تحلیل حقوقی اشتغال پایدار زندانیان در اقتصاد و رونق تولید ملی

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری

فتاحه تیموری ¹ , محمود اشرافی ² , مسعود حیدری ³

1 - دانشجوی دکتری رشته حقوق جزا و جرم شناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان،ایران.
2 - استاديار گروه حقوق جزا و جرم شناسي، واحد اصفهان(خوراسگان)،دانشگاه آزاد اسلامي،اصفهان،ايران(نويسنده مسئول)
3 - دانشيار گروه حقوق جزا و جرم شناسي، واحد اصفهان(خوراسگان)،دانشگاه آزاد اسلامي،اصفهان،ايران

تاریخ دریافت : 1402/03/06 تاریخ پذیرش : 1402/05/25 تاریخ انتشار : 1402/06/01

کلید واژه: فرصت های شغلی, رونق تولید, زندانیان, اشتغال پایدار, توسعه اقتصادی,

چکیده مقاله :

توجه به الزامات رونق تولید از توصیه های مؤکد سالیان اخیر در ایران و راهبردی قابل ملاحظه در قوانین جهت ارتقاء وضعیت اقتصادی جامعه است. سرمایه انسانی مهمترین ابزار اشتغال در راستای نیل به رونق تولید است.این مقاله در صدد بررسی مزایای سرمایه گذاری بر روی مشاغل زندانیان به عنوان نیروی انسانی تحت کنترل حاکمیت می باشد که با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و با بررسی اسناد،کتب، مقالات و منابع اینترنتی در جهت ارائه راهکارهایی با هدف رونق تولیدات ملی حاصل از مشاغل زندانیان می باشد. بهبود وضعیت اقتصادی جوامع مستلزم سرمایه گذاری و بهره وری مناسب از نیروی انسانی است.هدایت شغلی زندانیان باهدف ثبات شغلی و تداوم بخشیدن به اشتغال آنها علاوه بر پیشگیری از ارتکاب مجدد جرم راهکاری مناسب جهت کمک به اشتغال آفرینی و بها دادن به رونق تولید ملی از لحاظ کیفی و کمی است. بررسی ابعاد اقتصادی مسئله، ورود و اهتمام دست اندرکاران حوزه اشتغال زندانیان و حمایت دولتمردان را با نگرشی نو جهت اختصاص مشاغل پایدار به بازداشت شدگان می طلبد و حمایت حقوقی و دایر نمودن مراکز مدیریت فرصت های شغلی و جذب کارآفرینان در این زمینه را راهبردی قابل ملاحظه در جهت رونق تولید ملی می داند.

چکیده انگلیسی:

Familiarity with the requirements of national production boom is one of the strong recommendations of recent years in Iran and a significant strategy to improve the economic situation of society. Manpower is one of the most effective employment tools in order to boost production.This study seeks to investigate the benefits of investing in prisoners' jobs as a manpower under the control of the government.    Using descriptive-analytical method and reviewing documents, books, articles and Internet resources, seeks to provide solutions to boost national production of prisoners' jobs. Improving the economic situation of the society requires proper investment and productivity of human resources. Career guidance of prisoners in order to continue their employment, in addition to preventing recidivism, is a good way to help create jobs and value the prosperity of national production in terms of quality and quantity. The study of the economic aspects of the issue requires the entry and efforts of those involved in the employment of prisoners and the support of the government with a new approach to allocating sustainable jobs to detainees.He considers the establishment of job opportunity management centers and the recruitment of entrepreneurs in this field as a considerable strategy for the prosperity of national production

متن کامل:



 

	تحلیل حقوقی اشتغال پایدار زندانیان در اقتصاد و رونق تولید ملی
		فتاحه تیموری1 محمود اشرافی2 مسعود حیدری3

 

تاریخ دریافت مقاله: 06/03/1402 تاریخ پذیرش نهایی: 25/05/1402

 

چکیده

توجه به الزامات رونق تولید از توصیه‏های مؤكد سالیان اخیر در ایران و راهبردی قابل ملاحظه در قوانین جهت ارتقاء وضعیت اقتصادی جامعه است. سرمایه انسانی مهمترین ابزار اشتغال در راستای نیل به رونق تولید است. این مقاله در صدد بررسی مزایای سرمایه‏گذاری بر روی مشاغل زندانیان به عنوان نیروی انسانی تحت كنترل حاكمیت می‏باشد كه با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و با بررسی اسناد، كتب، مقالات و منابع اینترنتی در جهت ارائه راهكارهایی با هدف رونق تولیدات ملی حاصل از مشاغل زندانیان می‏باشد. بهبود وضعیت اقتصادی جوامع مستلزم سرمایه‏گذاری و بهره‏وری مناسب از نیروی انسانی است. هدایت شغلی زندانیان باهدف ثبات شغلی و تداوم بخشیدن به اشتغال آنها علاوه بر پیشگیری از ارتكاب مجدد جرم راهكاری مناسب جهت كمك به اشتغال آفرینی و بها دادن به رونق تولید ملی از لحاظ كیفی و كمی است. بررسی ابعاد اقتصادی مسئله، ورود و اهتمام دست اندركاران حوزه اشتغال زندانیان و حمایت دولتمردان را با نگرشی نو جهت اختصاص مشاغل پایدار به بازداشت شدگان می‏طلبد و حمایت حقوقی و دایر نمودن مراكز مدیریت فرصت‏های شغلی و جذب كارآفرینان در این زمینه را راهبردی قابل ملاحظه در جهت رونق تولید ملی می‏داند.

کلید واژه‌ها

اشتغال پایدار، زندانیان، رونق تولید، توسعه اقتصادی، فرصت‏های شغلی.

 

1. مقدمه

در عصركنونی اشتغال زندانیان توصیه مؤكد جرم شناسان و حقوقدانان جهت پایین آوردن هزینه نگهداری زندانیان و به نوعی راهكار كسب درامد مناسب در ایام بازداشت است اما دیدگاهی فراتر از آن علاوه بر كسب درامد افزایش ارزش افزوده و سودآوری ناشی از محصولات و كالاهای تولیدی زندانیان است هدفمندی اشتغال زندانیان مستلزم برنامه‏ریزی جامع، سرمایه‏گذاری و حمایت دولتمردان و پیش بینی موضوع در برنامه توسعه اقتصادی كشور می‏باشد. آنچه دغدغه اصلی این مقاله است، تغییر رویه كنونی اشتغال زندانیان است. در حال حاضر اشتغال خارج زندان وفق آیین نامه سازمان زندان‏ها، مشمول افراد با محكومیت قطعی با هدف كاهش هزینه نگهداری و با توجه به كمبود فضای فیزیكی زندان هاست. نویسنده تغییر دیدگاه دست‏اندكاران این حوزه را از وضعیت صرف اشتغال پایدار زندانیان به نگاهی فراگیر با زاویه دید توسعه اقتصادی و رونق تولید ملی توصیه می‏كند و حتّی بسط دامنه اشتغال رأی باز⁴ را از محكومین، به زندانیان تحت قرار و با احتساب زمان اشتغال به عنوان ایام بازداشت قبلی قابل تعمیم می‏داند.

