طراحی مدل تاثیرگذاری آینده نگاری بر توسعه کارآفرینی سازمانی در بنگاه های کوچک و متوسط ایران
محورهای موضوعی : آینده پژوهی
1 - استاد
کلید واژه: بنگاه های کوچک و متوسط, سرمایه گذاری, آینده نگاری, کارآفرینی سازمانی, اشتغال صادرات,
چکیده مقاله :
زمینه : توجه به تحولات روزافزون و آینده یکی از ضروری ترین عوامل در هر سازمانی است. شناخت و پیش بینی دقیق آینده موجب ارتقاء و توسعه ای بخش های مختلف هر سازمان به ویژه از بعد کارآفرینی سازمانی می گردد. برمبنای گسترش فضای رقابتی و رشد فزاینده انتظارات جوامع، دگرگونی های و تهدیدات سریع محیطی از این رو استفاده از تکنیک های علمی متغیر آینده نگاری با نگاه نظامندانه و درست به سوی آینده مورد نیازست که امروزه توجه اکثر مدیران و صنایع به این موضوع معطوف گردیده است. هدف: هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تاثیر مولفه ای آینده نگاری بر توسعه ای کارآفرینی سازمانی در بنگاه های کوچک و متوسط است. روش‌ها: تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از بعد تکنیک گرده آوری اطلاعات توصیفی- پیمایشی و از روش مدل یابی معادلات ساختاری با نرم افزار لیرزل برای تحلیل عاملی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل اعضای هیت علمی متخصصان و مدیران در این حوزه بالغ بر 460 نفر که 210 نفر از آنها با استفاده از جدول مورگان به عنوان نمونه انتخاب شده اند. روش نمونه گیری تصادفی ساده می باشد. برای جمع آوری اطلاعات نیز از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. یافته ها: تمام خروجی های آینده نگاری و فرایندهای آینده نگاری بر متغیرکارآفرینی سازمانی تاثیر داشته اند. نتیجه گیری: شاخص آینده نگاری بر متغیر سرمایه گذاری در بنگاه های کوچک و متوسط ایران از بیشترین تاثیر برخوردار می باشد. لذا باید بنگاه ها توجه خاصی به این موضوع مبذول نمایند.
Background: Considering the increasing and future developments is one of the most important factors in any organization. The accurate knowledge of the future promotes the development and development of the various parts of each organization, especially from the perspective of corporate entrepreneurship. Based on the expansion of competitive space and the growing growth of societies' expectations, rapid environmental transformations and threats, the use of scientific variables of foresight variables with a systematic and correct look to the future is nowadays the focus of attention of most managers and industries. . Purpose: The main purpose of the present research is to investigate the effect of futuristic component on the development of enterprise entrepreneurship in small and medium enterprises. Methods: The present research is applied in terms of the purpose and the method of descriptive-survey information gathering technique and the Structural Equation Modeling Method with Liezel software have been used for factor analysis. The statistical population of the study consisted of 460 members of the scientific community of experts and managers in this field, 210 of whom were selected using the Morgan table. Simple random sampling method. A researcher-made questionnaire was used to collect information. Findings: All foresight outputs and foresight processes affect the variables of organizational entrepreneurship. Conclusion: Forecasting index has the most impact on the investment variable in small and medium companies of Iran. Therefore, firms should pay particular attention to this issue
_||_
طراحی مدل تاثیرگذاری آینده نگاري بر توسعه کارآفرینی سازمانی در بنگاه هاي کوچک و متوسط ایران
زمینه : توجه به تحولات روزافزون و آینده یکی از ضروری ترین عوامل مهم در هر سازمانی است. شناخت و پیش بینی دقیق آینده موجب ارتقاء و توسعه ای بخش های مختلف هر سازمان به ویژه از بعد کارآفرینی سازمانی می گردد. برمبنای گسترش فضای رقابتی و رشد فزاینده انتظارات جوامع، دگرگونی های و تهدیدات سریع محیطی از این رو استفاده از تکنیک های علمی متغیر آینده نگاری با نگاه نظامندانه و درست به سوی آینده مورد نیازست که امروزه توجه اکثر مدیران و صنایع به این موضوع معطوف گردیده است.
هدف: هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تاثیر مولفه ای آینده نگاری بر توسعه ای کارآفرینی سازمانی در بنگاه های کوچک و متوسط است.
روش‌ها: تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از بعد تکنیک گرده آوری اطلاعات توصیفی- پیمایشی و از روش مدل یابی معادلات ساختاری با نرم افزار لیرزل برای تحلیل عاملی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل اعضای هیت علمی متخصصان و مدیران در این حوزه بالغ بر 460 نفر که 210 نفر از آنها با استفاده از جدول مورگان به عنوان نمونه انتخاب شده اند. روش نمونه گیری تصادفی ساده می باشد. برای جمع آوری اطلاعات نیز از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جهت تایید روایی و بومی سازی پرسشنامه از نظرات مدیران متخصص و خبرگان در این حوزه و انجام پایایی آن نیز از ضریب آلفای کرونباخ با spss استفاده شده است.
یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که تمام خروجیهای آیندهنگاری(دیدهبانی، پیش‌بینی،سناریوسازی) و فرایندهای آیندهنگاری (اتفاق نظر، ساخت شبکه، هماهنگ سازی و یادگیری ) بر متغیرکارآفرینی سازمانی تاثیر داشته اند.
نتیجه گیری: این یافته ها بیانگر این مسئله است که آینده نگاری نقش مهمی در توسعه کارآفرینی سازمانی به همراه داشته است و همچنین ، شاخص آیندهنگاری بر متغیر سرمایه گذاری در بنگاه های کوچک و متوسط ایران از بیشترین تاثیر برخوردار می باشد. لذا باید بنگاه ها توجه خاصی به این موضوع مبذول نمایند.
