تحلیل جامعه شناختی عوامل موثر بر تحقق برنامه‌های پنجساله ششم توسعه در حوزه نهاد خانواده
محورهای موضوعی :
مطالعات توسعه اجتماعی ایران
رضا خدابخش
1
,
مهرداد نوابخش
2
,
علیرضا کلدی
3
,
پروین سوادیان
4
1 - دانش آموخته دکتری جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2 - استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
3 - استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
4 - عضو هیات علمی دانشکده علوم انسانی دانشگاه ازاد اسلامی واحد گرمسار، گرمسار، ایران.
تاریخ دریافت : 1400/08/17
تاریخ پذیرش : 1400/10/06
تاریخ انتشار : 1402/05/01
کلید واژه:
خانواده,
قوانین و مقررات,
سیاستگذاری,
برنامه‌های پنجساله توسعه,
چکیده مقاله :
نهاد خانواده از برنامه های توسعه متاثر می‌شود، اگر مداخلات حاکمیت را در امورات مرتبط با خانواده قاعده مند نشود برای خانواده مشکلاتی در مقیاس کلان به وجود می آید. توجه و حمایت از جامعه تقویت نهاد خانواده می تواند عامل موثر موفقیت برنامه های پیشرفت کشور در همه عرصه ها شود. مقاله حاضر با هدف تحلیل جامعه شناختی عوامل موثر بر تحقق برنامه های پنج ساله ششم توسعه در حوزه نهاد خانواده، است. روش تحقیق مطالعه حاضر پیمایش و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. جامعه آماری صاحبنظران حوزه برنامه های توسعه و خانواده، بوده است. که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و گلوله برفی و سپس سهمیه‌ای 384 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است و داده‌ها، بر‌اساس آمارهای توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزار SPSS22، نرم افزار مدل سازی معادلات ساختاری Lisrel مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته‌اند. در بخش یافته ها، طبق آزمون پیرسون نشان داده شد که بین عوامل سیاسی، مدیریتی، سازمانی، قانونی و عوامل فنی با تحقق برنامه های خانواده رابطه معناداری وجود دارد. همچنین با استفاده از مدل معادلات ساختاری عوامل مدیریتی (0/78)، عوامل فنی (0/69)، عوامل فرهنگی (0/63)، عوامل محیطی(0/44)، عوامل سیاسی (0/37) بر تحقق برنامه های خانواده تاثیرگذار است.
چکیده انگلیسی:
The institution of the family is affected by development programs; large-scale problems arise for thefamily if government interventions in family-related matters are not regulated. Attention and support of thecommunity Strengthening the family institution can be an effective factor in the success of the country'sdevelopment programs in all areas. The aim of this article is "sociological analysis of the factors affecting theimplementation of the sixth five-year development plans in the field of family institution." The research methodof the present study is a survey and the data collection tool is a questionnaire. The statistical population hasbeen experts in the field of development programs and the family. Using targeted sampling method and snowballand then the quota of 384 people was selected as a statistical sample. The data collection tool was a researchermade questionnaire and the data were analyzed based on descriptive and inferential statistics and using SPSS22software, Lisrel structural equation modeling software. In the findings section, according to Pearson test, it wasshown that there is a significant relationship between political, managerial, organizational, legal and technicalfactors with the realization of family plans. Also, using the structural equation model of managerial factors(0.78), technical factors (0.69), cultural factors (0.63), environmental factors (0.44), political factors (0.37) onthe realization of programs The family is influential.
منابع و مأخذ:
ازکیا، مصطفی(1393)، جامعه شناسی توسعه، تهران انتشارات کلمه.
بااوش، مهین؛ معصومه بااوش و فریبا حکیمی، (۱۳۹۵)، مروری بر جایگاه زنان و خانواده در برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران، همایش بین المللی زنان و زندگی شهری، تهران، شهرداری تهران
بابایی بختیار الناز (1391)، بررسی رویکرد جنسیتی برنامه‌های توسعه‌ای ایران(تحلیل محتوای برنامه‌های اول تا پنجم توسعه‌ای ایران)، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم اجتماعی.
بروجردی لیلی و محمدرضا ویژه(1395)، مطالعه تطبیقی قوانین و برنامه‌های توسعه ای دولت در حوزه خانواده (مورد مطالعه: کشورهای ایران و مالزی)، مجله علمی و پژوهشی مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره 8، شماره 3، تابستان 1395، صفحه 19-33.
پسران رزاق سعید ؛ مهرداد نوابخش(1400)، مقایسه برنامه‌های توسعه کشور از نظر در بر داشتن ابعاد اجتماعی کیفیّت زندگی، مجله علمی و پژوهشی مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره 13، شماره 2، بهار 1400، صفحه 249-263.
