اثربخشی ترسیم‌گری گروهی بر کاهش پرخاشگری دانش‌آموزان فزون‌کنش-پرخاشگر
محورهای موضوعی : روان‌شناسی بالینی
خدامراد مومنی
1
(دانشیار)
بیتا شلانی
2
(کارشناس ارشد)
کلید واژه: پرخاشگری, دانش‌آموزان, نارسایی‌توجه/ فزون‌کنشی, ترسیم‌گری گروهی,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی ترسیم‌گری گروهی بر کاهش پرخاشگری دانش آموزان پسر دارای اختلال نارسایی توجه/ فزون‌کنشی و با طرح آزمایشی دوگروهی با پیش آزمون و پس آزمون انجام شد. 24 دانش آموز به صورت نمونه برداری چندمرحله ای از بین کل دانش آموزان فزون‌کنش-پرخاشگر مدارس ابتدایی ناحیه 3 شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 94-93 به عنوان گروه نمونه انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش وکنترل گمارش شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس کانرز معلمان (کانرز، 1997) و مقیاس پرخاشگری رابطه‌ای و آشکارکودکان دبستانی (شهیم، 1385) بود. برنامه مداخله براساس پروتکل مارتین (2009) در 9 جلسه 60-45 دقیقه ای و دو بار در هفته اجرا شد. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد ترسیم‌گری گروهی پرخاشگری جسمانی، رابطه ای، و واکنشی کلامی- فزون‌کنشی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال فزون‌کنشی را کاهش می دهد. بنابراین می توان از ترسیم‌گری گروهی برای کاهش پرخاشگری دانش آموزان فزون‌کنش- پرخاشگر در همه سطوح بهره گرفت.
T This study aimed to examine the effectiveness of group drawing on aggression reduction of boy students with Attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD). The study design was pretest-posttest with a control group. Twenty-four hyperactive-aggressive students were selected from primary schools of the district 3 of Kermanshah, Iran in the academic year 2014.The participants were randomly assigned into either experimental or control group. The participants completed the Connors Questionnaire for teachers (Connors, 1997) and the Relational and Overt Aggression Questionnaire for primary school children (Shahim, 2006). The intervention based on Martin protocol (2009) was implemented 9 sessions for 45 to 60 minutes twice a week. The results of covariance analysis indicated that group drawing decreased physical aggression, relational aggression, and reactive verbal-hyperactive aggression in students with ADHD. The findings suggested that group drawing can be used in reducing aggression in hyperactive-aggressive students at all levels.
اصغری‌نکاح، س. م. و باقری‌نژاد، م. (1390). ترکیب هنردرمانی و روان‌درمانی در کاهش پرخاشگری نوجوانان با تشخیص اختلالات خلقی. مجموعه مقالات سومین کنگره سراسری هنر درمانی در ایران، 5-3 اسفندماه، دانشگاه شهیدبهشتی، پژوهشکده خانواده، مرکز مطالعات هنردرمانی،77-76.
بهبودی، ه. (1387). مهارت اجتماعی در افراد دچار اختلال نارسایی توجه/بیش‌فعالی، مجله تعلیم و تربیت استثنایی، 78، 24-16.
به‌پژوه، ا. و نوری، ف. (1381). تاثیر نقاشی درمانی در کاهش رفتارهای پرخاشگرانه دانش‌آموزان عقب‌مانده ذهنی. مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی، 32(2)، 170-155.
رجب‌پورفرخانی، س.، جهانشاهی، ف. و رجب‌پورفرخانی، م. (1392). بررسی تأثیر نقاشی درمانی بر کاهش پرخاشگری دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر مقطع ابتدایی شهر قوچان. مجموعه مقالات ششمین همایش بین المللی روانپزشکی کودک و نوجوان. 28-26 شهریور، تبریز، دانشگاه علوم پزشکی، دانشکده پزشکی.
شهیم،س. (1385). پرخاشگری رابطه‌ای و آشکار در کودکان دبستانی. پژوهش‌های روان‌شناختی،9(1و2)، 44-27.
شهیم، س.، یوسفی،ف. و شهائیان، آ. (1386). هنجاریابی و ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس درجه‌بندی کانرز- فرم معلم. مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی، 3(1و2)، 26-1.
صادقپور، ن. و واحدی، ش. (1392). ارزیابی چند خط پایه از نقاشی درمانی بر کاهش علائم پرخاشگری کودکان پیشدبستانی. ششمین همایش بینالمللی روانپزشکی کودک و نوجوان. 28-26 شهریور، تبریز، دانشگاه علوم پزشکی، دانشکده پزشکی.
کرمی، ج.، علیخانی، م.، زکی‌یی، ع. و خدادادی، ک. (1391). اثربخشی نقاشی درمانی بر کاهش رفتارهای پرخاشگرانه دانش‌آموزان دختر دچار نارساخوانی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 1(2)، 117-105.
لطفی‌عظیمی، ا. (1390). مروری بر مداخلههای رفتاری در درمان پرخاشگری افراد واجد ناتوانی‌های تحولی. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 17(28)، 398-396.
میرزایی‌کوتنایی، ف.، حسین‌خانزاده، ع. ع.، اصغری، ف. و شاکری‌نیا، ا. (1394). نقش انسجام خانواده در تبیین رفتارهای پرخاشگرانه فرزندان. فصلنامه تحول روان‌شناختی کودک، 1(3)، 92-81.
