ارائه شناسایی ابعاد، مولفه ها و شاخصهای مدل ارتقاء شایستگی حرفه‏ای اعضا هیات علمی

محورهای موضوعی : آینده پژوهی

امیر تیمورزاده ¹ , افسانه زمانی مقدم ² , ناصر میرسپاسی ³

1 - دانشجوی دکترای تخصصی مدیریت آموزش عالی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه مدیریت آموزشی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ( مسئول مکاتبات)
3 - استاد گروه مدیریت دولتی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1398/09/15 تاریخ پذیرش : 1399/01/30 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: منابع انسانی, نظام آموزش عالی, دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران, مدل شایستگی حرفه‏ ای,

چکیده مقاله :

چکیده این پژوهش به منظور ارائه مدلی برای ارتقای شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران طراحی و تدوین شد. اهمیت مسئله به دلیل ضعف در ویژگی های حرفه ای اعضای این دانشگاه و دانشگاه های دیگر بوده که توسط تحقیقات قبلی گزارش شده است. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات می باشد؛ این دانشگاه به این دلیل برگزیده شد تا در صورت مشخص شدن ویژگی ها، معیارهای آن به سایر واحدها تسری یابد. به دلیل بدیع بودن نسبی موضوع، محقق به از شیوه کیفی استفاده نمود. در این شیوه با استفاده از تکنیک دلفی، شاخص های مدل شایستگی حرفه ای اعضای هیئت علمی این دانشگاه طراحی شد. نمونه آماری شامل 10 عضو هیئت علمی بوده که به صورت تصادفی انتخاب شدند. یافته ها نشان دادند که مدل طراحی شده قابلیت استفاده در دانشگاه آزاد اسلامی را دارد؛ این مدل برای استفاده در سایر مکان ها با استفاده از شاخص های آماری، مورد آزمون نهایی قرار گرفت که یافته ها حاکی از تائید مدل بودند. کلیدواژه ها: مدل شایستگی حرفه ای، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، منابع انسانی، نظام آموزش عالی.

چکیده انگلیسی:

This study was designed and developed to provide a model for enhancing the professional competence of faculty members of Islamic Azad University of Science and Research of Tehran. The importance of the issue is due to the weakness in the professional characteristics of its members and other universities as reported by previous research. The statistical population includes all the faculty members of the Azad University of Science and Research Branch; this university was chosen to extend its criteria to other units if the features were identified. Due to the relative novelty of the subject, the researcher used a qualitative method. In this way, using Delphi technique, the indicators of professional competency model of the faculty were designed. The sample consisted of 10 faculty members who were randomly selected. The results showed that the designed model can be used in Islamic Azad University; this model was tested for use elsewhere by statistical indices and the findings confirmed the model. Keywords (English): Professional Competency Model, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Human Resources, Higher Education System

متن کامل:



ارائه شناسایی ابعاد، مولفه ها و شاخصهای مدل ارتقاء شایستگی حرفه‏ای اعضا هیات علمی

امیر تیمورازده¹ 

افسانه زمانی مقدم² 

ناصر میرسپاسی³ 

 

 

چکیده 

این پژوهش به منظور ارائه مدلی برای ارتقای شایستگی حرفه‏ای اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران طراحی و تدوین شد. اهمیت مسئله به دلیل ضعف در ویژگی‏های حرفه‏ای اعضای این دانشگاه و دانشگاه‏های دیگر بوده که توسط تحقیقات قبلی گزارش شده است. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات می‏باشد؛ این دانشگاه به این دلیل برگزیده شد تا در صورت مشخص شدن ویژگی‏ها، معیارهای آن به سایر واحدها تسری یابد. به دلیل بدیع بودن نسبی موضوع، محقق به از شیوه کیفی استفاده نمود. در این شیوه با استفاده از تکنیک دلفی، شاخص‏های مدل شایستگی حرفه‏ای اعضای هیئت علمی این دانشگاه طراحی شد. نمونه آماری شامل 10 عضو هیئت علمی بوده که به صورت تصادفی انتخاب شدند. یافته‏ها نشان دادند که مدل طراحی شده قابلیت استفاده در دانشگاه آزاد اسلامی را دارد؛ این مدل برای استفاده در سایر مکان‏ها با استفاده از شاخص‏های آماری، مورد آزمون نهایی قرار گرفت که یافته‏ها حاکی از تائید مدل بودند.

کلیدواژه‏ها: مدل شایستگی حرفه‏ای، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، منابع انسانی، نظام آموزش عالی.

 

واکاوی مسئله

در بحث آموزش آکادمیک و تخصصی، نظام آموزش عالی به عنوان متولی اصلی آموزش و پژوهش، نقشی اساسی در تعلیم و تربیت نیروهای کارآمد هر کشور دارد (گورای و چن⁴، 2017). در سال‏هاي اخیر و با توجه به اقتضائات محیطی با تغییر نگرش وزارت علوم مواجه بوده‏ایم که مهم‏ترین آن تأکید بر یادگیري و نه صرف آموزش و تکامل دیدگاه از دانش‏آفرینی به آموزش و توسعۀ فن‏آوري بوده است. پر واضح است که تلاش برای بهره‏وري بیشتر دانشجویان در توسعۀ پایدار کشور، نیازمند تغییر در نقش اعضای هیات علمی دانشگاه‏ها می‏باشد. در واقع اعضای هیأت علمی می‏توانند در تحقق اهداف نظام آموزش عالی نقش موثری ایفا کنند چرا که نگرانی نسبت به رشد توانایی‏ها و شایستگی‏های اعضای هیأت علمی و بهره‏وری آنها از مسائل مهم موسسات آموزش عالی و دولت محسوب می‏شود (سلیمی و همکاران، 1394). 

یکی از مهم‏ترین عواملی که می‏تواند در نظام ارزیابی اساتید و اعضای هیات علمی دانشگاه‏ها مورد توجه قرار گیرد بررسی شایستگی حرفه ای است. مفهوم شایستگی ترکیبی از مهارت‏ها، دانش، ارزش‏ها، صفات و انگیزه‏هایی است که کارکرد برتر را در یک شغل تعریف می‏کند. در واقع با توجه به این که شایستگی‏ها، به توانایی‏ها و مهارت‏هایی اشاره می‏نماید که به منظور حل مشکلات به کار برده می‏شود، می‏توان به آن به عنوان نوعی تمایل و مهارت‏های انگیزشی، ارادی و اجتماعی نگریست که کاربرد موفّقیّت‏آمیز و مسئولانه راه‏حل‏ها را به دنبال دارد (راگان، بیگاتل و دیلون⁵، 2012). شایستگی اعضاء در نظام آموزش عالی می‏تواند بر کیفیت عملکرد تاثیر مستقیمی داشته باشد و بر افزایش کارایی در ابعاد، آموزش، ارزیابی، حمایت از برنامه درسی، رهبری سازمانی و مربی‏گری تاثیر مثبتی را ایجاد نموده و بهبود و بهسازی سازمان را به دنبال داشته باشد (گورایا و همکاران⁶، 2016). براساس دیدگاه کوچران، سیستم‏های منابع انسانی مبتنی بر شایستگی تمرکز بر روی مهارت‏ها و رفتارهای مناسب را ممکن می‏سازند؛ این اطمینان را ایجاد می‏کنند که آموزش و توسعه در یک راستا انجام می‏شود؛ استفاده مؤثر از آموزش و توسعه را فراهم می‏آورند و چارچوبی را برای مدیران و رهبران به وجود می‏آورند (کوچران، 2009، به نقل از رزازی،1390).

