مکاتبات اداری و همچنین تولید، پخش، آرشیو محتوا، از طریق تسریع در روش انتقال داده­ها، انعطاف­پذیری، یکپارچه­سازی فرآیندهای آنها، با کاهش زمان تولید برنامه، هزینه­ها و نیروی انسانی به افزایش بهره­وری دست یابند. بنابراین سازمان های رسانه ای نیز می­توانند با بکارگیری یکی از فناوریهای نوین، مانند اتوماسیون، و ایجاد بستری مناسب جهت رشد و تعالی صنعت رسانه، بهره­وری خود را افزایش دهد و در چنین محیطی به رقابت با دیگر سازمانهای رسانه­ای ادامه دهند.

نوآوری مقاله:

تمام تحقیقاتی که در بالا درج شده در خصوص سامانه اتوماسیون در سازمان صدا و سیما و دیگر رسانه های جهان است. این تحقیقات با دقت زیاد و بطور کاربردی به موضوع برنامه­ریزی، پیاده­سازی و پشتیبانی این فناوری می­پردازد. اما تنها با رویکرد فنی به موضوع  پرداخته اند. در مقاله حاضر، با رویکرد چابک­سازی رسانه به موضوع پرداخته می­شود و سعی برآنست تا موضوع اتوماسیون را از منظر تسهیل و تسریع ارتباطات سازمانی مورد بررسی قرار دهیم که در نوع خود بدیع است.

3- مبانی نظری

نظریه رفتار برنامه­ ریزی شده

نظریه رفتار برنامه ریزی شده (آژن²⁰، 1991،1988) به عنوان یکی از تأثیرگذارترین و رایج ترین چارچوب های مفهومی برای مطالعه عمل انسانی (رفتار)، مطرح گردیده است. آژن، این نظریه را در سال 2005 با تشریح ارتباط متقابل بین سه متغیر اثرگذار بر تمایل، توسعه داد. (آژن، 2002، ص 665)

بر اساس این نظریه، تمایل به عنوان پیش­آیند بلافصل رفتار در نظر گرفته شده و تابعی از سه متغیر است:

1) نگرش در جهت رفتار؛ 2) هنجارهای ذهنی، 3) کنترل رفتاری درک شده.

نگرش به عنوان یکی از ابعاد تعیین کننده رفتار اجتماعی، به دو مؤلفه انتظار فایده و ارزیابی فایده، تجزیه می­شود. انتظار فایده به معنی آنست که یک شخص تا چه حد از یک پدیده انتظار فایده دارد. ارزیابی فایده به نسبت روشن است و طی آن شخص ارزیابی می­کند که آیا آن پدیده برای او فایده دارد یا نه. بنابراین "نگرش در جهت رفتار" اشاره به درجه­ مطلوبیت یا عدم مطلوبیت رفتار مورد ارزیابی فرد دارد. اینطور فرض شده است که نگرش کلید درک رفتار انسانی است. مطالعات اخیر در مورد ساختار نگرش، هیج دلیل برای تردید در این فرض باقی نمی­گذارد (آژن و فیشبین، 2005، ص 174).

متغیر دوم، هنجارهای ذهنی است، بدین معنا که تا چه اندازه فرد برای انجام رفتار خاصی از سوی جامعه احساس فشار یا تأکید می کند. به عبارت دیگر برای شخص مهم است که جامعه، چه برداشتی از رفتار مورد نظر وی داشته باشد. در مورد بسیاری از رفتارها، این مراجع اجتماعی مهم شامل والدین شخص، همسر، دوستان نزدیک، همکاران، و بسته به رفتار مورد نظر، شاید متخصصانی مانند پزشکان یا حسابداران مالیاتی باشند.

متغیر سوم به عنوان یکی از پیشگو کننده­های ضروری در رفتار بشمار می رود. فی الواقع کنترل رفتاری درک شده به معنی درک فرد از میزان سختی و یا آسانی انجام رفتار است و شامل فاکتورهای خارجی (مانند زمان، فرصت ها، منابع و ...) و فاکتورهای داخلی (مانند: تواناییها، مهارت ها و فشارها) است. کنترل رفتاری درک شده، بر هر دوی متغیرهای تمایل و رفتار، اثرگذار است. دلیل عقلی که در وجود متغیر کنترل رفتاری درک شده وجود دارد اینست که به پیش بینی رفتارهایی که نحت کنترل ارادی کامل نیستند، کمک می­کند. هرچه افراد تصور کنند که دارای منابع و فرصت های لازم بیشتری هستند و از طرفی موانع کمتری را انتظار داشته باشند، کنترل بیشتری را بر رفتار خود درک می­کنند. شاید بتوان کنترل رفتاری درک شده را همانند مفهوم خود-کارآمدی بندورا (1986) دانست. منظور از این دو مفهوم، توانایی فرد برای انجام دادن یک فعالیت است و این که تا چه اندازه یک فرد توانایی انجام یک فعالیت را در خود احساس می­کند. باور به خود-کارآمدی بر مواردی نظیر توسعه فعالیت­های شغلی، قابلیت های حرفه­ای و عملکرد شغلی افراد تأثیر می­گذارد. (آژن و فیشبین، 2005، صص 124- 127)

ساختار سازمانی

ساختار سازمانی چهارچوب روابط حاکم بر مشاغل، سیستم ها و فرایندهای عملیاتی و افراد و گروه هایی است که برای نیل به هدف تلاش می کنند (بارنی و گریفین²¹، 1992، ص 315). مجموعه راه هایی است که کار را به وظایف مشخص تقسیم می کند و هماهنگی میان آنها را فراهم می کند. ساختار، توزیع قدرت در سازمان را نشان می دهد و صرفا یك سازوکار هماهنگی نیست بلکه فرایندهای سازمانی را تحت تأثیر قرار می دهد. ساختار سازمانی به  الگوهای روابط درونی سازمان، اختیار و ارتباطات دلالت دارد. و روابط گزارش دهی، کانال های ارتباط رسمی، تعیین مسئولیت و تفویض اختیار تصمیم گیری را روشن می­کند. به وسیله ساختار سازمانی عملیات و فعالیت های داخل سازمان، آرایش می­یابد و خطوط مسئولیت واختیار مشخص می­شود (مینزبرگ²²، 2009، ص 12).

اگرچه مفهوم ساختار سازمانی یك حقیقت است و بر هر کسی در سازمان اثر می گذارد و همه به نوعی با آن سروکار دارند، ولی کم و بیش مفهومی انتزاعی است. سنگ زیرین ساختار، نقشهای افراد در سازمان و الگوی روابط میان نقشها، ساختار سازمانی را شکل می دهد، بنابراین ساختار را می توان انتظارات موجود از هر نقش و ارتباط میان آنها دانست .این نقش ها اغلب بوسیله شرح پست ها و شرح شغل ها و اسناد مکتوب که حوزه مسئولیت و دامنه فعالیت هر شغل را مشخص می کنند، جنبه قانونی می یابد (فردریکسون²³،1986، ص 282).

ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی رﺳﺎﻧﻪ ای

برای کشف ساختار سازمانها نیاز به شناخت عناصر اصلی و عمده‌ای هست که کلیت مورد نظر را شکل می‌دهند. این کلیت نه تنها در بر گیرنده یک سازمان است بلکه در بر گیرنده عنصر یا عناصر عمده دیگری نیز می‌باشد که رابطه پایدار میان آن‌ها و سازمان مورد مطالعه وجود دارد؛ بطوری که هر تغییری در آن‌ها موجب تغییر در عوامل عینی شکل دهنده سازمان نیز می‌شود. هر سازمان را اگر یک سیستم بسته‌ای در نظر بگیریم ساختار شکلی آن مطابق تعریف علم مدیریت عناصر عینی شکل دهنده آن خواهد بود. اما اگر سازمان را یک سیستم باز در نظر بگیریم، که این چنین است، در این صورت نمی‌توان عناصر اصلی و مهم خارج از سیستم که هم واقعیت عینی را می‌سازند و هم واقعیت مجرد و ذهنی برآمده از روابط ثابت و پایدار میان این عناصر را بوجود می‌آورند، نادید گرفت.