نزادی‌کاشانی،غ.، میرزمانی، س. م.، داورمنش، ع.، صالحی، م.، مساح‌چولابی،ا.، هاشمی، م. و غلامی، آ. (1389). تأثیر نقاشی درمانی بر کاهش پرخاشگری دانش‌آموزان دختر عقبماندهذهنی آموزش‌پذیر مقطع ابتدایی. ویژه‌نامه توانبخشی اعصاب کودکان، 11(5)، 87-80.
نظامی‌پور، ا.، عبدالمنافی، ع.، اعتمادی‌نیا، م. و ایزدی‌نیا، ن. (1394). اثربخشی نقاشی درمانی در کاهش رفتارهای پرخاشگرانه دانش‌آموزان دختر کم‌شنوا. تعلیم و تربیت استثنایی، 3(131)، 38-31.
وزیری، ش. و لطفی‌عظیمی، ا. (1390). تأثیر آموزش همدلی در کاهش پرخاشگری نوجوانان. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 3(8)، 175-167.
Alavinezhad, R., Mousavi, M., & Sohrabi, N. (2013). Effects of art therapy on anger and self-esteem in aggressive children. Social and Behavioral Sciences,113, 111–117.
Baljon, M. C. L. (2011).Wounded masculinity: Transformation of aggression for male survivors of childhood abuse. Person-Cantered & Experie-ntial Psychotherapies, 10(3), 151-164.
Burk, L. R., Armstrong, J. M., Park, J., Zahn-Waxler, C., Klein, M. H., & Essex, M. J. (2011). Stability of early identified aggressive victim status in elementary school and associations with later mental health problems and functional impairments. Abnormal Child Psychology, 39, 225-238.
Cavell, T., & Elledge, L. (2007).Working with parents of aggressive, high-risk children.In J. Briesmeister, J. M., & Schaefer, C. (Eds.) Handbook of Parent Training (pp.379-423). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
Conners, C. K. (1990). Manual for Conners’ Rating Scales. Toronto: MultiHealth System, Inc.
Eaton, L. G., Doherty, K. L., & Widrick, R. M. (2007). A review of research and methods used to establish art therapy as an effective treatment method for traumatized children. The Arts in Psychotherapy, 34, 256-262.
Fletcher–Janzen E., & Rynolds, D. (2003). Childhood disorders: Diagnostic desk reference. Canada: John Wiley & Sons, Inc.
French, D. C., Janson, E. A., & Pida, S. (2002). United States and Indonesian children’s and adolescents’ reports of relational aggression by disliked peers. Child Development, 73, 1143-1150.
Hartman, C. A., Willcutt, E. G., Rhee, S. H., & Pennington, B. F. (2004).The relation between Sluggish Cognitive Tempo and DSMIV ADHD. Journal of Abnormal Child Psychology, 32, 491-503.
Halahan, D. P., & Kaffman, J. M. (2009).Exceptional learners: Introduction to special education Allyn and Bacon.
Hashemian, P., & Jarahi, L. (2014).Effect of painting therapy on aggression in educable intellectually disabled students. Psychology, 5, 2058-2063.
LeonidovnaKonovalova, N., & YurievnaMatveeva, N. (2013). Methodology of correction and develop in art therapy work with hyperactive children. World Applied Sciences Journal, 27(5), 637-642.
LiH, L. (2002). Painting therapy for a child with emotional and behavioral disorders: A single case study. Thesis for master of art in art therapy and counseling.
Malchiodi, C. A. (2011). Handbook of Art Therapy. Guilford Publications.
Martin, N. (2009). Art as an early intervention tool for children with autism (Vol. 1). London: Jessica Kingsley.
Naumberg, M. (2001). Spontaneous art in edu-cation and art psychotherapy. American Journal of Art Therapy, 40(1), 46-64.
Nissimov-Nahum, E. (2009). Use of drawing task to study art therapists' personal experiences in treating aggressive children. Arts in Psychothe-rapy, 36, 140-147.
Ohan, J. L., & Johnston, C. (2007). What is the social impact of ADHD in girls? A multi-method asse-ssment. Journal of Abnormal Child Psychology, 35, 239-250.
Rastle, M. A. (2008). Individual art therapy counseling with art risk children school setting.Thesis for master of art in art therapy and counseling. USA. Ursul in college. Abstract page.
Shechtman, Z., & Nasaraladin, D. B. (2006). Treating mothers of aggressive children: Research study, international. Journal of Group Psychotherapy, 56(1), 93-112.
Spencer, T. J., Biederman, J., & Mick, E. (2007). Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: Diag-nosis, lifespan, comorbidities, and neurobiology. Amb-ulatory Pediatrics, 7, 73-81.
Stewart, A., & Dennison, S. E. W. (2002).Pathways form child Maltreatment to juvenile offending [Dissertation]. School of Criminology and CriminalJustices.Grtifft University.
Wolf, L. (2003).What is art therapy? Journal of Canadian art Therapy Association, 16(2), 1-2.
Young, S., & Amarasinghe, J. M. (2010). Practitioner review: Non-pharmacological treatments for ADHD: Alifespan approach. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 51(2), 116-133.