اتخاذ تدابیری برای شناختن مشاغلی كه صرفه اقتصادی برای كشور می‏تواند داشته باشد و ارتقاء وضعیت درامدی زندانی را نیز تا رسیدن به سطح رفاه نسبی خود و خانواده اش در بر دارد. ازتامل در تامین بازار كالاهای تولیدی زندانیان فراتر از جمعیت هشتاد میلیونی ایران به سطوح بین‏المللی تا اهتمام در خصوص جبران كاستی‏های بازار اقتصادی ایران ضمن دسته بندی مشاغل از حوزه كشاورزی، صنعتی، خدماتی، تجاری با رویه بومی گزینی زندانیان به نحوی كه زندانیان متناسب با محل سكنی و موقعیت جغرافیائی محل زندگی آنها پس از ازادی مشاغلی درآمدزا داشته باشند تا ضمن بالابردن انگیزه و عزت نفس زندانی تمایل به اشتغال بایدار در راستای كاهش تكرار جرم حاصل گردد. استفاده از زندانیان به عنوان نیروی انسانی تحت حمایت و كنترل دولت با هدف انتفاع فردی و كسب درامد زندانی و در راستای ارتقاء وضعیت اقتصادی جامعه از اولویت‏های این طرح می‏باشد زندان‏ها می‏بایست از وضعیت مصرف كنندگی محض به بخشی از موتور اقتصادی كشور تبدیل شوند به نظر پژوهشگر این موضوع مسئله‏ای ‏دور از ذهن نبوده و كمك شایانی به جامعه در بخش رونق تولید خواهد كرد. ایجاد مشاغل مولد و پایدار و پیش بینی استمرار این مشاغل به صورت بلند مدت همراه با رضایت شغلی زندانی از اهداف این مقاله می‏باشد. برنامه‏ریزی در این خصوص مستلزم دایر كردن مراكزی، با بهره‏وری از توانایی و معلومات كارشناسان اقتصادی، مشاورین شغلی، روانشناسان، همراه با حمایت دولت و جامعه و طراحی سامانه خاص مدیریت اطلاعات جامع مشاغل زندانیان از قبل از ورود تا پس از آزادی و اطمینان از ثبات شغلی خواهد بود. اشتغال زندانیان تدبیری جهت جایگزینی حبس، كاهش هزینه نگهداری زندانیان و پیشگیری از ارتكاب مجدد جرم است. قدمت به كار گماردن زندانیان به زمان‏های قدیم صدر اسلام و حتی ماقبل آن می‏رسد به طوری كه آثار باستانی قدیمی چون اهرام ثلاثه مصر و تسطیح راه‏ها و جاده‏ها در اعصار قدیم توسط پادشاهان به زندانیان و بردگان واگذار می‏شده است و این موضوع هرگز هدفمند یا متناسب با توانمندی زندانیان نبوده و به تدریج این مشاغل و فعالیت‏ها تغییر و به اصل فردی سازی مجازات‏ها توجه شده است. امروزه نیز در اسناد بین‏المللی و قوانین كنونی ایران اشتغال زندانیان مطرح گردیده اما اشتغال پایدار و طراحی برنامه هائی با هدف دستیابی به ثبات شغلی زندانیان مسئله‏ای ‏نوظهور است و هدفمندی كارزندانیان در جهت تولید محصولات با كیفیت كه مسبب رونق تولید و ارتقاء اقتصادی جامعه باشد تا كنون مورد بررسی و پژوهش قرار نگرفته است پیش بینی مسیر شغلی برای زندانیان راهبردی است تا شاهد كاهش ورود مجدد زندانیان و البته تاحدی كمك به امرار معاش خانواده زندانیان و ركود اقتصادی جامعه باشیم.

 

2. برنامه و خط مشی اشتغال پایدار

اشتغال رویكردهای مختلفی دارد كه معروفترین آنها كارمندی كارآفرین و خود اشتغالی می‏باشد. كارمندی كه متاسفانه راهبرد بسیاری از متقاضیان اشتغال می‏باشد نیازمند وجود بنگاه‏های كسب و كاری است كه آنها را به كار گیرد ایجاد این بنگاه‌ها نیز نیازمند كارآفرینانی است كه با حمایت دولت و سایر افراد جامعه بتوانند این كسب و كارها را راه اندازی نمایند. برای راه اندازی یك كسب و كار سه مولفه اصلی و مهم نیاز است دانش مهارت سرمایه (نظری، ۱۳۹6: 5)

دستیابی به اشتغال پایدار زندانیان باید از ورطه شعار خارج شود لازم است كه مسئولین در راستای رسیدن به این هدف برنامه‏ریزی و خط مشی واضحی تدوین كنند این موضوع باید جزء اهداف كلان برنامه توسعه پایدار اقتصادی كشور رقم بخورد. غالباٌ، استخدام پس از آزادی به عنوان مؤثرترین عامل در تكرار جرم در نظر گرفته می‏شود اما به ندرت محققان داده‏های اشتغال پس از آزادی را برای تجزیه و تحلیل بیشترتأثیر اشتغال پس از آزادی بر تكرار جرم در بین زندانیان سابق به دست آورده اند. زندانیان سابق معمولا از نظر اقتصادی فقیر، از نظر تحصیلی بی‏سواد و بطور نامتناسبی پس از آزادی از زندان بیكار شناخته می‏شوند. زندانیان سابق به طور كلی فاقد مهارت‏های شغلی به روز یا آموزش رسمی برای پاسخگویی به تقاضاهای شغلی در بخش‏های مختلف صنعتی بودند منطقی است كه باور كنیم زندانیان سابق بی‌سواد و غیر ماهر احتمالاً پس از آزادی از زندان بیكار می‌شوند (klinker lockwood, 2015: 16). مشكل ما در روش گزینی است یعنی یك موضوع جدید را می‏خواهیم با روش قدیمی حل كنیم مثل اینكه بخواهیم با وسایل و ابزارهای یكصد سال قبل اداره و اجرا كنیم.چنین چیزی اساس آن ممكن نیست امروزه در اشتغال استارت آپ‌ها انقلاب و تحولات ژرف ایجاد كردند به طوری كه با امكانات بسیار محدود و اندك هزاران شغل ایجاد كردند یك نمونه آن شركت تاكسیرانی اسنپ است كه در زمینه حمل و نقل مسافر و در شهری كار می‏كند این شركت می‌گوید در سال‌های ۹۵ و ۹۶ ۲۰۰۰ فرد دارای ممعلولیت را مشغول به كار كرده است بدون اینكه از دولت مساعدت گرفته باشد به هر حال لازم است نظر بیندازیم به شیوه‏هایی ‏كه تاكنون در ایران اجرا شده و خواسته اند شغل و كسب و كار ایجاد كنند (نوری، 1396: 248).

 

3. كوچینگ مسیر شغلی

كوچینگ رشته نسبتا جدیدی است اما با جهان امروز بسیار مطابقت دارد كارولین تالبوت در كتاب مهارت‏های ضروری برای كوچینگ مسیر شغلی موثرترین تكنیك‏های كوچینگ مسیر شغلی را مورد بررسی قرار می‏دهد و روانشناسی نهغته درآنها را تشریح می‏كند (تالبوت، 10:1398). كوچینگ مسیر شغلی را می‏توان در حل و فصل این مشكلات خلاصه كرد مدیران ناكارامد، كارمندان بی‏قید، اتلاف استعدادها (افرادی كه در شغل نامتناسب فعال هستند و از توانمندی‏های خود حداكثر استفاده را نمی كنند یا بی‏انگیزه هستند) و استفاده غلط از سرمایه انسانی (تالبوت، 2:1398). طرح كوچینك مسیر شغلی زندانیان در صدد ارائه راهكارهائی جهت هدایت شغلی و ارائه مسیر شغلی مناسب برای زندانی‏ها و رفع موانع موجود می‏باشد. چالش‏های مسیر شغلی در مراحل مختلف بررسی می‏شوند در ابتدا كنار آمدن، كنترل كردن احساسات شدیدی مثل عصبانیت، شوك انكار ناراحتی سوگواری و عدم اعتماد به نفس مرحله اول: بررسی گزینه‏ها و انتخاب گسترش دامنه انتخاب، به چالش كشیدن فرضیات، ایجاد چشم انداز شناسایی استعدادها و هدف‌گذاری مرحله دوم: آماده سازی و جستجوی سوابق تحصیلی و كاری و آمادگی برای مصاحبه شبكه سازی برندسازی شخصی و تبلیغ اعتماد به نفس و خودباوری مرحله سوم: پذیرفتن نقش جدید ایجاد كسب و كار آمادگی برای صد روز اول اهداف و چشم انداز فردی و تجاری مرحله چهارم چند ماه اول و تغییر در نقش زندگی جدید موفقیت‏ها و چالش‏ها هویت و سبك جدید تبلور روش‏ها قابلیت‏ها و مهارت‏های جدید سازگاری با واقعیت تازه (تالبوت، 40:1398).

