نقش انرژیهای تجدیدپذیر در توسعه پایدار: بررسی چالش‌ها و راهبردها (مطالعه موردی استان اردبیل)
محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایرانفاطمه مقرب الیله سر 1 , صمد عابدینی 2 * , ربابه پورجبلی 3
1 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران
2 - عضو هیأت علمی گروه جامعه شناسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران
3 - عضو هیأت علمی گروه جامعهشناسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
کلید واژه: انرژیهای تجدیدپذیر, توسعه پایدار, چالشهای انرژی, راهبرد, دلفی, استان اردبیل,
چکیده مقاله :
امروزه، اتخاذ سیستم‌های انرژی پایدار به عنوان یکی از مهم‌ترین چالشهای توسعه جوامع در سرتاسر جهان مطرح است. در این راستا، سیاست‌های انرژی باید تعادلی مطلوب میان سه بعد توسعه پایدار (اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی) ایجاد کنند. با توجه به افزایش جمعیت و توسعه تکنولوژی صنعتی، مصرف جهانی انرژی به شدت افزایش یافته و آلودگی هوا و مسائل زیست محیطی ناشی از سوخت‌های فسیلی، ضرورت استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر را بیش از پیش آشکار ساخته است. این پژوهش با هدف بررسی چالش‌ها و ارائه راهکارهایی برای توسعه انرژیهای تجدیدپذیر در استان اردبیل انجام شده است. از طریق روش دلفی و با نظر خبرگان، ۴۰ چالش و راهبرد کلیدی در حوزه‌های سیاست، اقتصاد، فناوری، اجتماعی، زیرساخت، محیط زیست و بین‌الملل شناسایی شدند. نتایج نشان می‌دهند که علی‌رغم پتانسیل بالای استان، موانعی همچون نبود قوانین حمایتی، محدودیت‌های مالی و فناوری، عدم آگاهی عمومی، توسعه انرژیهای تجدیدپذیر را با چالش مواجه ساخته است. در این پژوهش، راهکارهای عملی برای رفع این موانع و حرکت به سمت توسعه پایدار ارائه شده است.
Assistant Professor, Department of human science and art, zanjan azad University, zanjan
Today, adopting sustainable energy systems is one of the most important challenges in developing communities worldwide. In this regard, energy policies should create a desirable balance between the three dimensions of sustainable development: economic, environmental, and social. Given the increasing population and the development of industrial technology, global energy consumption has significantly increased, and air pollution and environmental issues caused by fossil fuels have made the need for renewable energy more evident than everThis research aims to investigate the challenges and propose solutions for developing renewable energy in Ardabil Province. Through the Delphi method and expert opinions, 40 key challenges and strategies were identified in the areas of policy, economics, technology, society infrastructure, environment, and international relations. Results indicate that despite the province's high potential, obstacles such as a lack of supportive policies, financial and technological constraints, and public awareness deficiencies hinder renewable energy development. This study presents practical solutions to overcome these barriers and move towards sustainable development
ابوالقاسمی، مهناز، موسوی رینه، سیده مهسا، یوسفی، حسین(1398)،" انرژی های تجدید پذیر و نو مروری بر هزینه های محیط زیستی تولید برق با تاکید بر انرژی های تجدیدپذیر". نشریه انرژی تجدیدپذیر و نو، دوره6 ، شماره1
2) امامی¬میبدی،علی و همکاران(1396)،"برر سی¬وتحلیل تأثیر توسعه انرژیهای تجدیدپذیر بر شاخصهای¬کلان اقتصادی فصلنامه مطالعات راهبردی¬سیاستگذاری عمومی"، دوره7 ، شماره 24.
3) بهبودی، داود، محمدزاده، پرویز، موسوی سها (1399)،" بررسی روابط متقابل بين انرژی تجديدپذير- توسعه پايدار- انتشار دیاکسيد کربن در ايران: رويکرد خودرگرسيون برداری بيزين علوم و تکنولوژی محيط زيست"، دوره بيست و دوم، شماره دو، ارديبهشت ماه.
4) دارابی،مسعود(1402) ،" تبیین جامعه شتاختی تاثیر سرمایه اجتماعی بر توسعه پایدار شهری(مطالعه موردی شهروندان شهر تهران) "مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال پانزده /شماره دوم
5) دانایی فرد، حسن و محمدی، نعیمه (1397)،" الگوی حکمرانی مشارکتی تو سعة انرژی تجدیدپذیر ایران: رویکرد نهادی، مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری"
6) داود فدایی، امیر وهمکاران(1389)،" بررسی علل عدم تحقق اهداف کشوردر بخش انرژی های تجدیدپذیردر برنامه چهارم توسعه"، نشریه انرژی ایران دوره 13شماره 2تابستان.
