تبیین بعد نهادی تاب‌آوری شهری و ارزیابی آن در چگونگی مقابله با مخاطره‌ی زلزله

محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری

محمدرضا جابری نسب ¹ , اکبر عبدالله زاده طرف ² , آرش ثقفی ³ , حسن ستاری ساربانقلی ⁴

1 - دانشجوی دکتری شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
2 - استادیار گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.(نویسنده مسئول)[e-mail]
3 - استادیار گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
4 - دانشیار گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/01/19 تاریخ پذیرش : 1402/05/26 تاریخ انتشار : 1402/06/01

کلید واژه: مدیریت بحران, تاب‌آوری, بعد نهادی, مخاطرات طبیعی. شهر بندر عباس,

چکیده مقاله :

بلایای طبیعی نظیر سیل، زلزله، گردباد سونامی با توجه به شر ایط محیطی و جغرافیایی که همواره منجر به تلفات انسانی و آسیب های جدی مالی گسترده ای گردیده است در طول دوران حیات کره زمین همواره وجود داشته است و خواهد داشت، اما نکته قابل توجه این است که اثرات این بلایای طبیعی کاملاً از بین نمی‌رود و تنها می‌توان اثرات آن را متعادل ساخت. در این میان بافت‌های شهری و عناصر انسان‌ساخت فضاهای شهری، به مرور زمان دچار فرسودگی و تخریب می‌گردند و به همین دلیل پایدار نگه داشتن کالبدهای شهری نیازمند مداخلاتی در جهت اصلاح و بهسازی وضع موجود می باشد و این امر ضرورت مداخلات کالبدی در بافت را نشان می‌دهد. امروزه تاب‌آوری به عنوان یکی از نظریه های غالب در چگونگی مقابله با این بلایا در محیط‌های انسان ساخت است. هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی تاب‌آوری شهری در بعد نهادی آن در مقابله با زلزله با محوریت شهر بندرعباس می‌باشد. روش تحقیق حاضر روش توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری شامل تمام کارکنان متخصص سازمان مدیریت بحران استانداری بندرعباس و سایر عوامل ستاد بحران بودند که با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران تعداد 35 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین گردید. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بر اساس چارچوب نظری تحقیق بوده است. پایایی ابزار با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ بالاتر از 65/0 مورد تائید قرار گرفت. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که میزان تاب‌آوری نهادی در شهر بندرعباس در ارتباط با مقابله با مخاطره‌ی زلزله در سطح قابل قبولی قرار ندارد.

چکیده انگلیسی:

Natural disasters such as floods, earthquakes, and tornadoes have always existed and will continue to exist throughout the life of the planet, but the noteworthy point is that the effects of these natural disasters do not disappear completely and their effects can only be balanced. Urban tissues and man-made elements of urban spaces are worn out and destroyed over time, and for this reason, keeping urban bodies stable requires interventions to improve and improve the existing situation, and this shows the necessity of physical interventions in the tissue. Uneven urban spaces are a reflection of the social and economic inequalities of their residents, although natural disasters and events threaten most cities, but the poor who live in informal settlements and dilapidated structures face greater human and financial losses when natural disasters occur. be. The main goal of this research is to evaluate the institutional dimension of urban resilience in dealing with earthquakes, focusing on the city of Bandar Abbas. The present research method was a descriptive-analytical method. The statistical population included all the expert employees of the Crisis Management Organization of Bandar Abbas Governorate and other agents of the Crisis Headquarters, which was determined by using the Cochran sample size formula to determine the number of 35 people as the sample size. The research tool was a researcher-made questionnaire based on the theoretical framework of the research. The reliability of the tool was confirmed using Cronbach's alpha test above 0.65. According to the research results, the level of institutional resilience has not been at an acceptable level.Natural hazards have been with humans since the beginning of time, and humans have always sought a way to deal with them. Disasters are events that occur unexpectedly and sometimes inevitably, and due to the spread over material and human resources and interruption of the natural process of life, they are beyond the capacity of societies to adapt. The effects and consequences of a natural disaster, regardless of its type, can remain for a long time after the incident (Fali, 2014). On the other hand, population growth, increase in urban population and population density in a specific area have doubled the risk of these accidents. The lack of preparation for such incidents increases the losses and sometimes causes huge disasters (Noorian and Esfandi, 2014: 56). At the beginning of the 20th century, crisis management initially only had the ability to respond and react immediately after the incident and the occurrence of the crisis (Davis, 2011). After the inefficiency of this system showed itself in many situations, the attention of urban planners and managers was drawn to its resilience and increase (Coppola, 2007). Resilience has been discussed since the 1970s, which was first about ecological systems in the sense that resilience determines the continuity of relationships and links within a system and is a measure of the system's ability to absorb changes in parameters and stable variables. And moving and maintaining survival.