واژگان کلیدی: آینده نگاری، کارآفرینی سازمانی، ، اشتغال صادرات، سرمایه گذاری، بنگاه های کوچک و متوسط
1-مقدمه
باتوجه به تحولات روز افزون سال های اخیر و پیدایش موضوعات جدید ، عدم قطعیت ها و اتفاقات شگفت انگیز پیش گویی آینده برای سازمان ها ، مسئله ای مشکل و گاهی اوقات غیر ممکن به نظر می آید. در نتیجه، برای کاهش مشکلات و چالش های کنونی بنگاه ها، حداقل سازی نتایج زیان بار به یک پیش اندیشی جهت ترسیم سازی تصویر صحیحی از آینده مطلوب مورد نیاز است. همچنین، تاثیر دیدگاه آینده نگاری بر توسعه ای کارآفرینی سازمانی در بخش های مختلف بنگاه ها مشهودست. توجه به مسئله ای کارآفرینی سازمانی در جوامع و صنایع از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردارست که در اکثر برنامه ها توسعه ای و سرمایه گذاری مدنظر می باشد. در حال حاضر, آینده نگاری نقش اعظمی را در توسعه ی کارآفرینی سازمانی دارد (Rohrbeck et al ،2018). آینده نگاری وسیله ای برای تدوین برنامه های بلندمدت می باشد( et al Peter ،2015). لذا اهمیت آینده نگاری و دیدگاه آن نسبت به توسعه ای کارآفرینی سازمانی به ضرورتی تبدیل گردیده که با بی توجهی به آن باعث تاثیرات غیر قابل جبران بر بخش های تجاري، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و سازمانی ، غیره را به همراه خواهد داشت (Demir، 2011). درکل، توجه به آينده‌نگاري و توسعه ای کارآفرینی سازمانی در دستور كار و اولويت‌هاي بنگاه های کوچک و متوسط در ایران لازم است. با اين حال، پژوهشات علمي در اين مورد اندك ، خلاء چارچوب نظری و الگویی كه زمينه ساز مديريت و استفاده اثربخش از آينده‌نگاري به منظور تقويت کارآفرینی سازمانی باشد احساس می گردد. به عبارتي، علي‌رغم تلاش‌ها و فعاليت‌هاي صورت گرفته در اين عرصه، تاثيرات آينده‌نگاري بر ابعاد مختلف فرايندها و نتايج کارآفرینی سازمانی در بنگاه های کوچک و متوسط ایران چندان روشن نيست(Cheng&Shiu ، 2018). در جهان امروز، تعقيب و تحقق اهداف، تامين منافع و پياده‌سازي آرمان‌ها امري پرچالش و سخت‌تر از گذشته است. به‌ویژه در بنگاه های کوچک و متوسط كه اساس آنها توسعه اقتصادی می باشد. بنابراین هدف اصلی تحقیق حاضر، طراحي الگوی تاثیرآينده‌نگاري بر توسعه ای کارآفرینی سازمانی را در بنگاه های کوچک و متوسط است. از سوی دیگر؛ با گسترده بودن تحولات حوزه کارآفرینی سازمانی بطور پیوسته یکی از مسائل اصلی توجه به ساخت آینده مطلوب و پیشگیری از چالش ها در اکثر صنایع می باشد. بنابراین، در این تحقیق بدنبال پاسخ به این سوال هستیم که کدام یک از ابعاد و مولفه های کلیدی آینده نگاری بر توسعه کارآفرینی سازمانی در بنگاه های کوچک و متوسط ایران تاثیر گذار است؟ علاوه بر این، بررسی مطالعات علمی نشان داد که تحقیقات کمی در مورد این موضوع به خصوص از منظر آینده نگاری جهت توسعه کارآفرینی سازمانی انجام شده است. ابعاد نوآورانه تحقيق شامل: پرداختن به آينده‌نگاري و اثرات آن در سطح سازماني و بنگاه ها کوچک و متوسط (مطالعات قبلي غالباً به سطوح ملي توجه داشته است)، طراحی مدلی براي مشخص نمودن تاثیرات ابعاد آينده‌نگاري(مطالعات داخلي با موضوع ارايه مدل در اين زمينه وجود ندارد)، پرداختن به نقش و عملکردهایی آينده‌نگاري بر کارآفرینی سازمانی در بنگاه های کوچک و متوسط می باشد.
2- پیشینه تحقیق
Andersson و همکاران (1987) در پژوهشی با نام فعالیت های بین المللی در شرکت های SME: بررسی عوامل موثر بر رشد بین المللی و صادرات آنها توسعه عملکردهای بین المللی و صادرات در بنگاه هایی SME پرداختند و یافته های این پژوهش نشان می دهد که عوامل موثر بر شرکت های SME جهت تبدیل شدن به یک سازمان بین المللی متفاوت است.
Fullerو همکاران (2006) در تحقیقی با عنوان کارآفرینی و آینده نگاری (چشم انداز پیچیده شبکه اجتماعی در آینده نگاری عملکرد سازمانی) انجام دادند و متقعدند که رابطه مثبت و تاثیر گذار بین این دو شاخص وجود دارد و منجر به ارائه درک نظری منسجم از کارآفرینی گردیده است.
Avlonitisو همکاران (2007) به بررسی جهت گیری کارآفرینی SMEs بر نوآوری محصول و فرایند پرداختند و نتایج نشان داد که متغیر کارآفرینی بر نوآوری و فرایند در محصول تاثیرگذارست و منجر به کاهش هزینه های در بخش ها مختلف می گردد.
Rohrbeck و همکاران (2012) به مطالعه اسکن محیطی با جهت گیری آینده نگاری راهبردی و ساختن آینده سازمانی پرداختند و متقعدند ایجاد یک جهت گیری سازمانی در رابطه با آینده ،شرکت های در مقابل تغییرات و تهدیدات خارجی قوی می نماید.