عوامل اصلی ساختاری در سازمانهای رسانه‌ای

ساختار سازمانهای رسانه‌ای تحت تأثیر سه عنصر اصلی شکل می‌گیرد. بین این سه عنصر رابطه دیالکتیکی وجود دارد. این ساخت بر تمام فعالیت‌های درون سازمانی و برون سازمانی تأثیرگزار است. بطوری که تغییر در هر کدام موجب تغییر کامل در دیگر عناصر و در نتیجه در شکل و نوع فعالیت سازمان رسانه‌ای می‌شود. این سه عبارتند: ۱- سازمان رسانه ای ۲- نوع رسانه ۳- محیط بیرونی

1-       سازمان رسانه‌ای

هر سازمان را می‌توان در ساختار شکلی آن معرفی کرد که شامل دو بعد است که هر بعد با مجموعه عناصری گروهبندی می‌شود. این دو بعد بر روی یکدیکر اثرگذار هستند و در نهایت می‌تواند موجب درک عینی ما از آن سازمان شود.

الف: ابعاد شکلی²⁴

 این مفهوم در ادبیات مدیریتی با ابعاد ساختی یا ساختاری مطرح شده است. در اینجا برای جلوگیری از بروز اشتباه در درک ساختار سازمانی که در مفهومی ‌وسیع‌تر از ادبیات مدیریتی بکار گرفته شده از اصطلاح ابعاد شکلی استفاده شده است. ابعاد شکلی بیان کننده ویژگی‌های درونی یک سازمان هستند که می‌توان بوسیله آن‌ها سازمانها را اندازه‌گیری و با هم مقایسه کرد و شامل هشت مورد است که عبارتند از: ۱- درجه رسمی‌ بودن ۲- نوع تقسیم کار و تخصصی بودن ۳- دارا بودن استاندارد در اجرای فعالیت‌ها ۴- نحوه سلسله مراتب اختیارات ۵- درجه پیچیدگی ۶- میزان تمرکز ۷- درجه حرفه‌ای بودن سازمان ۸- نسبت کارکنان یا پرسنلی که عبارت است از تقسیم تعداد کارکنان یک گروه بر کل تعداد کارکنان.

ب: ابعاد محتوایی²⁵ 

معرف کل سازمان و جایگاه آن هستند و بر ابعاد شکلی اثر می‌گذارند. ابعاد محتوایی می‌توانند مبهم باشند، زیرا نشان دهنده سازمان و محیطی هستند که ابعاد شکلی در درون آن قرار می‌گیرند. ابعاد سازمان بر یکدیگر رابطه متقابل دارند و برای رسیدن به اهداف سازمانی آن‌ها خود را با یکدیکر وفق می‌دهند.

اندازه سازمان: عبارت است از اندازه بزرگی آن که به صورت تعداد افراد یا کل دارایی و یا کل فروش مشخص می‌شود.

تکنولوژی سازمان: عبارت است از ماهیت زیر سیستم تولید، شامل عملیات و روش‌های فرایند تولید می‌شود.

اهداف و استراتژی سازمان: اهداف و شیوه‌های رقابتی که موجب تفاوت با دیگر سازمانها و مؤسسات می‌شود.

فرهنگ: مجموعه ارزش‌ها، باورها، هنجارها و تفاهم‌هایی است که سازمان در آن‌ها با کارکنان وجه مشترک دارد.

در ادبیات و منابع علمی‌ مدیریتی از محیط هم به عنوان یکی از عوامل محتوایی نام برده شده است. محیط شامل مجموعه عواملی است که از بیرون سازمان را احاطه کرده و بر همه ابعاد آن تأثیرگزار است؛ لذا باید در بررسی ساختار سازمان یک رسانه به عنوان یک عنصر اصلی در بیرون سازمان و نه عنصری در کنار و همراه دیگر عناصر درون سازمانی، مورد بحث قرار گیرد.

2-       نوع رسانه

ماهیت و نوع رسانه تأثیر شگرفی بر ساختار سازمان رسانه‌ای دارد. از اولین تقسیمات ذات گرایانه شاید بتوان به مطالعات مک لوهان اشاره کرد. تقسیم‌بندی رسانه‌ها به رسانه‌های سرد و گرم یا جمله معرف او که رسانه پیام است، حاکی از نگاهی ذات گرایانه و پذیرش جبرگرایی تکنولوژیکی است. شاید به همین دلیل نمی‌توان انتظارات یکسانی از سازمانهای رسانه‌ای مختلف داشت. رسانه‌های مکتوب با رسانه‌های صوتی و تصویری متفاوت‌اند. میان رسانه‌های سنتی با رسانه‌های جدید تفاوتی به عظمت تاریخ وجود دارد. تفاوت در نوع رسانه موجب تفاوت در «ساختار» می‌شود.

3-       محیط خارجی

تحلیل‌های جامعه شناسان از سازمانها؛ بر اساس محیط اجتماعی که آن‌ها را در برگرفته، انجام شده است. این دیدگاه بر این عقیده است که محیط پیرامونی محدودیت‌ها و الزام و اجباری را بر آن سازمان ایجاد می‌کنند. از این جهت سازمانهای مشابه به دلیل تفاوت محیط پیرامونی دارای ساخت‌های متفاوتی هستند. در حقیقت ساختار واقعی سازمان رسانه‌ای با وجود این عنصر قابل تصور و فهم است. امروزه محیط رسانه‌ها محیط بسیار رقابتی و فشرده‌ای است. عوامل و عناصر متعددی شکل دهنده این محیط هستند. از این جهت سپهر رسانه‌ای جهانی یا ملی و محلی سپهر رقابتی شدیدی است. محیط بسیار رقابتی رسانه‌ها باعث می‌شود مدیران همواره در پی تحلیل درستی از رقبا باشند. بسیاری از سازمانهای رسانه‌ای برای تدوین استراتژی‌های خود؛ شناخت رقبا را بسیار جدی می‌گیرند. زیرا ممکن است رقبای بالفعل و بالقوه بتوانند محصولات و خدمات خود را جایگزین فعالیت‌های آن سازمان نمایند. (دف، 1386، صص 19-23)

محیط شامل کلیه عناصر و عواملی است که در خارج از سازمان قرار دارد و بر آن تأثیر می‌گذارد و از آن تأثیر می‏پذیرد. البته خود محیط سازمان از لایه‏های مختلف تشکیل شده و ملاک تشخیص این لایه‏ها از یکدیگر میزان تأثیر و تأثر عناصر آن لایه بر سیستم و در اینجا سازمان رسانه­ای است. به عنوان مثال مخاطبان جزو عناصری هستند که تأثیری فراوان بر رسانه‏ها می‌گذارند و قطعاً از رسانه­‏ها نیز تأثیر می­پذیرند. محیط خارجی یا بیرونی نیز همان‏طور که پیش‌تر توضیح داده شد اجزا و عناصری را در بر می‏گیرد که خارج از چارچوب سازمان با آن در تعامل است که خود این محیط دارای لایه‏های متعددی است. در اولین لایه محیطی عواملی نظیر مخاطبان، رقبا، تأمین‌کنندگان، ذینفعان و... را مد نظر داشته باشد و از تعامل مؤثر با آنها غافل نشود. (روشندل، 1386)

مخاطب

مخاطب افراد یا گروههایی از افرادند که انفرادی و یا دسته جمعی پیام هایی را به ویژه از رسانه های جمعی دریافت می کنند. این اصطلاح در ابتدا و در اصل به گروههایی از مردم که برای شنیدن یک گفتار، سخنرانی یا بحث در یک جمع می شوند گفته می شد. (گیل و بریجیت، 1384، ص 233)

گفتمان جا افتاده ای وجود دارد که طبق آن «مخاطب» به طور ساده به خوانندگان، بینندگان، شنوندگان یکی از کانال های رسانه ای یا هر محتوی و نمایشی اشاره دارد. مخاطبان رسانه کسانی هستند که رسانه به امید دسترسی به آنها راه‌اندازی شده و برای رساندن پیام خود به آنها تلاش می‌کند. شناخت مخاطب و عادات رسانه ای او بسیار اهمیت دارد. توجه به نیازها، خواسته ها، ذائقه ها، انتظارات و عادات مخاطب هدف، اساس تصمیم گیری در همه حوزه ها خواهد بود.

