مطالعه عوامل موثر بر توسعه نیافتگی با استفاده ازتکنیک دلفی: مطالعه موردی استان اردبیل
محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایرانپریسا نقی پور گیوی 1 * , اقباله عزیزخانی 2 , محمدرضا رشیدی آل هاشم 3
1 - دانشجوی دکترای جامعه شناسی، گروه اقتصاد و توسعه، دانشکده علوم اجتماعی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی خلخال، ایران
2 - دانشیار گروه اقتصاد و توسعه، دانشکده علوم اجتماعی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران
3 - دانشیار جامعه شناسی، دانشگاه امام حسین (ع)، تهران، ایران
کلید واژه: تکنیک دلفی, تحلیل راهبردی, توسعه,
چکیده مقاله :
مقدمه: طی دهههای اخیر توسعه به عنوان یکی از مهمترین چالشهای جهانی همواره توجه سیاستمداران و برنامه ریزان اقتصادی اجتماعی را به خود جلب کرده است؛ در راستای دستیابی به توسعه پایدار در عرصههای سکونت گاهی کشورها اعم از شهر و روستا شناخت روند تحولات گذشته، تحلیل وضع موجود و ترسیم فضای مطلوب آنها ضروری است. به عبارت دیگر شناخت توانمندیهای محیطی و میزان خدمات موجود در هر منطقه و در پی آن تعیین سطوح توسعه یافتگی این نواحی سکونتگاهی، نخستین گام در فرایند برنامهریزی و توسعه این مناطق جمعیتی به شمار میرود.
هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین عوامل مهم و موثر پیش روی توسعه نیافتگی استان اردبیل بر اساس شاخصهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به نگارش در آمده است.
روش شناسی: این تحقیق یک تحقیق توصیفی - تحلیلی محسوب می‌باشد، هرچند این پژوهش براساس هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است، براساس نحوه گردآوری داده‌ها وماهیت داده‌ها از نوع کیفی است. جهت جمعآوری اطلاعات از طریق مصاحبه به روش دلفی به شناسایی عوامل اصلی پرداخته شد. بنابراین جامعه آماری پژوهش حاضر 15 نفر از متخصصین می‌باشد.
نتیجهگیری: نتایج تحقیق حاکی ازآن است که عواملی همچون عدم توجه به توانمندیهاي نخبگان، محدود بودن فرصتهاي شغلي در منطقه، بیتوجهی نسبی به اوقات فراغت، نبود تفکر توسعه در بین ساکنان و عدم تداوم و لزوم مستمر بودن فعاليتها و برنامههاي توسعه، فقدان نظام شایسته سالاري بر حسب تخصص بیشترین امتیاز را کسب کردند و مهمترین علل توسعه نیافتگی استان اردبیل میباشند..
Introduction: In recent decades, development, as one of the most important global challenges, has always attracted the attention of politicians and socio-economic planners; in order to achieve sustainable development in the residential areas of countries, both urban and rural, it is necessary to understand the trends of past developments, analyze the current situation, and draw their desired space. In other words, understanding the environmental capabilities and the amount of services available in each region, and then determining the levels of development of these residential areas, is the first step in the planning and development process of these population areas.
Objective: The present study was written with the aim of determining the important and effective factors facing the underdevelopment of Ardabil province based on social, cultural, and economic indicators.
Methodology: This study is a descriptive-analytical study, although this study is an applied research based on its purpose, it is qualitative based on the method of data collection and the nature of the data. In order to collect information through interviews using the Delphi method, the main factors were identified. Therefore, the statistical population of the present study is 15 experts.
Conclusion: The results of the study indicate that factors such as lack of attention to the capabilities of the elite, limited job opportunities in the region, relative inattention to leisure time, lack of development thinking among residents, lack of continuity and necessity of continuous development activities and programs, and lack of a meritocracy system in terms of expertise received the highest scores and are the most important causes of underdevelopment in Ardabil province.
- ابراهیمی، جعفر ؛ رسول زاده، صمد(1400)، تحلیل جامعه‌شناختی عوامل نهادی توسعه و توسعهنیافتگی در استان آذربایجان‌شرقی با روش داده بنیاد، مجله : مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال سیزدهم - شماره 4
- ازکیا مصطفی، غفاری غلامرضا. (1388). جامعه¬شناسی توسعه چاپ هشتم. تهران: انتشارات کیهان.
- ازکیا مصطفی، غفاری غلامرضا. (1388). جامعه شناسی توسعه چاپ هشتم. تهران: انتشارات کیهان.
- ازکیا، مصطفی(1367)، نظریه های توسعه یافتگی، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره جدید شماره1.
- اسماعیل زاده، حسن، صالح پور، شمسی؛ اسماعیل زاده یعقوب(1395)، تحلیل سطح توسعه یافتگی شهرستان های استان البرز، نشریه برنامه ریزی و آمایش فضا (مدرس علوم انسانی)، شماره20
- تقوایی، مسعود و بهاری، عیسی (1391)، سطح بندی و سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستانهای استان مازندران با استفاده از مدل تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای. جغرافیا و برنامه ریزی محیطی سال 23 ، پیاپی48، شماره 4
- توسلی، غلامعباس(1384)، نظریه های جامعه شناسی، تهران: سمت
- تودارو، مایکل.(1366). توسعه اقتصادی در جهان سوم. ترجمه غلامعلی فرجادی، تهران: سازمان برنامه بودجه.