 

4. مركز مدیریت فرصت‏های شغلی

حق با پیتر دراكر نویسنده و مشاوره مدیریت بود كه می‏گفت: اگر آینده تان را مدیریت نكنید، دیگران این كار را انجام می‏دهند این حقیقتی اساسی است اما حتی واقعیت هائی بیشتر پس این كلام وجود دارد از نظر آنها كه ترجیح می‏دهند كنترل امور را بدست گیرند دنیای كار هرگز نه تا این اندازه آشفته بوده نه این همه فرصت در آن وجود داشته است (تالبوت، 15:1398). دایر كردن چنین مركزی با هدف اختصاص اشتغال پایدار به زندانیان نباید خود موجب صرف هزینه وگذاشتن بار مالی بر جامعه باشد. نیروی انسانی حتی الامكان از بین زندانیان قابل اعتماد و به تعدادی باشد كه خود موجب ایجاد بار مالی و هزینه جهت اداره كردن مركز نباشد. مركزی با عنوان مدیریت فرصت‏های شغلی⁵ در شهر نیویورك امریكا مستقر است، این مركز یكی از بزرگترین مراكز برنامه‏ریزی مشاغل انتقالی كشور برای زندانیان سابق است. این برنامه به شركت كنندگان، مشاغل موقت و با حقوق می‏دهد، همراه با مشاوره شغلی و سایر خدمات با هدف ایجاد اشتغال بیشتر و جلوگیری از بازگشت آنها به زندان. یك ارزیابی نشان داد كه این مركز در كاهش میزان تكرار جرم موثر بود و همین موضوع باعث گسترش این برنامه به شهرهای دیگر امریكا با كمك مالی بنیادهای خیریه و صندوق نوآوری اجتماعی گردید Broadus, 2016, 15)).

 

5. رونق اقتصادی زندان ها

تبدیل زندان‏ها از مراكزی مصرف كننده به مراكز تولیدی چندان دور از اندیشه نیست لازم است تدابیری جهت هدایت شغلی مناسب برای زندانیان با كمك كارشناسان اقتصادی و مشاوران شغلی اتخاذ تا با اختصاص مشاغل دائم و مولد به زندانیان موجبات رونق دستاوردهای حاصل از كار زندانیان را در ایام بازداشت و پس از آزادی را فراهم كرد. دایر كردن مركز مدیدیت فرصت‏های شغلی خارج از حفاظ امنیتی زندان‏ها برای سرمایه‏گذاری و جذب كار افرینان، تشكیل پرونده جستجوی كار جهت زندانی، آشنائی با تمایلات و توانمندی‏های زندانی علاوه بر كمك از خانواده و بستگان فرد بازداشت شده و هدایت شغلی مناسب از طریق مشاوران شغلی تا پیدا كردن شغل پایدار مولد و درامدزا، اختصاص بودجه سالانه از سوی دولت با پیش بینی برنامه‏های میان مدت و بلند مدت، جلب اعتماد خیرین و نهاد‏ها از راه‏های تغییر و ارتقاء وضعیت اقتصادی زندان‏ها است. چهار محور كلیدی شامل اقتصاد سیاسی سرمایه‏گذاری ارز سرمایه اجتماعی و انسانی به عنوان پشتیبانی‏های تولید در كشور هستند.  

تولید بر پایه عوامل تولید در هر اقتصادی شكل می‌گیرد یكی از مهم ترین این عوامل سرمایه انسانی و اجتماعی است كه بدون آن عملاً تولید و پایداری آن متزلزل خواهد بود (جعفری، 1:1400). در یك پروژه تحقیقاتی كه از زندان به عنوان موتور رشد اقتصادی تعبیر می‏شد وجود زندان باعث كاهش درآمد سرانه شد اما درعین حال موجب كاهش نرخ بیكاری و فقرگردید، هر چند كا هش نرخ بیكاری و نرخ فقر برای زندان‏ها و حامیان آن، كاهش سرانه نشانه مثبتی است.     

كار تولیدی فعالیتی انسانی به قصد تولیدكه موجب تغییر شكل اشیاء و ایجاد و ساخت شی یا پدیده جدیدی می‏شود و موجب ارزش افزوده می‏گردد ( نهاوندی، 16:1393).اشتغال بطور خاص به معنای استخدام و مشغول به كار بودن است و در معنای جمعی مجموع فعالیت‏های اقتصادی یك ملت در ارتباط با افرادی كه حائز شرایط كارند را در بر می‏گیرد. اشتغال دارای سه ویژگی است انجام فعالیت در زمان مشخص و منظم دریافت مزد در قبال ساعات كار و وجود فاصله میان محل كار و محل زندگی كه گاه از آن به فاصله گرفتن مصرف از تولید تعبیر می‏شود. (همان: 46)

اشتغال معمولا بخاطر حس هویت اجتماعی پایداری كه ارائه می‏كند ارزشمند شمرده می‏شود به ویژه برای مردان عزت نفس در ارتباط با نقش اقتصادی است كه آنها برای تامین زندگی خانواده ایفا می‏كند. (نهاوندی، 47:1393)

 

5-1. فناوری اطلاعات در رونق تولید 

پیتر دراكر⁶ اظهار داشته است كه تصویر واقعی انقلاب اطلاعاتی تازه، احساس می‏شود ظهور انفجاری اینترنت به عنوان یك كانال اصلی جهت توزیع كالا و خدمات برای مشاغل حرفه‌ای به گونه‌ای بنیادین اقتصاد بازار و ساختارهای صنعتی محصولات و خدمات و جریان آنها، تقسیم مصرف‌كنندگان، ارزشهای مصرف كنندگان و رفتار مصرف كنندگان و بازارهای كالا را دستخوش تغییركرده‌اند جاذبه انجام تجارت از طریق اینترنت سهولت و آسانی كار برای عموم افراد است فناوری‏های آنلاین و برخط راهی كم هزینه و بسیار كارآمد برای به نمایش درآوردن كالاها جذب مشتریان و دریافت سفارش‏های تولید می‏باشد ولی اینكه بتوان كاری كرد كه همه بخش‏های یك تجارت الكترونیكی هماهنگ با هم كار كنند امری دشوار و به تخصص به روز و پیگیری نیاز دارد . از اینرو ارائه خدمات و محصولات تولیدی زندانیان در سراسر دنیا بوسیله فضای مجازی امری بدیهی و الزام آوراست كما اینكه در كشور ما نیز از این دستاورد جهت فروش محصولات و كالاهای تولیدی زندانیان استفاده می‏شود ولی اینكه كدامین ترفندها باعث جلب اعتماد مشتریان و فروش و بهره اقتصادی قابل توجه خواهد شد مساله‏ای ‏است كه نیازمند هوش اقتصادی در چگونگی بازاریابی و توزیع كالاها می‏باشد.

كارآفرینان فعلی هنگامی كه تصمیم به راه اندازی فعالیت اقتصادی اینترنتی می‌گیرند با موقعیتی مواجه می‌شوند كه تا حدودی با تعاملات و بازارسنتی سابق متفاوت است تجارت الكترونیكی احتمال دستیابی كارآفرینان را به بازار‏ها و سود‏های جدید افزایش می‌دهد و دانش وابسته به سازمان و تجربیات گذشته احتمال موفقیت فعالیت كارآفرینانه نوپا را افزایش می‌دهد (حسنی، 32:1398) استفاده از فناوری اطلاعات و معرفی و عرضه کالاها در بستر فضای مجازی با در نظر گرفتن بازار فروش مناسب و البته جذب سرمایه گذار و کارآفرین از طریق تبادل اطلاعات برای عقب نماندن از جامعه جهانی و توسعه صادرات بر کسی پوشیده نیست در خصوص اشتغال زندانیان نیز رویکرد گسترش فناوری اطلاعات و مجهز شدن به علم روز تدبیری توصیه شده جهت رونق تولیدات، کالاها و خدمات زندانیان می‏باشد. 