رقبا

رقبای سازمان صدا و سیما: رسانه های ماهواره ای خارج از کشور از قبیل بی بی سی  و وی او ای  با ابزارهای قوی رسانه ای و بودجه های مالی کلان، و یا در داخل کشور مانند شبکه خانگی به یک رقیب جدی برای سازمان صدا و سیما تبدیل شده اند. (خجسته، 1386)

تامین کنندگان

تعریف تامین کنندگان از لحاظ حقوقی هر شخص حقیقی و حقوقی که در یکی از فعالیتهای تولید، تبدیل، خرید، فروش، توزیع، خدمات و خدمات فنی سرمایه گذاری کند و تمام یا بخشی از محصول و خدمات خود را بطور مستقیم یا غیرمستقیم و بصورت جزئی یا کلی به مصرف کننده عرضه بدارد.

تامین کنندگان سازمان صدا و سیما عبارتند از: افراد، موسسات و شرکتهایی که مواد و تجهیزات (استودیویی، ایستگاه فرستنده، پخش و ...)، عوامل برنامه سازی (تهیه کنندگان، فیلم‌سازان، بازیگران، نویسندگان و ...)، محصول آماده رسانه ای (فیلم و سریال، موسیقی، تیزر و ...)، ایده و داستان (فیلم نامه، سوژه و ...) عرضه می کنند، از تامین کنندگان سازمان صدا و سیما هستند.

 ذینفعان/نهادها

ذینفعان سازمان که در سند راهبردی سازمان ذکر شده است عبارتند از: رهبری، قوه مجریه، قوه قضائیه، قوه مقننه و نهادهای زیرمجموعه آنها. (معاونت پژوهش، برنامه­ریزی و نظارت، 1396، صص 9-10)

تعالی سازمانی

تعالی سازمانی به معنای تعهد سازمانی به رشد و توسعه پایدار و دایمی شرکت در جهت کسب رضایت مشتری و افزایش مستمر سودآوری شرکت در یک محیط ملی فراگیر و حمایت کننده می‌باشد. تعالی سازمانی تابع شرایط خاص، فرهنگ، محیط داخلی و خارجی و کسب و کار، ویژگی نیروی انسانی سازمان، نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهایی است که سازمان را دربرگرفته است. در یک کلام، مسیر برتری و تعالی سازمانی، شناسایی، تشخیص، توسعه و گسترش موفقیت در یک سازمان است.

امروزه مدیریت برگردش کار و مکاتبات اداری و همچنین مدیریت زمان در سازمان ها و موسسات اقتصادی به کلی متحول شده است و استفاده از روش­های کند و مشکل ساز اداری غیرمکانیزه قابل قبول نمی باشد. حجم بالای اطلاعات و مکاتبات و دسترسی کند، مسئولین و مدیران را که به مدیریت زمان در مجموعه تحت رهبری خود بها می دهند، به سوی  اتوماسیون در ابعاد مختلف رهنمون ساخته است. نگهداری اسناد مهم هر سازمان که نتیجه اهداف، اندیشه‌ها، فعالیتها و اقدامات انجام شده در هر سازمان و حاوی اطلاعات و تجربیات گرانبهایی است و یکی از ابزارهای مهم مدیریت در تهیه برنامه‌ها و تصمیم گیریهای استراتژیک محسوب می‌گردد به صرف وقت و هزینه‌های زیاد نیاز دارد. از آنجا که  اتوماسیون و سیستم­های مکانیزه، قدمی در جهت تسریع امور و اطلاع رسانی مناسب بالاخص در کشورهای در حال توسعه به حساب می‌آیند، بجاست که موسسات و سازمانها و بخصوص ادارات دولتی با دیدی آینده­نگر به این مهم توجه کنند.  اتوماسیون، بهترین ابزار برای رسیدن به راه کارهای مفید در جهت صرفه جویی زمان و استفاده بهینه از وقت در سازمان است زیرا که تسریع گردش مکاتبات و مدیریت بر گردش کارها را میسر می سازد.

چابک سازی سازمان

در تعریف چابک سازی بطورکلی، می توان گفت: توانایی بازترکیب‌بندی سریع راهبرد، ساختار، فرایندها، نیروی انسانی و فناوری سازمان در راستای موقعیت‌های خلق ارزش و محافظت از ارزش.

برخی از تعاریف اندیشمندان حوزه مدیریت و علوم اجتماعی از چابک سازی نیز بدین قرار است:

"توانایی دانشگاه، به عنوان یک سیستم انسانی در حال حیات، برای شكوفا شدن و یادگیری امواج مداوم تغییر یک بخش طبیعی و غیرقابل اجتناب زندگی سازمانی، نه یک بخش جدا و یا یک رویداد تهدیدکننده". (شارپ،  2012: 196)

"در چابکی نیروی کار اشاره به وجه انسانی چابکی کل در سازمان دارد". (کیواین و نمهارد، 2010: 325)

"توانایی یک مؤسسه برای سرآمد بودن همزمان در قابلیت های کیفیت توزیع، انعطاف پذیری و هزینه به طریق هماهنگ (به پیش رفتن همزمان)". (منور و همكاران، 2009: 227)

"چابکی مربوط به مفاهیم رقابت، فعالیتهای کسب و کار و ساختارهای سازمانی در قرن بیست و یکم است. راهی برای تولید ناب، انعطاف پذیری و یکپارچگی سیستمهای کامپیوتری". (کید، 2000: 94)

"چابک سازی یکی از عناصر و ابزارهای تعالی سازمانی است. چابک سازی به معنی توانایی سازمان در احساس، ادراک و پیش بینی تغییرات موجود در محیط کسب و کار است". (شریفی و ژانگ، 1999: 87)

 

 

جدول ذیل نمایشگر شاخصها و مصادیق چابک سازی سازمانی می باشد. (زنجیرچی و همکاران، 1388)