- حسن پور، سحر؛ یزدانی، محمدحسن (1400)، سنجش نابرابری فضایی توسعه یافتگی زیرساختی در استان اردبیل، مجله جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای، دوره 11، شماره 40
- رضوانی، محمدرضا(1384)، تعیین و تحلیل سطوح برخورداری نواحی روستایی استان زنجان، پژوهش های جغرافیایی، دوره 36، شماره 50
- زالی، نادر؛ سجادی اصل، سید علی(1396)، شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر توسعه نیافتگی منطقه‌ای (مطالعه موردی: استان کهگیلویه وبویراحمد)، مجله : برنامه ریزی منطقه ای، شماره 26
- زنگی آبادی،علی؛ علی زاده، جابر و احمدیان مهدی (1393 ) تحلیلی بر درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان آذربایجان شرقی با استفاده از مدل های AHP و TOPSIS فصلنامه نگرش ها ی نو در جغرافیای انسانی. سال چهارم، شماره اول
- سالار، علی(1397)، بررسی تطبیقی- تاریخی شروط زمینه‌ای اجتماعی توسعه صنعتی در جوامع، با تأکید بر ایران، پایان نامه دکتری تخصصی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی
- سجادی، ژیلا(1394) نگرش جغرافیایی بر مفاهیم توسعه، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره ششم.
- سو. ی. آلوین.(1392). تغيير اجتماعي و توسعه (مروري بر نظريات نوسازي وابستگي و نظام جهاني). ترجمه محمود حبیبی مظاهری. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- شومپيتر، جوزف. (1380) تاريخ تحليل اقتصادي از آغاز تا سده18، ترجمه فريدون فاطمي، تهران. نشر مركز.
- قدیمی، جلیل و عزیزیان، اکبر و آتش جامه، هوشنگ،1394،تحلیل سطوح توسعه یافتگی شهرستان های استان اردبیل،دومین کنفرانس علمی پژوهشی افق های نوین در علوم جغرافیا و برنامه ریزی، معماری و شهرسازی ایران،تهران
- مردوخی، سوما؛ ساعی ارسی، ایرج(1397)، تبیین علل توسعه نیافتگی استان کردستان ایران (با کاربست روش کیفی)، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره 11، شماره 1 - معصومي اشکوري، حسن. ( ۱۳85 ). اصول و مباني برنامه ريزي منطقه اي رشت: سازمان برنامه و بودجه گیلان.
- ممتاز، غلامحسین(1394)، بررسی مفهوم جامعه شناسی توسعه، کنفرانس بین المللی علوم انسانی، روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران: مرکزهمایش های بین المللی صداوسیما
- مختاری،محمد.(1396). اولویت بندی درجه توسعه یافتگی شهر های جدید استان تهران (پرند ، پردیس،اندیشه، هشتگرد) به روش تاکسونومی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشکده مدیریت
- میره ای، محمد؛ عارفی، مسلم و رشنوفر، آیت(1395)،پژوهشی بر توسعه یافتگی و نابرابری های آن در استان لرستان، فصلنامه جغرافیا و توسعه، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال 6، شمارة پیاپی 21
- والرشتاین، امانوئل(1381)، سرمایه داری تاریخی، ترجمه یوسف نراقی، تهران:انتشارات سمت
- ویلیس، کتی(1393)، نظریه ها و تجربه های توسعه، ترجمه حسین جاجرمی، پیمان پوررجب، تهران: نشر پژواک
- یزدانی، محمدحسین، سیدین، افشار، طایفه عیسی خواجه لو، رسول.(1394). سنجش و تحلیل سطوح توسعه یافتگی زیربنایی در نواحی روستایی استان اردبیل. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال چهارم، شماره 3، صص 56-39.
- Chambers, D., & Krause, A. (2010). Is the relationship between inequality and growth affected by physical and human capital accumulation? The
Journal of Economic Inequality, 8(2), 153-172. -
Creswell, J., W. (2013). Qualitative Inquiry & Research Design: Choosing among Five Approaches. Los Angeles, CA: Sage. -
Chant, S., & McIlwaine, C. (2009). Geographies of Development in the 21st century : An Introduction to the Global South. Edward Elgar Publishing. -
Herzer, , D., & Vollmer, S. (2012). "Inequality and growth: evidence from panel cointegration.". The Journal of Economic Inequality, 10(4), 489-503. -
Nourry, M., (2008), Measuring Sustainable Development: Some Empirical Evidence Ecological Economics, Vol. 67, pp. 441-456. -
Potter, R., Binns, T., & Elliott, J. (2008). Geographies of development: an introduction to development studies. Pearson Education. -
PORTES, A. (2015). The Sociology of Development: From Modernization to the “Institutional Turn”. Sociology of Development, 1, 20-42. -
Rostow,W.(1990). The stages of economic growth: a non-communist manifesto.cambridge university press.