بررسی عوامل پویایی فقه
محورهای موضوعی : جامع الفقهیه
علیرضا فیض
1
(استاد گروه فقه وحقوق اسلامی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
بتول حسینی سمنانی
2
(دانش آموخته دکتری فقه وحقوق اسلامی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
کلید واژه: فقه سنتی, فقه پویا, اجتهاد پویا, عامل زمان ومکان, عامل حکومت,
چکیده مقاله :
مقاله حاضر دربارۀ عواملی است که با توجه به شرایط و موقعیت های گوناگون، بر طبق مق تضیات زمان و مکان،موجب پویایی فقه شد هاند.در واقع فقه پویا همان فقه سنتی است ، که خود رابا شرایط زمان منطبق می کند، و در یک تقسیم بندی به عواملدرونی و بیرونی تقسیم می گردد. عوامل درونی عواملی است مر بوط به کارمجتهد ، با توجه به مبادی و منابع فقه وعنایت به خصوصیات انعطاف پذیر کتاب و سنت و به کارگیری عقل به عنوان منبعی برای استنباط احکام . عواملبیرونی به عامل زمان و مکان که ظرف تحقق فقه پویاست ، و نیز عامل حکومت، که مصدر و مجری احکام حکومتیدر دایرۀ مصلحت نظام ، و حفظ حدود و ثغور مسلمین از تجاوز بیگا نگان است، اشاره می کند.
The present article deals with the facts which have given rise to thedynamism of jurisprudence under various circumstances and spatio –temporal requirements.As a matter of fact, dynamic jurisprudence is the same traditionaljurisprudence adapting itself with temporal requirements which may bedivided into two categories: internal factors and external ones.Internal factors are those relevant to the responsibility of Muslimjurisprudent with respect to the foundations and sources of jurisprudence, theflexible nature of the Quran and the Sunna, and application of reason (aql) asa source for deriving Islamic decrees.External factors are those relevant to spatio – temporal requirementsunder which dynamic jurisprudence flourishes, government which is thesource and executor of administrative rules within the interests of the Islamicsystem, and the protection of the Islamic territory against foreigners threatsand invasions.