پس با توجه به این موضوع و با توجه به این که امروزه دانشگاه‏ها در عرصه‏های متنوع و متعددّی از جمله ابعاد مدیریت دانشجویان، اساتید و هیأت علمی، مدیریت پژوهش و سرمایه گذاری و ... در سطح ملّی و بین‏المللی با هم رقابت می‏کنند و نیازمند حفظ اعتبار و شهرت می‏باشند، مساله شایستگی اعضای هیات علمی می‏تواند بر پیشبرد اهداف آنان کمک شایانی نماید (فایندلو⁷، 2012). این در حالی است که دانشگاه‏ها و سیستم آموزش عالی کشور از استانداردهای علمی فاصله داشته و از آن‏جا که نیروي انساني متخصص مورد نیاز جامعه عموما توسط آموزش عالي تربیت مي‏گردد، و توانمندي و شایستگي اعضای هیات علمی می‏تواند بر عملکرد آموزش عالي تاثیر مستقیم داشته باشد، بررسی و تدوین مدلی که بتوان بر اساس آن شایستگی اعضای هیات علمی را مورد سنجش قرار داد، حائز اهمیت است؛ این در حالی است که علی‏رغم تحقیقات قبلی، به سختی می‏توان به الگوی کاربردی مناسبی در این زمینه دست یافت. به عنوان نمونه سنگري (1396)، حسینی و همکاران (1396)، حمیدي زاده و براموند (1390) و ردیک و همکاران⁸ (2014) هر یک به ارائه و تدوین مدلی در زمینه شایستگی‏هاي محوري اعضاي هیئت علمی دانشگاه‏های مختلف پرداخته اند. با این وجود در این مطالعات، نقایصی مشاهده می گردد؛ از جمله این که علی‌رغم این که موضوع شایستگی اعضای هیأت علمی به عنوان یک موضوع پذیرفته شده در سطح آموزش عالی، همچنان تعریف شایستگی در این پژوهش ها یا رویکرد جامعی صورت نگرفته است. نکته حائز اهمیت در این الگو‌ها آن است که بیشتر آنها بر بخشی از فعالیت‌های شایستگی اعضای هیأت علمی متمرکز بوده‌اند و فقدان یک الگوی جامع کاملا احساس می‌شود. می‌توان دریافت که بیشتر تلاش‌های مرتبط با شایستگی اعضای هیأت علمی بر بعد آموزشی (تدریس) اعضای هیأت علمی متمرکز بوده است و سایر جنبه‌های نادیده گرفته‌ شده است و یا هر یک از الگوها بخشی از توانمندی را به عنوان شایستگی در نطر گرفته اند.

پس با وجود خلاء مطالعاتی در زمینه ارتقای شایستگی حرفه‏ای اعضای هیئت علمی دانشگاه‏های کشور، تعیین مؤلفه‏هاي شایستگی آنها و ضرورت تدوین مدل جامع شایستگی، این پژوهش بر آن است تا مدل ارتقای شایستگی حرفه‏ای اعضای هیئت علمی دانشگاه‏ها مبتنی بر شایستگی‏هاي حرفه‏ای را طراحی، تبیین و آزمون کرده تا بر اساس آن دانش، مهارت، ویژگی‏ها و صلاحیت فردي مورد نیاز اعضای هیئت علمی دانشگاه‏ها به شیوه علمی شناسایی و مشخص شود.

 

روش‏‏شناسی 

این پژوهش از لحاظ شیوه انجام، کیفی است. تحقیقات کیفی به جمع‌آوری اطلاعاتی می‌پردازند که بیشتر برای توصیف یک موضوع به آنها نیاز است. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران بوده است. براساس اعلام دانشگاه مذکور واحدهای آن در کلیه دانشکده‏ها و موسسات آن شامل 597 استاد می‏باشد؛ نمونه آماری شامل 10 تن از اعضای هیئت علمی بوده که به صورت تصادفی از میان جامعه آماری انتخاب شدند. مبنای انتخاب این 10 نفر رسیدن به اشباع نظری و داده‏ای بوده است. به این معنا که در صورت رسیدن محقق به یافته‏های تکراری، انتخاب عضو بعدی برای مطالعه صورت نمی‏گرفت و در مقابل در صورتی که هر پاسخگو یافته‏های جدیدی را به دست می‏داد، انتخاب نمونه ادامه می‏یافت. ابزار گردآوری داده‏ها دو رویکرد اسنادی- کتابخانه ای و تکنیک دلفی بوده است: در قسمت نخست، محقق با رجوع به منابع اسنادی- کتابخانه‏ای داده‏ها و اطلاعات لازم را در رابطه با رویکردها، دیدگاه‏ها و نظریه‏ها گردآوری می‏نماید. به این ترتیب در این قسمت آشنایی به نظریه ها، شکل می گیرد.

 

جدول 1: اعضای نمونه آماری

دانشکده	آقایان	خانم ها	کل
فنی و مهندسی	37	3	40
مکانیک، برق و کامپیوتر	28	2	30
نفت و مهندسی شیمی	14	1	15
علوم کشاورزی و صنایع غذایی	25	5	30
منابع طبیعی و محیط زیست	23	7	30
عمران، معماری و هنر	21	7	27
علوم پایه	29	8	37
علوم تخصصی دامپزشکی	11	2	13
مدیریت و اقتصاد	24	2	26
حقوق، الهیات و علوم سیاسی	22	3	25
ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی	22	10	32
علوم و فناوری های پزشکی	26	4	30
کل	282	53	335

ب- تکنیک دلفی: دلفی نام روشی در تحقیقات علمی است که اولین بار در سال ۱۹۵۰ میلادی برای بررسی علمی نظرات کارشناسان توسط ارتش امریکا طراحی گردید. تکنیک دلفی هم اکنون در زمینه‏های تصمیم‏گیری، قضاوت، حل مسئله، نیازسنجی، هدف‏گذاری، برنامه‏ریزی، تعیین اولویت، پیش‏بینی آینده، جمع‏آوری گروهی اطلاعات، آموزش گروه پاسخ‏دهنده، تعیین سیاست‏ها، تخصصیص منابع و اجماع یا توافق گروهی به کار می‏رود. در این شیوه نظرات نخبگان مورد توجه است. در شیوه دلفی، قضاوت‏های انسانی به مثابه ورودی‏هایی مشروع و سودمند برای انجام پیش‏بینی‏ها می‏باشند. اجزای اصلی تکنیک دلفی شامل تکرار یا بازگویی، پرسش‏نامه، متخصصین، بازخورد کنترل شده، گمنامی، آنالیز نتایج، اجماع، زمان و تیم هماهنگ‏کننده است: منظور از بازگویی تکرار یک‏سری راندها به صورت سیستماتیک و فرآیندی به وسیله پرسشنامه است؛ به این طریق که متخصصین حداقل دو بار در مورد سوالی مشابه نظر داده و با دریافت اطلاعات از سایرین، امکان تجدیدنظر در پاسخ‏های خود را دارند؛ از نظر تعداد راندها، مقالات ۲ تا ۱۰ راند را گزارش داده‏اند، اما دلفی کلاسیک دربرگیرنده چهار راند می‏باشد. در هر صورت تصمیم‏گیری در مورد تعداد راندها تا حد زیادی عملی یا تجربی بوده و بستگی به زمان در دسترس و نوع سؤال آغازین دارد.