	جدول شماره 1: طبقه بندی شاخصهای ارزیابی چابکی سازمانی
ردیف	شاخص	اجزا
1	انعطاف پذیری	انعطاف­پذیری مدل تولید، انعطاف پذیری سیستم تولید، نیروی کار منعطف، ساختار و روشهای انعطاف­پذیری، مکان کاری انعطافپذیر، استراتژی کسب و کار انعطاف­پذیر
2	پاسخگویی	پاسخگویی به تغییرات تقاضا، پاسخگویی به تغییرات محیط کسب و کار و بازار، پاسخگویی به تغییرات دستاوردهای محیطی اجتماعی، درجه انطباق اهداف کسب و کار با تغییرات
3	فرهنگ تغییر	بهبود مستمر؛ قابلیت تغییر مرتبط با محصول، یادگیری و نوآوری، نگرش مثبت به تغییرات، مدیریت تغییرات، نظارت مستمر بر محیط داخلی و خارجی برای شناسایی فرصت و تهدیدها
4	سرعت	یادگیری انجام وظایف و عملیات در کوتاهترین زمان ممکن، زمان عملیات، زمان تغییرات تولید، زمان تحویل کالا و خدمات، زمان یادگیری و زمان انطباق با تغییر
5	یکپارچگی و پیچیدگی کم	یکپارچگی درون و بیرون مؤسسه، یکپارچگی افراد، تکنولوژی و سازمان، ترکیب تکنولوژی، مهارتها و شایستگیهای متضاد، تسهیل فرایند تغییر.
6	کیفیت بالا و تولیدسفارشی	کالا و خدمات با حجم اطلاعات و ارزش افزوده بالا، کیفیت در سراسر عمر محصول، تصمیم درست و به موقع، زمان کوتاه چرخه توسعه
7	شایستگی مرکزی	قابلیت چند ریسکی، مهارت و دانش افزایش تکنولوژیها، ارتباط بسته با مشتریان و عرضه کنندگان، نوآوری محرك مشتری، رضایت مشتری، تعاون و همکاری برای افزایش رقابت پذیری
8	منابع انسانی	قدرت دادن به کارکنان، چرخش شغلی، غنی­سازی شغلی، استقلال در تصمیم گیری، دسترسی به دانش و اطلاعات، کار تیمی، تیمهای چند وظیفه­ای، آموزش و توسعه نیروی انسانی، ابتکار فردی

 

*(با توجه به بودجه و زمان در دسترس محقق، در این تحقیق چهار شاخص از مجموع شاخصهای جدول بالا مورد نظرسنجی قرار گرفته است).

در بازار رقابتی عصرحاضر، نیاز مبرمی به چابک سازی سازمان ها وجود دارد تا در حین توسعه سازمان ها، موجب انعطاف‌پذیری و پاسخگویی هر چه بیشتر آنها شود. از آنجا که سرعت و دقت از مولفه های اساسی کار رسانه ایست، بکارگیری یکی از فناوریهای نوین (اتوماسیون) شرط لازم برای تحقق چابک سازی سازمان های رسانه بشمار می­آید. استفاده از اتوماسیون راهکاری ضروری برای تسریع و تسهیل ارتباطات سازمانی و همچنین فرایندهای کلان در این نوع سازمان ها است.

فناوری‌های نوین ارتباطی

فناوری‌های نوین ارتباطی عبارت‌اند از: مطالعه، طراحی، توسعه، پیاده‌سازی، حمایت یا مدیریت دستگاه‌های اطلاعاتی مبتنی بر رایانه به‌ویژه برنامه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری. هرگونه ابزار اختراعی که توانایی‌های جسمی یا فکری انسان را افزون‌تر یا تقویت کند، فناوری تلقی می‌شود از این دیدگاه، فناوری‌های نوین ارتباطی به مجموعه‌ای از امکانات سخت­افزاری و نرم‌افزاری، شبکه‌ای و ارتباطی به‌منظور دستیابی مطلوب به اطلاعات اطلاق می‌شود. با توجه به مهم‌ترین ویژگی فناوری‌های ارتباطی یعنی نحوه ذخیره­سازی، پردازش، ارائه و انتقال اطلاعات، فناوری نوین ارتباطی به مجموعه‌ای گفته می‌شود که امکان انجام عملیات مذکور را از طریق محیط‌های انتقال (شبکه‌ای و ارتباطی) فراهم نماید. بدون تردید فناوری‌های نوین ارتباطی تحولات گسترده‌ای را در تمامی عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی بشر به دنبال داشته و تأثیر آن بر جوامع شهری به‌گونه‌ای است که جهان امروز به‌سرعت در حال تبدیل‌شدن به یک جامعه اطلاعاتی است. جامعه­ای که در آن دانایی و میزان دسترسی و استفاده مفید از دانش، دارای نقش محوری و تعیین‌کننده است (اسکندری، 1393: 34).

اتوماسیون 

اتوماسیون عبارت است از متصل کردن اجزای اطلاعاتی بخش های مختلف یک سازمان در قالب یک بستر نرم­افزاری تا انتقال اطلاعات، آمارها و دستورالعمل ها به صورت کاملا یکپارچه و آسان انجام پذیرد و در نتیجه طبقه بندی، تبادل، تنظیم و تصحیح اطلاعات درون سازمانی تسریع شود. از مزایای دیگر استفاده از اتوماسیون­ها می توان به افزایش ضریب امنیت در نگهداری و پشتیبان گیری از اطلاعات اشاره نمود. بعبارتی اتوماسیون یعنی خودكارشدن عملیات. خودكارسازی مجموعه‌ای از فرآیندها برای ثبت، نمایش و مدیریت روندهای اداری، فنی و مالی می­باشد.

سامانه اتوماسیون سامانه هایی هستند که در آنها کار به دقت آنالیز می‌شود و برای کارهای تکراری یا کارهایی که توسط هوش مصنوعی قابل انجام است، سیستم نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری خاصی طراحی می‌شود و سایر کارها که نیاز به هوش و قدرت تصمیم گیری انسانی دارد توسط انسان انجام می‌شود.

سامانه اتوماسیون می تواند کلیه­ فرآیندهای کسب و کار یک سازمان را دربرگیرد و با استفاده از ویژگی­های سیستم­های دیجیتال مثل سرعت انتقال داده، انعطاف­پذیری، یکپارچه­سازی فرآیند مکاتبات اداری و همچنین تولید، پخش، آرشیو محتوا و مدیریت آنها، علاوه بر کاهش زمان تولید برنامه، موجب افزایش بهره­وری، کاهش هزینه­ها و عدم نیاز به نیروی انسانی زیاد می­شود. (کهزادی و مهرانی، 1392، ص 12)

4- اهداف پژوهش:

فناوری‏اطلاعات نقش اساسی را در توسعه چابکی بازی‏ ‏می‏کند که بدون آن دست‌یابی به سرعت و انعطاف‏پذیری که از مفاهیم چابکی می‏باشد غیر ممکن خواهد بود (وایت و همکاران، ۲۰۰۵). ابزارهای زیادی در چابک سازی سازمانها نقش دارند. همین امر موجب شده تا سازمانها به سامانه­هایی روی آورند که بتوانند این امر را تحقق دهند. یکی از این سامانه­ها، سامانه اتوماسیون است. بوسیله سامانه اتوماسیون می توان بسیاری از موارد مانند استفاده از تکنولوژی و سخت­افزار مناسب و مدرن، استفاده از سیستم انعطاف­پذیر، پی­ریزی یک سیستم تولید مجازی، استفاده از تکنولوژی اطلاعات و سیستمهای اطلاعاتی را پوشش داد. همچنین اتوماسیون از دسته ابزارهایی است برای خودکارسازی محیط کاری در جهت اهداف مشخص و با یک طراحی مهندسی از پیش سفارش شده است که موجب ایجاد کارایی حداکثر و انعطاف­پذیری در مقابل تغییرات اساسی در یک سازمان می شود و همینطور سامانه اتوماسیون قابلیت سازگاری مجدد با پاره‌ای از تغییرات از پیش دسته­بندی شده را دارد و با استفاده از الگوهای معینی قابلیت انعطاف­پذیری با تغییرات متناسب با محیط را برای یک سازمان فراهم می کند که موجب ایجاد بیشترین کارایی در کمترین زمان ممکن در ارائه محصول و خدمات می شود. نتیجه اینکه تکنولوژیهای نوین یکی از راههای تحقق این مولفه ها در سازمان های رسانه ای است و اتوماسیون یکی از این تکنولوژیهای راهبردی است.

