امکان سنجی تطبیق جعاله و احکام آن بر عقود نوپدید

محورهای موضوعی : جامع الفقهیه

فرزانه احمدی ¹ , علیرضا امینی ² , سیدمحمدرضا آیتی ³

1 - دانش آموخته دکتری فقه و حقوق اسلامی، دانشکده حقوق، الیهات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده حقوق، الیهات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران .
3 - استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده حقوق، الیهات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران .

تاریخ دریافت : 1400/09/20 تاریخ پذیرش : 1400/09/30 تاریخ انتشار : 1401/04/01

کلید واژه: بازاریابی شبکه‌ای, نماد مشترک, درمان, جعاله, عقود نوپدید,

چکیده مقاله :

جعاله یکی از قراردادهای مشروع در مکتب فقهی اسلام است که می‌تواند به عنوان اساس و شالوده عقود وارد بر عمل امروزی باشد. واکاوی حقیقت جعاله و احکام آن حکایت از آن دارد که می‌توان قراردادهای مستحدث در حوزه خدمات و ناظر به اعمال و کار افراد را که موسوم به عقود بی‌نام هستند معنون به عقد جعاله نمود. در این خصوص تعمیم احکام جعاله بر عقود نوپدید بر مبنای شاخصه‌هایی است که از سوی فقیهان برای جعاله مطرح گردیده و به طور خلاصه می‌توان به مواردی از آن اشاره کرد: عدم شرطیت علم به عمل و عوض، عدم شرطیت تعیین عامل، عدم تنافی جعاله با غرر منهی و همچنین تعلق جعاله به فعل و ترک، امکان جمع بین مدت و عمل، امکان تعلق جعاله به هر نوع عمل و منفعت اعم از تجاری، صنعتی و خدماتی و ... . در این نوشتار از میان قراردادهای نوین وارد بر عمل به چهار قرارداد که در سایر پژوهش‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته پرداخته شده است که عبارت‌اند از : بازاریابی شبکه‌ای، قراردادهای نفتی، قراردادهای نماد مشترک، درمان. نتیجه تطبیقات انجام شده این است که قراردادهای مزبور قابلیت انعقاد در قالب جعاله را دارا هستند

چکیده انگلیسی:

Reward is one of the legitimate contracts in the school of Islamic Jurisprudential that can be used as a basis for contracts in today's process. An analysis of the truth of Reward and its judgements suggests that new contracts in the field of services and supervising the actions and work of individuals, which are called anonymous contracts, can be interpreted as contracts of Reward. In this regard, the generalization of the judgement of Reward on emerging contracts is based on the characteristics that have been proposed by the jurists for Reward, and we can briefly mention some of them: Non-conditionality of knowledge to action and exchange, non-conditionality of determining the agent, non-contradiction of Reward with negation of negligence and also belonging of Reward to action and omission, possibility of coming together term and action, possibility of belonging of Reward to any kind of action and benefit, including commercial, industrial and service, etc. In this paper, among the new contracts in progress, four contracts were addressed that have received less attention in other researches, which are network marketing, oil contracts, CODE-SHARING and medical contracts. The result of the adaptations indicted that contracts can be concluded in the form of Reward contracts.