تأثیر آموزش شناخت - درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی برکاهش راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان در مبتلایان به اختلال وسواسی– جبری

عالم دیانتی, فاطمه; محب, نعیمه

کد مقاله : 538065 بازدید : 89 صفحه: 171 - 188

نوع مقاله: پژوهشی

تأثیر آموزش شناخت - درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی برکاهش راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان در مبتلایان به اختلال وسواسی– جبری

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

فاطمه عالم دیانتی ¹ (کارشناس‌ارشد روان‌شناسی عمومی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)
نعیمه محب ² (استادیار گروه روان‌شناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/05/16 تاریخ پذیرش : 1396/08/14 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه: راهبردهای تنظیم شناختی هیجان, شناخت - درمانی مبتنی برذهن آگاهی, اختلال وسواسی- جبری,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر شناخت - درمانی مبتنی برذهن آگاهی بر راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان در مبتلایان به اختلال وسواسی- جبری بود. طرح پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه مراجعان به کلینیک‌های روان پزشکی تبریز بودند که تشخیص اختلال وسواسی - جبری گرفته بودند. از میان جامعه آماری 30 نفر به صورت هدفمند انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و کنترل جای گرفتند. بیماران پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی، کرایج واسپینهاون(2002) را تکمیل کردند و پس از انتساب تصادفی گروه آزمایش و گروه کنترل، گروه آزمایش در 8 جلسه شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی شرکت کردند و پس از اتمام آن بار دیگر پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان اجرا شده و داده‌های هر دو بار، جمع‌آوری شده و با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد که آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان (سرزنش دیگران، فاجعه انگاری و نشخوارگری) در مبتلایان به اختلال وسواسی- جبری مؤثر می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

This study aims to investigate the effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy (MBCT) on reducing the negative strategies of cognitive emotion regulation. The research design is quasi-experimental of pre-test and post-test type with control group. The statistical population of the present study involved all patients referring to psychiatry clinics of Tabriz who had received obsessive-compulsive disorder diagnosis. From statistical population 30 patients were selected using purposeful sampling method, and placed at control and experimental groups. The Cognitive Emotion Regulation Questionnaire (CERQ) (Garnefski, Kraaij & Spinhoven, 2002) was employed in both groups before and after attending eight sessions of MBCT. The data were analyzed conducing MANCOVA. The results showed that MBCT affects negative strategies of cognitive emotion regulation. Based on the results, it can be concluded that MBCT decreases negative strategies of cognitive emotion regulation (blaming others, catastrophizing and rumination).

منابع و مأخذ:

آذرگون، حسن (1386). اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر کاهش نشخوار فکری دانشجویان افسردهدانشگاه اصفهان، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، اصفهان، دانشگاه اصفهان.

بیرامی، منصور و عبدی، رضا (1388). اثر بخشی تأثیر آموزش فنون مبتنی بر ذهن آگاهی در کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان. مجله علوم تربیتی، 2، (6)، 35-54.

زارع، حسین و سلگی، زهرا (1391). بررسی رابطه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان با افسردگی، اضطراب و استرس در دانشجویان. فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش در سلامت روانشناختی. 6(3)، 19- 29.

سادوک، ب و سادوک، و. (1388). خلاصه روانپزشکی. ترجمه نصرت ا... پورافکاری (2007). تهران: شهرآب.

طالع بکتاش، سهیلا؛ یعقوبی، حسن و یوسفی، رحیم(1392). مقایسه طرحواره های ناسازگار اولیه و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در بیماران مبتلا به اختلال وسواسی جبری با افراد عادی. دو ماهنامه علمی– پژوهشی فیض، 7، (5)، 481-472.

عبدی، سلمان؛ باباپورخیرالدین، جلیل و فتحی، حیدر(1389). رابطه سبکهای تنظیم هیجان شناختی و سلامت عمومی دانشجویان. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران،8،(4)، 263-258.

قاسم‌زاده نساجی، سوگند؛ پیوسته‌گر، مهرانگیز؛ حسینیان، سیمین؛ موتابی، فرشته و بنی‌هاشمی، سارا (1389). اثربخشی مداخله شناختی - رفتاری بر پاسخ‌های مقابله‌ای و راهبردهای تنظیم شناختی هیجانات زنان. مجله علوم رفتاری،4،(1)،43-35.

کاویانی، حسین؛ جواهری، فروزان و بحیرایی، هادی(1384). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی(MBCT) در کاهش افکار خودآیند منفی، نگرش ناکارآمد، افسردگی و اضطراب. پیگیری 60 روزه. تازه های علوم شناختی، 7،(1)، 59-49.