7) زاده باقری،محمود، کینی محمد جواد،" مدیریت مصرف انرژی الکتریکی در یک مجتمع مسکونی بزرگ باوجود انرژیهای تجدید پذیر"، فصلنامه انرژي ايران، دوره ،25 شماره،2 تابستان،1401 صفحه 71-4.
8) سلیمانی امیر نوید، غفارزاده حمیدرضا،(1400)" سنجش تاثیرات وضعیت اقتصادی خانوار بر میزان مصرف انرژی ( مطالعه موردی: شهر یزد)" پایداری، توسعه و محیط زیست، دوره دوم، شماره 4، صفحات 51-75.
9) سادات،زمردیان، تحصیلدوست محمد ظرفیتها، (1398)"موانع و مشوقهاي توسعه انرژيهاي پاك در روستاهاي ایران"، مسکن ومحیط روستا شماره 165، بهار.
10) سماواتی، الهام،(1395)."مدیریت انرژی ساختمان هوشمند با استفاده از منابع تجدیدپذیر" ،دوره سوم . شماره اول .مجله انرژیهای تجدیدپذیر و نو.
11) شریفیان امیر، حسین رضایی دولت آبادی،(1395)"ارائه مدلی به منظور رتبه بندی پیشران های استراتژیک انرژی تجدیدپذیر با استفاده از رویکرد ترکیبی دلفی، دیمتل و تحلیل شبکه ای (فازی)، پژوهش های سیلست گذاری و برنامه ریزی آموزشی".
12) صفری،علی اکبر، رحمانی فیروزجاه، علی، قلی پور ماجده ،"بررسی جامعه شناختی رابطه بین انواع سرمایه و الگوی مصرف انرژی برق با تأکید بر توسعه اجتماعی )مطالعه موردی: ساکنان شهری استان مازندران"(،مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال چهاردهم/ شماره اول/ زمستان 0
13) عزیزی، زهرا ، یعقوبی، جعفر، یزدان پناه ،مسعود،( 1401)، "فراتحلیل موانع توسعه و گسترش استفاده از انرژی های تجدیدپذیر اولین همایش اندیشه ها وفناوری های نوین در علوم جغرافیایی" فصلنامه توسعه تکنولوژی صنعتی، دوره 20، شماره 47، اردیبهشت.
14) فرتاش، (1401)"تحلیل چالش های توسعه بازار فناوری های انرژی تجدیدپذیر در ایران با مدل سازی ساختاری – تفسیری"، فصلنامه توسعه تکنولوژی صنعتی، دوره: 20، شماره: 47
15) محمدی، ج، علیزاده، م، حسینی، س، (1401)، مجله علوم و مهندسی انرژیهای نو، جلد 12، شماره 4، صفحات 245-252
16) منوریان، عباس، وطنخواه مقدم،سیروس، شاه حسینی، محمدعلی، واعظی، سید کمال، نوراللهی، یونس (1399) "طراحی مدل خط‌مشی‌گذاری توسعه انرژیهای تجدیدپذیر در ایران"، دوره 6، شماره 2، صفحه 115-134، فصلنامه سیات گذاری عمومی
17) موسوی شفائی، مسعود، نوراللهی، يونس، رضايان قيه باشی، احد، یوسفی، حسین(1395) ،" امنيت انسانی و چالشهای توسعه انرژیهای تجديدپذير در ايران، با تاکيد بر امنيت زيست محيطی علوم و تکنولوژی محيط زيست"، دوره هجدهم، ويژه نامه شماره2 ،پاييز .
18) مهدی،مهتاب، عبدالله پور ،جمال، وحیدی نسب،وحید، قاضی زاده، محمدصادق (1401)،" ارزیابی و اولویت بندي استفاده از منابع انرژي تجدیدپذیر در ا یران در چارچوب توسعه پایدار، مبتنی بر کاربرد روش تصمیم گیري چندمعیاره فصلنامه پژوهشهای سیاستگذاری و برنامه ریزی انرژی" ، دوره 8 ، شماره 2 ،تابستان.