طی این تحقیق تلاش می کنیم تا به این سوال پاسخ دهیم: فناوریهای نوین چه تاثیری در چابک سازی سازمان رسانه‌ای دارد و چه مدل مفهومی می توان ارائه داد؟

برای یافتن پاسخ این سئوال به بررسی وضعیت مولفه های موثر بر چابک سازی در رسانه و تاثیر بکارگیری فناوریهای نوین (اتوماسیون) بر این مولفه ها می پردازیم. یعنی:

1)       آیا بکارگیری اتوماسیون باعث بهبود انعطاف­پذیری سازمان رسانه‌ای می شود؟

2)       آیا بکارگیری اتوماسیون باعث بهبود پاسخگویی سازمان رسانه‌ای می­شود؟

3)       آیا بکارگیری اتوماسیون باعث ارتقاء شایستگی سازمان رسانه‌ای می­شود؟

4)       آیا بکارگیری اتوماسیون باعث سرعت انجام کار در سازمان رسانه‌ای می­شود؟

5- روش شناسی پژوهش

پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت، اکتشافی و از لحاظ نوع، کاربردی است و از روش پیمایشی استفاده شده است. تکنیک­های مورداستفاده برای جمع‌آوری اطلاعات تکنیک پرسشنامه است. شیوه نمونه‌گیری این پژوهش غیر تصادفی هدفمند است. جامعه آماری مدیران و کارکنان واحدهای اطلاعات و برنامه­ریزی، شبکه­های رادیویی و تلویزیونی و مرکز طرح و برنامه سازمان صداوسیما، 160 نفر به روش غیر تصادفی هدفمند انتخاب و توزیع پرسشنامه میان آنان انجام شد. افراد مذکور می‌بایست در جریان یکی از مراحل تصویب و راه­اندازی یکی از فناوری‌های نوین ارتباطی در سازمان صداوسیما بوده باشند تا ضمن آشنایی کامل با انواع سامانه‌های مورداستفاده در واحدهای صف و ستاد رسانه ملی، بر جریان انتخاب سیستم نرم­افزاری و موانع و مراحل پیاده‌سازی آن اشراف کامل داشته باشند. حجم نمونه این پژوهش 160 نفر در مرحله توزیع پرسشنامه است. تحلیل داده‌ها برمبنای تدوین پرسشنامه تحقیق چهار شاخص و مولفه از شاخص های جدول شماره 1 است. پس از تکمیل پرسشنامه توسط پاسخگویان، داده‌های پرسشنامه از طریق نرم‌افزار اس­پی­اس­اس استخراج شد، تحلیل­های توصیفی و تحلیل­های استنباطی انجام گرفت (جدول شماره 2، 3 و 4) و با استفاده از معادلات ساختاری نتایج تحلیل، و روابط میان متغیرها شناسایی شد و آزمون فرضیه تحقق یافت. متغیرهای مورد بررسی در این پژوهش میزان تأثیر بکارگیری فناوری‌های نوین ارتباطی در چابک سازی فرایندهای تولید محتوا در رسانه، از جدول شماره 1 که شامل شاخص‌ها و مصداق‌های چابکی سازمان است، چهار مؤلفه (از مجموع 8 مؤلفه) انتخاب و توسط پرسشنامه مورد نظرسنجی قرار گرفت. چهار شاخص موردبررسی عبارت‌اند از: چهار شاخص مورد بررسی عبارتند از: سرعت، انعطاف پذیری، شایستگی و پاسخگویی. این چهار شاخص کیفی از طریق مصداق‌های کمی مورد نظرسنجی قرار گرفتند. مصداق‌های کمی چهار مؤلفه مذکور در جدول شماره 2 قابل‌مشاهده است. پس از انجام مرحله دوم تحقیق یعنی توزیع پرسشنامه ها و استخراج داده ها، یافته های زیر از پژوهش بدست آمد. 

جداول توصیفی و استنباطی:

شرح جداول توصیفی و استنباطی بشرح زیر است:

جدول شماره 2: رتبه مولفه­های موثر بر چابک سازی سازمان رسانه‌ای در صورت استفاده از اتوماسیون در رسانه

ردیف	مولفه ها	سنجه	درصد امتیاز سنجه	امتیاز نهایی مولفه	رتبه بندی مولفه ها
1	افزایش سرعت	افزایش سرعت و کاهش زمان*	71%	74%	%24
		امکان دریافت بازخورد سریع	76%
		امکان ایجاد ارتباط سریع و دقیق با واحدهای داخل سازمان و سازمانهای دیگر	77%
		تسهیل استخراج اطلاعات و گزارشگیری	73%
		افزایش سرعت پردازش و تحلیل داده­ها	71%
2	ارتقاء شایستگی سازمانی	بهبود فرآیند انجام کار در سازمان	76%	71%
		افزایش مهارت کارکنان	68%
		افزایش کارایی	71%
		افزایش همکاری میان واحدهای مختلف	72%		%36
		ارتقاء کیفیت خدمات	70%
		صحت اطلاعات	68%
		صرفه جویی	75%
3	بهبود پاسخگویی سازمان	افزایش پاسخگویی به مشتریان/مخاطبان	75%	75%
		افزایش دقت و کاهش خطا	73%
		ایجاد سامانه یکپارچه گردش اطلاعات در سازمان	71%		%22
		مشاهده گردش کار	75%
		افزایش نظارت و کنترل بر گردش اطلاعات و عملکرد	77%
4	بهبود انعطاف­پذیری سازمان	افزایش انعطاف پذیری در ارائه خدمات	68%	67%
		پذیرش اعمال تغییرات	61%
		کاهش هزینه و زمان اعمال تغییر	69%		%18
		ایجاد داده­های یکسان و معتبر	70%

* منظور از افزایش سرعت و کاهش زمان، تسریع ارتباطات و مبادلات است.

 

طبق جدول بالا تاثیر مولفه­های چابک سازی به شرح زیر است:

اول: میزان تاثیر کاربرد  اتوماسیون در "افزایش سرعت انجام کار" 

در میان سنجه­های این مولفه؛ استفاده از  اتوماسیون (اتوماسیون اداری/تولید) بیشترین تاثیر را بر ایجاد ارتباط سریع و دقیق درون و برون سازمانی دارد. این سنجه تا 77 درصد بر تسریع ارتباطات سازمانی موثر است. امکان دریافت بازخورد سریع با امتیاز 76 درصد بر افزایش سرعت انجام کار موثر است. تسهیل استخراج اطلاعات و گزارشگیری تا 73 درصد بر افزایش سرعت کار تاثیر دارد. دو سنجه افزایش سرعت و کاهش زمان و افزایش سرعت پردازش و تحلیل داده­ها بطور مشترک با امتیاز 71 درصد بر افزایش سرعت انجام کار موثرند. بنابراین تاثیر این مولفه بر چابک سازی سازمان رسانه‌ای ثابت می شود.

دوم: میزان تأثیر کاربرد  اتوماسیون در "ارتقاء شایستگی سازمانی"

در میان سنجه های این مولفه؛ استفاده از اتوماسیون بیشترین تاثیر را بر بهبود فرایندهای کاری با امتیاز 76 درصد دارد. از نظر پاسخگویان بکارگیری  اتوماسیون موجب صرفه­جویی می شود. این سنجه با امتیاز 75 درصد این مورد را تایید می­کند. افزایش همکاری میان واحدهای مختلف با امتیاز 72 درصد که به عقیده پاسخگویان از کاربرد اتوماسیون ناشی می­شود به ارتقاء شایستگی سازمانی کمک می­کند. بنابراین تاثیر این مولفه بر چابک سازی سازمان رسانه‌ای ثابت می­شود.

