اثربخشی قصه گویی والد-کودک با ایفای نقش بر خلاقیت کودکان پیش دبستانی
محورهای موضوعی : روان شناسی تحولی
سارا سادات عربی زنجانی
1
(کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی خانواده
دانشگاه شهید بهشتی)
علی زاده محمدی
2
(دانشیار
شهید بهشتی)
پریسا سادات موسوی،
3
(استادیار
شهید بهشتی)
کلید واژه: خلاقیت, ایفای نقش, کودکان پیش‌دبستانی, قصه‌گویی والدـ کودک,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی قصه‌گویی والدـ کودک با و بدون ایفای نقش بر خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی انجام شد. جامعه آماری کودکان پیش‌دبستانی 4 تا 6 ساله مهدکودکهای تهران و مادران آن‌ها بود. 42 کودک پیش‌دبستانی (24 دختر و 18 پسر) به روش نمونهبرداری دردسترس انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در سه گروه قصه‌گویی با ایفای نقش، قصه‌گویی بدون ایفای نقش و گروه گواه (در هر گروه 14 نفر) جایگزین شدند. آزمون تصویری تفکر خلاق تورنسـ فرم ب (1998) در سه مرحله برای سنجش خلاقیت کودکان استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد قصه‌گویی با اندازه اثر نسبتاً بزرگی برخلاقیت کودکان اثر مثبت و قصه‌گویی والدـ کودک با ایفای نقش در مقایسه با قصه‌گویی والدـ کودک بدون ایفای نقش اثر بیشتری بر خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی دارد. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر نیز حاکی از اثربخشی قصه‌گویی والدـ کودک با ایفای نقش بر خلاقیت کلی و تمام مؤلفههای خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی با گذشت زمان باثبات بود و اثر قصه‌گویی والدـ کودک بدون ایفای نقش بر خلاقیت کودکان پیش دبستانی با گذشت زمان فقط بر خلاقیت کلی و مؤلفههای ابتکار و بسط ثبات داشت. با توجه به نتایج، میتوان از روشهای قصه‌گویی والدـ کودک با ایفای نقش به‌منظور افزایش خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی چه در محیط خانه و چه مکان‌های آموزشی استفاده کرد.
This study aimed to compare the effectiveness of parent-child story-telling with and without role-play on the creativity of preschool children. The study population included 4 to 6-year-old children and their mothers. The sample consisted of 42 preschool children (24 girls and 18 boys), who were randomly assigned to three experimental, compare, and control groups. In order to gather data, the Torrance Test of Creative Thinking (1998) was used in the three stages of evaluation of creativity. The results of the covariance analysis indicated that story-telling with role-play had efficacy on the creativity of children and according to the following tests had more efficacy than the story-telling without role-play. According to repeated measures analysis of variance, the efficacy of parent-child story-telling with role-play on general creativity and all its components was stable through time and the efficacy of parent-child story-telling without role-play on creativity was stable only in general creativity and the components of originality and elaboration. According to the results, the methods of parent-child story-telling with role-play can be used to increase the creativity of children, whether at home or educational places
امامی‌پور، س. و سیف، ع. (1382). بررسی تحولی سبک‌های تفکر در دانش‌آموزان و دانشجویان و رابطه آن‌ها با خلاقیت و پیشرفت تحصیلی. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 2(3)، 56 -35.
پیرخائفی، ع. (1376). بررسی رابطه هوش و خلاقیت در بین دانش‌آموزان پسر مقطع دوم نظری دبیرستانهای شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
جمالی‌نژاد، ر. (1391). بررسی اثربخشی آموزش خلاقیت مادرـ کودک بر خلاقیت کودکان و خودکارآمدی والدگری مادران کودکان پیش‌دبستانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
|
حریری، ن. (1393). تأثیر قصه‌گویی در کتابخانه‌های عمومی بر افزایش خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی: یک پژوهش تجربی. فصلنامه تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 22(2)، 212 -195.