 

6.توسعه پایدار اقتصادی

آنچه مورد توجه است این است که در کشورهایی با منابع و ثروت‏های طبیعی وضعیت اقتصادی ضعیف‏تر است زیرا این دسته از کشورها برمنابع و ثروت‌های خدادادی سرزمینشان تکیه کرده و تلاش کافی و خلاقانه در راستای برون رفت از معضلات موجود و پیشرفت اقتصادی ندارند. ایران نیز از دست کشورهایی است که اتكا بر وجود نفت شاید انگیزه لازم برای دستیابی به دانش روز و برای سرمایه‏گذاری بر ذهن خلاق و پویایی نیروی انسانی آنگونه که شایسته است هزینه نکرده این خلا در زمینه اقتصاد محسوس و قابل توجه است. حمایت از ذهن خلاق نیروی انسانی در راستای ارتقاء وضعیت اقتصادی، جذب نیروی توانمند، بکارگیری نیروهای تحت حمایت و کنترل حاکمیت با هدف بهبود وضعیت اقتصادی و خروج از رکود اقتصادی در همه زمینه‏ها امری قابل دستیابی است. زندانیان نیروهای هستند که به سبب برچسب مجرمانه بعد از خروج از زندان چنانچه حمایتی جهت اشتغال و کسب درآمد نداشته باشند برای امرار معاش مجدد متوسل به جرایم خواهند شد. اشتغال پایدار آن‏ها و هدایت مسیر شغلی برای زندانیان علاوه بر کمک به وضعیت اقتصادی نابسامان زندانی و خانواده‌اش ره اورد موثری در ارتقاء وضعیت اقتصادی جامعه نیز می‏تواند باشد و سرمایه‏گذاری بر روی این موضوع بسیار ارزشمند می‏باشد. لذا رویكرد اشتغال پایدار زندانیان باید از اهداف كلان برنامه توسعه پایدار اقتصادی باشد. این موضوع مستلزم برنامه‏ریزی و سرمایه‏گذاری میان مدت و بلند مدت دولت‏ها باید باشد یافتن شغل جدید انتخابی متقاضیان شغل و تناسب فعلی آنها با این نیاز به عبارتی استخدام پذیری آنها و كارهای لازم برای افزایش میزان استخدام پذیری، آمادگی برای اقدامات مسیر شغلی شان برای مثال آماده سازی رزومه راه اندازی كمپین كجا و چطور جستجو كنید آمادگی برای مصاحبه‏ها و غیره تصمیم گیری كه مذاكرات حقوق و بسته استخدامی را نیز شامل می‏شود هركس قصد دارد در بازار كار شركت كند لازم است استخدام پذیری خود را بسنجد كسی بیایی آن را این طور تعریف كرده است مجموعه‏ای ‏از ویژگی‏ها مهارت‏ها و دانشكده تمام شركت كنندگان در بازار كار باید برای تاثیرگذاری لازم در محل كار به نفع خودشان كارفرما و كل اقتصاد دارا باشند تعریف سی بی‏آی شامل خودمدیریتی كار تیمی آگاهی از مشتری و كسب و كار حل مسئله سواد و ارتباط به كارگیری سواد اعداد استفاده از فناوری اطلاعات نگرش مثبت و كارآفرینی روحیه ابداع نیز می‌شود این اصول اولیه استخدام پذیری در هر شرایط و در مرحله مسیر شغلی افراد كاربرد دارند كه فارغ التحصیل تازه كار باشند و چه سالها تجربه در بازار كار داشته باشند (تالبوت، 124:1398). بنابر اصل تغییر مشاغل همواره كسب و كارهائی نابود می‏شوند و در مقابل مشاغل جدیدی به وجود می‏آیند در این تغییرات كسانی موفق می‏شوند كه خود را برای این شرایط آماده كرده باشنددر هر زمانی مشاغلی نابود می‏شوند ولی در مقابل مشاغل دیگری به وجود می‏آیند جالب تر اینكه تعداد مشاغلی كه به وجود می‏آیند به مراتب بیشتر از مشاغلی می‏شودكه نابود شدند. گزارشی دولتی در انگلستان اعلام می‏كند پیشرفت‏های علمی و ادامه یافتن تغییرات جوی می‌تواند به صورت ناگهانی مشاغل و حرفه‏های موجود در جهان را تغییر داده و متحول سازد. متخصصان فناوری و اقتصاد همگی و سر این موضوع كه در بیست سال آینده شركت‏های بزرگ جهان با تغییرات قابل توجهی مواجه خواهند شد توافق نظر دارند ملاكان ثروتمند و شركت‏های فعال در حوزه فناوری به مرور زمان بر این حوزه صنعت اشراف پیدا خواهند كرد و همین موضوع باعث می‏شود تا شاهد كاهش استخدام نیروی كار در این زمینه باشیم (زارعی، 19:1396-20). معتقدم توجه ویژه به دانش روز، صنعتی شدن، پیش بینی مشاغل تولیدی و درآمدزا با لحاظ تمرکز بر تاثیر شغل‏ها در ارتقاء وضعیت اقتصادی، با در نظر گرفتن امکان استمرار و بازدهی این مشاغل در جامعه آینده، پیدا کردن بازار جهانی از اولویت‏های اختصاص کار زندانیان جویای کار باید باشد. سرمایه‏گذاری بر روی صنعتی کردن و کیفیت تولیدات حاصل از دسترنج زندانیان بیمه نمودن كار و حمایت زنانیان تا پس از زمان آزادی و رسیدن به سطح ثبات شغلی مناسب مطمئناً در بلند مدت پیشرفت اقتصاد جامعه را نیز در برخواهد داشت .

 

6-1. جذب كارافرین

واژه كارآفرینی از كلمه فرانسوی⁷ به معنای متعهد شدن بوده و همانطور كه ملاحظه شد نخستین بار اقتصاد دانان فرانسوی این واژه را ابداع نموده و در مطالعات خود به كار گرفتند به مانند سایر بحث‏ها در علوم انسانی از كارآفرینی نیز تعاریف مختلف و متعددی شده است كارآفرینی به معنای شناسایی خود خلق و استفاده از فرصت‏ها از طریق تبدیل ایده‏های نو و جدید به واقعیت‏های سودآور و تجاری در قالب كالاها و خدمات مورد نیاز جامعه است كارافرینی فرآیندی كه بتواند با استفاده از خلاقیت چیز نوعی را همراه با ارزش جدید با استفاده از شناخت جزء زمان منابع و به‌كارگیری ریسك و همراه كردن همراهان به وجود آورد كارآفرینی نامیده می‌شود كارآفرینی در تعریف ساده به فرآیندی اطلاق می‌شود كه طی آن فرد كارآفرین اندیشه كسب و كار مستقل و تاسیس شركت یا موسسه غیر انتفاعی یا غیر انتفاعی را در عمل تحقق می‏بخشد و ابتكار خود این فرآیند را در راستای هدف‏های اقتصادی و سود گرایان و یا با هدف‏های اجتماعی و فرهنگی هدایت و راهبری می‏كند از نگاه دیگر امروزه واژه كارآفرینی مترادف مفاهیم زیر نیز به ذهن متبادر می‌شود نوآوری مخاطره پذیری ایجاد تجدید ساختار یك واحد اقتصادی اجتماعی رضایت شخصی و استقلال طلبی (زارعی، 11:1396) 