19) نصیر، زهرا، مداحی،سیدمهدی، میرشجاعیان،حسینی، (1401)،"بررسی راهکارهای موثر کاهش مصرف انرژی در بناهای مسکونی انرژی کارا"، نشریه معماری شناسی ، دوره 5، شماره 22
20) نصراللهی، فرشاد( 1390)" ضوابط معماری و شهرسازی کاهش دهنده مصرف انرژی ساختمان ها، نشست کمیته ملی انرژی ایران". فصلنامه انرژي ايران، دوره ،25 شماره،2 تابستان ،1401 صفحه 71-47.
21) نجف پور، وحید(1399) "مدیریت هو شمند انرژی در ساختمان های اداری با استفاده از سیستم کنترل تردد "،سال بیست و سوم. شماره یک . نشریه انرژی ایران.
22) نوابخش ، مهرداد(1392) ،"ضرورت احیاءسرمایه اجتماعی در توسعه فضای شهری "، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال پنجم/ شماره چهارم.
1) Afsharzade, N., Papzan, A., Ashjaee, M., Delangizan, S., Van Passel, S., & Azadi, H. (2016a). Renewable Energy Development In Rural Areas Of Iran. Renewable And Sustainable Energy Reviews, 65, 743–755.
2) A. Bergmann, S. Colombo and N. Hanley, Rural versus urban preferences for renewable energy developments. Ecological Economics, vol. 65, pp. 616–25, 2008
3) Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational behavior and human decision processes, 50(2), 179-211.
4) Denter, N. M., Seeger, F., & Moehrle, M. G. (2022). How can Blockchain technology support patent management? A systematic literature review. International Journal of Information Management, 102506.
5) Dewald, U.; and Truffer, B.; The local sources of market formation: explaining regional growth differentials in German photovoltaic markets, European Planning Studies, Vol. 20, No. 3, pp.397-420, 2012
6) Chassein, E.; Gollmer, C.; Roser, A.; “Challenges to make heating renewable: empirical Results from six European case studies. In Heading Towards Sustainable Energy Systems: Evolution or Revolution?”, 15th IAEE European Conference, Sept 3-6, International Association for Energy Economics, 2017.
7) S. Mohammadi-Aylar, M. Almassi*, H. Bakhoda (2021) Potentiometry and Prioritizing of Renewable Energies Exploitation Case Study in Ardabil Province of Iran Vol 2. No 1, 2021, 81-90
8) Seyfang, G., & Smith, A. (2007). Towards a sociology of energy: Understanding the social dimensions of renewable energy technologies. In D. M. Michelson, & A. K. Freudenberg (Eds.), Energy, environment, and society: Essential readings (pp. 264-287).
9) Lu, Yuehong and et al,(2020),A Critical Review of Sustainable Energy Policies for the Promotion of Renewable Energy Sources, MDPI,Sustainability 2020, 12, 5078; doi:10.3390/su12125078
10) Geels, F. W; Kern, F; Fuchs, G. (2016).” The enactment of socio-technical transition pathways”. Research Policy. No 45(4). pp. 896–913.
11) Havvey, T. 1995. An Education 21 Program: Orienting Environmental Education towards Sustainable Development and Capacity Building for Rio-The Environmentalist, Vol. 15.
12) Okoli, C., S.D., Pawlowski. (2004). "The Delphi Method as a Research Tool: an Example, Design Considerations and Applications", Information and Management, Vol. 42, pp. 15-29.
13) Hernandez, F, Gual,M.A, Del Rio,P, Capparos,A,(2004) “Energy sustainability and global warming in spain, energy policy
14) Laffan , Brigid, (2011), The European Union polity: a union of regulative, normative and cognitive pillars, Journal of European Public Policy
15) Charalampos, Tziogas, (2015), Sustainability dynamics in the electricity sector: the role of marketing, International Journal of Strategic Innovative Marketing, Vol. 02 (2015) DOI: 10.15556/IJSIM.02.04.005
16) Feurtey , Évariste ,(2016), Institutional factors in fluencing strategic decision-makingin energy policy; a case study of wind energy in France and Quebec(Canada), journal homepage: www.elsevier.com/locate/rser , RenewableandSustainableEnergyReviews59(2016)1455–1470
17) D’Oca S., Corgnati S. P. and T. Buso (2014). “Smart Meters and Energy Savings in Italy: Determining the Effectiveness of Persuasive Communication in Dwellings”. Energy Research & Social Science, No. 3, pp. 131 –142.
18) Celiktas, M. S. and Kocar, G. (2010), ―From Potential Forecast to Foresight of Turkey's Renewable Energy with Delphi Approach Energy 35(5).