دادستان، پ.، علیق، ا.، رسولزاده طباطبایی، ک.، آذربایجانی، م. و بیات، م. (1389). قصه‌گویی و تحول مفهوم خدا در کودکان ایرانی و لبنانی. فصلنامه روانشناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 6(24)، 306 -295.
دلاور، ع. (1392). روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی. تهران: انتشارات ویرایش.
دوست‌محمدی، ح.، مروی‌زاده، م.، دادفر، ر. و آیین، ط. (1395). اثربخشی قصه‌گویی خلاق بر توانایی حل مسئله و خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی. فصلنامه پژوهشنامه تربیتی، 49، 144 -99.
ذکریایی، م.، سیف نراقی، م.، شریعتمداری، ع. و نادری، ع. (1387). بررسی اثر اجرای برنامه درسی با بهره‌گیری از قصه‌گویی و نمایش (خلاق) بر خلاقیت و یادگیری دانش‌آموزان دختر پایه چهارم مقطع ابتدایی منطقه 5 تهران. پژوهشنامه تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، 16، 52 -19.
رادبخش، ن.، محمدی‌فر، م. و کیان‌ارثی، ف. (1392). اثربخشی بازی و قصه‌گویی بر خلاقیت کودکان. فصلنامه خلاقیت و ابتکار در علوم انسانی، 4، 194 -178.
رستمی، ک.، رحیمی، ا.، رستمی، و. و هاشمی، س. (1391). بررسی تأثیر روش اجتماع پژوهشی در برنامه فلسفه برای کودکان بر خلاقیت کودکان. دو فصلنامه تفکر و کودک، 3(2)، 62 -47.
شکوفه‌فرد، ش. (1392). اثربخشی قصه‌گویی مبتنی بر دلبستگی مادر در مقایسه با اجرای روتین‌های مثبت بر کاهش مشکلات زمان خواب کودک و بهبود رابطه کودکـ مادر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
عابدی، ج. (1372). خلاقیت و شیوهای نو در اندازهگیری آن. مجله پژوهشهای روانشناختی، 21(1)، 112 -89.
علاءالدینی، ز.، کلانتری، م.، کجباف، م. و مولوی، ح. (1394). تأثیر بازیهای ایفای نقش بر خلاقیت هیجانی و شناختی کودکان. فصلنامه روانشناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 12(45)، 25 -15.
لنگرودی، ک. و رجایی، ا. (1395). تأثیر برنامه درسی قصه‌گویی و نمایش خلاق بر خلاقیت و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی در دروس انشاء و هنر. فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 2(24)، 129 -118.
Berrueco, L. (2011). Effects of a play program on creative thinking of preschool children. Spanish Journal of Psychology, 14(2), 608-618.
Cameron, P. A. (2010). Preschool environments, relationships and creative skills: a case study. PhD dissertation. Walden University.
Cheung, H. P. R. (2016).Teacher-directed versus child-centered: The challenge of promoting creativity in Chinese preschool classrooms, Pedagogy, Culture and Society, 25(1), 73-86.
Craft, A. (2011). Approaches to creativity education in the United Kingdom. The Routledge international handbook of creative learning (p 114). London: Routledge.
Cropley, A. J. (1997). Fostering creativity in the classroom: General principles. The creativity research Handbook Vol. 1 (pp. 83-114). Cresskill, NJ: Hampton Press.
Davis, G. A., & Rimm, S. B. (1985). Education of the gifted and talented. (pp. 145-147). Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Fein, G. (1987). Pretend play: Creativity and consciousness. In P. Gorlitz and J. Wohlwill (eds.), Curiosity, Imagination and Play (pp. 210-218). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Forcisi, L., & Decortis, F. (2019). Children’s Creativity at School: Learning to produce multimedia stories. Journal of Springer Nature Switzerland, 683-692.
Glaveanu, V. (2011). Children and creativity: A most (un) likely pair? Thinking Skills and Creativity, 6, 122-131.