سوم: میزان تأثیر کاربرد  اتوماسیون در "بهبود پاسخگویی"

در میان سنجه­های این مولفه؛ استفاده از اتوماسیون بیشترین تاثیر را بر افزایش نظارت و کنترل بر گردش اطلاعات و عملکرد با امتیاز 77 درصد دارد. به این معنا که با بکارگیری اتوماسیون امکان نظارت بر گردش عملکرد زیاد است و می­توان بر گردش اطلاعات کنترل داشت. افزایش پاسخگویی به مشتریان و مشاهده گردش کار با امتیاز یکسان 75 درصد نقش اتوماسیون را در بهبود پاسخگویی سازمان را کاملتر می­کند. افزایش دقت و کاهش خطا با امتیاز 73 درصد بهبود پاسخگویی سازمان را تایید می کند. بنابراین تاثیر این مولفه بر چابک سازی سازمان رسانه‌ای ثابت می شود.

چهارم: میزان تاثیر کاربرد  اتوماسیون در "بهبود انعطاف­پذیری"

در میان سنجه­های این مولفه؛ استفاده از اتوماسیون در ایجاد داده­های یکسان و معتبر با امتیاز 70 درصد از میان سنجه­های دیگر تاثیر بیشتری دارد. کاهش هزینه و زمان اعمال تغییر با امتیاز 69 درصد در بهبود انعطاف­پذیری سازمان موثر هستند. افزایش انعطاف پذیری در ارائه خدمات با امتیاز 68 درصد نقش مهم دیگر کاربرد اتوماسیون است. بنابراین تاثیر این مولفه بر چابک سازی سازمان رسانه‌ای ثابت می شود.

بعد از بررسی سنجه­های هر مولفه، موضوع بعدی میزان تاثیر هر مولفه­ بر چابک سازی سازمان رسانه‌ای است که مورد بررسی قرار می گیرد.

طبق جدول رتبه بندی مولفه­های موثر بر چابک سازی سازمان رسانه‌ای درصورت استفاده از  اتوماسیون، امتیاز مولفه تأثیر کاربرد اتوماسیون در "افزایش سرعت انجام کار"، "ارتقاء شایستگی سازمانی"، "بهبود پاسخگویی سازمان" و "بهبود انعطاف­پذیری سازمان" به ترتیب 24 درصد، 36 درصد، 22 درصد و 18 درصد است.

-       بر اساس نظرات کاربران، "ارتقاء شایستگی سازمانی" با امتیاز 36 درصد بیشترین تاثیر را در چابک سازی سازمان رسانه‌ای دارد. کاربرانی که درصدد بهبود فرایندهای کاری سازمان هستند و تلاش می­کنند این فرایندها کارا و موثرتر شوند و کسب مهارت توسط کارکنان را امتیازی مهم در بهبود انجام کارها می­دانند، به این مولفه امتیاز بالایی داده­اند.

-       مولفه بعدی "افزایش سرعت انجام کار" است که با امتیاز 24 درصد، به اعتقاد کاربران، در رتبه دوم قرار گرفته است. طبق جداول توزیع فراوانی، کارکنانی که کارهای جاری سازمان را انجام می دهند و میزان دسترسی و کاربری آنها به  اتوماسیون بالا است، و بدلیل اینکه بکارگیری این فناوریها موجب افزایش سرعت ارائه خدمات و کاهش مدت زمان انجام کارها می­شود، و امکان استخراج اطلاعات و گزارش­گیری آنلاین میسر است، به این مولفه امتیاز بالایی دادند و از نظر آنان "افزایش سرعت" مولفه مهمی در چابک سازی سازمان رسانه‌ای است.

-       "بهبود پاسخگویی سازمان" مولفه سوم است که با امتیاز 22 درصد تاثیر زیادی را در چابک سازی سازمان رسانه‌ای دارد. طبق جداول توزیع فراوانی، افرادی که دارای سابقه کار مفید بین 11 الی 20 سال هستند و رابطه استخدامی رسمی با سازمان دارند، بدلیل آنکه تمامی کارهای خود را می­توانند از طریق سامانه­های نرم­افزاری انجام ­دهند، یعنی تمام کارهای آنها بصورت مکانیزه و بسیار سهل­تر شده، در مقایسه با شرایط گذشته که کارها بصورت دستی انجام می­شد، و به همین نسبت، متوسط زمان پاسخگویی به کارکنان/مشتریان کاهش، پاسخگویی به تعداد بیشتری از مراجعان کنندگان افزایش یافته و در نتیجه میزان رضایت­مندی آنان بیشتر شده است، به این مولفه امتیاز بالاتری دادند و بهبود پاسخگویی سازمان را عامل مهمی در چابک سازی سازمان رسانه‌ای می­دانند. بنابراین اتوماسیون می­تواند میزان پاسخگویی سازمان را بهبود دهد.

-       مولفه "بهبود انعطاف­پذیری سازمان" با امتیاز 18 درصد چهارمین مولفه در چابک سازی سازمان رسانه‌ای است. طبق جداول توزیع فراوانی، افرادی که دارای عنوان شغلی کارشناس سیستم/کارشناس فنی/ مشاغل برنامه ساز هستند و 90 درصد از جمعیت پاسخگویان را تشکیل می دهند، بدلیل اینکه در سازمان خدمات متنوع به برنامه سازان/کارکنان/مخاطبان ارائه می­کنند، با بکارگیری سامانه­های نرم­افزاری ارائه خدمات سهل­تر و سریعتر می­شود. همچنین از آنجا که تغییرات نیز اجتناب ناپذیر است، وجود سامانه­های مکانیزه با امکانات و مزایایی که دارند، پذیرش این تغییرات را برای کاربران آسانتر می کنند. از طرف دیگر وجود داده­های یکسان و معتبر امکان استخراج، گزارشگیری و ... را نیز فراهم می­کند. بنابراین به این مولفه امتیاز بالایی داده­اند و آنرا مهمترین مولفه در چابک سازی سازمان رسانه‌ای می­دانند.

معادلات ساختاری:

برای استخراج نتایج داده­ها تحقیق علاوه بر آمار توصیفی، از رگرسیون چندمتغیره، مدل اندازه­گیری، تحلیل عاملی، تحلیل مسیر و مدل برازش با بهره­گیری از نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده شده است. که نتایج زیر بدست آمد:

 

جدول شماره 3: مقادیر اثر مستقیم مولفه­ها در مدل ساختاری چابک سازی سازمانه های رسانه ای

اثر مستقیم متغیرها در مدل	مقدار برآورد	مقدار استانداردشده β	خطای استاندارد	مقدار t	سطح معناداری
افزایش سرعت انجام کار بر روی چابک سازی سازمانهای رسانه ای	74/0	90/0	14/0	43/19	P01/0>
ارتقای شایستگی سازمان بر روی چابک سازی سازمانهای رسانه ای	80/0	95/0	17/0	47/19	P01/0>
بهبود پاسخگویی سازمان بر روی چابک سازی سازمانهای رسانه ای	64/0	83/0	22/0	21/17	P01/0>
بهبود انعطاف­پذیری سازمان بر روی چابک سازی سازمانهای رسانه ای	60/0	80/0	25/0	19/17	P01/0>

 

نتایج بدست آمده در مدل ساختاری (جدول شماره 4) نشان می دهد:

-       در بررسی ضرایب رگرسیونی مشخص می شود مولفه افزایش سرعت انجام کار با ضریب اطمینان 99 درصد (01/0> P) معنی­دار است یعنی تاثیر مستقیم بر روی چابک سازی سازمانهای رسانه ای دارد.