اعطای مشوق به تولیدكنندگان به منظور جذب سرمایه‏گذاری خارجی دولت می‏تواند به منظور تقویت تولید كارآفرینان و تولیدكنندگان را به سرمایه‌گذاری بیشتر تشویق و سرمایه‏گذاران خارجی استقبال نماید بدین ترتیب كه به هر تولیدكننده‌ای كه در فعالیت تولیدی خود از شریك سرمایه گذار خارجی استفاده كند امتیازات خاص بدهد بدین ترتیب هم نیازهای ارزی این فعالیت‌ها برای تامین نهاده‏های وارداتی شان تامین خواهد شد و هم از فشار بر منابع ارزی موجود و ایجاد بی‏ثباتی در بازار ارز كه كل اقتصاد را تحت تاثیر قرار می‌دهد كاسته می‌شود. (جعفری، 74:1400)

مسلم است كه جلب اعتماد كارافرینان برای جذب نیروی انسانی نیاز به تغییر دیدگاه كارافرین نسبت به زندانی سابق دارد. كارافرین برای جذب نیرو از اشخاص با برچسب مجرمانه با مشكل اعتماد و احساس مخاطره آمیز شدن محل كار برای سایركارمندان روبرو می‏باشد و علاوه بر آن ترجیح می‏دهد نیروی كار را از بین افراد فاقد سابقه جامعه جذب كند. باید دانست كه بزهكار همان جوان فاقد سابقه‏ای ‏بوده كه شرایط نابسامان جامعه، محیط و معضل بیكاری او را روانه زندان كرده است و ضمن تغییر این دیدگاه در جامعه با رویكرد تشویق و تخفیف‏های مالیاتی دارای پشتوانه برای كارافرین و زندانی در خصوص مشاغل مستمر و پایدار طی قراردادهای طولانی مدت از سوی دولت و جامعه سرمایه‏گذاری شود.

كارافرینی نقش مهمی را در توسعه اقتصادی بازی می‌كند اما تصمیم گیری برای كارآفرینی در محیط ایزوله و خارج از بستر محلی و منطقه‌ای كه فرد در آن حضور دارد انجام نمی پذیرد به عبارت دیگر برای درك این پدیده باید در كنار فعالیت كارآفرینانه افراد عامل زمینه‌ای را نیز در نظر گرفت .كارآفرینی را می‌توان نتیجه تعامل عوامل در نظر گرفت پدیده‌ای كه حاصل تعامل ویژگی‌های افراد و رویدادهای محیطی می‏باشد اثری كه در این ادبیات آن اشاره می‏گردد اشاره به یك محدوده جغرافیایی است كه می‌تواند به صورت محلی منطقه‌ای و یا حتی ملی باشد نحوه كاركرد این تعامل یعنی فرد و محیط در راستای توسعه كارآفرینی بدین گونه است كه افراد فرصت‏ها را در برابر بستر محلی كه زندگی و كار می‏كنند درك و شناسایی می‏نمایند و سوی دیگر همین بستر تعیین كننده نوع كسب و كار و پیش برنده فرصت‌های موجود می‏باشد (حسنی، 229:1398).

 

6-2. جذب سرمایه گذار

سرمایه‏گذاری جهت اشتغال پایدار زندانیان مستلزم كمك دولت و مساعدت جامعه و نهادهای مردمی می‏باشد اما با وضعیتی كه معضل بیكاری گریبانگیر جوانان فاقد سابقه كشور نیز هست نباید متوقع باشیم كه خیرین و مردم به هزینه كردن در امر رغبت داشته باشند. تغییر زاویه دید جامعه به استخدام زندانیان موضوعی است كه نیازمند زمینه‏سازی می‏باشد. این مسئله باری كه بر دوش دولت است را سنگین تر می‏كند و تا جلب اعتماد خیرین و نهادهای مردمی لازم است دولت دراین خصوص عملكردی مستقل داشته باشد و با كمك رسانه‏ها نسبت یه آموزش و تغییر دیدگاه جامعه در خصوص جذب زندانیان اقدام نماید. همچنین ضرورت دارد جهت اشتغال پایدار زندانیان و جذب كارآفرینان در بودجه سالانه مبلغ پس از كارشناسی پیش‏بینی شود. این موضوع هرچند بازدهی كوتاه مدت ندارد ولیكن از لحاظ علمی تاثیر بسزای این موضوع در پیشگیری از جرم قابل ملاحظه و اثبات شده است ضمن اینكه دور از ذهن نیست با تعریف مشاغل تولیدی مورد نیاز جامعه زندانیان را در راستای ارتقاء وضعیت اقتصادی كشور و رونق تولید حمایت نمود.

 

6-3. جذب مشاركت بین‏المللی 

اگر به رونق تولید و افزایش سرمایه توجه داشته باشیم بازار محصولات و كالاهای زندانیان باید فراترازجمعیت هشتاد میلیونی ایران باشد تبلیغات جهت ارائه محصولات زندانیان در سطح بین‏المللی انجام شود و با توجه به القاء حس منفی به خریداران تولیدات زندانیان لزومی به اطلاع مخاطب از اینكه محصول مورد تقاضایش از تولیدات زندانیان می‏باشد نیست محصولات باید آنقدر با كیفیت و ارزشمند از نظر خریدار باشد كه حاضر به سرمایه‏گذاری و هزینه كردن برای خرید باشد.

مناسب‏تر است حمایت‏های مالی از خارج از كشور و از طریق وب سایت‏هائی كه می‏تواند مشاركت‏ها را از هر نوع پول رایج دنیا بگیرد هم جذب شود. ایرانی‏های مقیم خارج كشور بسیار علاقمند هستند كه در پروژه‏های داخل كشور مشاركت كنند و متاسفانه به غیر از راه اینترنت هیچ مسیر آسانی برای آنها وجود ندارد (نوری، 207:1396). 

بیش از سیصد كشور در جهان وجود دارد كه می‏توانند مشتریان كالاها و خدمات شما را تامین كنند اما از آنجائی كه یك شركت هیچ وقت در این كشورها نبوده است فكر كردن به آنها به عنوان منبع مشتری كمی مشكل به نظر می‏رسد بنابراین تجارت با كشورهای خارجی مستلزم این است كه شركت در مورد آداب و رسوم زبان و چگونگی برقراری روابط تجاری با آنها معلومات داشته و با فرایند صادرات آشنایی داشته باشد (نظری، ۱۳۹۶: 21).

بنابراین شناسائی بازار توزیع و فروش مناسب برای كالا و محصولات با كیفیت تولیدی توسط زندانیان می‏بایست متناسب با فرهنگ و آداب و رسوم كشورهای دیگر و فراتر از جمعیت هشتاد میلیونی ایران فراهم گردد. این بازار می‏تواند بوسیله نرم افزارهای بین‏المللی فراهم شود. و در خصوص بازاریابی و استفاده از سامانه‏های مجازی نیز از زندانیان متبحر و دارای سواد رسانه‌ای لازم بهره گرفت. 

