خطاب های کلّی و آثار آن
محورهای موضوعی : جامع الفقهیه
احمدرضا توکلی
1
(دانش آموخته‌ی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، رشته‌ی فقه مبانی و حقوق، تهران، ایران)
محمدکاظم رحمان ستایش
2
(استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه فقه و مبانی حقوق، تهران، ایران)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
نگاه علمای اصول به خطابهای کلّی که حاوی احکام شرعی هستند، متفاوت است. برخی خطاب-های کلّی را از جنس قضایای خارجیه میدانند و برخی خطابات کلّی را از جنس قضایای حقیقیهدانستهاند. براساس این دو دیدگاه، موضوع در خطابهای کلّی افراد هستند نه خود عناوینی که درخطاب ذکر شده است. زیرا خطاب کلّی منحل به خطابهای جزیی به تعداد افراد موضوع میشود؛بنابراین باید شرایط تکلیف در آن سوی خطاب وجود داشته باشد تا تکلیف نمودن به آن صحیحباشد. در مقابل این دو دیدگاه، حضرت امام خمینی معتقدند که موضوع این خطابها خود عناوینکلّی و طبایع هستند، نه افراد. حکم در این قضایا متوجهی تکتک افراد نیست و این خطابهایکلّی منحل به خطابهای جزیی به تعداد مکلّفین نمیشود. بنابراین خصوصیات و شرایط افراد دراین خطابات معتبر نیست. نتیجهی پذیرفتن این دیدگاه، حلّ معضلات اصولی در مباحثی مانندمبحث ضدیا خروج برخی اطراف علم اجمالی از محلّ ابتلاست، زیرا منشأ ایجاد اشکال، شرط بودنحالات مکلّفین (مانند قدرت) در تکلیف است که باعث میشود در مواردی مانند خطاب به مهم درمورد ضدین و همچنین خطاب به تکلیفی که خارج از دسترس مکلّف است، فعلیت نداشته و متوجهمکلّف نباشد.
Principle scholars look at general addresses including religious rulesdifferently. some believe general addresses are from foreign mattersand some believe general addresses are from real matters.According to these attitudes , the subjects in general addresses areindividuals not the titles mentioned in the address. Because generaladdresses analyzed to specific addresses are related to the numberof individuals, so there should be duty conditions in order to havetrue orders. In contrast to these two attitudes , Imam Khomeinibelieves the subject of these addresses are general title and natures,not individuals. order in these matters is not related to individualsone by one and these general addresses analyzed to specificaddresses are not related to the number of obliged people. So,characteristics and conditions of individuals are not reliable in theseaddresses. The result of accepting this attitude is resolving principleproblem in discussions such as opposite discussion or those mattersthat obliged person has general knowledge a bout. Because theorigin of the problem is conditioning of obliged individuals states(like power) for duty. It causes in some cases such as the address ofimportant a bout opposite things and the address about the dutybeyond obliged individual ability , the address is not focused on theobliges individual. In this paper, firstly, we have defined the addressand different kinds of it. Then, we have investigated different partsof general addresses separately. Different attitudes have beenmentioned about the addresses. Finally the results of attitudesdifferences have been offered.