شرکت‏کنندگان دلفی، متخصصین یا خبرگان می‏باشند. شناسایی متخصصین، نکته مهمی در دلفی بوده، چنان‏که موفقیت دلفی در رابطه با انتخاب نمونه‏ها است. همچنین درگیرشدن مداوم در کلیه راندها مورد نیاز است. دلفی یک‏سری راندهای پیمایشی یا پرسشنامه‏ای بوده که با پرسشنامه اولیه، پرسشنامه راندهای بعدی را نیز شکل می‏دهد و باید در مرحله طراحی تحقیق در مورد آن تصمیم گرفته شود. در مورد سؤال اولیه، پیوستاری از سؤالات متمرکز تا وسیع (معمولا وسیع و باز پاسخ) به کار رفته است اما در مواردی که راهنمایی شرکت‏کنندگان نسبت به موضوع خاصی هدف باشد از سؤالات متمرکز و دارای ساختار استفاده می‏گردد. بازخورد کنترل شده، به معنی فرصت بازنگری نظرات خود و ارزش‏یابی نظرات سایرین توسط متخصصین است که جزء مهم حرکت به سمت اجماع است. بنابراین شرکت‏کنندگان تشویق می‏شوند و اجازه دارند تا قضاوت‏های‏شان در راند اول یا راندهای قبلی را دوباره بررسی نمایند اما تبادل اطلاعات بین متخصصین آزاد نیست. این مسئله به منظور رسیدن به اجماع آزادانه صورت می‏گیرد منظور از اجماع، رسیدن به اتفاق‏نظر در مورد یک ایده و گاه تلاش برای مشخص ساختن تفاوت‏ها است. اجماع به معنی یافتن پاسخ صحیح نیست بلکه صرفا توافق شرکت‏کنندگان در یک سطح خاص در موضوع است. معیارهای نشان‏دهنده اجماع و درصد گزینه‏ها به عنوان رایج‏ترین الگوی پاسخ‏ها و تفسیر بر مبنای نظر متخصصین است. اکثریت مقالات، جنس و نوع معیار مورد استفاده در تعریف و تعیین اجماع را بر اساس تفسیر نمونه‏ها می‏دانند و اساسا زمانی در مورد اجماع تصمیم‏گیری شده که درصد مشخصی از آراء درون سطح خاصی قرار گیرد، هر چند برخی استفاده از درصد را ناکافی دانسته و کاربرد بخش‏های معتبرتری را برای تعیین ثبات پاسخ‏ها طی راندها توصیه می‏نمایند. همچنین سطح استانداردی برای اجماع وجود ندارد. در نتایج مطالعات، محدوده متفاوتی از سطح اجماع 51 تا 100 درصد گزارش شده است. به طور معمول برای آنالیز نتایج دلفی، در اولین راند، آنالیز محتوا برای شناسایی تم‏های اصلی در پرسشنامه بدون ساختار اولیه انجام می‏گیرد که نتایج آن پرسشنامه بدون ساختار را به پرسشنامه با ساختار تبدیل نموده، اساس راندهای بعدی را تشکیل می‏دهد. دومین راند، آغاز به‏کارگیری روش‏های کمی است که در آن، تکنیک رتبه‏بندی و درجه‏بندی (میانه و چارک‎‏ها) استفاده می‏شود و در سومین راند و راندهای متعاقب، شاخص‏های مرکزی و پراکندگی به کار می روند.

 

اعتبار و پایایی ابزار پژوهش

اعتبار به این معنا است که آیا ابزار طراحی شده برای اندازه‎‏گیری متغیرهای مورد مطالعه، می‏تواند به صورت درست آنها را اندازه گیری کند یا نه؟ اندازه‏گیری اعتبار شیوه‏های متفاوتی دارد که برخی از آنها شامل اعتبار صوری، اعتبار محتوایی، اعتبار ملاکی و اعتبار سازه‏ای است. در این پژوهش از شیوه اعتبار محتوا استفاده شد که بیشترین تناسب را با رویکرد مورد استفاده دارد. در این رویکرد از پاسخگویان خواسته شد که میزان ارتباط هر گویه را با متغیر مورد نظر در قالب طیفی 5 گزینه ای از خیلی کم تا خیلی زیاد شناسایی کنند. سپس برای رسیدن به نتیجه نهایی از رابطه 1 استفاده شد. بر اساس این رابطه اگر اندازه آزمون به دست آمده کمتر از 52 درصد باشد می‏توان آن را معتبر دانست و در غیر این صورت باید ابزار مناسب‏تری طراحی نمود. با توجه به اندازه به دست آمده در پژوهش حاضر (0.84) می توان به این ابزار اعتماد نموده و آن را دارای اعتبار کافی دانست.

 

 

 

پایایی به این معنا است که افراد تا چه اندازه حاضر به پذیرش دیدگاه‏های خود می باشند این مسئله امری نسبتا ضروری در پژوهش‏های علمی است. زیرا در صورتی که دیدگاه پاسخگویان نسبت به گذشته، مدام تغییر کند نمی‏توان نسبت به یافته‏ها اطمینان داشت. از این رو تاکنون برخی از ابزارها برای سنجش پایایی پاسخ‏های پاسخگویان طراحی شده که یکی از اصلی‏ترین آنها آزمون z می‏باشد. در صورتی که اندازه این آزمون بزرگ‏تر از 10 باشد یعنی داده‏ها پایایی کافی را ندارند و در صورتی که اندازه آن کوچک‏تر از 5 باشد یعنی پایایی داده‏ها مطلوب می‏باشد. با توجه به این که مقدار به دست آمده برای آزمون Z کمتر از 5 می‏باشد بنابراین پایایی ابزار در بخش کیفی را می‏توان مطلوب دانست.

 

جدول 2: نتیجه حاصل از آزمون z برای مطالعه پایایی در شیوه کیفی

تحلیل یافته‏ها

براساس داده‏ها 7 نفر از ده پاسخگویان مورد مطالعه مرد و 3 نفر دیگر زن می‏باشند. همچنین 10 درصد از پاسخگویان در گروه سنی 27 تا 39 سال (جوانی)، 60 درصد در گروه سنی 40 تا 52 سال (میان‏سالی) و 40 درصد در گروه سنی 53 تا 65 سال (بزرگسالی) قرار دارند. به این ترتیب مشاهده می‏گردد که اکثر پاسخگویان مورد مطالعه در پژوهش حاضر در گروه سنی بزرگ سالی قرار دارند. از سوی دیگر 40 درصد از پاسخگویان در گروه سنی 8 تا 13 سال؛ 10 درصد در گروه سنی 14 تا 19 سال و 50 درصد در گروه سنی 20 تا 25 سال قرار داشته‏اند. در اینجا از این پاسخگویان خواسته شد در درجه نخست، مولفه‏های شایستگی حرفه‏ای را شناسایی کنند. این مولفه‏ها توسط 10 نفر از اعضای جامعه آماری، شامل 40 مولفه بوده است: 

 

جدول 3: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی آموزشی- تکنولوژیک)