Jaikim, H., & Park, S. (2016). Development of the story template design and digital contents for promoting young children’s creativity, Indian Journal of Science and Technology, 9(44), 1-5.
Lam T, K. (2005). Developing creativity and problem solving through story telling for preschool children. Dissertation of Master of Education, University of Hong Kong.
Maker, C. (2011). Creative storytelling: evaluating problem solving in children’s invented stories, Gifted Education International, 27, 327-348.
Mallan, K. (1997). Storytelling in the school curriculum. Educational Practice and Theory, 19(1), 75-82.
Mullineaux, P. Y, Dilalla, L. F. (2009). Preschool pretend play behaviors and early adolescent creativity. Journal of Creative Behavior, 43(1), 41-57.
Piaget, J. (1962). Play, dreams and imitation. (pp. 178-190). New York: Norton.
Rajabi, S, Khosravi, A.R. & Khodabakhshi, M. (2018). Investigating the effect of creative storytelling on enhanced creativity of preschool students in Iran. Journal of Poetry Therapy, 31(4), 244-255.
Ramasami, J. (2018). Exploring the relationships among pretend play, creativity, and parent play beliefs in general education and immersive, bilingual education settings. Dissertation of Master degree, Southern Illionis University at Carbondale.
Rosenthal, A., DeMers, S. T., Stillwell, W., Graybeal, S., & Zins, J. (1983). Comparison of interrater reliability on the Torrance Test of Creative Thinking for gifted & non-gifted students. Psychology in the Schools, 20, 35-40.
Russ, S. W. (2014). Pretend play in childhood: Foundation of adult creativity (pp. 44-62). Washington, DC: American Psychological Association.
Russ, S. W. (2016). Pretend play: Antecedent of adult creativity: New Directions for Child and Adolescent Development, 151, 21-32.
Russ, S. W., & Kaugars, A. S. (2001). Emotion in children's play and creative problem solving. Creativity Research Journal, 13, 211-219.
Russ, S., & Fiorelli, J. (2010). Developmental approaches to creativity. In J. Kaufman & R. Strenberg (Eds.), The Cambridge handbook creativity (pp. 233-249). New York: Cambridge University Press.
Russ. S. W. (1996). Development of creative processes in children. In: Runco, M.A. (Ed.), Creativity in children from childhood through adulthood: The developmental issues (New directions for child development). San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Sachet, A. B., & Mottweiler, C. M. (2013). The distinction between role-play and object substitution in pretend play. In M. Taylor (Ed.), Oxford library of psychology. The Oxford handbook of the development of imagination (pp. 175-185). Oxford University Press.
Singer, J. L., & Singer, D. L. (1976). Imaginative play and pretending in early childhood: Some experimental Approaches. In A. Davids (Ed.), Child Personality and Psychopathology, vol. 3. New York: Wiley.
Snow, S. (2000). Ritual, Theater, therapy. In P. Lewis, & D. R. Johnson, (Eds.), Current approaches in Drama therapy. Springfield: Charles C. Thomas.
Tettamanzi, M., Sarotti, R., & Frontino, S. (2009). The talent factory: Creative expression workshops to develop divergent thinking. Psicologia Dell’Educazione, 3, 101-122.
Torrance, E. P. (1977). Creativity in the classroom; What research says to the teacher. Washington, DC: National Education Association.
Tsai, K. C. (2012). Play, imagination, and creativity: A brief literature review. Journal of Education and Learning, 1(2), 15-20.
Yeh, C, Yu. (2008). Age, emotion regulation strategies, temperment, creative drama and preschooler's creativity Journal of Creative Behavior, 42(2), 131-149.
Zachopoulou, E., & Marki, A. (2006). A developmental perspective of divergent movement ability in early young children. Early Child Development and Care, 175, 85-95.
Zevenbergen, A. A., & Whitehurst G. J. (2003). Dialogic reading: A shared picture book reading intervention preschoolers on reading books to children: parents and teachers (pp. 177-200), New York: University of North Dakota.