Kaya (2015) به بررسی کارآفرینی سازمانی ، راهبردهای رقابتی بر عملکرد SME پرداخت و نتایج نشان داد کارفرینی سازمانی برعملکرد SME تاثیر مثبت دارد.
Rhisiart و همکارش (2016) به مطالعه ای تاثیر آینده نگاری بر کارآفرینی (مطالعه موردی: ولز درسال 2010) پرداختند و معتقداند که شاخص آینده نگاری بر توسعه خط مشی های کارآفرینی و رشد عملکردهای آن تاثیر مثبت و معنادار دارد.
Acosta و همکاران (2018) به بررسی تأثیر گرایش بازار، قابلیت شبکه و جهت گیری کارآفرینی بر عملکرد بین المللی شرکت های SMEs پرداختند و نتایج نشان داد تاثیر مثبت رویکرد بین المللی کارآفرینی بر قابلیت های شبکه و جهت گیری بازار بین المللی SME ها است.
Rohrbeck و همکاران (2018) در پژوهشی با نام آینده نگاری سازمانی و تاثیرش بر عملکرد سازمان را نشان دادند و اعتقاد دارند که متغیر آینده نگاری سازمانی به عنوان یک وسیله ای قدرتمند و تاثیرگذار منجر به رشد بازار سرمایه، سودآوری در سازمان می گردد.
3-مبانی نظری تحقیق
جدول1-تعريف متغيرهاي تحقیق
نویسندگان ، مولفه ها | تعریف عمومي | تعریف عملياتي |
|---|---|---|
فرايند آينده‌نگاري( Cheng&Shiu ، 2018 Rohrbeck et al ,2018(
| مراحل اجرايي براي تحقق يك آينده‌نگاري متعارف | مطالعه نظام‌مند آينده، كه به لحاظ نحوه انجام و گام‌هايي كه در آن طي مي‌شود دستاوردهاي عمومي و جنبي شامل اجماع، شبكه‌سازي، هماهنگي و يادگيري دارد |
اتفاق نظر (Heger,2012 & Rohrbeck) | دستيابي به اشتراك نظر | دستيابي به آگاهي و ديدگاهي مشابه درباره مسايل آينده در اكثريت دست‌اندركاران آينده‌نگاري كه طي فرايند مربوط، حاصل مي‌شود |
ایجاد شبکه و ارتباط (Rohrbeck et al 2013) | ايجاد مجموعه‌اي از عناصر مرتبط با يكديگر | معرفي بازيگران به هم و برقراري يا توسعه تعاملات و ارتباطات بين بازيگران آينده‌نگاري، طي فرايند آن |
هماهنگ سازی )Gold,2015( | ايجاد همسويي و يكپارچگي | هم‌جهت ساختن رفتار و اقدامات بازيگران در جهت چشم‌اندازي مشترك كه طي فرايند آينده‌نگاري رخ مي‌دهد |
یادگیری (Rhisiart, M., Miller, R., Brooks, S., 2016) | آموزش توام با تغيير در رفتار | آموختن، انتقال دانش و تجارب بازيگران آينده‌نگاري به هم، طور ي كه در رفتار آنها تاثير بگذارد |
یافته های آينده‌نگاري (EtingueKum&Rohr beck,2018 ) | خروجي‌هاي ملموس و مورد انتظار از آينده‌نگاري | مطالعه نظام‌مند آينده، خروجي‌هايي آينده‌پژوهانه و ملموسي در بر دارد كه عمدتاً در قالب ديده‌باني، پيش‌بيني و يا تصوير پردازي ارايه مي‌شود نتايج آينده‌نگاري معمولاً به شكل گزارش مكتوب است |
ديده‌باني داخلی و خارجی (Dufva et al.2015)
| جستجوي نظام‌مند اطلاعات به منظور كسب آگاهي درباره تغييرات آينده | كسب آگاهي پيش دستانه از محيط، شامل: پويش علايم ضعيف و پديده‌هاي نوظهور ؛ و پايش و تعقيب تغيير و تحولات در پديده‌هاي شناخته شده و مهم. نتاج ديده‌باني معمولاً به صورت گزارش ديده‌باني آينده ارايه مي‌شود |
پیش گویی و پيش‌بيني (Konnola,2015)
| ارايه دورنمايي محتمل از آينده | تبيين و توصيف وضعيتي كه احتمال مي‌رود در آينده‌اي معين به وقوع مي‌پيوندد با استفاده از داده‌ها و مدل‌ها. نتايج پيش‌بيني معمولاً به صورت گزارش تحليل روند و پيش‌بيني دورنما ارايه مي‌شود |
ساخت تصویر و سناریوسازی (Bezold, C., 2010)
| ترسيم آيندههاي احتمالي يا مطلوب | معرفي آيندههاي بديل(سناريوها) به كمك داده‌ها، مدل‌هاي توام با لحاظ كردن عدم قطعيت و نيز و ترسيم چشم‌انداز آينده مبتني بر آينده‌مطلوب و شدني. نتاج تصويرسازي معمولاً به صورت گزارش چشم‌انداز يا سناريوها ارايه مي‌شود |
فرايند کارآفرینی سازمانی (Kuratko et al,2014)
| مراحل نظام‌يافته‌اي كه براي دستيابي به کارآفرینی لازم است | كارآفریني سازماني را به عنوان فرآیند توسعه محصولات یا بازارهاي جدید معرفي شده است. |
نوآوری در محصول (Acosta,2018)
| ارايه محصول جديد و خروجي هاي يك سازمان | این مرحله به نتایج حاصل از فرایند توسعه می‌پردازد که می‌تواند شامل محصولات، خدمات فرایندها یا فنون مدیریتی جدید یا بهبودیافته باشد |
نوآوری در فرایند Rohrbeck et al,2012( ) Acosta et al,2018
