آموزه های اسلامی و جرم زدایی
محورهای موضوعی : فقه الجزاء
محمد غفاری
1
(دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی- گروه حقوق- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب- تهران- ایران.)
رحیم نوبهار
2
(گروه حقوق اسلامی- دانشکده حقوق- دانشگاه شهید بهشتی، تهران)
کلید واژه: تعزیرات, اصل حداقلی بودن حقوق کیفری.&rlm, کنترل اجتماعی, جرم انگاری, فقه کیفری,
چکیده مقاله :
چکیده: این مقاله به شماری از مبانی و مفاهیم فقهی و اسلامی می پردازد که به موجب آنها جرم زدایی مُجاز یا حتی ضروری می شود. تاکید آموزه‌های اسلامی بر مداخله کمینه در حقوق و آزادی‌های شهروندان و بویژه عدم دخالت در حریم خصوصی آنان، ضرورت توسعه خیر و فضیلت از راه‎ هایی جز الزامات قهری و بیرونی، لزوم مشروعیت و مقبولیت نظام عدالت کیفری و ضرورت توجه به یافته های تجربی حاصل از جرم انگاری بویژه یافته هایی که بی فایده گی جرم انگاری را اثبات نماید از جمله بنیادهایی است که جرم‌زدایی در زمینه‌های غیرضرور را ایجاب می نماید. البته برابر مبانی اسلامی، جرم زدایی از برخی رفتارها زیر تاثیر ملاحظات عملی هرگز به معنای قُبح زدایی از اعمالی که شرعا ناروا قلمداد شده است نخواهد بود. آنچه برابر متون اسلامی قبیح قلمداد شده -خواه از جنس فعل باشد یا ترک فعل- قابل قبح زدایی نیست. اما از آن جا که جرم انگاری و جرم تابع مصالح و ملاحظات عملی متعددی است هر عملی هرچند قبیح ضرورتا جرم قلمداد نمی شود. به‌علاوه، مبارزه با پدیده های نابهنجار به جرم انگاری یا اصرار بر جرم نگاه داشتن یک رفتار نامطلوب منحصر نیست. کلید واژه ها: فقه کیفری، تعزیرات، کنترل اجتماعی، اصل حداقلی حقوق کیفری.
Abstract: This article tries to shed light on some Islamic foundations and concepts ‎according to which decriminalization becomes either permissible or necessary. Among ‎those foundations is insistence of Islamic teachings on different rights and freedoms of ‎citizens and particularly those return to their privacy. Islamic teachings also insist ‎promotion of good and virtue through free choosing of citizens rather than coercive ‎and external bans and restrictions. This approach, in its turn, requires a minimalistic ‎criminalization and occasionally decriminalization. Sometimes, experimental findings ‎achieved from criminalization suggest decriminalization. Religiously, these experiments ‎are valuable and cannot be belittled or ignored. Decriminalization in its Islamic reading, ‎however, in no way, consists with removal of blame from behaviours which are ‎religiously condemned and evaluated as evil. What is religiously assumed as vice cannot ‎be normalized or destigmatized. However, since criminalization follows some practical ‎considerations, every single evil is not, necessarily, a crime. Moreover, fighting evils is ‎not limited to criminalization or insistence on keeping a behaviour criminal.‎Keywords: Islamic criminal law, criminalization, social control, taʿzirāat, Ultima Ratio ‎principle.‎
_||_