مرحله	نتیجه
اول و دوم
دوم و سوم

مولفه	شاخص
مدیریت کلاس درس	توانایی در مدیریت کلاس درس، آشنایی با شیوه های مدیریت کلاس درس، شناسایی اصول مدیریت کلاس درس، برنامه ریزی سیستماتیک برای فرآیند یاددهی، استفاده از روش های کارآمد برای مدیریت کلاس درس، برگزاری جلسات پرسش و پاسخ میان استاد و دانشجویان.
تسلط بر روش تدریس	آشنایی با روش‌های تدریس، استفاده از روش‌های تدریس جذاب و کارآمد، لزوم به کارگیری مهارت‌های ارائه محتوای آموزشی، برگزاری کلاس هایی برای ارائه مهارت های لازم به اساتید، آشنایی با مهارت های انتقال محتوا به دانشجویان، آگاهی از میزان آموختگی دانشجویان
تسلط بر محتوا	تسلط بر القای محتوای آموزشی به دانشجویان، آشنایی با محتوای آموزشی، شناخت دانش روز، تغییر هر ساله محتوای مورد آموزش برای دانشجویان، اندازه گیری میزان دانسته های اساتید
ارتباط با دانشجویان	توانایی داشتن ارتباط با دانشجویان، تشویق گفتگو در رابطه با مسائل شخصی دانشجویان، شنیدن صحبت های دانشجویان در رابطه با مسائل شخصی، برگزاری جلسات پرسش و پاسخ میان دانشجویان و اساتید
سواد رسانه ای	تلاش برای کاربرد ابزارهای نوین آموزشی در فرآیند تدریس، استفاده از دیدگاه دانشجویان برای بهبود وضعیت تدریس از طریق کاربرد شبکه های اجتماعی، سنجش میزان آشنایی استاد به فن آوری های جدید
تدوین طرح درس	برخورداری از مهارت تدوین طرح درس، به اشتراک گذاری طرح های درسی تدوینی، آزمون دوره ای از دانشجویان، مشخص کردن محتوای درسی برای دانشجویان
تسلط بر نظریه‌های یادگیری	تسلط بر انواع نظریه‌های یادگیری، تلاش برای یادگیری شیوه های ارائه آموزش دانشجویان، همکاری با دانشجویان برای آموزش بهترین شیوه یادگیری در آنها، آگاهی از نظریه های موجود در زمینه های ارتقای یادگیری
سرمشق بودن	الگو بودن برای دانشجویان، انتقال مهارت‌های زندگی به دانشجویان، تقویت ارزش های دینی، تغییر و اصلاح در نحوه برخورد با دانشجویان، آموزش تفکرورزی به دانشجویان، بیان اهمیت تفکر برای دانشجویان
مهارت ارزش‏یابی دانشجویان	ارزش‏یابی دانشجویان، اندازه گیری سطوح سواد دانشجویان، اندازه میزان یادگیری دانشجویان، توانایی استاد در ارزیابی یادگیری دانشجویان طی مقاطع زمانی مختلف

جدول 4: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی خدمات تخصصی)

مولفه	شاخص
ارتباط با جامعه (دولت)	بازخوردگیری از جامعه، مشارکت در پروژه‌هاي علمی، حضور در پروژه های شخصی، دولتی و بین المللی، استفاده از بودجه های دولتی، به کارگیری دانشجویان در پروژه های شخصی و دولتی.
ارتباط با بازار	داشتن رابطه با بازار کار، شناسایی نیازهای بازار، تلاش برای تامین نیازهای بازار، اجرای طرح‌های پژوهشی برای بخش‌های مختلف جامعه.
کارآفرینی	ایده‏پردازی، تلاش برای اختراع کردن محصولات و خدمات جدید، تلاش برای ایجاد نوآوری در محصولات جدید، استفاده از دانش برای تقویت خلاقیت های علمی.
گفتمان‌سازی	ساخت گفتمان‏هایی برای مباحثه دانشجویان، توانایی گفتمان‌سازی و تأثیرگذاری اجتماعی، برگزاری جلسات متعدد میان اساتید و دانشجویان، روشن و شفاف‏سازی گفتمان علمی برای دانشجویان، همکاران و کل مجموعه علمی دانشگاه، تقویت بنیه مباحثه در دانشجویان، توانایی ترجمه مطالب علمی به زبان همگانی، .
ارتباط با دانشگاه	ایجاد ارتباطات واسطه ای میان اساتید با سایر کارکنان و اعضای دانشگاه ها، توسعه ارتباطات 4 جانبه، ارتباط دانشگاه با جامعه بیرونی و بهره گیری از این ارتباطات
ارتباط با صنعت	تلاش برای توسعه رابطه صنعت با دانشگاه، حضور برخی از اعضای هیئت علمی دانشگاه ها در صنایع مرتبط

 

جدول 5: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی پژوهشی)

مولفه	شاخص
مسئله شناسی	مسئله‌یابی و توانایی انتقال صحیح آن به دانشجویان، توانایی در شناسایی مسائل پژوهشی واقعی جامعه، مطالعه مسئله و شناسایی قسمت ها و اجزای مختلف آن، تشخیص جنبه های مختلف مسئله.
تدوین طرح پژوهشی	مهارت در تدوین طرح پژوهشی، مهارت در تعریف و تبیین مسئله پژوهشی، شناخت جنبه های مختلف مسئله
مدیریت طرح تحقیق	توانایی مدیریت طرح تحقیق، مهارت در مدیریت اجرای طرح تحقیق، توانایی سنجش عملی طرح ها، استفاده از شیوه های کارآمد و نوین برای مدیریت طرح های پژوهشی، استفاده از داده‏ها و تحلیل های آماری مقتضی
تسلط بر روش‌های تحقیق	برخورداری از علم پژوهش‏محوری، استفاده از روش‌های تحقیق متناسب، آزمون روش‏های مختلف تحقیق به صورت عملی و بیان تجربه های عملی اساتید به دانشجویان، کاربرد روش‏های تحقیق در دروس مختلف، بیان نقاط ضعف و قوت هر یک از شیوه های پژوهشی، ارائه انواع مختلف روش های تحقیق، نکته سنجی هر یک از شیوه های پژوهش
تسلط بر ابزارهای پژوهش	استفاده از ابزارها و نرم‌افزارهای نوین پژوهشی، تشویق دانشجویان به یادگیری نرم افزارهای پژوهشی، تشویق دانشجویان به یادگیری زبان خارجه، تشویق دانشجویان به یادگیری کاربرد نرم‏افزارهای حرفه‏ای
انتشارات علمی	شرکت در نشریات داخلی و خارجی، مهارت در نوشتن مقاله علمی، یادگیری اصول انتشار مطالب علمی.
ارتباطات علمی	شرکت در اجتماعات علمی (کنفرانس‌ها، سمینارها و ...)، ارتباط علمی با پژوهشگران داخل و خارج کشور
نظریه پردازی و نقد	نظریه‌پردازی، فعالیت برای یادگیری نقد کردن نظریه ها، شرکت در جلسه های نقد دانشجویی

جدول 6: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی فردی و ارزشی)

مولفه	شاخص
رعایت هنجارهای دانشگاه	توجه به هنجارهای موجود در دانشگاه، رعایت قوانین و هنجارهای تعریف شده دانشگاهی، رعایت قوانین و مقررات دانشگاه، تعریف قوانین و هنجارها برای استادان و دانشجویان
تقویت ارزش های هویت ملی	تقویت روحیه ملی گرایی در دانشجویان و اساتید، بیان ارزش های فردی و ملی برای دانشجویان، گوشزد کردن برخورداری آنها از ارزش های ملی، بیان و تشریح مولفه های هویت ملی برای دانشجویان و اساتید
یادگیری مستمر	تلاش برای یادگیری مستمر و ارائه آن به دانشجو، استفاده و بهره گیری از یافته های تحقیقات قبلی، توان آموزش یافته ها به دانشجویان
فرهیختگی	بیان ویژگی های فرهیختگی برای اساتید، تلاش برای کاهش ارزش های مادی نزد اساتید و دوری از تفخر و به خود بالیدگی در میان اساتید، بیان ویژگی های مثبت ساده زیستی به دانشجویان
خلاقیت و نوآوری	توصیه به خلافیت در دانشجویان، استفاده از فرصت ها، توانایی شکار فرصت‌ها، استفاده از فرصت های اولیه، استفاده حداکثری از زمان و بهره گیری از آنها برای بروز خلاقیت و استعدادها
خودتنظیمی	توجه به خود، رسیدگی به شخصیت فردی و ویژگی های آن، رسیدگی به زمان، ایجاد تعادل بین محیط کار و تعامل با دوستان، آموزش چگونه زیستن به دانشجویان، تلاش برای ایجاد رابطه سازنده با دیگران
ارزش های فردی	اخلاق گرایی در آموزش و تدریس، تقویت مولفه های اخلاقی رعایت اصول اخلاقی، تقویت روحیه اخلاقی در بین دانشجویان؛ توصیه های اخلاقی به دانشجویان، توجه به اخلاقیات و سایر ویژگی های مثبت اساتید