 

6-4. نقش تجارت الكترونیك در توسعه اقتصادی

جهانی شدن و تغییرات سریع در حوزه تكنولوژی از خصوصیات دنیای امروز بوده و باعث چالش در سازمان‏ها و كشورها شده است. برای همین نمی‏توان به راحتی از كنار چنین تحولی و امر مهمی به راحتی گذشت تكنولوژی اطلاعات و ارتباطات نیز سهم بسیار زیادی در توسعه یا عقب افتادگی كشور‏ها و سازمان‏ها دارد و در كنار آن همه جنبه‏های زندگی فردی و اجتماعی افراد را هم تحت پوشش خود قرار می‏دهد تجارت الكترونیك یكی از همان جنبه‏های متاثر از تكنولوژی در حوزه اقتصاد و بازرگانی است. تجارت الكترونیك به مصرف كنندگان این امكان را می‏دهد در هر زمان و هر مكانی با اتصال به اینترنت معاملات خود را انجام دهند بهره از شیوه‏های نوین تجارت الكترونیك می‏تواند موجب صرفه جویی در هزینه‏ها و كارایی بیشتر عملیات تجاری بنگاه‏های تولیدی را فراهم آورد و در نهایت موجبات افزایش توان رقابتی و رشد اقتصادی شود تجارت الكترونیكی به عنوان یكی از مولفه‏ها و مباحث بسیار حائز اهمیت در بخش فناوری ارتباطات و اطلاعات مورد تاكید كارشناسان مربوطه قرار دارد و می‌توان گفت در طول سالیان اخیر روند فعلی به نحوی در حال سیر و طی طریق است كه در آینده‏ای ‏نه چندان دور مجاری برای عرض اندام تجارت و اقتصاد سنتی باقی نخواهد گذاشت به واقعه خرید و فروش و تبادل هرگونه كالا، خدمات و اطلاعات از طریق شبكه‌های رایانه‌ای یا انجام مبادلات تجاری در یك قالب الكترونیكی از تعاریفی است كه در ارتباط با تجارت الكترونیكی مورد استفاده قرار می‏گیرد (قجر، 123:1398).

آنچه ضروری به نظر می‏رسد این است كه در این فضای رقابتی پیشرو باشیم. كالاها و محصولات در بازارهای الكترونیكی با جلب اعتماد خریداران ثبات پیدا می‏كنند و گرفتن عرصه از محصول با كیفیتی كه اعتماد و برند جهانی را جذب كرده است ساده نخواهد بود ما باید همه زمینه‏های جلب اعتماد بازار را بسنجیم از فرهنگ و تقاضای خریدار گرفته تا كیفیت، كمیت و سودآوری، بازاریابی به نحوی كه جا برای رقبا باقی نماند. شناسائی تولیدات برند و الگوبرداری از ترفندهای آنها برای جلب اعتماد مشتریان تا رسیدن به درامد و رونق تولید در فضای الكترونیكی، شاید تولیدات زندانیان حس ترحم و نوعدوستی نسبت به زندانی را برای خریدار برانگیزد ولی امكان اینكه این خرید می‏تواند كالائی با كیفیت و تولیدی كه متخصص باشد را در مشتریان از بین می‏برد. لذا به نظر پژوهشگر در فروش كالاهای زندانیان جایگزین حس حمایتی می‏بایست حس اعتماد و اطمینان را ایجاد نمود اینكه مشتری مطمئن باشد جنس خریداری شده با بهترین محصولات موجود در بازار قابل رقابت خواهد بود لزومی به اینكه خریدار بداند كالای مورد تقاضایش محصول تولیدی زندانیان است نیست. در بازار الكترونیكی تولیدات زندانیان با باید با بازار جهانی رقابت كند و زندانیان باید به عنوان نیروی انسانی به كارخانجات، صنایع و بخش‏های تولیدی كشور وارد شوند. اگر می‏بینیم فلان كالای تولیدی از كشوری دارای نشان و اعتباری جهانی شده باید راهكارهای جلب اعتماد آن محصول را الگوبرداری و سپس به رقابت پرداخت.

تجارت الكترونیك به عنوان محل ارتباط فناوری اطلاعات و بازار كسب و كار سبب شده است كه بازار دائمی برای فعالیت و اشتغال عده بسیاری در این زمینه فراهم بیابد. كارآفرینی از طریق تجارت الكترونیك می‏تواند شرایط تازه‏ای ‏به وجود آورد كه در آن تولید كنندگان فروشندگان و مشتریان و تقریباً تمام عوامل دست اندركار یك چرخه اقتصادی قادر باشند در یك فضای مجازی مشترك با یكدیگر در ارتباط باشند و به تبادل اطلاعات خدمات محصولات و پول بپردازند. كارآفرینی در حقیقت می‌تواند در رشد اقتصادی كشورها ایجاد اشتغال و رفاه اجتماعی نقش مهمی را ایفا می‏كند تحولات گسترده‌ای كه در عصر حاضر در محیط بین‏المللی اتفاق افتاد تحولاتی در جهت گذر از جامعه صنعتی به سوی جامعه اطلاعاتی ایجاد كرده است تا آنجا كه برخی از كارآفرینی به عنوان موتور توسعه اقتصادی یاد می‏كنند ایجاد و توسعه سریع شبكه اینترنت امكان مبادله سریع اطلاعات را فراهم كرد و به تدریج با افزایش قابلیت‏های جدید اینترنت شكل جدیدی از تجارت به وجود آمد كه امروزه به تجارت الكترونیك معروف است تجارت الكترونیك به دلیل سرعت ایی كاهش هزینه‏ها و بهره برداری از فرصت‏های زودگذر از سه جدیدی را در رقابت كشیده است تا آنجا كه گفته می‌شود عقب افتادن از این سیر تحول نتیجه‌ای جز منزوی شدن در عرصه اقتصادی جهانی نخواهد داشت (قجر، 1398: 128) كارآفرینی از طریق تجارت الكترونیك می‏تواند شرایط تازه به وجود آورد كه در آن تولید كنندگان فروشندگان و مشتریان و تقریباً تمام عوامل دست اندركاران یك چرخه اقتصادی قادر باشند در یك فضای مجازی مشترك با یكدیگر در ارتباط باشند و به تبادل اطلاعات خدمات، محصولات و پول بپردازند اینترنت در قالب تجارت الكترونیك تئوری‏ها و نظریات جدیدی را مطرح كرده كه یكی از آنها بازاریابی شبكه‏ای ‏است (همان، 131).

در ایران فروش محصولات زندانیان از طریق اینترنت و نرم افزارهای مجازی بصورت محدودكاربرد دارد اما هدفمندی این تولیدات و استمرار آن به پس از آزادی با هدف ثبات شغلی و استمرار مشاغل زندانیان تا بازگشت موفق و بدون برگشت مساله‏ای ‏است كه نیاز به برنامه‏ریزی وسرمایه‏گذاری دارد.

از آنجایی كه مهمترین دغدغه حال حاضر مسئولین اشتغالزایی است توجه به این بخش می‌تواند زمینه اشتغال مناسبی را برای افراد مهیا نماید. استفاده از نیروی انسانی تحصیلكرده اعم از دانشجویان اساتید و فارغ التحصیلان بخش كشاورزی این بخش را با رشد مناسبی مواجه خواهد كرد. بررسی روند توسعه اقتصادی در نقاط مختلف در جهان درطول زمان حاكی از آن است كه كشورهای توسعه یافته با تكیه بر مزیت‏های نسبی توانستند از ظرفیت‌های داخلی اقتصادی و نیز فرصت‏های موجود در عرصه بین‏المللی به بهترین شكل استفاده كرده و مسیر رشد توسعه و افزایش درآمد سرانه و بهبود سایر شاخص‌های توسعه یافتگی را به طور همزمان دنبال كنند بررسی روند تاریخی توسعه اقتصادی كشورها نشان می‌دهد كه عمده كشورهای توسعه یافته دنیای امروز كشاورزی را به عنوان بخش زیربنایی توسعه اقتصادی خود انتخاب كرده و با استفاده از ظرفیت‌های فراوان این بخش توانستند علاوه بر تامین نهاده‏های مناسب برای رشد سایر بخش‌ها به توسعه سایر بخش‌ها نیز دست یابند بخش كشاورزی در روند رشد و توسعه اقتصادی كشورهای مختلف نقش‏های متعددی بر عهده دارد كه از جمله مهمترین آنها می‏توان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تامین نهاده‏هایی ‏مانند نیروی كار، مصرف تولیدات سایر بخش‏های صنعتی از قبیل كودها و سموم شیمیایی و ماشین آلات كشاورزی، ارزآوری 

برای كشور و تامین مالی سایر بخش‏های زیربنایی را یاد كرد ( قجر، 1398: 137).

از طرفی در حوزه كشاورزی مزیت نداریم بدلیل اینكه استعداد آبی ما كم است و زمین‏های لم یزرع ما خیلی زیاد است (حمزه‏ای، 79:1397). 

