بررسی روابط موجر و مستاجر در حقوق ایران و فقه اسلامی

محورهای موضوعی : جامع الفقهیه

سیدمجتبی حسینی ¹ , سیدحسام الدین حسینی ^{2 *} , منصور عطاشنه ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران / دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2 - استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، مرکز تحقیقات پژوهش های قرآنی با رویکرد سبک زندگی اسلامی ، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
3 - استادیار، گروه حقوق، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/11/01 تاریخ پذیرش : 1401/12/27 تاریخ انتشار : 1402/10/29

کلید واژه: اجاره, تملیک منافع, حقوق مدنی, ایران, فقه اسلامی,

چکیده مقاله :

اجاره املاک یکی از قراردادهای مهم و رایج در حقوق مدنی است که به موجب آن، مالک (موجر) اجازه می‌دهد تا مستأجر (مستأجر) از ملک مورد نظر برای مدت معین و با پرداخت اجاره‌بها استفاده کند. این قرارداد، به لحاظ قانونی، شامل شرایط و ضوابط خاصی است که به حمایت از حقوق طرفین می‌پردازد. از جمله مهم‌ترین مباحث مرتبط با اجاره، می‌توان به شرایط صحت قرارداد، تعهدات موجر و مستأجر، و مسائل مربوط به تخلف از قرارداد اشاره کرد. همچنین، تحلیل مفاد قانون مدنی و آئین‌نامه‌های مرتبط با اجاره، به درک بهتر از حقوق و الزامات طرفین کمک می‌کند و در نهایت، ضرورت رعایت اصول اخلاقی و حرفه‌ای در تنظیم قراردادهای اجاره را نمایان می‌سازد. به دلیل وفور این نوع قرارداد در جوامع بشری، شایسته است تا ضمن بررسی دقیق به مقایسه نظامهای حقوقی در این باره پرداخته شود. از همین رو، این رساله، روابط موجر و مستاجر در حقوق ایران و فقه اسلامی در اماکن غیر تجاری را بررسی کرده و نقاط ضعف و قوت، و مشابهتها و اختلافها را مشخص کرده است.

چکیده انگلیسی:

Lease of real estate is one of the most important and common contracts in civil law, whereby the owner (lessor) allows the tenant (lessee) to use the property for a certain period of time and by paying a rent. This contract, legally, includes specific terms and conditions that protect the rights of the parties. Among the most important issues related to lease, we can mention the conditions for the validity of the contract, the obligations of the lessor and the tenant, and issues related to breach of contract. Also, analyzing the provisions of the civil law and regulations related to lease helps to better understand the rights and obligations of the parties and ultimately reveals the need to observe ethical and professional principles in drafting lease contracts. Due to the abundance of this type of contract in human societies, it is appropriate to carefully examine and compare legal systems in this regard. Therefore, this dissertation examines landlord-tenant relationships in Iranian law and Islamic jurisprudence in non-commercial premises and identifies weaknesses and strengths, similarities and differences.

منابع و مأخذ:

- امامی، سیدحسن (1375)، حقوق مدنی (جلد دومدر اجاره، مساقات، مضاربه، جعاله، شرکت)، تهران، اسلامیه
- انصاری، مسعود و طاهری، محمدعلی (1368) دانشنامه حقوق خصوصی، تهران، انتشارات محراب فکر
- رضایی آهوانوئی، محمدجعفر (1401)، بررسی روابط موجر و مستاجر در حقوق ایران، پنجمین کنفرانس بـین المللی فقه، حقوق و پژوهشهای دینی
- روحانی، کارن و شکرزاده گروی، محمـد (1396)، بررسـی موجبـات درخواسـت تخلیـه در قـوانین مـوجر و مســتاجر 56 و 76 و قــانون مــدنی و فقــه اســلامی،همایش بــین المللــی حقــوق علــوم سیاســی و معــارف اسلامی، قرچک
- خاوری، محمودرضا (1371)، حقوق بانکی، تهران، انتشارات موسسه بانکداری ایران
- ذهنی تهرانی، محمد جواد (1366)، المباحث الفقهیة في شرح الروضة البهیة، قم، انتشارات وجدانی
- خمینی‌، روح الله (1383)، ترجمه تحریرالوسیله، مترجم محمد قاضی‌زاده و علی اسلامی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی
- خمینی، روح الله (1386)، کتاب البیع (جلد پنجم)، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ( چاپ و نشر عروج)
- جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1380)، ترمینولوژی حقوق، تهران، انتشارات گنج دانش
- صدر، محمد باقر (1389)، بانکداری بدون ربا، مترجم مرتضی زنجانی شریعتمدار، قم، نشر فرهنگ سبز
- شافعی، محمد بن ادریس (1396) الرساله، ترجمه ژیلا مرادپور و علی صارمی، تهران، نشر احسا
- شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان (1413)، المقنعه، قم، ناشر كنگره جهانى هزاره شیخ مفید
- فاضل آبی، زین الدین ابوعلی (1408)، كشف الرموز فی شرح المختصر النافع، قم، انتشارات جماعت المدرسین
- قلعه کوهی، کامران و الیکی، بهاره و نجفی بابادی، مـریم (1400)، اعطـای مهلـت اضـافی بـه منظـور اجرای تعهدات قراردادی در حقوق آلمان و ایران،وچهارمین کنفـرانس بـین المللـی فقـه، حقـوق و پژوهشهای دینی
- طوسی، عباس، و کاشانی، جواد (1398)، تحلیل اقتصـادی مـداخلات حقـوقی دولـت در روابـط استیجاری بر اساس ایده کارایی بازار و شکست آن. پژوهش حقوق خصوصی، 6(29)1۳0-109
- علامه حلی، حسن بن یوسف (1414)، تذکره الفقها، قم، موسسه آل بیت (ع)
- فیاض محمد اسحاق (1426) توضیح المسائل (فیاض)، قم، نشر مجلسی
- کاتوزیان، ناصر (1371)، حقوق مدنی، عقود معین، تهران، شرکت انتشار
- کاتوزیان، ناصر (1372)، قواعد عمومی قراردادها ()، تهران، شرکت سهامی انتشار
- کاتوزیان، ناصر (1374)، حقوق مدنی عقود معین (قسمت اول) (معاملات معوض، عقود تملیکی، بیع، معاوضه، اجاره، قرض)، تهران، شرکت انتشار
- کاتوزیان، ناصر (1390)، دوره مقدماتی حقوق مدنی: اعمال حقوقی – قرارداد، ایقاع، تهران، گنج دانش
- کیایی، عبدالله (1384)، قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (ره)، تهران، انتشارات سمت
- گلپایگانی محمدرضا (1414)، مجمع المسائل ( ج سوم)، قم، موسسه دار القرآن الکريم
- صافی، لطف‌‌الله (1385 )، جامع الأحکام (جلد 5)، قم، انتشارات دفتر تنظيم و نشر آثار حضرت آيت الله العظمی صافی گلپایگانی