 

جدول 7: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (مهارت های ادراکی)

مولفه	شاخص
تفکر راهبردی	برخورداری از توان حل مسئله، استفاده از فن‏آوری‏های جدید برای مدیریت بر منابع، تلاش برای یافتن راه حل بهینه مسئله
تفکر خلاق و انعطاف پذیر	استفاده از تفکر برای توسعه و بروز خلاقیت، استفاده از دانش برای کمک به یادگیری، توان به کارگیری دانش

 

جدول 8: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی سازمانی)

مولفه	شاخص
مسئولیت‏پذیری	آگاهی به اساتید در زمینه قبول مسئولیت های محوله بر آنها، تشویق اساتید به مسئولیت پذیری و پاسخگو بودن نسبت به عملکرد خود، رعایت اصول اخلاقی در برابر دانشجویان، آموزش مسئولیت پذیری به دانشجویان
مهارت کار گروهی	مهارت در انجام کار گروهی، استفاده از دانشجویان در فعالیت های گروهی، آموزش فعالیت های گروهی به دانشجویان، توانایی و تمایل به انجام کار گروهی با همکاران
مربی‌گری همکار	تلاش برای ارائه کمک به همکاران در مواقع لزوم، کمک گرفتن از همکاران در مواقع لزوم
تعامل با همکاران	تعامل با همکاران، داشتن رابطه متقابل با همکاران، مدیریت تعارض به منظور جلوگیری از رقابت‌های مخرب و ناسالم، داشتن رابطه مفید و سازنده با همکاران، مفید دانستن رابطه های سازنده با همکاران
مهارت مدیریتی	کمک به مدیریت دانشگاه، کمک به مدیریت کلاس درس، تعامل با دانشجویان برای مدیریت بهتر کلاس درس، توانایی مدیریت گروه آموزشی

این شاخص‏ها سپس در اختیار کلیه اعضای نمونه آماری قرار گرفتند تا هر یک از اعضای علمی شاخص‏های معرفی شده توسط اساتید دیگر را ملاحظه و مطالعه کرده و بار دیگر شاخص‏های مرتبط با هر مولفه را بیان کنند. این فرآیند منجر به ارائه مرحله دوم در تکنیک دلفی گردید. در این مرحله از پاسخگویان خواسته شد ابتدا شاخص های طراحی شده توسط اساتید دیگر را به دقت مطالعه کنند، آنها را با شاخص های خود مقایسه نمایند و نظر خود را در رابطه با شاخص‏هایی که هم‏اکنون به ذهن آنان می‏رسد بیان کنند؛ یافته‏ها نشان دادند که محققان برخی از این مولفه‏ها را رد کرده و برخی را تائید می‏کنند. به همین دلیل در مرحله دوم تعدادی از این مولفه‏ها از روند تحلیل خارج شده و تعدادی به آنها اضافه شدند و تعداد آنها به 40 مورد رسیدند. همچنین در این بخش از پاسخگویان خواسته شد در صورتی که اشتباهی در شاخص‏های طراحی شده توسط دیگران می بینند عنوان نمایند:

 

جدول 9: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی آموزشی- تکنولوژیک)

مولفه	شاخص
مدیریت کلاس درس	توانایی در مدیریت کلاس درس، توجه به اصول و راهبردهای مدیریت کلاس درس، به کارگیری رویکرد جامع نسبت به تدریس، استفاده از رویکردهای کلان در امر تدریس
تسلط بر روش تدریس	تسلط بر انواع روش‌های تدریس، استفاده از روش‌های تدریس روزآمد و متناسب با موضوع درسی، دارا بودن مهارت های آموزشی و ارائه آن به دانشجویان گروه های مختلف تحصیلی
تسلط بر محتوا	برخورداری از توان آموزش محتوای تدریس (داشتن تخصص علمی)، تسلط بر مبانی نظری در زمینه موضوع مورد تدریس، داشتن قدرت یادگیری محتوا
ارتباط با دانشجویان	توان برقراری رابطه سازنده با دانشجویان، تشویق دانشجویان به پیشرفت، ارائه مشاوره و راهنمایی به دانشجویان
سواد رسانه ای	استفاده از فن‏آوری‌های نوین آموزشی در تدریس، آموزش شیوه های بهره گیری از سواد رسانه ای به دانشجویان
تدوین طرح درس	داشتن توان تهیه طرح درس و آماده سازی آن برای دانشجویان
تسلط بر نظریه‌های یادگیری	تسلط بر انواع نظریه‌های یادگیری، استفاده از نظریه‌های یادگیری برای تدریس، آشنایی اساتید دانشگاه با انواع سبک‌های یادگیری دانشجویان
سرمشق بودن	الگو بودن برای دانشجویان، تلاش برای سرمشق بودن نزد دانشجویان
مهارت ارزش‏یابی دانشجویان	ارزش‏یابی منظم و سیستماتیک دانشجویان، استفاده از روش‌های مناسب برای ارزشیابی دانشجویان، استفاده از راهکارهای آموزشی و فنی مناسب برای ارزشیابی دانشجویان

 

جدول 10: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (مهارت های ادراکی)

مولفه	شاخص
تفکر راهبردی	مهارت حل مسئله، تلاش برای یافتن راه حل مسئله
تفکر خلاق و انعطاف پذیر	مدیریت دانش، استفاده از دانش برای کمک به یادگیری، توان به کارگیری دانش و آموخته ها

 

جدول 11: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی خدمات تخصصی)

مولفه	شاخص
ارتباط با جامعه (دولت)	ارائه مشاوره‌های تخصصی و حرفه‌ای به جامعه، مشارکت در پروژه‌هاي علمی، به کارگیری دانشجویان در پروژه های شخصی و دولتی، ترغیب دانشجویان به مشارکت در فعالیت های جمعی و گروهی، استفاده از مشاوره های علمی برای داشتن ارتباط سازنده و علمی با جامعه و دولت
ارتباط با بازار	برقراری ارتباط با صنعت و سازمان‌های مختلف، شناسایی نیازهای بازار، اجرای طرح‌های پژوهشی برای بخش‌های مختلف جامعه، توسعه رابطه دانشگاه با صنعت و برعکس.
کارآفرینی	داشتن ایده و طرح جدید، تلاش برای اختراع کردن محصولات و خدمات جدید، تلاش برای ایجاد نوآوری در محصولات جدید، استفاده از دانش برای تقویت خلاقیت های علمی، ثبت اختراع.
گفتمان‌سازی	ساخت گفتمان‏هایی برای مباحثه دانشجویان، توانایی گفتمان‌سازی و تأثیرگذاری اجتماعی، روشن و شفاف‏سازی گفتمان علمی برای دانشجویان، همکاران و کل مجموعه علمی دانشگاه، توانایی ترجمه مطالب علمی به زبان همگانی، تولید محتوای گفتمانی در دانشگاه ها.
ارتباط با دانشگاه	ایجاد ارتباطات واسطه ای میان اساتید، توسعه ارتباطات 4 جانبه، ارتباط دانشگاه با جامعه بیرونی و بهره گیری از این ارتباطات، وسعت بخشیدن به ارتباط با سازمان های دیگر
ارتباط با صنعت	توسعه رابطه صنعت با دانشگاه، تلاش برای توسعه رابطه صنعت با دانشگاه، حضور برخی از اعضای هیئت علمی دانشگاه ها در صنایع مرتبط

