سيماي پيامبر(ص) در خمسه نظامي
ندا حدادی
1
(
دانشگاه آزاد اسلامی
)
کلید واژه: پیامبر(ص), تلمیح, معراج, نظامی, اسماء و القاب, هجرت.,
چکیده مقاله :
بدون شک یکی از شیوه‌های ارزش‌سنجی شعر شاعران بررسی و تحمل در اندیشه آنهاست. خاستگاه و منابع الهام شاعران بسیار متنوع است که این منابع گاه اسطوره و تاریخ و گاه فرهنگ، قصص، حماسه و... می‌تواند باشد. یکی از غنی‌ترین منابع الهام شاعران، زندگی و سرگذشت پیامبران است: به‌گونه‌ای که گاه در مضمون‌سازی از آن بهره می‌برند و گاه لباس هنری بر آن می‌پوشانند. در این میان ارادت و علاقه شاعران به مباحث زندگی پیامبر(ص) جهت بهره‌برداری در زمینه‌های مختلف زندگی بشریت از دیدگاه هنری و شعری بهره‌ها برده‌اند. در اين مقاله به‌روش توصيفي ـ تحليلي براساس منابع كتابخانه‌اي مباحث تأثيرگذار از زندگي پيامبر(ص) درخمسه نظامي بررسي شدند و بیشترین عناوینی که شاعر در موقعیت‌های مختلف برای اهداف گوناگون از آن بهره برده در کانون توجه قرارگرفت و بر اساس شواهد شعری و منابع تحقیقی دست اول مسائل از دیدگاه نظامی تحلیل شده‌اند مباحثی چون تولد پیامبر(ص)، ماجرای زهر بزغاله، امی بودن، نور وجود محمد(ص)، اسماء و القاب، هجرت، جنگ‌ها،معراج و.... برآیند متن نشان می‌دهد که نظامی تقریباً درتمامی آثارخود در موقعیت‌های مختلف به مسائل زندگی پیامبر(ص) از جمله مسأله معراج پرداخته است و سعی کرده با مباحث بلاغی از جمله تشبیه و استعاره با پیش کشیدن برخی اعتقادات که ریشه در فرهنگ اسلامی دارد جلوه‌خاصی به اشعار خود ببخشد.
چکیده انگلیسی :
Undoubtedly, one of the ways of assessing the value of poets' poetry is to examine and bear in their thoughts. The origins and sources of inspiration for poets are very diverse, and these sources can sometimes be myths and history, and sometimes culture, stories, epics, etc. One of the richest sources of inspiration for poets is the life and history of the prophets: sometimes they use it in creating themes and sometimes they cover it with artistic clothes. In the meantime, poets' devotion and interest in the topics of the Prophet's (PBUH) life have been used in various fields of human life from an artistic and poetic point of view. In this article, in a descriptive-analytical way, based on library sources, influential topics from the life of the Prophet (PBUH) were investigated in Khamse Nizami, and the most titles that the poet used in different situations for different purposes were in the focus of attention and based on poetic evidence and research sources. First, issues have been analyzed from a military point of view, topics such as the birth of the Prophet (PBUH), the incident of goat poison, being an Umi, the light of the existence of Muhammad (PBUH), names and titles, emigration, The results of the text show that in almost all of his works, Nizami has addressed the issues of the life of the Prophet (PBUH) in various situations, including the issue of the Ascension, and he has tried to use rhetorical topics such as similes and metaphors by putting forward some beliefs that Rooted in Islamic culture, it gives a special effect to his poems.
1. قرآن كريم
2. ابواسحاق ابراهيم‌بن‌منصور،نيشابوري.(1340).قصص‌الانبياء.ترجمه حبيب يغمايي،تهران: نگاه.
3. ابوبكر عتيق، نيشابوري. (1365). قصص قرآن مجيد. ترجمه يحيي مهدوي. تهران: خوارزمي.
4. حقوقي، عسگر. (1374). تفسير ابوالفتوح رازي. تهران: دانشگاه تهران.
5. طالشي، يدالله.(1384). داستان پيامبران در خمسه نظامي. تهران: دانشگاه آزاد اسلامي.
6. شميسا، سيروس. (1371). فرهنگ تلميحات، اشارات. تهران: فردوس.
7. ياحقي، محمدجعفر. (1375). فرهنگ اساطير. تهران: صدا و سيما.
8. يغمايي، حبيب. (1347). ترجمه تفسير طبري. تهران: توس.
9. دستگردي، وحيد. (1374). مخزن‌الاسرار. تهران: راد.
10. ــــــــــــــ . (1374). خسرو و شيرين. تهران: راد.
11. ــــــــــــــ . (1374). ليلي و مجنون. تهران: راد.
12. ـــــــــــــــ . (1374). هفت پيكر. تهران: راد.
13. ــــــــــــــــ . (1374). اقبال‌نامه. تهران: راد.
14. ــــــــــــــــ . (1374). شرف‌نامه. تهران: راد.
15. بابايي، پرويز. (1375). كليات حكيم نظامي. تهران: راد.