دیباجی فروشانی، شکوه (1396) مطالعه سیاستگذاری اجتماعی در مورد زنان سرپرست خانوار: مقایسه سیاست و برنامه‌ها با وضعیت موجود زنان، پایان نامه دکتری دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
زعفرانچی لیلا سادات (1385)، زنان و خانواده در چهار برنامه توسعه، مطالعات راهبردی زنان 1385 شماره 33.
سماواتی زهرا، جعفر سطوتی و محمد زرنگ،( 1395)، تحلیلی بر جایگاه زن و خانواده در برنامه‌های توسعه ای در اسناد فرادستی نظام، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی ایران.
سگالن، مارتین (1390)؛ جامعه‌شناسی تاریخی خانواده؛ ترجمه حمید الیاسی؛ تهران: نشر مرکز.
صدری، خدیجه (1395)، «تحلیل جامعه شناختی فعالیتهای زنان نماینده مجلس شورای اسلامی در به تصویب رساندن قوانین معطوف به ارتقاء وضعیت اجتماعی زنان»، پایان نامه کارشناسی ارشد مطالعات زنان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
طاهرمحمدی ناهید (1395) « رابطه میان ساختار توسعه اقتصادی اجتماعی و تحولات ساختار جمعیتی نظام خانواده در ایران طی سه دهه اخیر»، رساله دکتری جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
کشوردوست، سمانه(1396)، بررسی عوامل موثر بر اجرای برنامه پنجم توسعه در ایران در حوزه فرهنگ و بهداشت با تاکید بر نقش اجراپژوهی در سیاستگذاری عمومی، سیاست- مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، تابستان 1396، دوره 47 , شماره 2 ; از صفحه 471 تا صفحه 487 .
کرایب، یان. (1382). نظریه‌های جامعه‌شناسی کلاسیک، ترجمۀ:شهناز مسمی‌پرست، تهران: آگه.
کرمی قهی محمد تقی (1391)،تحلیل گفتمان سه برنامه توسعه با رویکردی به مسائل زنان و خانواده، مقاله پژوهشی، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 13رفاه زمستان1391.
مردفر مهتاب (1387)، «عملکرد زنان نماینده مجلس از پهلوی دوم تا مجلس ششم(بعداز انقلاب اسلامی)»، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم.
نوابخش مهرداد؛ محمد بذرافشان (1393)، بررسی میزان سنجش توسعه پایدار شهری در شهر شیراز در 10 سال اخیر، مجله علمی و پژوهشی مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره 6، شماره 3، تابستان 1393، صفحه 49 -69.
Gunjan Tiyyagura, Elizabeth M. Bloemen, Rachel Berger, Tony Rosen, Daniel Lindberg (2020), Seeing the Forest in Family Violence Research: Moving to a Family-Centered Approach, journal pre-proof Available online 25 January 2020.
Jill Ryan, Michelle V. Esau, Nicolette V. Roman (2018), Legislative response to family violence in South Africa: A family centered perspective, Aggression and Violent Behavior, Volume 42September–October 2018Pages 1-8.
Lauren Hoehn-Velasco, Adan Silverio-Murillo (2020), Do spouses negotiate in the shadow of the law? Evidence from unilateral divorce, suicides, and homicides in Mexico, Economics Letters, Volume 187 February 2020 Article 108891.
Morell, Carolyn (2004), 'Empowerment Theory and Long-Living Women', Journal of Human Behavior in the Social Environment, 7: 3, 225 – 236.
Raluca Popescu (2015), Changes in Patterns of Social Policy – Family Quality of Life and Policy Implementation, Procedia Economics and FinanceVolume 22, 2015, Pages 810-819.
Viola Angelini, Marco Bertoni, Luca Stella, Christoph T. Weiss(2019),The long-term consequences of Unilateral Divorce Laws on savings of European households, European Economic Review, Volume 119October 2019, Pages 97-113.
_||_
ازکیا، مصطفی(1393)، جامعه شناسی توسعه، تهران انتشارات کلمه.
بااوش، مهین؛ معصومه بااوش و فریبا حکیمی، (۱۳۹۵)، مروری بر جایگاه زنان و خانواده در برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران، همایش بین المللی زنان و زندگی شهری، تهران، شهرداری تهران
بابایی بختیار الناز (1391)، بررسی رویکرد جنسیتی برنامه‌های توسعه‌ای ایران(تحلیل محتوای برنامه‌های اول تا پنجم توسعه‌ای ایران)، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم اجتماعی.