 

جدول 12: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی پژوهشی)

مولفه	شاخص
مسئله شناسی	مهارت در شناخت مسئله پژوهشی و مسئله‌یابی، توانایی در شناسایی مسائل پژوهشی واقعی جامعه، تشخیص ابعاد و گستردگی مسئله پژوهشی، شناسایی قسمت های مختلف یک مسئله
تدوین طرح پژوهشی	مهارت در تدوین طرح پژوهشی، مهارت در تعریف و تبیین مسئله پژوهشی، تعریف مشخصه های طرح پژوهشی برای دانشجویان و تشریح آنها برای همکاران.
مدیریت طرح تحقیق	توانایی انجام طرح پژوهشی تخصصی، مهارت در مدیریت اجرای طرح تحقیق، توانایی در انجام به موقع و مطلوب طرح پژوهشی، آزمون روش‏های مختلف تحقیق، نکته سنجی هر یک از شیوه های پژوهش
تسلط بر روش‌های تحقیق	برخورداری از علم پژوهش‏محوری، آشنایی با روش‌ها و رویکردهای نوین پژوهشی، استفاده از روش‌های تحقیق متناسب با موضوع پژوهش، آشنایی با مبانی و فلسفه هر یک از روش‌های پژوهش، استفاده از روش‌های تحقیق متناسب، کاربرد روش‏های تحقیق در دروس مختلف
تسلط بر ابزارهای پژوهش	استفاده از نرم‌افزارهای نوین پژوهشی، آشنایی با اینترنت، تشویق دانشجویان به یادگیری استفاده از نرم‏افزارهای حرفه‏ای، کاربرد نرم افزارهای نوین پژوهشی در تحلیل داده‏های علمی و تبدیل آنها به اطلاعات.
انتشارات علمی	مهارت در تهیه گزارش تحقیق، یادگیری اصول انتشار مطالب علمی، توانایی در انتشار یافته‌های پژوهشی، تولید یافته های علمی و کاربرد آنها برای انتشار در سطوح گسترده
ارتباطات علمی	عضویت در انجمن‌های علمی و حرفه‌ای، شرکت در اجتماعات علمی (کنفرانس‌ها، سمینارها و ...)، ارتباط علمی با پژوهشگران داخل و خارج کشور، ارتباط علمی با پژوهشگران داخل و خارج کشور، توسعه روابط دانشجویان و اساتید با دیگران
نظریه پردازی و نقد	توانایی و تمایل به مفهوم‌سازی و نظریه‌پردازی، توانایی در نقد نظریه‌ها، توانایی در داوری مطالب علمی تخصصی، شرکت در جلسه های نقد دانشجویی

جدول 13: شاخص‏های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی فردی و ارزشی)

مولفه	شاخص
رعایت هنجارهای دانشگاه	رعایت هنجارهای علمی، توجه به هنجارهای موجود در دانشگاه، رعایت قوانین و هنجارهای تعریف شده دانشگاهی، رعایت قوانین و مقررات دانشگاه.
تقویت ارزش های هویت ملی	توجه به روحیه ملی گرایی در دانشجویان، بیان ارزش های ملی برای دانشجویان، توجه به هویت ملی در دانشجویان، ارائه ارزش های ملی به آنان، تشریح بیان اهمیت هویت ملی
یادگیری مستمر	تلاش برای یادگیری مستمر دانشجو، استفاده و بهره گیری از یافته های تحقیقات قبلی، یادگیری با استفاده از شیوه دائمی کردن آن، یافتن راه هایی برای القای آموزش و محتوای دائمی به دانشجویان
فرهیختگی	ارائه روحیه فرهیختگی به دانشجویان و اساتید، القای روحیه ساده‏زیستی و تلاش برای ترغیب آنان به القای این اندیشه ها و ایده ها به دانشجویان، تلاش برای فرهیخته ساختن اساتید و دانشجویان
خلاقیت و نوآوری	توصیه به خلافیت در دانشجویان، ارائه مزایای حاصل از کارآفرینی و نوآوری، بیان تجربیات قبلی استفاده کنندگان از خلاقیت و نوآوری، ارائه مثال هایی از نتیجه نوآوری در کشورهای غربی، استفاده از فرصت ها
خودتنظیمی	خودتنظیمی، مدیریت فردی، توجه داشتن به زمان، توانایی برقراری تعادل بین کار و زندگی، آموزش چگونه زیستن به دانشجویان، نحوه تعامل آموزنده و سازنده با دانشجویان
ارزش های فردی	اخلاق گرایی در حین آموزش، رعایت اصول اخلاقی، تقویت روحیه اخلاقی در بین دانشجویان؛ توصیه های اخلاقی به دانشجویان، ترغیب دانشجویان به قبول اهمیت مولفه های اخلاقی و ارزشی

 

جدول 14: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی سازمانی)

مولفه	شاخص
مسئولیت‏پذیری	افزایش مسئولیت پذیری و آثار مثبت ناشی از آن به اساتید، تشویق اساتید به مسئولیت پذیری و پاسخگو بودن نسبت به وظایف خود در قبال دانشجویان، دانشگاه، سیستم آموزشی و دیگران، رعایت اصول اخلاقی در برابر دانشجویان، بیان ویژگی های مثبت مسئولیت پذیری در قالب برگزاری کلاس های آموزشی به اساتید
مهارت کار گروهی	تقویت بنیه کار گروهی در بین دانشجویان، آگاهی بخشی به اساتید نسبت به کاربرد فعالیت های جمعی و گروهی، آموزش فعالیت های گروهی به دانشجویان، توانایی و تمایل به انجام کار گروهی با همکاران
مربی‌گری همکار	تلاش برای ارائه کمک به همکاران، نیاز به همکاری دیگران برای انجام بهتر پروژه های علمی
تعامل با همکاران	تعامل با همکاران، استفاده از دانشجویان در فعالیت های پژوهشی و آموزشی، توصیه به دوری از رابطه های ناسالم با همکاران نظیر رقابت ورزی و ...، مفید دانستن رابطه های سازنده با همکاران
مهارت مدیریتی	کمک به مدیریت دانشگاه، ارائه مهارت های مدیریتی به دانشجویان، ارزیابی مهارت های مدیریتی در دانشجویان، برخورداری دانشجویان از مهارت های مدیریتی

 

مشاهده می‏گردد که این مولفه‏ها در مرحله دوم به 38 مورد کاهش یافته‏اند. با توجه به این که تغییراتی نسبی در مولفه‏ها صورت گرفته است محقق به اعضای نمونه آماری اعلام داشت که ارزیابی مولفه‏های قبلی آنها منجر به مولفه‏های جدید شده است که تغییرات حدود 40 درصدی را نشان می‏دهد؛ نتیجه نهایی نشان می‏دهد که در این مرحله اجماع بیشتری میان متخصصان حاصل شده است و می‏توان با استناد به این یافته‏ها، فرآیند دلفی را پایان بخشید.