19) International Energy Agency (IEA). (2023). Renewables 2023. Retrieved from https://www.iea.org/reports/renewables
20) Hsu, T.H., T.H.,Yang. (2000). "Application of Fuzzy Analytic Hierarchy Process in the Selection of Advertising Media", Journal of Management and Systems, Vol. 7, pp. 583- 599.
21) Hasson F., S.K., McKenna H. 2000. Research Guidelines for the Delphi survey technique. Journal of Advanced Nursing, Vol.32, No.4. PP. 1008– 1015
22) IRENA, IEA, REN; Renewable energy policies in a time of transition, IRENA, OECD/ IEA, and REN, 2018
23) llcott, H., & Greenstone, . M. (2012). Is there an energy efficiency gap? Journal of economic literature, 50(1), 544-588.)
24) Kuo, Y.F, P.C., Chen. (2008). "Constructing Performance Appraisal Indicators for Mobility of the Service Industries Using Fuzzy Delphi Method". Journal of Expert Systems with Applications, Vol. 35, pp. 1930-1939
25) Kenney, M., & Floridi, L. (2019). The ethics of energy: From individual choices to collective action. Routledge
26) Mahdizadeh, T. and Panjlyasl, M. (2003): Treatment with mineral waters with curative properties... look at the mineral water spring in Ardebil province. Publication in Android bagh
27) Mojtaba Hakimi1, Mohammad Javad Kazemini2, Abbas Tajdodini3Managing Energy Conservation Optimization with Zero Energy Building Approach by Using the Fuzzy Method, Journal of Structural and Construction Engineering, 8(6), 2021, pp. 241-262
28) Newell, S., & Mulvaney, P. (2010). The political economy of renewable energy: A review of the literature. Energy Policy, 38(10), 5595-5609.
29) Ostrom, E. (1990). Governing the commons: The evolution of institutions for collective action. Cambridge University Press.
30) Papamanolis , Nikos(2017),The first indications of the effects of the new legislation concerning the energy performance of buildings on renewable energy applications in buildings in Greece, International Journal of Sustainable Built nvironment.
31) Rogers, E. M. (2003). Diffusion of innovations (5th ed.). Free Press
32) REN21, P.S., "Renewables 2014: Global Status Report", Secretariat Renewable Energy Policy Network for the 21st Century (REN21), Paris, 2014
33) S. Asumadu-Sarkodie and P. A. Owusu, , 2016 "Carbon dioxide emissions, GDP, energy use and population growth: A multivariate and causality analysis for Ghana 1971–2013", Environmental Science and Pollution Research International.
34) Savely, Susanne M., Arch I. Carson, George L. Delclos. 2007. An environmental management system implementation model for U.S. colleges and universities. Journal of Cleaner Production. Volume 15, Issue 7. PP. 660-670.
35) S. Solaymani, S, (2021). “ A Review on Energy and Renewable Energy Policies in Iran” Sustainability. 2021, 13, 7328
36) Shubbak, M.H.; , 2019 “The technological system of production and innovation: The case of photovoltaic technology in China”, Research Policy, Vol. 48, No. 4, pp. 993-1015
37) Stirling, A. (2014). A theory of justice for the transition to renewable energy. Environmental Politics, 23(5), 728-746.
38) Simpson, James and McNamara, Kieran (2011). Elements of Energy Policy. International Energy Agency (IEA) publications.
39) Sovacool, B. K. (2008). Contesting the future of electricity: Solutions for a gridlock Routledge
40) Tigabu, A.D. , 2018 Analysing the diffusion and adoption of renewable energy technologies in Africa: The functions of
innovation systems perspective, African Journal of Science, Technology, Innovation and Development, Vol. 10, No. 5, pp. 615-624
41) Ugwuoke, N.J.; Ozurumba, I.G.; Obiozor, E.E.; Osagie, A.O.; Oyigbo, D.N.; Okoye, O.E.; Ugwu, N.A.; Lifelong Learning for Sustainable Community Development: Implication for Renewable Energy Education in Enugu State, Nigeria”, In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, IOP Publishing, Vol. 730, No. 1, p. 012030, 2021
42) Verbruggen, A., Fischedick, M., Moomaw, W., Weir, T., Nadaï, A., Nilsson and L. J. , 2010 Sathaye, "Renewable energy
costs, potentials, barriers: Conceptual issues", Energy Policy, vol. 38, pp. 850–861
43) Verspagen, B. (1993). Technological change in industry: An evolutionary approach. Cambridge University Press.
44) Granovetter, M. S. (1973). The strength of weak ties. American journal of sociology, 78(6), 1360-1380