| شيوه هاي انجام كسب و كار | همانند شيوه هاي توليد، بازاريابي و ... . نوآوري در فرايند، اغلب بهبود اثربخشي يا كارايي توليد با كاهش نرخ ضايعات يا افزايش حجم توليد است. شناسايي محصولات جديد: تغيير در روندهاي كلان و مشتري بيان‌گر نيازهايي است كه نوآوري را تحريك مي‌كند. |
نوآوری در فناوری Peter, M.K., Jarratt,( ) D.G., 2015
| معرفي كردن يك وسيله، روش يا مواد جديد | به معناي نوآوري در فرايند، تجهيزات و ماشين آلات، ابزارهاي مربوط به عمليات اصلي و عمليات پشتيباني، نوآوري در محصو ل است. |
نتايج کارآفرینی سازمانی (Thongpapanl,2018 Lu Jin ,2018 )
| خروجي‌هاي ملموس و قابل استفاده کارآفرینی سازمانی | دستاوردهايي ملموس و عيني کارآفرینی كه مي‌توان آنها را در جهت اهداف، به شكل عملي به كار گرفت |
اشتعال زایی و صادرات (Reid and Harris,2013 )
| ایجاد کسب و کارهای جدید ، برای رشد اقتصادی | صادرات راهی در جهت رشد و ترقی سازمان ها برای انتقال از فروش داخلی بالقوه اشباع شده به بازارهای در حال رشد خارجی است که در عین انعطاف پذیری بیشتر، هزینه و ریسک کمتر را در مقایسه با سایر روش های توسعه خارجی دنبال دارد |
سرمایه گذاری (Rohrbecka et al،2015 Dejan et al,2017 ) | ارتقاء رشد و ثبات مالی | تامین کننده ی اصلی اشتغالی زایی جدید, نوآوری و فناوری نوین می باشند.در اقتصاد دانش محور, رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال به طور مستمر از طریق سرمایه گذاری در راستای ارائه محصول و فرایند ها و فناوری های نوین است |
تاثيرات آينده‌نگاري بر کارآفرینی سازمانی (Chan &;Daim ,2012
| دستاوردهايي كه آينده‌نگاري بر کارآفرینی سازمانی | پيامدهاي ناشي از انجام مراحل و نتايج آينده‌نگاري بر کارآفرینی سازمانی در بنگاه های کوچک و متوسط |
تحريك يا آغاز يك کارآفرینی سازمانی (Gheorghiu et al,2016) | آينده‌نگاري موجب شروع يك کارآفرینی سازمانی است | دانش و آگاهي حاصل از آينده‌نگاري، به صراحت محرك و نقطه شروع پرداختن به يك کارآفرینی سازمانی تازه و خوش‌آتيه مي‌شود. |
متوقف ساختن يك کارآفرینی سازمانی (Gheorghiu et al,2016
| آينده‌نگاري موجب توقف يك کارآفرینی سازمانی است
| دانش و آگاهي حاصل از آينده‌نگاري، به صراحت باعث مي‌شود يك کارآفرینی سازمانی بدآتيه و يا كم اثر متوقف شود |
فضاي راهبردي جديد سازمان (Paliokaite and Pacesa, 2014
| آينده‌نگاري عرصه‌هاي جديدي را مطرح مي‌سازد | دانش و آگاهي حاصل از آينده‌نگاري، عرصه‌ها، موضوعات و ماموريت‌هاي جديدي را به سازمان معرفي كرده و يا برخي عرصه‌هاي موجود رامنسوخ مي‌سازد |
توسعه پايدار کارآفرینی سازمانی(Boly et al,,2014
| استمرار كاربرد کارآفرینی سازمانی در طول زمان | يك کارآفرینی سازمانی در افق زماني آينده به سرعت منسوخ نشده و كارآمدي خود را حفظ مي‌كند |
4-مدل مفهومی مدل تحقیق
شکل 1-مفهومی مدل تحقیق(
سوال اصلی تحقیق: ابعاد و مولفههای کلیدی تاثیرگذاری آیندهنگاری بر کارآفرینی سازمانی در بنگاه های کوچک و متوسط ایران کدام اند؟
فرضیه 1. فرایند آینده نگاري سازمانی در توسعه کارآفرینی بنگاه هاي کوچک و متوسط چگونه است.
فرضیه 2. تکنیک هاي آینده نگاري سازمانی چگونه در بنگاه هاي کوچک و متوسط به کار برده می شوند.
فرضیه 3 .چهارچوب الگو آینده نگاري سازمانی در توسعه کارآفرینی بنگاه هاي کوچک و متوسط با استفاده از این فرایندها و روش ها چگونه هست.
فرضیه 4.مهم ترین نقش ها و مولفه های آینده نگاری بر کارآفرینی سازمانی در بنگاه های کوچک و متوسط ایران چیست.
فرضیه 5. مهم ترین موضوعات اولویت دار آینده نگاری بر کارآفرینی سازمانی در بنگاه های کوچک و متوسط ایران کدام هستند.
فرضیه 6.آینده نگاری بر چه ابعادی از کارآفرینی سازمانی در بنگاه های کوچک و متوسط ایران تاثیر دارد.
در ارتباط با سوال 8 در خصوص این که آیا آیندهنگاری بر عملکردکارآفرینی سازمانی تاثیر میگذارد، جنبههای مختلف موضوع را از طریق این فرضیهها را بررسی مینمایم:
فرضيه1- 8: آينده‌نگاري باعث تقويت توسعه کارآفرینی سازمانی در بنگاه های کوچک و متوسط ایران مي‌شود.
فرضيه 9: آينده‌نگاري باعث تقويت عملکرد کارآفرینی سازمانی در بنگاه های کوچک و متوسط ایران مي‌شود.
در ارتباط با سوال 9 در خصوص تفاوت تاثیر آیندهنگاری بر اشتغال صادرات و سرمایه گذاری، این فرضیه را بررسی میکنیم:
فرضيه 9: تاثير آينده‌نگاري بر اشتغال صادرات و سرمایه گذاری متفاوت است.
