بررسی تطبیق شاخص‌های الگوی قضای اسلامی با وضعیت موجود قوه قضاییه
محورهای موضوعی : جامع الفقهیهمحمد فراهانی 1 , سیدمحمّدرضا موسوی فرد 2 * , محمدمهدی رحیمی 3 , سجاد اختری 4 , مجتبی غفاری 5
1 - دانشجوی دکتری گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.
2 - استادیار، گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - استادیار، گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.
4 - استادیار، گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشگاه غیردولتی-غیرانتفاعی دانش البرز، آبیک، قزوین، ایران.
5 - استادیار، گروه فقه و حقوق، واحد مهدیشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، مهدیشهر، ایران.
کلید واژه: قوه قضائیه, فساد قضایی, آسیب‌شناسی, رویه قضایی, جرم‌شناسی اسلامی,
چکیده مقاله :
امروزه یکی از شاخص‌های سلامت در یک جامعه برای توسعه و پیشرفت در تمامی الگوهای آن بدون تردید وجود یک قوه قضاییه سالم و با کمترین میزان فساد در تمامی ابعاد خواهد بود، این‌یک امر ارکان توسعه همه‌جانبه است. هدف از رساله حاضر شناخت مجاری آسیب‌زای فساد در قوه قضاییه راهکارهای مقابله با آن در جهت رسیدن به الگوهای ترسیمی در اسناد بالادستی بر اساس معیارهای قضای اسلامی است. این پژوهش از نظر غایت، توسعه‌ای و از نظر شیوه اجرا تحلیلی - توصیفی بوده و گردآوری اطلاعات آن، به روش اسنادی کتابخانه‌ای صورت گرفته است. سؤال اصلی که در این پژوهش به دنبال پاسخ آن هستیم، بدین ترتیب قابل‌بحث و بررسی است: چالش‌های قوه قضاییه که باعث فساد درونی و بیرونی در این قوه می‌باشد چگونه قابل‌بحث و تبیین است؟ به نظر می‌رسد؛ دقت در موانع و آسیب‌های احصاء شده در سند تحول قضایی (1403 و ماقبل آن) می‌تواند معیار مشخصی برای تحولات ترسیمی باشد. نتایج حاصله نشان می‌دهد در نظام قضایی ایران به استناد آسیب‌های احصاء شده در ویرایش‌های مختلف سند تحول قضایی و مطالعات آسیب شناسانه صورت گرفته برخی مفسده‌ها ریشه در مسائل درونی و برخی ریشه در مسائل بیرونی (پیرامونی) قوه قضاییه دارد. همین امر باعث شده از قوه قضاییه ترسیم‌شده منابع اسلامی و همچنین در اسناد بالادستی فاصله معناداری داشته باشیم.
Today, one of the indicators of health in a society for development and progress in all its patterns will undoubtedly be the existence of a healthy judiciary with the lowest level of corruption in all dimensions, this is a matter of the pillars of comprehensive development. The purpose of the present thesis is to identify the harmful channels of corruption in the judiciary and the strategies to deal with it in order to achieve graphic patterns in upstream documents based on the criteria of Islamic jurisprudence. This research is developmental in terms of its purpose and analytical-descriptive in terms of its implementation method, and its information was collected using a library document method. The main question that we are seeking to answer in this research can be discussed and examined as follows: How can the challenges of the judiciary that cause internal and external corruption in this branch be discussed and explained? It seems that; accuracy in the obstacles and damages listed in the judicial transformation document (1403 and before) can be a specific criterion for graphic developments. The results show that in the Iranian judicial system, based on the damages recorded in different editions of the Judicial Transformation Document and pathological studies, some of the corruptions have their roots in internal issues and some in external issues (peripheral) of the judiciary. This has caused us to have a significant distance from the judiciary depicted in Islamic sources and also in upstream documents.
- آقازاده، هاشم، ابوالملوکی، حسن. (1397). آسیب‌شناسی نظام مدیریت استراتژیک در یک سازمان عمومی (رویکرد ترکیبی). فصلنامه علمی مدیریت دولتی، 10(2).
- آیتی، سیدمحمّدرضا، اسفندیاری بیات، حمزه. (1387). نسبت جرم و گناه در حقوق ایران. مبانی فقهی حقوق اسلامی، 1(1(1 بهار وتابستان 1387)).
- برومند، حسام الدین (1401)؛ دوره تحول و تعالی قوه قضاییه؛ روزنامه جام جم، شماره ۶۱۸۴، سه‌شنبه شانزدهم فروردین.
- بیاتی، مجید، (1397)، قوه قضاییه تراز انقلاب اسلامی در آرا واندیشه های امام خمینی ومقام معظم رهبری، دومین کنفرانس بین المللی مطالعات حقوقی و قضایی:
- پور عزت، علی اصغر (1386)، خط مشی گذاري دولتی براي تحقق عدالت اجتماعی در حد فاصل تدوین تا اجراي قانون اساسی، مجله اندیشه مدیریت، شماره اول.
- پورحسن خیاوی، آمنه. (1395). تطبیق جرم‌شناسی اسلامی با جرم‌شناسی عرفی. چاپ شده در مجموعه مقالات کنگره علوم اسلامی، علوم انسانی.
- پورمحمدی، رضا، یوسفی، محمد مهدی، شاهنوش فروشانی، محمدعبدالصالح. (1400). تأثیر پیشینۀ اجتماعی قضات بر آرای قضایی. مطالعات حقوق خصوصی، 51(3).
- ترابی شهرضایی، اکبر. (1397). بررسی شرایط و ویژگیهای مطلوب قاضی از دیدگاه فقه تربیتی. مطالعات فقه تربیتی، 5(10).
- توسلی، محمدحسن، و صادقی، محمدامین. (1394). آموزه‌های اسلامی پیشگیری از جرم. فصلنامه بصیرت و تربیت اسلامی، 12(32).
- توکلی کیا، امید. (1400). اصول بنگلور در خصوص رفتار قضایی از منظر حقوق اسلامی. فصلنامه علمی تخصصی دانشنامه‌های حقوقی، 4(13).
- جرجندی مقدم، رضا، (1399)، آسیب‌شناسی مدیریت قضائی ضعیف و ناکارآمد در طولانی شدن دادرسی، حول سند تحول قضایی، ششمین همایش چالش‌های مدیریت قضایی و دادرسی در قوه قضائیه، میبد.