به همین لحاظ در حدی كه بتوانیم نیاز داخل را مرتفع كنیم فعالیت كشاورزی زندانیان مناسب است ولی بكارگیری زندانیان در این حوزه بدون هماهنگی و كارشناسی در خصوص میزا ن تولید نه تنها به رونق تولید كمك نخواهد كرد كه ممكن است موجب متضرر شدن كشاورزان، جامعه و هدر رفت منابع انرژی (آبی، برق ...) را فراهم آورد.

علم بازاریابی و فروش كالا می‏گوید در چنین وضعیتی باید نگاه‏ها به سمت و سوی بازار‏های جدید بیشتر از گذشته متمركز شود تا بدین سان روند عبور از وضعیت دشوار ركود تسریع و تسهیل شود. افزایش كیفیت محصولات به منظور ربودن گوی رقابت از دیگر تولیدكنندگان و خروج كالاها یا خدمات متوسط از مدار عرضه از دیگر ضروریاتی است كه با امتزاج بازاریابی حرفه‏ای ‏می‏تواند امكان غلبه و ركود شرایط دشواركسادی یا به تعبیر عامه بی‏بازاری را تسهیل كند. بعد دیگر موفقیت به نگاه به بازارهای خارجی باز می‏گردد كه موفقیت در آن نیز مستلزم مجموعه‌ای از پیش نیازها و ضروریات خواهد بود كه فعالیت در این بخش نیز تخصص و فنون خاص به خود را می‏طلبد. به مراتب فراگیرتر و حساس تر از فعالیت اقتصادی و فروش و عرضه كالاها و خدمات در بازار داخلی محسوب است اما نتیجه و خروجی نهایی موفقیت در هر دو عرصه داخلی و خارجی در فضای ركود و رونق اقتصادی به حمایت از كالای ایرانی و تقویت بنیه تولید داخلی و بومی منتهی خواهد شد ( قجر، 1398: 172).

بازاریابی مناسب محصولات و تولیدات زندانیان، اختصاص بودجه و افزایش محصولات مود تقاضای بازارهای داخلی و خارجی، روانشناسی اجتماعی در خصوص فرهنگ جوامع با هدف عرضه تولیدات مشاغل متنوع و با كیفیت، پیدا كردن بازارهای مستقیم ارائه كالاهای تولیدی زندانیان در عرصه بین‏المللی و جلب اعتماد قطعی در رقابت با تولیدكنندگان داخلی و خارجی، اهتمام در خصوص ازبین بردن معایبی كه موجب كاهش خرید محصولات در بازار می‏گردد. بستن قرار داد قابل تمدید سالانه با زندانیانی كه مهارت مكفی در تولید كالاهای ارزشمند و دارای بازار موفق دارند از مواردی است كه علاوه بر ره‏آورد ثبات شغلی زندانیان موجبات رونق تولیدات داخلی را فراهم می‏آورد. در جامعه‏ای ‏كه نرخ بیكاری در جوانان بدون سابقه ارتكاب جرم بالاست احتمال تمایل به جذب زندانیان به مشاغل و سرمایه‏گذاری در این خصوص پائین است. برای رفع این مشكل ضمن تغییر ذهنیت جامعه با این استدلال كه هفتاد درصد زندان اولی‏ها⁸ همان جوانان ناكرده بزه هستند كه بدلیل مشكل اشتغال و كسب درامد راهی زندان شدند با اتخاذ تدابیر و طرح‏های تشویقی، ایجاد معافیت‏های مالیاتی، سرمایه‏گذاری دولتی یا خصوصی با ارائه الگوی یارانه دستمزد به زندانیان، تولید كنندگان و كارافرین‏ها را به جذب این دسته از افراد آسیب دیده و طرد شده از جامعه ترغیب نمود.

 

7. موانع تولید و اشتغال پایدار:

چه بخواهیم و چه نخواهیم گرایش به سمت مصرف كالاهای خارجی در كشور ما وجود دارد و آثار و عوارض سوء آن در همه جنبه‏های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی كشور قابل مشاهده است ایرانیان به تولید محصول با كیفیت شهره بودند اما متاسقانه در روزگار ما منافع زودگذر باعث شده برخی از تولیدكنندگان از كیفیت كالاهای خود بكاهند و این بی‏توجهی متاسفانه باعث مشكلات بزرگی برای تولید و عرضه كالاهای ایرانی شده است (رحیمی مظفری، 26:1398).

اعتقاد بر این است كه برنامه‏ریزی وسیع بلافاصله پس از آزادی از زندان می‏تواند برای پیامد‏ها‏ی ‏ورود مجدد طولانی مدت حیاتی باشد. درجوامع پیشرفته حتی عدم تطابق فضایی بین فرصت‏های شغلی و مناطق مسكونی افراد محروم مورد بررسی قرار گرفته، طی گزارشی مشكلات حمل و نقل، به عنوان مثال نداشتن وسیله نقلیه، نداشتن گواهینامه مانع از جستجوی كار یا مشاغلی شدند كه می‏توانستند از آن استفاده كنند Edwards, 2011: 220)).

برچسب‏زنی تنها مانع برای استخدام زندانیان پس از آزادی نیست، زندانیان سابق معمولاًسطح تحصیلات و تجربه کاری پائینی دارند. افزایش مهارت‏های کاریابی، آمادگی شغلی، حرفه‏ای ‏شبکه‌ها، و دسترسی به فرصت‌های آموزشی برای زندانیان سابق برای پیشگیری از ورود مجدد ضروری است. راه دیگر افزایش تجربه کاری، تقویت شبکه‏ها‏ی ‏حرفه ا‏ی ‏و کا هش ریسک استخدام از طریق گسترش برنامه‏ها و برنامه‏ها‏ی ‏اشتغال یارانه‏ای ‏است كه كارفرمایان را با زندانیانی كه به زودی آزاد می‏شوند هماهنگ كند (Goger, 2021: 6).

افرادی كه از زندان آزاد می‏شوند، اغلب با موانعی مانند مشكل یافتن مسكن، برقراری ارتباط مجدد با خانواده مواجه می‏شوند.

علاوه بر موانع دیگری كه با آنها روبرو هستند، بسیار‏ی ‏از زندانیان سابق در یافتن كارثابت با مشكل زیاد‏ی ‏مواجه هستند. سطح پائین تحصیلات، تجربه كاری ضعیف، یا مشكلا ت سلامتی یافتن كار را برای آنها دشوار می‏كند، مانع بسیاری از آنها شده است.آنها همچنین بخاطر سابقه كیفر‏ی ‏خود با تبعیض كارفرما مواجه می‏شوند علاوه بر تجربه نتایج ضعیف دربازار كار، زندانیان سابق به احتمال زیاد مجددا مرتكب تكرار جرم می‏شوند. بسیاری از كارشناسان بر این باورند كه یكی از دلایل نرخ بالای تكرار جرم، نتایج ضعیف بازار كار است كه توسط زندانیان سابق تجربه می‏شود بنابراین اشتغال به عنوان یك دستاورد بسیار مهم، كلیدی برای كمك به زندانیان سابق برای انتقال موفقیت‏آمیز به جامعه بدون بازگشت به جرم در نظر گرفته می‏شود (Valentine, 2015: 1) دستمزد زندانیان باید در حدی باشد كه ضمن احساس تعهد و رضایت شغلی، توان تامین معاش خود و خانواده را داشته باشند. رفع این موانع با ارائه مشاغل انتقالی از زمان بازداشت تا پس از آزادی همچنین حمایت از طریق پرداخت دستمزد یارانه‏ای ‏بصورت یارانه كامل، یارانه موقت و به تدریج شغل بدون یارانه تا رسیدن به ثبات شغلی است.

