ضرورت احیاء سرمایه اجتماعی در توسعه فضاهای شهری
محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران
مهرداد نوابخش
1
(استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و احد علوم و تحقیقات تهران)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
فضاهای شهری با روندی ناموزون و ناهماهنگ با ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی جامعه و نیز خواسته ها و نیازهای شهروندان در حال رشد و گسترش هستند که این فرایند ضمن مخدوش نمودن سیما و هویت شهرها سبب ظهور بسیاری از مشکلات اجتماعی و فرهنگی گردیده است و نارضایتی ساکنان شهرها، عدم احساس تعلق آنها به سکونتگاهایشان و در نتیجه عدم احساس مسئولیت در حفظ و ارتقاء آن، افزایش جرائم شهری و نیز عدم احساس امنیت از حضور در فضاهای شهری و درنهایت کاهش سرزندگی شهرها را به همراه داشته است. رشد اندازه شهرها بدون توجه به کیفیت طراحی آنها به افزایش فاصله اجتماعی میان مردم و در پی آن کاهش تعاملات و روابط اجتماعی و درنهایت کاهش انسجام اجتماعی منجر گردیده است. اهمیت و ضرورت این مساله باعث گردید تا با نگاهی عمیق تر به نقش کیفیت طراحی شهری در احیاء سرمایه اجتماعی در جامعه امروز ایران، که با بحران جدی مواجه می باشد، قدمی هر چند ناچیز در حل بحران روابط اجتماعی میان انسانها( با برجسته نمودن نقش طراحی شهری) برداشته شود. در این پژوهش با استناد به تئوری کوین لینچ که با رویکردی انسان گرایانه اصول شهرسازی و طراحی شهری را مطرح نموده در جهت تبیین رابطه سرمایه اجتماعی و توسعه تلاش گردیده است و در این مسیر از روش اسنادی و کتابخانه ای ضمن تاکید بر رویکرد میان رشته ای به منظور تقویت گفتمان های میان رشته ای در حل مسائل و مشکلات شهری امروز بهره گرفته شده است. بدین ترتیب در این مطالعه سعی بر آن گردیده تا با استناد به تئوری لینچ راهکارهایی در جهت احیاء سرمایه اجتماعی هزمان با توسعه فضاهای شهری در جهت تحقق توسعه پایدار ارائه گردد: - رعایت اصل شهروند مداری در تدوین و اجرای طرحهای توسعه شهری - توجه به نیازها و خواسته های شهروندان و نیز انتظارات آنها از محیط زندگیشان ( اصل توسعه مشارکتی - تقدم و ارجحیت کیفیت فضاهای شهری بر اندازه و وسعت و نیز صرفا ویژگیهای فیزیکی شهرها - برنامه ریزی در جهت تقویت سرمایه های انسانی، فرهنگی و اجتماعی به عنوان پایه های زیر بنایی برای رشد سرمایه اقتصادی در طرحهای توسعه شهری - تلاش در جهت حفظ و ارتقاء سرمایه های فرهنگی، اجتماعی و نیز منابع طبیعی در برنامه های توسعه شهری به منظور انتقال آنها به نسل های آینده.