 

جدول 15: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی آموزشی- تکنولوژیک)

مولفه	شاخص
مدیریت کلاس درس	توانایی در مدیریت کلاس درس، داشتن دیدگاه سیستماتیک نسبت به فرآیند یاددهی- یادگیری
تسلط بر روش تدریس	تسلط بر انواع روش‌های تدریس، برخورداری از مهارت‌های ارائه محتوای آموزشی
تسلط بر محتوا	تسلط بر مبانی نظری موضوع مورد تدریس، روزآمد بودن دانش تخصصی اعضای هیأت علمی
ارتباط با دانشجویان	برقراری ارتباط با دانشجویان، تشویق دانشجویان به یادگیری، ارائه مشاوره و راهنمایی به دانشجویان
سواد رسانه ای	استفاده از فن‏آوری‌های نوین آموزشی، توانایی در آموزش به روش مجازی
تدوین طرح درس	برخورداری از مهارت تدوین طرح درس، ارائه طرح درس به دانشجویان
تسلط بر نظریه‌های یادگیری	تسلط بر انواع نظریه‌های یادگیری، آشنایی با انواع سبک‌های یادگیری دانشجویان
سرمشق بودن	الگو بودن برای دانشجویان، آموزش مهارت‌های زندگی و ارزش‌های مناسب به دانشجویان
مهارت ارزش‏یابی دانشجویان	ارزش‏یابی منظم و سیستماتیک یادگیری دانشجویان، استفاده از روش‌های مناسب برای ارزشیابی یادگیری دانشجویان، استفاده از ابزارهای مناسب برای ارزشیابی دانشجویان

 

جدول 16: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی خدمات تخصصی)

مولفه	شاخص
ارتباط با جامعه (دولت)	ارائه مشاوره‌های تخصصی و حرفه‌ای به جامعه، تلاش برای حل مسائل اجتماعی، مشارکت مؤثر و رهبري پروژه‌هاي علمی ملی و بین‌المللی
ارتباط با بازار	برقراری ارتباط با صنعت و سازمان‌های مختلف، اجرای طرح‌های پژوهشی برای بخش‌های مختلف، توانایی به‌کارگیری دانش و اطلاعات علمی تخصصی در محیط کار
کارآفرینی	داشتن ایده و طرح جدید در رشته تخصصی، توانایی تولید محصول جدید (مثل ثبت اختراع)، انجام نوآوری و کارآفرینی در رشته تخصصی
گفتمان‌سازی	توانایی گفتمان‌سازی و تأثیرگذاری اجتماعی، ارتباط با شبکه‌های اجتماعی، توانایی ترجمه مطالب علمی به زبان همگانی
ارتباط با دانشگاه	سازمان‏دهی ارتباطات به واسطه اعضای هیئت علمی، توسعه ارتباطات 4 جانبه
ارتباط با صنعت	توسعه رابطه صنعت با دانشگاه، فعالیت اعضای هیئت علمی در صنایع مرتبط

 

 

جدول 17: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی سازمانی)

مولفه	شاخص
مسئولیت‏پذیری	مسئولیت‌پذیری نسبت به دانشجویان و جامعه، پاسخگو بودن نسبت به عملکرد خود، تعهد حرفه‌ای
مهارت کار گروهی	مهارت در کار آموزشی و پژوهشی مشترک، توانایی و تمایل به انجام کار گروهی با همکاران
مربی‌گری همکار	احساس مسئولیت نسبت به همکاران، کمک به همکاران، کمک گرفتن از همکاران در مواقع لزوم
تعامل با همکاران	تعامل با همکاران و مشارکت در اجتماعات علمی، داشتن رابطه متقابل و محترمانه با همکاران، مدیریت تعارض به منظور جلوگیری از رقابت‌های مخرب و ناسالم
مهارت مدیریتی	مشارکت در انجام کارهای دانشگاه، توانایی مدیریت گروه آموزشی، توانایی مدیریت واحدهای دانشگاهی (دانشکده، پژوهشکده، مراکز و ...)

 

جدول 18: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی پژوهشی)

مولفه	شاخص
مسئله شناسی	مهارت در شناخت مسئله پژوهشی و مسئله‌یابی، توانایی در شناسایی مسائل پژوهشی واقعی جامعه، توانایی تشخیص ابعاد و گستردگی مسئله پژوهشی
تدوین طرح پژوهشی	مهارت در تدوین طرح پژوهشی، مهارت در تعریف و تبیین مسئله پژوهشی
مدیریت طرح تحقیق	توانایی انجام طرح پژوهشی، مهارت در اجرای تحقیق، توانایی در انجام مطلوب طرح پژوهشی
تسلط بر روش‌های تحقیق	آشنایی با روش‌ها و رویکردهای نوین پژوهشی، استفاده از روش‌های تحقیق متناسب با موضوع پژوهش، آشنایی با مبانی و فلسفه هر یک از روش‌های پژوهش
تسلط بر ابزارهای پژوهش	استفاده از ابزارها و نرم‌افزارهای نوین پژوهشی، آشنایی با اینترنت و کاربرد آن در پژوهش، تسلط بر یک زبان علمی بین‌المللی (زبان انگلیسی و یا ...)
انتشارات علمی	مهارت در تهیه گزارش تحقیق، مهارت در نوشتن مقاله علمی، توانایی در انتشار یافته‌های پژوهشی
ارتباطات علمی	عضویت در انجمن‌های علمی و حرفه‌ای، شرکت در اجتماعات علمی (کنفرانس‌ها، سمینارها و ...)، ارتباط علمی با پژوهشگران داخل و خارج کشور
نظریه پردازی و نقد	توانایی مفهوم‌سازی و نظریه‌پردازی، توانایی در نقد نظریه‌ها، توانایی در داوری مطالب علمی تخصصی

 

جدول 19: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی فردی و ارزشی)

مولفه	شاخص
رعایت هنجارهای دانشگاه	رعایت هنجارهای دانشگاهی، وظیفه‌شناسی و انجام شایسته کارها، رعایت قوانین و مقررات دانشگاه؛ تقویت روحیه جمع گرایی برای بهبود مشکلات جامعه
تقویت ارزش های هویت ملی	تقویت روحیه ملی گرایی در دانشجویان؛ پایبندی اعضای هیئت علمی به ارزش‏های ملی جامعه
یادگیری مستمر	تلاش برای یادگیری مستمر و مادام‌العمر، تلاش برای ارتقای شایستگی‌های فردی، مطالعه علمی و رصد نتایج پژوهش‌های جدید
فرهیختگی	برخورداری از فرهیختگی و فروتنی، پرهیز از تفاخر و تظاهر در رفتار و گفتار
خلاقیت و نوآوری	برخورداری از قوه ابتکار و خلاقیت، توانایی شکار فرصت‌ها
خودتنظیمی	خودراهبری و خودتنظیمی، مدیریت زمان و وقت‌شناسی، توانایی برقراری تعادل بین کار و زندگی
ارزش های فردی	رعایت اخلاق در تدریس، نگرش مثبت نسبت به اصول اخلاقی، تقویت روحیه اخلاقی در بین دانشجویان؛ توصیه‏های اخلاقی به دانشجویان، مسئولیت پذیری

 

جدول 20: شاخص های شایستگی حرفه ای اعضای هیات علمی (شایستگی ادراکی)

مولفه	شاخص
تفکر راهبردی	مهارت حل مسئله، برنامه ریزی، مدیریت منابع، قدرت حل مسئله
تفکر خلاق و انعطاف پذیر	دانش حرفه ای، مدیریت دانش، توان به کارگیری دانش و آموخته ها

 

 

یافته‏ها نشان می‏دهند که پس از تحلیل نهایی، 6 بعد و 37 مولفه قابل تشخیص می‏باشد. پس از این مرحله اکنون می‏توان مولفه های طراحی شده و رابطه میان آنها را آزمون نمود.