در ارتباط با سوال 10 در خصوص این موضوع که آیا آينده‌نگاري مي‌تواند باعث بهبود فرايندهاي کارآفرینی سازمانی شود، این فرضیهها را بررسی میکنیم:
فرضيه 1-10: آينده‌نگاري موجب بهبود نوآوری در محصول در فرایند کارآفرینی سازمانی مي‌شود.
فرضيه 2-10: آينده‌نگاري موجب بهبود نوآوری در فرایند در فرایند کارآفرینی سازمانی مي‌شود.
فرضيه 3-10: آينده‌نگاري موجب بهبود نوآوری در تکنولوژی در فرایند کارآفرینی سازمانی مي‌شود.
در ارتباط با سوال 11 مبنی بر تفاوت تاثیرگذاری آیندهنگاری بر مراحل اصلی کارآفرینی سازمانی ، فرضیه زیر را بررسی میکنیم:
فرضيه 11: تاثير آينده‌نگاري بر مراحل مختلف کارآفرینی سازمانی یکسان است.
5-روش شناسی تحقیق
تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از بعد تکنیک گرده آوری اطلاعات توصیفی- پیمایشی و از روش مدل یابی معادلات ساختاری با نرم افزار لیرزل برای تحلیل عاملی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل اعضای هیت علمی متخصصان و مدیران در این حوزه بالغ بر 460 نفر که 210 نفر از آنها با استفاده از جدول مورگان به عنوان نمونه انتخاب شده اند. روش نمونه گیری تصادفی ساده می باشد. برای جمع آوری اطلاعات نیز از پرسشنامه محقق ساخته طیف لیکرت 5 گزینه ای استفاده شده است. جهت تایید روایی و بومی سازی پرسشنامه از نظرات مدیران متخصص و خبرگان در این حوزه و انجام پایایی آن نیز از ضریب آلفای کرونباخ با spss استفاده شده است.
همچنين ضريب آلفاي کل پرسشنامه معادل با 0.9836 که نشان دهنده ای پایایی بالای پرسشنامه است. به منظور آزمون مدل با تکنیک معادلات ساختاری، در آغاز پایایی هر مولفه ها با نرم افزار لیزرل بررسی شده اند. در این بخش، جهت مشخص نمودن پایایی هر یک از مولفه ها از بار عاملی آنها استفاده گردیده است. بالاتر از 4/0 قابل پذیرش است. که نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل در بخش ذیل آمده اند:
شكل2- مدل پيشنهادي اصلاح شده و ضرایب بارهای عاملی محاسبه شده
جدول 23- مقادیر آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و روایی همگرایی
روایی همگرایی بر حسب میانگین واریانس استخراجشده (AVE) | پایایی ترکیبی (CR) | آلفای کرونباخ سازههای اصلی | |||
میانگین واریانس | شاخص های اصلی | همبستگی سازه ها | شاخص های اصلی | مقدار آلفای کرونباخ | شاخص های اصلی |
0.842 | خروجی اینده نگاری | 0.940 | خروجی اینده نگاری | 0.915 | خروجی اینده نگاری |
0.826 | فرایند کارآفرینی سازمانی | 0.946 | فرایند کارآفرینی سازمانی | 0.888 | فرایند کارآفرینی سازمانی |
0.739 | فرایندهای آینده نگاری | 0.934 | فرایندهای آینده نگاری | 0.852 | فرایندهای آینده نگاری |
0.836 | اشتغال صادرات | 0.918 | اشتغال صادرات | 0.816 | اشتغال صادرات |
0.844 | سرمایه گذاری | 0.946 | سرمایه گذاری | 0.853 | سرمایه گذاری |
جدول3- روایی واگرا
سرمایه گذاری | اشتغال صادرات | فرایندهای آینده نگاری | فرایند کارآفرینی سازمانی | خروجی اینده نگاری | شاخص ها ی اصلی |
|
|
|
| 0.920 | خروجی اینده نگاری |
|
|
| 0.912 | 0.912 | فرایند کارآفرینی سازمانی |
|
| 0.856 | 0.881 | 0.771 | فرایندهای آینده نگاری |
| 0.920 | 0.905 | 0.830 | 0.870 | اشتغال صادرات |
0.921 | 0.886 | 0.871 | 0.745 | 0.836 | سرمایه گذاری |
جدول4- ضرایب مسیر ( Path Coefficient ) در مدل بر حسب مقادیر t
مقدار پی | مقدار تی | خطای استاندارد | میانگین | نمونه اصلی | شاخص های اصلی |
0.000 | 12.239 | 0.048 | 0.535 | 0.560 | خروجی های اینده نگاری - فرایند کارآفرینی سازمانی |
0.000 | 9.503 | 0.047 | 0.445 | 0.446 | خروجی های آینده نگاری - اشتغال صادرات |
0.000 | 6.435 | 0.064 | 0.454 | 0.425 | خروجی های آینده نگاری - سرمایه گذاری |
0.000 | 0.9879 | 0.077 | 0.550 | 0.451 | فرایندهای آینده نگاری -فرایند کارآفرینی سازمانی |
0.000 | 11.070 | 0.052 | 0.521 | 0.566 | رایندهای آینده نگاری - اشتغال صادرات |
0.000 | 7.086 | 0.065 | 0.539 | 0.539 | فرایندهای آینده نگاری - سرمایه گذاری |
بررسی ضرایب معناداری z مربوط به هر یک از فرضیات
شکل3- مدل ترسیم شده همراه با مقادیر ضرایب مسیر t-values
چنانچه مشهود است، کلیه ضرایب محاسبه شده بالاتر از 1.96 قرار دارند. این وضعیت بیانگر تایید فرضیهها مبنی بر تاثیرگذاری متغیرها در مدل است.
