مقایسة تطبیقی شیوه‌های اجرایی شهرداری‌ها در چگونگی بازآفرینی بافت‌های فرسودة شهری در ایران و اسپانیا (مورد مطالعاتی: شهرهای مشهد و بارسلونا)
محورهای موضوعی : شهرسازی
حسین بلالی
1
,
احمد استقلال
2
*
1 - دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.
2 - استادیار گروه شهرسازی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.
کلید واژه: بازآفرینی شهری, بافت فرسوده, شهرسازی, بارسلونا و مشهد,
چکیده مقاله :
چکیده: امروزه طرح‌های مداخله به‌عنوان گامی در جهت مقابله و بهبود بافت‌های فرسوده مطرح گردیده است که از جمله این مداخلات، می‌توان به بازآفرینی شهری اشاره نمود. بازآفرینی از طریق بهبود حیات محیطی، اقتصادی و اجتماعی شهر حاصل می‌شود و طیف وسیعی از فعالیت‌ها را توصیف می‌کند که زندگی جدیدی به مناطق فرسوده شهری اعطا می‌کند و بدین اساس باعث تجدید حیات ساختمان‌ها، زیرساخت‌ها و تاسیسات شهری محیط ساخته شده می‌گردد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی است و از روش تحلیل محتوا و نرم‌افزارهای آماری SPSSو MAXQDA18 استفاده شده است. در مقاله مورد نظر، به ارائه و تبيين سياست‌هاي برخورد با بافت‌هاي فرسوده در كشورهاي توسعه يافته نمونه موردی بارسلونا (اسپانیا) و در حال توسعه مشهد (ایران) خواهیم پرداخت تا بر اين اساس رويكردهاي برخورد با بافت‌هاي فرسوده و اثرات آن‌ها، اصول مشترك بين كشورها و شيوه‌هاي مناسب آن‌ها شناسايي شود. به نظر می‌رسد كه نوع مداخله در كشورهاي در حال توسعه و به تبع آن كشور ما (ایران) در اكثر موارد به صورت تقليد و الگوبرداري غيرخلاق از الگوهاي كشورهاي اروپايي و آمريكاي شمالي بوده است. نتايج حاصل از مقايسه نمونه‌هاي موردي طرح‌هاي توسعه و راهكارهاي مداخله در بافت‌هاي كهن شهري در كشورهاي توسعه يافته و کشور ايران نيز حاكي از وجود عدم افتراق بين اين شهرهاست. در این مقاله قصد داریم به بررسی تطبیقی روش‌های مداخله بازآفرینی در ایران و جهان پرداخته و در پایان پیشنهادها و راهکارهای شهرداری‌ها را منطبق بر اصول معماری و شهرسازی و همسو با بهبود وضعیت با کمترین خسارات ارائه کنیم.
Today, intervention plans have been proposed as a step in the direction of confronting and improving dilapidated structures, and among these interventions, urban regeneration can be mentioned. Regeneration is achieved through improving the environmental, economic and social life of the city and describes a wide range of activities that give new life to dilapidated urban areas and thereby revitalize the buildings, infrastructure and urban facilities of the built environment. The research method in this study is descriptive-analytical and content analysis method and SPSS and MAXQDA18 statistical software were used. In this article, we will present and explain the policies of dealing with worn-out tissues in developed countries such as Barcelona (Spain) and developing Mashhad (Iran), so that based on this, the approaches of dealing with worn-out tissues and their effects, the common principles between Identify the countries and their suitable methods. It seems that the type of intervention in developing countries and consequently our country in most cases has been in the form of imitating and uncreative modeling of the models of European and North American countries. The results of the comparison of the case examples of development plans and intervention solutions in the old urban contexts in developed countries and Iran also show that there is no difference between these cities. In this article, we are going to do a comparative study of regeneration intervention methods in Iran and the world, and at the end, we will present the suggestions and solutions of the municipalities in accordance with the principles of architecture and urban planning and in line with the improvement of the situation with the least damages.
1) آقامیری، سیدرضا؛ حسین زاده، مسلم؛ صداقت، مهدی. (1386). نظام اطلاعات مدیریت شهری (بررسی موردی: سامانه اطلاعات جغرافیایی شهر بابلسر شهرستان بابلسر). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی در جغرافیا، 7(5)، 24-215. https://jgs.khu.ac.ir/article-1-548-fa.html
2) ایزدی، محمدسعید؛ روستا، مجید؛ امیری، نگین. (1395). سیری بر تجربه شهرسازی اجتماعی (مشارکتی) در بازآفرینی محلات غیررسمی شهر مدلین در کشور کلمبیا. هفت شهر، 4(53)، 151-134.