واحدی، شهرام؛ هاشمی، تورج و عینی‌پور، جواد (1392). بررسی رابطة کنترل هیجانی و تنظیم شناختی هیجان با باورهای وسواسی دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهر رشت. فصلنامه تازه های علوم شناختی،15، (2)، 71-63.

Abdi, S., Babapoor, J., & Fathi, H. (2011), The relationship between Cognitive Emotion Regulation Styles and General Health among University Students. Ann Mil Health Sci Res, 8(4), 258-264 [In Persian].

Aldao, A., Nolen-Hoeksema, S., & Schweizer, S. (2010). Emotion-regulation strategies across psychopathology: A meta-analytic review. Clinical Psychology Review, 30, 217-237.

Averett, C., & Heise, D. (1987). Modified social identities: Amalgamations, attributions and emotions. Journal of Mathematical Sociology, 13,103–132.

Azargoon. H., Kajbaf, M., Maulavi, H., & Abedi, M. R. (2006). The effectiveness of mindfulnes training on Rumination and Depression of University Students. Journal of Behavior,16(34), 13-21 [In Persian].

Baer, R. A., Smith, G. T., Hopkins, J., Krietemeyer, J., & Toney, L. (2006). Using self-report assessment methods to explore facets of mindfulness. Assessment, 13, 27-45.

Bargh, J. A., & Williams, L. E. (2007). On the non-conscious of emotion regulation. In J. Gross (Ed.), Handbook of Emotion Regulation (pp. 429-445). New York: Guilford Press.

Beirami, M., & Abdi, R. (2008). Part of the influence of arts education based on the mind awareness in reducing studentsʼ test anxiety. Journal of Educational science, (2)6, 35-54 [In Persian].

Bohlmeijer, E., Prenger, R., Taal, E., & Cuijpers, P. (2010). The effects of mindfulness- based stress reduction therapy on mental health of adults with a chronic medical disease: A meta-analysis Journal Psychosom Res, 68, 539-544.

Brackett, M. A., & Salovey, P. (2004). Measuring emotional intelligence as amental ability with the Mayer–Salovey–Caruso Emotional Intelligence Test. In G. Geher (Ed.), Measurement of emotional intelligence, (pp. 179-194).

Campbell-Sills, L., & Barlow, D. H. (2007). Incorporating emotion regulation (Ed.), Handbook of Emotion Regulation,(pp. 542– 559). New York: Guilford Press.

Cardaciotto L. A. (2005). Assessing mindfulness: the development of a bi-dimensional measure of awareness and acceptance. [Unpublished Doctoral dissertation]. University of Drexel, USA.

Carlson, L. E., Speca, m., Patel, K. D., & Goodey, E. (2003). Mindfulness based stress reduction in relation to quality of life mood, symptoms of stress and immune parameters in breast and prostate cancer outpatients. Psychosomatics medicine, 65, 571-581.

Cole, P. M., Martin, S. E., & Dennis, T. A. (2004). Emotion regulation as a scientific construct: Methodological challenges and directions for child development research. Child Development, 75, 317-333.

Diamond, L. M., & Aspinwall, L. G. (2003). Emotion regulation across the lifespan: An integrative perspective emphasizing self-regulation, positive affect, and dyadic processes. Motivation and Emotion, 27, 125- 156.

Garnefski, N. Kraaij, V., & Spinhoven, P. (2002). Negative life events, cognitive emotion regulation, and emotional problems. Personality and Individual Differences, 30(8),131-1327.

Garnefski, N., & Kraaij, V. (2006). Relationships between cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: a comparative study of five specific samples. Personality and Individual Differences, 40, 1659-1669.

Garnefski, N., Baan, S., & Kraaij, V. (2003). Relationships between cognitive strategies of adolescents and depressive symptomatology across different types of life event. Journal of Youth and Adolescence, 32, 401- 408.

Garnefski, N., Kraaij, V. & Spinhoven, P. (2002) CERQ: Manual for the use of the Cognitive Emotion Regulation Questionnaire. Datec, Leiderdorp, The Netherlands.

Goldin, P. R., & Gross, J. J. (2010). Effects of mindfulness based stress reduction (MBSR) on emotion regulation in social anxiety disorder. Emotion, 10, 83-91.

Goldman, R., Greenberg, L., & Angus, L. (2005). The effects of adding specific emotion-focused interventions to the therapeutic relationship in the treatment of depression Psychotherapy Research, 16, 537-549.

Gratz, K. L., & Roemer, L. (2004). Multidimensional assessment of emotion regulation and dysregulation Development, factor structure, and initial validation of the difficulties in emotion regulation scale. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 26,41-54.

Gross, J.J., & Munoz, R.F. (1995). Emotion regulation and mental health Clinical. Psychology: Science & Practice, 2(2), 151–64.