شکل4- مدل ترسیم شده همراه با مقادیر استاندارد شده بار عاملی
حال با توجه به ضرایب استاندارد و آماره t به دست آمده در مراحل قبل، جدول بررسی فرضیهها را میتوان تشکیل داد.
جدول5- بررسي فرضيه‌هاي مستخرج از تحليل مدل
فرضیات | ضریب مسیر | آماره t | میزان خطا | نتیجه آزمون |
فرایند آیندهنگاری تاثیر مثبت و معنیداری بر فرایند کارآفرینی سازمانی دارد | 0.471 | 9.448 | 0.000 | تایید |
فرایند آیندهنگاری تاثیر مثبت و معنیداری بر نتایج اشتغال صادرات دارد | 0.535 | 8.883 | 0.000 | تایید |
فرایند آیندهنگاری تاثیر مثبت و معنیداری بر نتایج سرمایه گذاری دارد | 0.566 | 10.571 | 0.000 | تایید |
خروجیهای آیندهنگاری تاثیر مثبت و معنیداری بر فرایند کارآفرینی سازمانی دارد | 0.560 | 10.556 | 0.000 | تایید |
خروجیهای آیندهنگاری تاثیر مثبت و معنیداری بر نتایج اشتغال صادارت دارد | 0.457 | 6.688 | 0.000 | تایید |
خروجیهای آیندهنگاری تاثیر مثبت و معنیداری بر نتایج سرمایه گذاری دارد | 0.447 | 8.992 | 0.000 | تایید |
در خصوص یکسان بودن فرایند و خروجیهای تاثیرات آیندهنگاری بر اشتغال صادرات و سرمایه گذاری، در وهله اول باید به معیار f2 که بیانگر شدت تاثیر متغیرهاست، توجه نمود. مقادیر تعریف شده عبارتند از 0.02، 0.15 و 0.35 که به ترتیب بیانگر تاثیر کم، تاثیر متوسط و تاثیر زیاد است. بر حسب محاسبات قبلی، ضرایب استخراج شده به صورت مرتب شده نزولی به این صورت است:
جدول6- میزان اثر متغيرها در مدل
رابطه فرض شده | شدت رابطه | نتیجه |
تاثیر خروجی آیندهنگاری بر فرایند کارآفرینی سازمانی | 1.383 | تاثیر زیاد |
تاثیر فرایند آیندهنگاری بر اشتغال صادرات | 1.150 | تاثیر زیاد |
تاثیر فرایند آیندهنگاری بر فرایند کارآفرینی سازمانی | 0.946 | تاثیر زیاد |
تاثیر خروجی آیندهنگاری بر اشتغال صادرات | 0.750 | تاثیر زیاد |
تاثیر فرایند آیندهنگاری بر سرمایه گذاری | 0.591 | تاثیر زیاد |
تاثیر خروجی آیندهنگاری بر سرمایه گذاری | 0.473 | تاثیر زیاد |
6-بحث و نتیجه گیری تحقیق
بدون شک یکی از با اهمیت ترین کاربردهایی آینده نگاری در حیطه ای توسعه ای کارآفرینی سازمانی جهت افزایش گسترش صادرات و سرمایه گذاری در بنگاه های کوچک و متوسط جهت مقابله با مشکلات احتمالی در آینده است. با توجه به وقوع تحولات غیر قابل پیش بینی در آینده در حوزه های مختلف، پیش روی مدیران و دست اندرکاران راه کاره هایی را قرار خواهد داد. بنابراین هدف از انجام آینده نگری انجام نوعی پیش تدبیری و معانعت از غافلگیر شدن در شرایط سخت می باشد که بیانگر اهمیت و ضرورت توجه به موضوع آینده نگاری است. لذا آینده نگاری به تدوین تکنیک های خروجی کاربردی بر مبنای اطلاعات واقعی در هر حیطه ای نیاز دارد. از این رو، استفاده از آینده نگاری در راستای توسعه کارآفرینی سازمان فقط به صورت پیاده سازی یک روش علمی نیست. بلکه نوعی علم جهت مقابله با بحران ها آینده است. از اين رو، برای پاسخ دادن به سوال‌هاي مذكور، فرضیات مطرح شده و نتایج آنها در جدول شماره 4، 5، 6 آمده است. پاسخ به سوال اصلي تحقیق در قالب الگوی پيشنهادي ارايه شده است. با توجه به نتایج حاصله پاسخ به سوالات و فرضیات تحقیق به شکل ذیل ارائه شده است :
رديف | پاسخ و پیشنهادات سوالات و فرضیات | |
1 | ایجاد تغییر در بازار و محیط تجاری، محیط سیاسی ، محیط فناورانه ، مقابله با رقبا و حمایت مصرف کننده بهبود در فرایند نوآوری، فرهنگ ، سازمان، مدیریت | |
2 | دیده بانی درونی و بیرونی به همراه فهم داده‌ها، درونی‌سازی فرصت‌ها، افزایش افق دید بنگاه، کل نگر کردن بودن بنگاه ها در حوز های مختلف، مقابله با رویکرد قطعی نگری، سناریوسازی، افزودن برخی فنون و روش‌ها به جعبه ابزار راهبردی بنگاه ها که با دانش‌افزايي، كسبِ اجماع و غیره | |
3 | پویش محیطی (افق زماني، عمق،منابع ارتباطي ضعيف، منابع ارتباطي قوي) ، انتخاب راهبرد (تجزيه و تحليل، چشم‌اندازپردازي ، برنامه‌ريزي) ، یکپارچه سازی (رهبري، هماهنگي،شالوده دانش) | |
4 | تعيين سوی‌گيري و اولويت‌ها کارآفرینی سازمانی، ایجاد كننده فرصت‌هاي جديد در راستای کارآفرینی سازمانی،عامل پيشرفت بنگاه های کوچک و متوسط، عامل غافلگيري رقبا ،عامل ممعنت از غافلگيری، عامل ساختن آينده مطلوب، عامل تطبیق پذیری با وضعیت سخت جديد و تحريم‌ها | |