3) اصغری، مرتضی؛ احمدی، فرشته؛ طغیانی، شیرین؛ استادی، مریم. ( 1397). تبیین راهبردهای رویکرد نوزایی شهری با تأکید بر مشارکت مردم (نمونه موردی: محدوده هاشمی نژاد مشهد). جغرافیا و توسعة فضای شهری، 5(2)، 60-43. https://doi.org/10.22067/gusd.v5i2.64636
4) امین زاده، بهناز؛ دادرس، راحله. (1390). بازآفرینی فرهنگ مدار در بافت تاریخی شهرقزوین با تاکید بر گردشگری شهری. مطالعات معماری ایران، 1(2)، 99-108.
https://jias.kashanu.ac.ir/article_111704.html
5) پوراحمد، احمد؛ حبیبی، کیومرث؛ کشاورز، مهناز. (1390). سیر تحول مفهوم شناسی بازآفرینی شهری به عنوان رویکردی نو در بافت های فرسوده شهری. مطالعات شهر ایرانی اسلامی،1(1)، 92-73.
6) جهان شاهي، محمدحسین. (1382). تحليل بافت هاي فرسوده و شكل ساز شهري و راهبردهاي آن. جستارهاي شهرسازي، 4(1)، 25.
7) حاتمی نژاد، حسین؛ پوراحمد، احمد؛ نصرتی هشی، مرتضی. (1398). آینده پژوهی در بافت فرسوده شهری (مطالعه موردی: ناحیه یک منطقه 9 شهر تهران). اطلاعات جغرافیایی(سپهر)، 28(109)، 55-37.
https://doi.org/10.22131/sepehr.2019.35637
8) روشن علی، فاطمه؛ عندلیب، علیرضا. (1397). مسئله یابی بافت های ناکارآمد شهری مهم ترین مرحله مشارکت دهی ساکنان در موفقیت برنامه های نوسازی (نمونه موردی: محله شهید خوب بخت تهران). مدیریت شهری، 17(52)، 108-93.
9) سالدانیا، جانی. (1395). راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی. تهران: ناشر شرکت انتشارات علمی و فرهنگی (آموزش انقلاب اسلامی).
10) سجادزاده، حسن؛ زلفی گل، سجاد. (1394). طراحی شهری در بازآفرینی محلات سنتی با رویکرد محرک توسعه (نمونه موردی: محله کلپا همدان). آمایش محیط، 8(31)، 171-147.
11) شاهینی فر، مصطفی؛ پاهکیده، اقبال؛ چاره جو، فرزین؛ خالدیان، ژیلا. (1399). سنجش میزان مشارکت های مردمی در نوسازی بافت های فرسوده شهری (نمونه موردی: بافت قدیم کرمانشاه). آمایش محیط، 13(48)، 153-172. https://journals.iau.ir/article_673961.html
12) شفیعی دستجردي، مسعود. (1392). نوسازی بافت های فرسوده و ضرورت تغییر نگرش در تهیه و اجرای طرح های جامع و تفصیلی (نمونه موردی: شهر اصفهان). باغ نظر، 10(24)، 104-91.
13) فرج پور، مریم؛ دودانگی، علیرضا؛ سلطان زاده، حسین. (1394). احیاء و ساماندهی بافت هاي فرسوده شهري در راستاي توانمند سازي زنان شهروند (مورد پژوهی: اقدامات شهرداري تهران). مدیریت شهري، 39(2)، 134 -109. https://www.sid.ir/paper/483033/fa
14) فیروزی، محمدجواد؛ امان پور، سعید؛ زارعی، جواد. (1400). تحلیل بسترهای نهادی تحقق مدیریت یکپارچه در بازآفرینی شهری پایدار بافت های فرسوده (منطقه موردی: شهر اهواز). پژوهش های جغرافیای انسانی، 51(4)، 909-891. 10.22059/jhgr.2018.231773.1007442
15) کاوسی، الهه؛ محمدی، جمال. (1400). تحرک و جابجایی هوشمند و پایداری اجتماعی، ارزیابی روابط متقابل (مطالعه موردی: شهر شیراز). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 21(61)، 294-279.
https://www.sid.ir/paper/964329/fa
16) معتمدی، محمد؛ رسولی، سیدحسن؛ نصیری، محمد. (1398). ارزیابی میزان رضایت شهروندان از عملکرد مدیریت شهری در حوزه ی خدمات شهری (مطالعه موردی: شهرفاروج). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 19(55)، 116-99. Doi: 10.29252/jgs.19.55.99
17) مقدم آریایی، علی؛ سعیدی رضوانی، نوید. (1396). بازآفرینی شهری به عنوان رویکردی نو در بافت فرسوده شهری محله آبکوه مشهد. چهارمین کنفرانس بین المللی معماری و شهرسازی پایدار - دبی و مصدر، دبی: دانشگاه آزاد اسلامی واحد امارات.