بروجردی لیلی و محمدرضا ویژه(1395)، مطالعه تطبیقی قوانین و برنامه‌های توسعه ای دولت در حوزه خانواده (مورد مطالعه: کشورهای ایران و مالزی)، مجله علمی و پژوهشی مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره 8، شماره 3، تابستان 1395، صفحه 19-33.
پسران رزاق سعید ؛ مهرداد نوابخش(1400)، مقایسه برنامه‌های توسعه کشور از نظر در بر داشتن ابعاد اجتماعی کیفیّت زندگی، مجله علمی و پژوهشی مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره 13، شماره 2، بهار 1400، صفحه 249-263.
دیباجی فروشانی، شکوه (1396) مطالعه سیاستگذاری اجتماعی در مورد زنان سرپرست خانوار: مقایسه سیاست و برنامه‌ها با وضعیت موجود زنان، پایان نامه دکتری دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
زعفرانچی لیلا سادات (1385)، زنان و خانواده در چهار برنامه توسعه، مطالعات راهبردی زنان 1385 شماره 33.
سماواتی زهرا، جعفر سطوتی و محمد زرنگ،( 1395)، تحلیلی بر جایگاه زن و خانواده در برنامه‌های توسعه ای در اسناد فرادستی نظام، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی ایران.
سگالن، مارتین (1390)؛ جامعه‌شناسی تاریخی خانواده؛ ترجمه حمید الیاسی؛ تهران: نشر مرکز.
صدری، خدیجه (1395)، «تحلیل جامعه شناختی فعالیتهای زنان نماینده مجلس شورای اسلامی در به تصویب رساندن قوانین معطوف به ارتقاء وضعیت اجتماعی زنان»، پایان نامه کارشناسی ارشد مطالعات زنان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
طاهرمحمدی ناهید (1395) « رابطه میان ساختار توسعه اقتصادی اجتماعی و تحولات ساختار جمعیتی نظام خانواده در ایران طی سه دهه اخیر»، رساله دکتری جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
کشوردوست، سمانه(1396)، بررسی عوامل موثر بر اجرای برنامه پنجم توسعه در ایران در حوزه فرهنگ و بهداشت با تاکید بر نقش اجراپژوهی در سیاستگذاری عمومی، سیاست- مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، تابستان 1396، دوره 47 , شماره 2 ; از صفحه 471 تا صفحه 487 .
کرایب، یان. (1382). نظریه‌های جامعه‌شناسی کلاسیک، ترجمۀ:شهناز مسمی‌پرست، تهران: آگه.
کرمی قهی محمد تقی (1391)،تحلیل گفتمان سه برنامه توسعه با رویکردی به مسائل زنان و خانواده، مقاله پژوهشی، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 13رفاه زمستان1391.
مردفر مهتاب (1387)، «عملکرد زنان نماینده مجلس از پهلوی دوم تا مجلس ششم(بعداز انقلاب اسلامی)»، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم.
نوابخش مهرداد؛ محمد بذرافشان (1393)، بررسی میزان سنجش توسعه پایدار شهری در شهر شیراز در 10 سال اخیر، مجله علمی و پژوهشی مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره 6، شماره 3، تابستان 1393، صفحه 49 -69.
Gunjan Tiyyagura, Elizabeth M. Bloemen, Rachel Berger, Tony Rosen, Daniel Lindberg (2020), Seeing the Forest in Family Violence Research: Moving to a Family-Centered Approach, journal pre-proof Available online 25 January 2020.
Jill Ryan, Michelle V. Esau, Nicolette V. Roman (2018), Legislative response to family violence in South Africa: A family centered perspective, Aggression and Violent Behavior, Volume 42September–October 2018Pages 1-8.
Lauren Hoehn-Velasco, Adan Silverio-Murillo (2020), Do spouses negotiate in the shadow of the law? Evidence from unilateral divorce, suicides, and homicides in Mexico, Economics Letters, Volume 187 February 2020 Article 108891.
Morell, Carolyn (2004), 'Empowerment Theory and Long-Living Women', Journal of Human Behavior in the Social Environment, 7: 3, 225 – 236.
Raluca Popescu (2015), Changes in Patterns of Social Policy – Family Quality of Life and Policy Implementation, Procedia Economics and FinanceVolume 22, 2015, Pages 810-819.
Viola Angelini, Marco Bertoni, Luca Stella, Christoph T. Weiss(2019),The long-term consequences of Unilateral Divorce Laws on savings of European households, European Economic Review, Volume 119October 2019, Pages 97-113.