5 | موضوعات سیاسی: آینده چشم‌انداز و موقعیت راهبردی کشور ، اوضاع سیاسی منطقه و جهان، رابطه مردم با حکومت، آینده روابط بینالملل و منطقه، تعاملات خارجي دولت، سیاست‌های دولت و سیاستگذاری عمومی، قوانین و مقررات کلان، آینده معاهدات کشورها، موضوعات اقتصادی: آینده اقتصاد منطقه ای و ملی، منابع مادی، محیط رقابتی، رضایت ارباب رجوع، وضعیت رقبا، گستردگی شبکه‌های همکاری، محیط کارآفرینی سازمانی کشور، همکاری و فراگیری تکنووژی ، آینده عملکردهای صنعتی. موضوعات اجتماعی: آینده وضعیت اجتماعی، سرمایه اجتماعی، ارزشها و معنویت، رابطه مردم با دولت، فرهنگ رایج موضوعات سازمانی: نیروی انسانی، شیوه مدیریت، فرهنگ سازمانی، چشم‌انداز، راهبرد، ساختار، اندازه، فرايندها | |
6 | افزایش آگاهی و کمک به اقتصادان در راستای توسعه افق دید کارآفرینی سازمانی ، ایجاد اجماع، وفاق و همکاری، توسعه کارآفرینی سازمانی در ابعاد مختلف، افزایش توسعه پایداری کارآفرینی سازمانی، افزایش اثربخشی کارآفرینی سازمانی، نقطه شروع کارآفرینی سازمانی، شاخص های بررسی عملکرد و فعالیت های موجود
| |
7 | تاثير كلي آينده‌نگاري، تاثيري مثبت و مستقيم است و به طور كلي آينده‌نگاري با توجه به نقش‌ها شاخص ها ، موجب ارتقاي توسعه پايدارو اثربخشي کارآفرینی سازمانی مي‌گردد،روابط ماتريس ميان فرايند(مراحل) و خروجي‌هاي آينده‌نگاري با فرايند و نتايج کارآفرینی سازمانی برقرار است. مهم‌ترين‌ها: آیندهنگاری(به خصوص دیدهبانی) بر توسعه نوآوری محصول اثرگذار است آیندهنگاری (به خصوص سناریوپردازی) بستری برای سنجش و تحلیل کارآفرینی سازمانی فعلی است | |
8 | درکل، بله | |
بله، فرضيه تاثير مثبت آينده‌نگاري بر بهبود عملكرد در قالب افزايش توسعه کارآفرینی سازمانی تاييد گردید | ||
بله، فرضيه تاثير مثبت آينده‌نگاري بر تقويت توسعه پایدار کارآفرینی سازمانی تایید گردید | ||
بله، فرضيه تاثير مثبت آينده‌نگاري بر اثربخشي کارآفرینی سازمانی تایید گردید | ||
9 | رتبه تاثير ابعاد آينده‌نگاري بر اشتغال صادرات و سرمایه گذاری به صورت زير قابل ارايه است: رتبه2 تاثیر: اثر فرایند آیندهنگاری بر سرمایه گذاری رتبه4 تاثیر: اثر خروجی آیندهنگاری بر سرمایه گذاری رتبه5 تاثیر: اثر فرایند آیندهنگاری بر اشتغال صادرات رتبه6 تاثیر: اثر خروجی آیندهنگاری بر اشتغال صادرات | |
فرضيه متفاوت بودن تاثيرات آينده‌نگاري بر اشتغال صادرات و سرمایه گذاری تاييدگردید | ||
10 | درکل، بله رتبه1 تاثیر: اثر خروجی آیندهنگاری بر فرایند کارآفرینی سازمانی رتبه3 تاثیر: اثر فرایند آیندهنگاری بر فرایند کارآفرینی سازمانی | |
فرضيه تاييد شد. آينده‌نگاري موجب بهبود توسعه محصول در فرایند کارآفرینی سازمانی مي‌گردد. | ||
فرضيه تاييد شد. آينده‌نگاري موجب بهبود فرایند نوآوری مي گردد | ||
فرضيه تاييد شد. آينده‌نگاري موجب بهبود در تکنولوژی در فرایند کارآفرینی سازمانی مي‌گردد | ||
11 | درکل، خير. اثرگذاري اجزاي آينده‌نگاري(اعم از فرايند و خروجي) بر کارآفرینی سازمانی (اعم از فرايند و نتايج) به ترتيب بيشتر به كمتر عبارت است از: تاثیر دیدهبانی ، یادگیری ، سناریو سازی ، شبکه سازی ، پیش بینی ، هماهنگی ، اجماع بر (نوآوری در محصول، نوآوری در فرایند، نوآوری در تکنولوژی) | |
ففرضيه رد شد. تاثير آينده‌نگاري در مراحل مختلف يكسان نيست. | ||
7-پيشنهادات تحقیق
-ایجاد فرصت های برای سازمان ها جهت بررسی میزان اثربخشی پیاده سازی عملکردهایشان ازجمله :پویش( پایش) محیطی و ارزیابی خروجی ها
-شناسایی نیازهای استراتژیکی ناشی از سناریو سازی در مواقع اضطراری و ارزیابی روند وقوع حوداث در رابطه با توسعه ای کارآفرینی سازمانی
- بررسی هزینه ها و محاسن توسعه ای کارآفرینی سازمانی ، تقویت پاسخ گویی به این مسائل جهت ساخت آینده مطلوب برای بنگاه ها در بخش های مختلف
- پیشنهاد استفاده از تصمیم گیری های چند بخشی جهت ارتقاء فضای اخذ تصمیم در بخش های سیاسی و بین المللی، اقتصادی
- تدوین برنامه و تفکرات نظام مند در رابطه با سناریوهای آینده برای سازمان
- تدوین چشم اندازه های مشترک برای ساختن آینده مطلوب برای سازمان و صنایع
- تمرکز به تمام اتفاقات از بعد سازمانی و اقتصادی، سیاسی جهت تدوین راهبردهای معقول و چرخه مدیریت مخاطرات ، سناریونگاری
- شناسایی و سنجش میزان دگرگونی ها و مخاطرات در حوزه های مختلف با انجام دیده بانی ، جمع آوری اطلاعات، تدوین نقشه راه و پیش گویی، نحوه برخورد با تغییرات غیر قابل پیش بینی کارآفرینی سازمانی
- توجه به سطح عدم قطعیت ها با آماده سازی( پایش، بررسی مخاطره، آگاه سازی و آموزش، مکان یابی) و پیشگیری نمودن (با بررسی تغییرات، تدوین قوانین و سیاست های استراتژیکی، برنامه ریزی های میان و بلند مدت)
فهرست منابع
1. Agnė Paliokaitė, Nerijus Pačėsa, David Sarpong. (2014). Conceptualizing Strategic Foresight: An Integrated Framework, Strategic Foresight ,23, 161-1 69.