-       در بررسی ضرایب رگرسیونی مشخص می شود مولفه ارتقای شایستگی سازمان با ضریب اطمینان 99 درصد (01/0> P) معنی­دار است یعنی تاثیر مستقیم بر روی چابک سازی سازمانهای رسانه ای دارد.

-       در بررسی ضرایب رگرسیونی مشخص می شود مولفه بهبود پاسخگویی سازمان با ضریب اطمینان 99 درصد (01/0> P) معنی­دار است یعنی تاثیر مستقیم بر روی چابک سازمانهای رسانه ای دارد.

-       در بررسی ضرایب رگرسیونی مشخص می شود مولفه بهبود انعطاف پذیری سازمان با ضریب اطمینان 99 درصد (01/0> P) معنی­دار است یعنی تاثیر مستقیم بر روی چابک سازی سازمانهای رسانه ای دارد.

 

جدول شماره 4: شاخص­های برازش مدل تاثیر فناوریهای نوین ارتباطی بر چابک سازی سازمانهای رسانه ای

عنوان شاخص	معنی عنوان شاخص	مقدار	دامنه مورد قبول	نتیجه
X2	خی دو	10/2	05/0P>	تایید مدل
X2/df	خی دو نسبی	05/1	3>X2/df	تایید مدل
RMSEA	ریشه میانگین مجذورات خطاهای برآورد	061/0	09/0>RMSEA	تایید مدل
SRMR	ریشه میانگین مربعات باقی مانده استاندارد شده	006/0	05/0>SRMR	تایید مدل
GFI	نیکویی برازش	00/1	90/0<GFI	تایید مدل
AGFI	نیکویی برازش اصلاح شده	98/0	80/0<AGFI	تایید مدل
NFI	شاخص برازش اصلاح شده	00/1	90/0<NFI	تایید مدل
NNFI	شاخص برازش اصلاح نشده	00/1	90/0<NNFI	تایید مدل
CFI	شاخص برازش تطبیقی	00/1	90/0<CFI	تایید مدل
IFI	شاخص برازش فزاینده	00/1	90/0<IFI	تایید مدل
RFI	شاخص برازش نسبی	99/0	90/0<RFI	تایید مدل

 

نتایج بدست آمده در مدل ساختاری (جدول 3) نشان می­دهد:

-       مقادیر تمامی شاخص­ها نشان دهنده برازش مناسب و قابل قبول با ضریب اطمینان 95 درصد (05/0<(P برای مدل مفهومی تحقیق می­باشد. بر اساس مقادیر بدست آمده در مدل تاثیر فناوریهای نوین ارتباطی بر چابک سازی فرایندهای تولید رادیویی و تلویزیونی، شاخص­های آزمون برازندگی دارای نکویی برازش است.

 

مدل مفهومی تحقیق

بر اساس مؤلفه‌ها و شاخص‌های بکار گرفته‌شده در تحقیق برای بررسی میزان تأثیرگذاری بکارگیری فناوری‌های نوین ارتباطی (اتوماسیون اداری و تولید) در چابک­سازی سازمان های رسانه ای; مدل مفهومی زیر به دست آمد:

 

 

 

شکل شماره 1 – مدل مفهومی چابک سازی سازمانهای رسانه ای در صورت استفاده از فناوریهای نوین

 

6- بحث و نتیجه گیری

با ظهور فناوری­های نوین و پیدایش زمینه های جدید در ارائه خدمات به مشتریان، فرآیند کسب و کارها نیز دچار تغییرات و بعضا نوآوری شدند و عرصه رقابتی جدید برای سرویس دهندگان بوجود آمد. سازمانهای رسانه­ای نیز از این تغییر و تحول مستثنی نیستند. در راستای همین تغییر، سازمانهای رسانه­ای با توجه به اهداف، فرهنگ، قوانین، منابع، فناوری و فرآیندهای سازمانی باید روش مناسبی را اتخاذ کنند تا بوسیله تعامل بخشهای مختلف، سازمان خود را به سمت تعالی هدایت ­کنند. یکی از جدیدترین شکلهای سازمانی برای مقابله با این تغییرات، سازمان چابک میباشد. یکی از راهکارهای توانمندسازی، برای چابکی سازمانها، فناوری های نوین است.

نتایج این پژوهش نشان میدهد که به کارگیری فناوری نوین اثر مستقیمی بر چهار متغیر چابک سازی مانند سرعت انجام کار، ارتقای شایستگی سازمانی، انعطاف پذیری و پاسخگویی دارد و بیشترین تأثیر آن بر متغیر ارتقاء شایستگی سازمانی است. استفاده از فناوری نوین موجب افزایش سرعت، افزایش کارایی، صرفه جویی در زمان و هزینه، انعطاف پذیری، امکان گزارش گیری سریع، امکان کنترل و ... می شود. بعبارتی دیگر فنارویهای نوین ابزار کارآمدی است که از طریق آن انتقال اطلاعات، آمارها و نیز دستورالعمل­ها به صورت کاملا یکپارچه و آسان انجام می­گیرد و بدین ترتیب طبقه بندی، تبادل، تنظیم و تصحیح اطلاعات میسر می شود. تاثیر بکارگیری فناوری­های نوین (اتوماسیون) در چابک سازی سازمان صدا و سیما قابل تعمیم به سایر سازمانهای رسانه­ای است.

بنابراین سازمانهای رسانه­ای برای چابک­سازی نیازمند یکسری اصلاحات هستند که عبارتند از:

اصلاح و استانداردسازی روابط درون و برون سازمانی: یعنی هماهنگی میان واحدهای مختلف و نیروی انسانی درون سازمان، و میان سازمان با محیط بیرون (مخاطبان و مشتریان، تامین کنندگان، نهادهای تاثیر گذار و...) اصلاح می شود. در واقع زیرساختی جامع برای برقراری ارتباط واحدهای سازمانی فراهم و امکان انطباق با تغییرات کلان محیطی یا سازگاری با تغییر در نیازهای مشتریان و فعالیت‌های رقبا، ایجاد می‌شود. روابط درون و برون سازمانی عامل موثری برای همگرایی، همبستگی و یکپارچگی است.

اصلاح و استانداردسازی فرآیندها: آنچه که باید اتفاق بیافتد وصله کردن پارگی­ها نیست، بلکه کنار گذاشتن روش های قدیمی و ایجاد نگرشی تازه برای روشهای بهتر در اجرای کارها است. طراحی مجدد فرایندها بصورت کارا، فعالیت های غیر ضروری را حذف و فعالیتهای موازی را ادغام می کند. مهندسی مجدد فرایندها فعالیت های فرایندگرا را جایگزین فعالیت های وظیفه­گرای سازمان می نماید. بنابراین، سازمان از حالت وظیفه‌گرایی به سوی فرایند‌محوری حرکت می‌کند که موجب سرعت بخشیدن به روند انجام کار و کاهش هزینه‌ها و درنتیجه ایجاد مزیت رقابتی‌ برای سازمان می‌شود.

اصلاح و استانداردسازی ساختار: کاهش سلسله‌مراتب، افقی‌سازی ساختار و یکپارچه کردن آن بر اساس مأموریت‌ها و فرایندها اتفاق می­افتد که موجب کارآ شدن سیستم ساختاری و تناسب آن با تغییرات می­شود. بدین ترتیب دیگر ساختارهای سازمان که بر اساس رسمیت، تمرکز و پیچیدگی طراحی می‌شوند باید جای خود را به رویکرد جدید طراحی ساختار بدهند که قدرت انعطاف‌پذیری، هم‌افزایی و تعالی سازمانی را بالا می برند. واحدهای هم کارکرد و فعالیتهای موازی حذف یا در یکدیگر ادغام شوند. اصلاح ساختار باعث می­شود همه واحدها هماهنگ و یکپارچه ‌شوند و در نتیجه ارتباط موثر در سازمان تضمین خواهد شد.