 

بحث و نتیجه‌گیری 

در راستای رونق اقتصاد جامعه و تولید ملی استفاده از توان كل جامعه ضرورت دارد. زندانیان قشر آسیب دیده جامعه هستند كه برچسب مجرمانه بر پیشانی آنها عامل اساسی برای عدم اشتغال پایدار این دسته از افراد می‏باشد. اتخاذ تدابیر و خط مشی كه بتواند علیرغم موقعیت نا بسامان شغلی زندانیان موجبات ثبات شغل و درآمد مناسب حتی در حد ارتقاء وضعیت اقتصادی و رونق تولید ملی را فراهم كند مسئله‏ای ‏نه تنها دور از ذهن كه كاملاً قابل دستیابی می‏باشد. در وضعیت اقتصادی كنونی كه نرخ بیكاری در جوانان فاقد سابقه ارتكاب جرم، نیز قابل توجه است شاید سرمایه‏گذاری در این بخش به نظر واجد اهمیت نباشد ضرورت دارد این موضوع كه اكثر زندانیان ما همان جوانان ناكرده بزه هستند كه فقر، بیكاری، عدم حمایت دولت، آسیب پذیر بودن از لحاظ روحی، اجتماعی و اقتصادی موجب ورود آن‏ها به زندان شده و در این زمان كه تحت كنترل حاكمیت هستند ضرورت دارد به آن‏ها توجه ویژه شود. دایركردن مراكز مدیریت فرصت‌های شغلی و تشكیل پرونده جستجوی كار برای زندانیان با دیدگاه اقتصادی از الزامات قابل ملاحظه در رونق تولید است. در حال حاضر مراكز مراقبت بعد از خروج زندانیان فعالیت‏هایی ‏جهت كاریابی و اشتغال زندانیان دارند ولی به اشتغال با رویكرد ثبات شغلی و رونق اقتصادی آنگونه كه شایسته است توجه نشده، پیش بینی مشاغل پایدار درآمدزا با لحاظ تمایل، انگیزه و توانمندی فردی زندانی همسو با نیاز اقتصادی كشور و در نظر داشتن بازار مستقیم كالا و محصولات زندانیان از عوامل قابل توجه در پیشگیری از تكرار جرم و كاهش جمعیت كیفری توأم با افزایش تولیدات ملی است، كه ضرورت دارد در برنامه كلان توسعه اقتصادی كشور، سرمایه‏گذاری در خصوص موضوع ثبات شغلی زندانیان پیش‏بینی گردد. برچسب مجرمانه چالش اساسی برای بازگشت موفق زندانیان به جامعه و بازاركار است. استراتژی راهبردی اهتمام در خصوص تغییر دیدگاه جامعه مدنی از طریق رسانه‏ها، ایجاد فضای رقابتی بین كارافرینان با اعطاء معافیت‏های مالیاتی و طرح‏های تشویقی همچنین ترغیب به جذب زندانیان به عنوان قشر آسیب دیده و طرد شده از جامعه با در نظر گرفتن استعداد بالقوه و رضایت شغلی است. دایركردن مركز مدیریت فرصت‏های شغلی زندانیان جهت مدیریت جامع اطلاعات شغلی زندانیان پیشنهاد نویسنده برای نیل به هدف ثبات شغلی، درآمدزایی و رونق اقتصادی است.

 

منابع 

[1]       جعفری، محمد، برخورداری، سجاد (1400)، الزامات رونق تولید با نگاهی به پشتیبانی‏ها و مانع‏زدایی‌ها، تهران، موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.

[2]       حسنی، مهدی، ابراهیم (1398)، راهنمای بومی اشتغال و كارآفرینی بهبود یافتگان ستاد مبارزه با مواد مخدر تهران توان گستر.

[3]       حمزه‏ای، علیرضا، معینی، مریم.(1397) چالش‌های بیکاری و سیاست‌های ایجاد شغل، لوح فکر، تهران.

[4]       خواجه راهرو، احمد؛ سیدی حسینی‏نیا، شهرام (1397) اشتغال و حرفه آموزی در زندان.

[5]       رحیمی مظفری، عبدالعلی، (1398)، رونق تولید با حمایت از كالای ایرانی، شیراز، انتشارات نادریان.

[6]       شاكری، سیدحسین، (1400)، مجموعه مقررات مربوط به زندان و زندانی، تهران، مجد.

[7]       قاسمی، سید احمد، (1391)استراتژی تولید و فروش کالا در پایدارسازی مشاغل، دانش نگار. 

[8]       قاسمی، سید احمد، (1391) استراتژی بازرسی و نظارت در پایدارسازی مشاغل، دانش نگار. 

[9]       قجر، محمد؛ كریم پور، محمدرضا؛ فرج اللهی، مهرداد، (1398) رونق تولید داخلی و توسعه اقتصاد ملی تهران هوشمند تدبیر.

[10]       كارولین، تالبوت، (1398)، مهارت‏های ضروری برای كوچینگ مسیر شغلی، مترجم مظاهری، محبوبه، تهران انتشارات الماس دانش.

[11]       نظری، محمدرضا، (1396) مهارت‏های اشتغال و كارافرینی، تهران، موسسه انتشارات برایند پویش.

[12]       نوری، علی، (1396) سماوات سازمان‌های مردم نهاد آموزش و اشتغال توانیابان، انتشارات توانمندان.

[13]       نهاوندی، مریم، (1393) در امدی بر كار و شغل (تعاریف و مفاهیم)، نشرنورعلم.

[1]       Amy L. Solomon, Kelly Dedel Johnson, 2004 .From prison to work There Employment Dimension of prisoner Reentry.

[2]       Annelies Goger, David J. Harding and Howard Henderson, 2021, Prisoner Reentry 

[3]       Broadus Joseph, -Ravett Sara Muller.2016. Lessons from the Replication of the Center for Employment Opportunities.

[4]       Christy A. Visher, Laura Winterfield, Coggeshall, 2006, Systematic review of non-custodial employment programs: Impact on recidivism rates of ex-offenders

[5]       Erin Jacobs Valentine, Cindy Redcross. 2015. Transitional jobs after release from prison: effects on employment and recidivism: IZA Journal of Labor Policy (2015) 4:16

[6]       Kerry L. Edwards, 1988. Male offenders’ work experiences pre-prison, in-prison, and upon reentry: interactions between work and crime university of new mexico Cornell Law School.

[7]       Lockwood, S. K., Nally, J. M., Ho, T., & Knutson, K. (2015). Racial Disparities and Similarities in Post-Release Recidivism and Employment Among Ex-prisoners with a Different Level of Education. Journal of Prison Education and Reentry, 2(1). https://doi.org/10.15845/jper.v2i1.703

[8]       Vivienne Chin, 2012. ntroductory Handbook on the Prevention of Recidivism and the Social Reintegration of Offenders .Associate of the International Centre for Criminal Law Reform and Criminal Justice Policy

11

 

---

[1]  دانشجوی دکتری رشته حقوق جزا و جرم شناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان،ایران.

Email: [e-mail]

[2] 2 استاديار گروه حقوق جزا و جرم شناسي، واحد اصفهان(خوراسگان)،دانشگاه آزاد اسلامي،اصفهان،ايران.

 (نویسنده مسئول):

Email: [e-mail]

[3] 3 دانشيار گروه حقوق جزا و جرم شناسي، واحد اصفهان(خوراسگان)،دانشگاه آزاد اسلامي،اصفهان،ايران.

 

Email: [e-mail]

[4]  محکومانی كه به موجب رای دادگاه و یا با تصویب شورای طبقه‌بندی، با سپردن تأمین مناسب، محکومیت خود را در آن‌جا با حرفه آموزی یا اشتغال به‌کار در حوزه‌های صنعتی، خدماتی و کشاورزی می‌گذرانند.

[5] 1 Center for Employment Opportunities

[6]  Peter Drucker

[7]  Entreprepreneure

[8]  http://www.khorasannews.com/newspaper/page/20780/1/740596/0

---