18) میرابراهیمی، بهمن. (1400). بررسی زمینه های موثر در بازآفرینی بافت فرسوده شهری (مطالعه موردی: شهر شوشتر). جغرافیا و روابط انسانی، 4(13)، 330-311. Doi:10.22034/gahr.2021.296422.1586
19) میرمسعودی، سیدپویا؛ منصوری آرامکی، رضا. (1397). بررسی راهکارهای تحقق مدیریت یکپارچه شهری در تهران. مطالعات مدیریت شهری، 10(34)، 60-45.
20) نصیری هنده خاله، اسماعیل؛ سالاری نیا، مرضیه. (1396). تحلیل عوامل موثر در بازآفرینی بافت های فرسوده شهری (مطالعه موردی: محله 20 منطقه 17شهر تهران). جغرافیایی سرزمین، 14(55)، 135-148.
https://journals.srbiau.ac.ir/article_12181.html
21) هاشم زاده قلعه جوق، فرشید؛ ابی زاده، سامان؛ صفرعلیزاده، اسماعیل. (1399). شناسایی و اولویت بندی مهمترین عوامل مؤثر در پیشبرد برنامه های مدیریت شهری در حوزه بافت فرسوده (مطالعه موردی: شهرماکو). پژوهش و برنامه ریزی شهری، 11(40)، 154-137.
https://jupm.marvdasht.iau.ir/article_3637.html
22) یزدانی، سعید؛ فتاحی زاده، فهیمه؛ شیخ الاسلامی، علیرضا؛ اعتماد، گیتی. (1400). بازآفرینی شهری پایدار در بافت های تاریخی با رویکرد یکپارچه (مطالعه موردی: محله دروازه ری و محدوده بازار قم). تحقیقات جغرافیایی، 36(4)، 446-437.
23) Alpopi, C. and Manole, C., (2018). Integrated Urban Regeneration Solution for Cities Revitalize, Procedia Economics and Finance, Vol 63, No 3, pp 178- 185.
24) Carra, M., Rossetti, S., & Caselli, B. (2022). Can Urban Regeneration improve Walkability? A space-time assessment for the Tintoretto area in Brescia. Transportation Research Procedia, 60, 394-401. doi:10.1016/j.trpro.2021.12.051
25) Chakrabarty, B. K. (2001), Urban management: Concepts, principles, techniques and education, Cities Journal, Vol 18, No 5, pp 331-345.
26) Charmaz, K. (2006). Constructing grounded theory: A practical guide through qualitative analysis. Sage,145.
27) Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2005). Mixed methods research: Developments, debates, and dilemmas. Research in organizations: Foundations and methods of inquiry, 315-326.
28) Dunleavy, Daniel. "The English School: a new triad." International Politics 56, no. 1 (2023): 103-120.
29) Ferretti, V. and Grosso, R., (2019). Designing successful urban regeneration strategies through a behavior- al decision aiding approach, https://doi.org/ 10.1016 /j. cities.
30) Furlan, R., Petruccioli, A., Major, M. D., Zaina, S., Zaina, S., Al Saeed, M., & Saleh, D. (2019), The urban regeneration of west-bay, business district of Doha (State of Qatar): A transit-oriented development enhancing livability. Journal of Urban Management, Vol 8, No 1, pp 126-144.
31) Hopkins. C. Benjamin. C. and Carter. A. (1997). Regeneration - Some Legal and Practical Issues BURA.London,24.
32) Jimenez, A, Padura, A and Marta Molina-Huelva.(2016),Towards a feasible strategy in Mediterranean building renovation through a multidisciplinary approach. Sustainable Cities and Society, Vol 32, No 2, pp 532-546.
33) Kim, J. Y., (2015), Urban Regeneration Utilizing Art: A Case Study of the Samlye Art Village, Korea, International Journal of Multimedia and Ubiquitous Engineering, Vol 10, No 11, pp 337-342.
34) Miller, P. D. (2015). American power and liberal order: A conservative internationalist grand strategy. Georgetown University Press,136.
35) Roberts, P., Sykes, H. (2000). Urban Regeneration: Handbook. London: Sage Publications,43.
36) Strippoli, V. (2020), Project role for climate change in the urban regeneration. Reinventing cities winning projects in Milan and Rome. TeMA-Journal of Land Use, Mobility and Environment, Vol 13, No 3, pp 375-388.
37) wad, J., & Jung, C. (2022). Extracting the Planning Elements for Sustainable Urban Regeneration in Dubai with AHP (Analytic Hierarchy Process). Society, 76. doi:10.1016/j.scs.2021.103496
38) Wang, Y., & Fukuda, H. (2019), Sustainable urban regeneration for shrinking cities: A case from Japan. Sustainability, Vol 11, No 5, pp 1-17.