شناسایی ابعاد و مولفه های مبانی حمایت از ایثارگران در فقه امامیه، حقوق ایران و حقوق فراملی

محورهای موضوعی : فقه الجهاد

کیامرث منصوری ¹ , عصمت سوادی ^{2 *} , هرمز اسدی کوه باد ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران.
2 - استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/04/20 تاریخ پذیرش : 1402/06/27 تاریخ انتشار : 1402/06/29

کلید واژه: ابعاد و مولفه ها, قوانین ایثارگران, فقه امامیه,

چکیده مقاله :

قوانین ایثارگران در واقع مقارن با دوران دفاع مقدس تصویب گردید و هدف از وضع این قوانین، حمایت حقوقی و قضایی ایثارگران و رزمندگانی که به دلیل درگیری با مسائل جنگ مانند حضور در جهبه های نبرد و یا مجروحیت جنگی زمینه تضییع حقوق این قشر موثر جامعه فراهم میآمد که این امر با جایگاه ایثارگران و شأن مجاهدان فی سبیل الله منافات داشت. هدف از وضع و تصویب این قوانین تکریم ایثارگران و گرامیداشت ایثار و جهاد در مبارزه با کفر به عنوان یک کرامت انسانی است. در این پژوهش با توجه به اهمیت جهاد که يكی از واژه هاي مقدس درفرهنگ اسلامی و فقه امامیه محسوب می شود و در جوامع اسلامی ازجايگاه ويژه و والایی برخوردار است، قوانین ایثارگران را با رویکرد و تاکید بر جهاد در فقه امامیه بررسی می نماییم. چراکه در فقه امامیه جهاد در مقابل متجاوز، امری بدیهی، عقلی و فطری بوده و آیات و روایات زیادی بر وجوب آن دلالت دارد. فقهای اسلام به ویژه امامیّه معتقدند اگر مسلمانان و بلاد اسلامی مورد تهاجم و تجاوز دشمنان قرار گرفت، بر همه‌ی آنان واجب است با هر وسیله‌ی ممکن و با جان و مال خویش از آن دفاع کنند و این دفاع، مشروط به شرط یا شرایط خاصی نیست. 

چکیده انگلیسی:

The laws of martyrs were actually approved parallel to the era of holy defense, and the purpose of establishing these laws is to provide legal and judicial protection to martyrs and warriors who, due to conflict with war issues, such as being on the front lines or being injured in war, have violated the rights of this effective section of the society. It would seem that this was against the position of the sacrificers and the dignity of the Mujahideen in the cause of Allah. The purpose of establishing and approving these laws is to honor the sacrificers and honor the sacrifice and jihad in the fight against infidelity as a human dignity. In this research, considering the importance of Jihad, which is considered one of the sacred words in Islamic culture and Imami jurisprudence and has a special and high position in Islamic societies, we examine the laws of martyrs with an approach and emphasis on Jihad in Imami jurisprudence. Because in Imami jurisprudence, jihad against an aggressor is an obvious, rational and natural thing, and many verses and traditions indicate its obligation. The jurists of Islam, especially the Imamiyyah, believe that if Muslims and the Islamic country are attacked and invaded by enemies, it is obligatory on all of them to defend it with all possible means and with their lives and property, and this defense is not subject to any special conditions or conditions.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم
1. احمدی میانجی، الاسیر فی الاسلام، ۱۴۱۱ق.
2. انصاري، مرتضي ۱۳۷9، المكاسب، چ2، قم، ایران، احسن الحديث.
3. بحراني، يوسف بن احمد 1359، الحدائق الناضره في احكام العتره الطاهره، چ4، قم، ایران، بی نا.
4. جبعی العاملی، زین¬الدین بن علی«شهید ثانی» 1393، حاشیه الارشاد، چ1، قم، ایران، دفتر تبلیغات اسلامی.
5. جعفري لنگرودي، محمد جعفر 1378، مبسوط در ترمينولوژي حقوق، ج1، چ1، تهران، ایران، گنج دانش.
6. جعفري، محمد تقي، حكمت اصول سياسي اسلام، بنياد نهج البلاغه، چاپ اول، 1369.
7. جمعی از نویسندگان، بررسی چگونگی تکریم از رزمندگان و ایثارگران در سایر ملل ، کمیته علمی ستاد همایش ایثارگران و شوراهای اسلامی شهر ، تهران: 853 نشر شاهد، 1380.
8. جوهری، اسماعیل بن حماد 1404، الصحاح (للجوهري)، ج2، بیروت–لبنان، دارالعلم للملايين.
9. جاوید، محمدجواد؛ نیک نژاد، سامان(1397)، «حق خوشبختی در جبران حقوق طبیعی جانبازان و ایثارگران»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره ، 48شماره، 1بهار: 1397.
10. رشاد، علي اكبر، دانشنامه امام علي ـ عليه السلام ـ ، اصلاحات اقتصادي، سيد حسين ميرمعزّي، تهران، مركز نشر آثار پژوهشگاه فرهنگ انديشه اسلامي، چاپ اول، 1380، ج 7.
11. رفیق‌دوست، محسن، مصاحبه، چاپ‌شده در پابه‌پای آفتاب، تدوین امیررضا ستوده، تهران، پنجره، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.
12. طباطبائی، محمدحسین(1374)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
13. طوسی، شیخ ابوجعفر(1407)، تهذیب الاحکام، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
14. طوسی، شیخ ابوجعفر(1387) المبسوط فی فقه الامامیه، تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
15. طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن، تهذيب الأحكام، ج‌6، ص: 121، دار الكتب الإسلامية، تهران- ايران، چهارم، 1407.
16. طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۶۱۷؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲۰.
17. عاملى، حرّ، محمد بن حسن، وسائل الشيعة، ج‌15، ص: 12‌، مؤسسه آل البيت عليهم السلام، قم - ايران، اول، 1409 ه‍ ق.
18. فکوهی، ناصر، 1384، «سازوکارتبعیض مثبت به مثابه ابزار محرومیت زدایی با نگاهی به موقعیت زنان در ایران»، پژوهش زنان، شماره3، صص48-32.
19. قاسم‌پور، داوود، بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی، چاپ‌شده در فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
20. كلينى، ابو جعفر، محمد بن يعقوب، 1407؛ الكافي (ط - دار الحديث)، ج‌9، دار الحديث للطباعة و النشر، قم - ايران، اول.