Gross, J. J. (2002). Emotion regulation: Affective, cognitive and social consequences. Psychophysiology, 39, 191-281.

Gross, J. J. (1998). The emerging field of emotion regulation: An integrative review. Review of General Psychology, 2, 271-299.

John, O. P., & Gross, J.J. (2004) Healthy and unhealthy emotion regulation Personality processes, individual differences, and lifespan development. Journal of Personality, 72, 1301-1334.

Kabat-Zinn, J., Massion, A.O., Kristeller, J., Peterson, L.G., Fletcher, K.E., Pbert, L., enderking, W. R., & Santorelli, SF. (1992). Effectiveness of a meditation based stress reduction program in the treatment of anxiety disorders. Am J Psychiatry, 149, 936-943.

Kaplan, H. I., Sadock, V. A., & Sadock, B. J. (2007). Synopsis of Psychiatry: Behavioral Sciences/clinical Psychiatry. Williams and Wilkins Co.

Kaviani, H., Javaheri, F., & Bahirayi, H. (2005). Efficacy of mindfulness-based cognitive therapy on decreasing negative thoughts, dysfunctional attitudes depression and anxiety: 60-day follow-up. Journal of Cognitive Science, 1, 49-95 [In Persian].

Khosravi, M., Mehrabi, H., & Azizi-Moghadam M. A. (2008). comparative study of obsessiv rumination component on obsessive-compulsive and depressive patients. Journal of Semnan University of Medical Sciences, 10(1),65-70 [In Persian].

Kraaij, V., Garnefski, N., Wilde, E. J., Dijkstra, A., Gebhardt, W., Maes, S., & T, Doest, L. (2003). Negative life events and depressive symptoms in late adolescence: Bonding and cognitive coping as vulnerability factors? Journal of Youth and Adolescence, 32, 185-193.

Kraaij, V., Pruymboom, E., & Garnefski, N. (2002). Cognitive coping and depressive symptoms in the elderly: A longitudinal study. Aging Mental Health, 4(6), 275-81.

McLaughlin, K. A., Mennin, D. S., & Farach, F. G. (2007). The contributory role of worry in emotion generation and dysregulation in generalized anxiety disorder. Behavior Research and Therapy, 45, 1735–1752.

Mennin, D., Holaway, R., Fresco, D., Moore, M., & Heimberg, R. (2007). Delineating components of emotion and its dyes regulation in anxiety and mood psychopathology. Behavior Therapy, 38, 284–302

Mennin, D. S., & Farach, F. J. (2007). Emotion and evolving treatments for adult psychopathology Clinical Psychology: Science and Practice, 14, 329-352.

Ochsner, K. N., & Gross, J. J. (2005). The cognitive control of emotion. Trends in Cognitive Sciences, May, 9(5), 242-249.

Rachman, S. (2007). A cognitive theory of compulsive checking. Behavior Research and Therapy, 40, 625-639.

Ro, ttenberg, J., Gross, J. J., & Gotlib, I. H. (2005). Emotion context insensitivity in major depressive disorder. Journal of Abnormal Psychology, 114, 627-639.

Rygh, J. L., & Sanderson, W. C. (2004). Treating generalized anxiety disorder: Evidence based strategies, tools and techniques. New York: Guilford Press.

Segal, Z. V., Williams, M. G., & Teasdale, J. (2002). Mindfulness based cognitive therapy for depression. New York: Guilford Press.

Talee-Baktash, S., Yaghoubi, H., & Yousefi, R. (2014) 2013.Comparing the early maladaptive schemas and cognitive emotion regulation strategies in obsessive-compulsive disorder patients and healthy people. Feyz Scientific-Research Bimountly Journal, l (17), 471-481 [In Persian].

Teasdale, J. D., Segal, Z., & Williams J. M. G. (1995). How does cognitive therapy prevent depressive relapse and why should attentional control (mindfulness) training help? Behavior Research and Therapy, 33, 25–39.

Thompson, R. A. (1994). Emotion regulation: A theme in search of definition. In N. A. Fox (Ed.), The development of emotion regulation and dysregulation: Biological and behavior aspects. Monographs of the Society for Research in Child Development, 59 (2-3), 25- (Serial no. 240) [In Persian].

Vahedi, Sh., Hashemi, T., & Einipuor, J. (2013). Investigation the relationship among emotional control, cognitive emotional regulation and obsessive beliefs in high school female students of Rasht. Advances in Cognitive Science,15, 2(58),63-71 [In Persian].

Zare, H., & Solgui, Z. (2012). Investigating the relationship between cognitive emotion regulation strategies with depression, anxiety and stress among students. Journal of Psychological Health, 4, (3), 29-19 [In Persian].

_||_