امکان سنجی بسندگی ادله علمی از اجرای قسامه در اثبات دعاوی کیفری

محورهای موضوعی : جامع الفقهیه

ثمانه علوی ¹ (دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران)
سیدجواد خاتمی ² (استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران)

تاریخ دریافت : 1398/09/27 تاریخ پذیرش : 1399/06/12 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: قسامه, ادله علمی, علم قاضی, ترتیب ادله, احتیاط در دماء و نفوس,

چکیده مقاله :

قسامه ازجمله ادله اثبات دعاوی کیفری است. ادله علمی نیز بر پایه‎ی پیشرفت فنّاوری اماره‎ای داخل در علم قاضی است. مقالۀ حاضر که به شیوۀ توصیفی-تحلیلی همراه با گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه‌ای انجام‌گرفته است می‎کوشد به پرسش‎های ذیل پاسخ دهد که امروزه، با عنایت به اینکه غالباً مردم بدون در نظر گرفتن واقعیات، سوگند مى‌خورند، در صورت استفاده از قسامه و اثبات قصاص، جایگاه قاعده درء نسبت به متهم کجاست؟ آیا به دلیل اصل احتیاط در دماء و نفوس می‎توان ادله علمی را جایگزین اجرای قسامه نمود؟ و درنهایت به این نتیجه می‎رسد که با عنایت به در طول بودن ادله اثبات دعاوی کیفری نسبت به یکدیگر، می‎توان از اماره ادله علمی و نتایج مورد وثوق آن‌که داخل در علم قاضی است استفاده نمود که در این صورت دیگر نوبت به اجرای قسامه نخواهد رسید و اصل احتیاط در دماء و نفوس نسبت به متهم نیز محقق خواهد گردید.

چکیده انگلیسی:

Kasameh is one of the proofs of the criminal case used in the courts, and the scientific evidence is based on the development of in-house technology of the judge in science. This descriptive-analytical paper, combined with documentary and library data collection, seeks to answer the following questions that today, given that people often swear by the facts, do not use the passage And where is the proof of retribution, where is the rule of law for the accused? Is it possible to substitute scientific proof for the sake of caution in temperature and population? And finally, it turns out that given the length of the evidence to prove each other's criminal claims, one can use the scientific evidence and the credible results that are within the judge's knowledge, which is then the case. The measure will not be reached and the precautionary principle in temperature and population will also apply to the accused

منابع و مأخذ:

کتاب‌نامه         

1. آشوری، محمد، آیین دادرسی کیفری، تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی،1386، جلد 2و 3.


2. ابن‌ ب‍اب‍ویه‌، م‍ح‍مد بن‌ ع‍لی‌، من لایحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی،1413، جلد4.


3. بیگی، جمال، نصیری، سجاد، شیریان نسل، مریم، «نقش ادله بیولوژیکی در کشف جرائم و چالش‌های فقهی و حقوقی فراروی آن در ایران»، کارآگاه، شماره 38، 1396.


4. تدیّن، عباس، «جایگاه کارشناسی و ادله‌ی بیوژنتیکی در دادرسی‎های کیفری»، مجله حقوقی دادگستری، سال 73، شماره 1388،68.


5. حر عاملی، محمد بن الحسن، وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشرعیه، بیروت، دار احیاء التراث العربی،1403،جلد18و19.


6.  حسینی شیرازی، سید محمد، الفقه، چاپ دوم، بیروت، دارالعلوم،1409، جلد89.


7. حلی، جعفر بن حسن (محقق حلی)، شرایع الاسلام، چاپ سوم، تهران، انتشارات استقلال،1403، جلد4.


8. خالقی، علی، آیین دادرسی کیفری، چاپ سی‎ام، تهران، شهر دانش،1394، جلد2.


9. خویی، سید ابوالقاسم، مبانی تکملۀ المنهاج الصالحین، بیروت، دارالزهراء للطباعة والنشر،بی‌تا، جلد2.


10. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، دایرة‌المعارف علوم اسلامی (قضایی)، تهران،کتابخانه گنج دانش،1363، جلد2.


11. رازی زاده، محمدعلی، قسامه در نظام قضایی اسلام، چاپ دوم، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم،1380.


12. علوی، ثمانه، بهروان، حسین، «ترتیب قسامه با سایر ادله اثبات قتل»، مجله فقه و تاریخ تمدن دانشگاه آزاد مشهد، سال هشتم، شماره 29، پائیز1390.


13. غریب زاده، شهریار، نیکنام، وحید، زیست‌شناسی 2، چاپ اول، تهران، شرکت چاپ و نشر کتب درسی ایران،1381.


14. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، چاپ دوم، تهران، المکتبه المرتضویه،1395، جلد6.


15.  طهماسبی، جواد، آئین دادرسی کیفری، چاپ اول، تهران، نشر میزان،1396، جلد3.


16. فیروزآبادی، مجدالدین محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، چاپ اول، بیروت، الموسسة العربیه لطباعة والنشر،1371، جلد4.


17. فیومی مقرّی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، چاپ اول، قاهره، دارالحدیث،1421.


18. مرعشی، سید محمدحسن، دیدگاه‌های نو در حقوق کیفری اسلام، چاپ اول، تهران، نشر میزان،1379، جلد2.


19. مظفر، محمدرضا، اصول فقه، ترجمه عباس زراعت، چاپ سوم، تهران،انتشارات دانشگاه تهران،1363، جلد1.


20. مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیه، چاپ سوم، قم،مؤسسه امام علی بن ابیطالب (علیه‌‌السلام)،1410، جلد2.


21. مؤذن زادگان، حسنعلی، عظیمی فر، بابک، اخلاق زیستی ازنظر حقوقی، فلسفی و علمی، «بیواتیک»، مجموعه مقالات، چاپ دوم، تهران، انتشارات سمت، 1384.


22. میر محمدصادقی، حسین، جرائم علیه اشخاص، چاپ بیست و دوم، تهران، نشر میزان،1395.


23. نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، چاپ دوم، تهران، المکتبة الاسلامیه،1392، جلد42.


24. نوری طبرسی، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، الطبعة الأولی، بیروت، موسسه آل البیت لاحیاء التراث البیروت،1408، جلد65.


25. یزدى، سید مصطفى محقق داماد، قواعد فقه، چاپ دوازدهم، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى،1406، جلد4.