 

پیشنهادات حاصل از تحقیق  

پیشنهادات حاصل از تحقیق عبارتند از:

1)       شناخت وضعیت کنونی فرایندها در سازمان؛ 

2)       آسیب شناسی وضع موجود؛

3)       ارائه راه حل مناسب برای تحول از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب؛

4)       استفاده از فناوری­های مناسب و متناسب با فعالیتهای سازمان؛

5)       نهادینه کردن فرهنگ به کارگیری فناوری اطلاعات در تصمیمات و اقدامات سازمان؛

6)       مهندسی مجدد جهت بهبود فرآیندهای کاری سازمان از طریق به‌کارگیری فناوری­های نوین؛ 

7)       استانداردسازی روابط درون و برون سازمانی، فرایندها و ساختار؛ 

 

 

پی نوشت:

 [1] اینجست (Ingest) اصطلاحی است برای تبدیل فرمت آنالوگ به فرمت دیجیتال.

[2] پلی­ آوت (PlayOut) اصطلاحی است برای مخابره کانال­های رادیویی یا تلویزیونی از پخش کننده به شبکه­های پخش که محتوا را به مخاطب تحویل می دهند.

[3] شرکت مدیریت رسانه در انگلستان-  Red Bee

 

 

 

منابع فارسی:

1-       اسکندری، سعید (1393)، بررسی و مقایسه سامانه های اتوماسیون تلویزیونی، پایان‌نامه کارشناسی، دانشگاه صدا و سیما.

2-       امید، حسین (1393)، چرخه اتوماسیون تلویزیونی(تولید،پخش،آرشیو)، پایان­نامه کارشناسی، دانشگاه صدا و سیما.

3-       باقری، میثم (1395)، چالش­های پیش روی اتوماسیون­های تولید و پخش، اداره کل فنی صدا و تصویر معاونت توسعه و فناوری اطلاعات. قابل دسترسی در:

http://td.irib.ir/educational-resources/articles/-/journal_content/56/261571/15706597?p_p_auth=6h4R7h98

4-       بهادری، علیرضا (1396)، معرفی روندهای فناوری در اتوماسیون صدا و تصویر، اداره کل فنی صدا و تصویر. قابل دسترسی در:

http://td.irib.ir/educational-resources/articles/-/journal_content/56/261571/12583489?p_p_auth=6h4R7...

5-       خدایاری، علی، کمالی، مسعود (1387)، طراحی اتوماسیون رادیو و پیاده سازی متادیتا، پایان­نامه کارشناسی، دانشگاه صدا و سیما.

6-       خجسته، حسن (1386)، عناصر اصلی ساخت دهی سازمان های رسانه ای و مقایسه ساختار سازمانی صدا با سیما، فصلنامه رسانه، شماره 71.

7-       روشندل اربطانی، طاهر (1386) چیستی مدیریت رسانه، فصلنامه رسانه، شماره 70.

8-       زنجیرچی، سیدمحمود، ابراهیم زاده پزشکی، رضا، عرب، سیدمحمد، (1390)، مدل کانو و کاربرد آن در ارزیابی نیازهای دانشجویان. پنجمین همایش ارزیابی کیفیت در نظام دانشگاهی، دانشگاه تهران.

9-       کهزادی، داود، مهرانی، غلام­رضا (1393)، مستند سازی فرایند پیاده سازی اتوماسیون تلویزیونی تولید و پخش در ساختمان 12 اسفند سازمان صدا و سیما، پایان نامه کارشناسی، دانشگاه صدا و سیما.

10-       گیل، دیوید و آدامز، بریجت (1384)، الفبای ارتباطات، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، چاپ اول، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه.

11-       معاونت فناوری و رسانه­های نوین سازمان صدا و سیما (1394)، مدیریت رسانه در BBC.

12-       معاونت پژوهش، برنامه ریزی و نظارت (1396)، سند راهبردی.

 

 

 

منابع انگلیسی:

1-       Ali Hussein, Z, Abdul Razak. I, and handran, G.V (2010), “ Supply chain integration: an empirical study on manufacturing industry in Malaysia”, Journal of systems and information technology 12. 

2-       Ajzen, I. (2002), Perceived Behavioral Control, Self-Efficacy, Locus of control, and the Theory of Planned behavior, Journal of Applied Psychology, Vol. 32, Issue 4.

3-       Ajzen, I., & Fishbein, M. (2005). The influence of attitudes on behavior. In D. Albarracín, B. T. Johnson, & M. P. Zanna (Eds.), The handbook of attitudes. Mahwan, NJ; Erlbaum.

4-       Ajzen, I.(2005), Attitudes, Personality and Behavior, Second Edition, POLAND: Open University Press

5-       Barney, Jay B. & Ricky W. Griffin (1992). The Management of Organization. Boston: Houghton Mifflin company.

6-       Carmen, María-del- Alarcón-del-Amo, Alex Rialp-Criado, Josep Rialp-Criado(2017). Examining the impact of managerial involvement with social media on exporting firm performance, International Business Review.

7-       Desouza, C., Roy, S. (2010), Measuring agility of networked organizational structures via network entropy and mutual information. Applied Mathematics and Computation 216 :2824-2836.

8-       Fredrickson, James W. (1996). The strategic decision process and organizational structure, Academy of Management Review. vol.11, No.2

9-       kid, P.T (1996): A 21st century paradigm in agile manufacturing: Forging new frontiers, Addison-Wesley, Wokingham.

10-       Menor, L.J.; Roth, A.V.; Mason, C.H ( 2009). “Agility in retail banking: a numerical taxonomy of strategic service groups”. Manufacturing and Service Operations Management 3

11-       Mintzberg Henry (2009).Managing, Berrett & Kohler publishing inc. 

12-       Ogunsiji, & Akanbi (2013). The Role of Perceived Environmental Uncertainty and Strategic Agility on the Performance of Selected Banks in Oyo State of Nigeria. Information and Knowledge Management, 3(7), 23-31.

13-       Qin, R., and Nembhard, D.A (2010), Workforce Agility for Stochastically Diffused Conditions-A Real Options Perspective, International Journal of Production Economics,125. mutual information. Applied Mathematics and Computation 216 :2824-2836.

14-       Sharifi.H & Zhang.Z (1999) . "A methology for achieving agility in manufacturing organizations", Int.J.Production Economics,Vol.62 (1999).

15-       Sharpe, R. (2012) “Agile University:Building the Innovation and Improvement for a Better Student Experience”Higher EducationSEMINAR. Thursday 15th.www.elementaleadership.co.

16-       White, A., Daniel, EM. and Mohdzain, M. (2005), "The role of emergent information technologies and systems in enab1ing supply chain agility", International Journal of Infornation Management, 25(5).

---

[1] - Ali Hussein et al

[2]  - Carmen et al

[3]  - Sherehiy et al

[4]  - Swafford et al

[5]  - Oliver Lenord

[6]  - Dieter Schramm

[7]  - Duisburg-Essen

[8]  - Roland Weiss

[9]  - ABB

[10]  - Samuel Thomasson

[11]  - Lund University

[12]  - Mark Grechanik

[13]  - Illinois University

[14] -  شرکت مدیریت رسانه در انگلستان Red Bee

[15]  - ipe

[16]  -Virgin Media

[17]  - ZDF Theater

[18]  - ZDF Neo

[19]  - ZDF Ifo

[20]  - Ajzen

[21]  - Barney & Griffin

[22]  - Mintzberg

[23]  - Fredrickson

[24]  - Format dimensions

[25]  - Contextual dimensions

---