2. Alexandra Solano Acosta, Ángel Herrero CrespoJesús Collado Agudo. (2018). Effect of market orientation, network capability and entrepreneurial orientation on international performance of small and medium enterprises (SMEs), International Atuahene-Gima, K. and Business Review, 27, 6, 1128-1140.
3. Amadou,Boly,,Nicola Daniele, Coniglio, Francesco, Prota, Adnan, Seric.(2014). Diaspora Investments and Firm Export Performance in Selected Sub-Saharan African Countries, world development,59, 422-433.
4. Bezold, C., (2010). Lessons from using scenarios for strategic foresight. Technol. Forecast .Soc. Chang. 77 (9), 1513–1518.
5. Colin CJ Cheng and Eric C Shiu. (2018) How to enhance SMEs’ customer involvement using social media: The role of Social CRM. International Small Business Journal: Researching Entrepreneurship3.
6. Dašić, Dejan; Jeličić, Goran; Buzurović, Damir. (2017). Analysis of entrepreneurs and small and medium enterprises in Serbia, Quality - Access 18, 318-323.
7. Demir, Y. (2011).Institutionalization and corporate entrepreneurship in family firms. African Journal of Business Management, 5 (2), .416-422.
8. Donald F.Kuratko Jeffrey S.Hornsby Jeffrey G.Covin. (2014). Diagnosing a firm's internal environment for corporate entrepreneurship, Business Horizons, 57, 1, 37-47.
9. Dufva, M; Konnola, T. & Koivisto, R. (2015). Multi-layered foresight: Lessons from regional foresight in Chile. Futures, 73, 100-111. doi: 10.1016 /j.futures.2015.08.010.
10. George J.Avlonitis and Helen E.Salavou. (2007). Entrepreneurial orientation of SMEs, product innovativeness, and performance, Journal of Business Research, 60, 5, 566-575.
11. Hines, A., Gold, J. (2015). An organizational futurist role for integrating foresight into corporations. Technol. Forecast. Soc. Chang. 101, 99–111.
12. Jason Lu Jin, Chengli Shu and Kevin Zheng Zhou. (2018) Product newness and product performance in new ventures: Contingent roles of market knowledge breadth and tastiness. Industrial Marketing Management.
13. Leong Chan and Tugrul Daim. (2012). exploring the impact of technology foresight studies on innovation: Case of BRIC countries, futures ,44, 6, 618-630.
14. Marc K.Peter, Denise G.Jarratt. (2015). the practice of foresight in long-term planning, Technological Forecasting and social change ,Volume 101, P 49-61.
15. Martin Rhisiart & Dylan Jones-Evans. (2016). The impact of foresight on entrepreneurship: The Wales 2010 case study, Technological Forecasting and Social Change ,102, 112-119.
16. Narongsak Thongpapanl, Eugene Kaciak and Dianne H.B. Welsh. (2018) Growing and aging of entrepreneurial firms. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research 24:6, 1087-1103.
17. Nihat Kaya. (2015). Corporate Entrepreneurship, Generic Competitive Strategies, and Firm Performance in Small and Medium-sized enterprises ,Procardia, Volume 207, Pages 662-668.
18. Radu Gheorghiu, Liviu Andreescu, Adrian Curaj. (2016). A foresight toolkit for smart specialization and entrepreneurial discovery, Futures ,80, 33-44.
19. René Rohrbeck, Menes Etingue Kum. (2018). corporate foresight and its impact on firm performance: A longitudinal analysis, Technological Forecasting & Social Change 129, 105–116.
31. Rohr beck, R., Schwarz, J.O.,) 2013(. The value contribution of strategic foresight: insights from an empirical study of large European companies. Technol. Forecast. Soc. Chang.80 (8), 1593–1606.
20. Rohr beck, René and Bade, Manuel. (2012). Environmental Scanning, Futures Research, Strategic Foresight and Organizational Future Orientation: A Review, Integration, and Future Research Directions. ISPIM Annual Conference.
21. Rohr beck, René and Etingue Kum, Ménes and Jissink, Tymen and Gordon, Adam V., Corporate Foresight Benchmarking Report (2018): How Leading Firms Build a Superior Position in Markets of the Future). 22. Sven Hirsch, Paul Burggraf, Cornelia Daheim, (2013) "Scenario planning with integrated quantification – managing uncertainty in corporate strategy building", Foresight, 15: 5, 363-374.
23. Svante Andersson, Jonas Gabriel son, Ingemar Wictor. (1989). International Activities in Small Firms: Examining Factors Influencing the Internationalization and Export Growth of Small Firms, journal recommendation service, 21, 22-34.
24. Ted Fuller and Lorraine Warren. (2006). Entrepreneurship as foresight: A complex social network perspective on organizational foresight, Futures, 956-971.