بررسی رابطه بعد با مفهوم 

جدول 21: نوع رابطه بعد با مفهوم

شماره بعد	ارتباط مناسب	ارتباط نامناسب	شماره بعد	ارتباط مناسب	ارتباط نامناسب
1	10	0	4	10	0
2	10	0	5	10	0
3	10	0	6	10	0

 

 

جدول 22: درصد درجه اهمیت اتصال بعد با مفهوم

شماره بعد	1		2		3		4		5		6
	فراوانی	درصد	فراوانی	درصد	فراوانی	درصد	فراوانی	درصد	فراوانی	درصد	فراوانی	درصد
خیلی کم	1	10.0	0	0.0	0	0.0	0	0.0	0	0.0	0	0.0
کم	0	0.0	0	0.0	0	0.0	0	0.0	0	0.0	0	0.0
متوسط	1	10.0	0	0.0	0	0.0	2	2.0	0	0.0	0	0.0
زیاد	5	50.0	3	30.0	5	50.0	5	5.0	3	30.0	3	30.0
خیلی زیاد	3	30.0	7	70.0	5	50.0	3	3.0	7	70.0	7	70.0
کل	10	100.0	10	100.0	10	100.0	10	100.0	10	100.0	10	100.0

 

داده ها نشان می دهند که ابعاد با مفهوم رابطه اتصالی مثبتی را نشان می دهند؛ این یافته به این معنا است که مولفه ها و ابعاد به درستی طراحی شده اند.

 

رابطه مولفه با بعد 

جدول 23: نوع رابطه بعد با مولفه

شماره بعد	ارتباط مناسب	ارتباط نامناسب	شماره	ارتباط مناسب	ارتباط نامناسب	شماره	ارتباط مناسب	ارتباط نامناسب
1	9	1	13	10	0	25	10	0
2	9	1	14	10	0	26	10	0
3	10	0	15	10	0	27	10	0
4	9	1	16	10	0	28	10	0
5	10	0	17	10	0	29	10	0
6	10	0	18	9	1	30	10	0
7	10	0	19	10	0	31	10	0
8	10	0	20	10	0	32	10	0
9	10	0	21	10	0	33	10	0
10	10	0	22	10	0	34	10	0
11	10	0	23	10	0
12	10	0	24	10	0

جدول 24: درصد درجه اهمیت اتصال بعد با مفهوم

شماره بعد	خیلی کم		کم		متوسط		زیاد		خیلی زیاد
	فراوانی	درصد	فراوانی	درصد	فراوانی	درصد	فراوانی	درصد	فراوانی	درصد
1	0	0.0	0	0.0	1	10.0	5	50.0	4	40.0
2	1	10.0	0	0.0	0	0.0	3	30.0	6	60.0
3	0	0.0	0	0.0	1	10.0	1	10.0	8	80.0
4	1	10.0	0	0.0	0	0.0	5	50.0	4	40.0
5	1	10.0	0	0.0	6	60.0	6	60.0	3	30.0
6	0	0.0	1	10.0	1	10.0	3	30.0	5	50.0
7	0	0.0	0	0.0	1	10.0	7	70.0	2	20.0
8	0	0.0	0	0.0	1	10.0	6	60.0	3	30.0
9	0	0.0	0	0.0	1	10.0	6	60.0	3	30.0
10	0	0.0	0	0.0	0	0.0	8	80.0	2	20.0
11	0	0.0	0	0.0	2	20.0	5	50.0	3	30.0
12	0	0.0	0	0.0	1	10.0	6	60.0	3	30.0
13	0	0.0	0	0.0	2	20.0	6	60.0	2	20.0
14	0	0.0	0	0.0	3	30.0	6	60.0	1	10.0
15	0	0.0	0	0.0	3	30.0	5	50.0	2	20.0
16	0	0.0	0	0.0	2	20.0	5	50.0	3	30.0
17	0	0.0	0	0.0	2	20.0	6	60.0	2	20.0
18	1	10.0	0	0.0	2	20.0	4	40.0	3	30.0
19	0	0.0	0	0.0	3	30.0	3	30.0	4	40.0
20	0	0.0	0	0.0	1	10.0	6	60.0	3	30.0
21	0	0.0	0	0.0	0	0.0	7	70.0	3	30.0
22	0	0.0	0	0.0	0	0.0	6	60.0	4	40.0
23	0	0.0	0	0.0	1	10.0	3	30.0	6	60.0
24	0	0.0	1	10.0	0	0.0	4	40.0	5	50.0
25	0	0.0	0	0.0	0	0.0	7	70.0	3	30.0
26	0	0.0	0	0.0	0	0.0	6	60.0	4	40.0
27	0	0.0	0	0.0	0	0.0	7	70.0	3	30.0
28	0	0.0	0	0.0	0	0.0	7	70.0	3	30.0
29	0	0.0	0	0.0	0	0.0	7	70.0	3	30.0
30	0	0.0	0	0.0	2	20.0	7	70.0	1	10.0
31	0	0.0	2	20.0	0	0.0	5	50.0	3	30.0
32	0	0.0	0	0.0	0	0.0	8	80.0	2	20.0
33	0	0.0	0	0.0	0	0.0	8	80.0	2	20.0
34	0	0.0	0	0.0	0	0.0	6	60.0	4	40.0
کل	10	100.0	10	100.0	10	100.0	10	100.0	10	100.0

داده‏های بالا نشان می‏دهند که مولفه‏ها رابطه مناسبی با بعد مورد نظر دارند. میزان و درجه اهمیت این رابطه در جدول 4-4 آمده و مشاهده می‏گردد که هر مولفه‏ درجه اهمیت بالایی در رابطه با بعد دارد.

 

ارتباط شاخص با بعد 

جدول 25: نوع رابطه شاخص با بعد

شماره بعد	ارتباط مناسب	ارتباط نامناسب	شماره بعد	ارتباط مناسب	ارتباط نامناسب
1	10	0	19	10	0
2	10	0	20	10	0
3	10	0	21	10	0
4	10	0	22	9	1
5	10	0	23	10	0
6	10	0	24	10	0
7	10	0	25	10	0
8	10	0	26	10	0
9	10	0	27	10	0
10	10	0	28	10	0
11	10	0	29	10	0
12	10	0	30	10	0
13	10	0	31	10	0
14	10	0	32	10	0
15	10	0	33	10	0
16	10	0	34	10	0
17	10	0	35	10	0
18	10	0	-	-	-

 

داده های این جدول و همچنین داده هایی که در جدول ادامه می‏آیند نشان می‏دهند که ارتباط مناسبی میان هر یک از مولفه‏ها، شاخص‏ها و ابعاد با مفهوم اصلی وجود دارد. به این ترتیب این سلسله مراتب یکدیگر را تائید می کنند. با این وجود برای آگاهی از میزان و درجه این اهمیت، هر یک از مولفه‏ها، ابعاد و شاخص‏ها به صورت تک به تک نیز از لحاظ درجه توسط پاسخگویان بررسی شده‏اند یافته‏ها نشان می‏دهند که کلیه مولفه‏ها، ابعاد و شاخص‏ها درجه اهمیت مطلوبی دارند و به جز در دو یا سه مورد جزئی، سایر موارد اهمیت مساعدی را نشان می دهند. در این جدول‏ها فراوانی و درصد هر یک از مولفه ها بیان شده اند. با توجه به این که فراوانی و تعداد مولفه‏های غیر معنادار بسیار ناچیز بوده‏اند از این رو این مولفه‏ها تائید می‏شوند و می‏توان به آنها اکتفا نموده و آن را در تحلیل‏های بعدی به کار برد. از سوی دیگر برخی از پاسخگویان مولفه‏هایی را به عنوان مولفه‏های اضافی نام برده‏اند که در ادامه آورده می شوند.

جدول 26: درصد درجه اهمیت اتصال بعد با مفهوم

---

[1]  دانشجوی دکترای تخصصی مدیریت آموزش عالی

[2]  دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

[3]  استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

[4]  Guraya & Chen

[5]  Ragan, Bigatel, Dillon

[6]  Guraya

[7]  Findlow

[8]  Redick, Abigail; Reyna, Idalia; Schaffer, Cynthia; Toomey, Deborah

---