هوش عملی ، کارکردهای زبانی و دیداری-حرکتی کـودکان مبتلابه اختلال یادگیری: راحله کرم پور / بیوک تاجری / مرتضی نصیری نسب

محورهای موضوعی : روانشناسی سلامت افراد با نیازهای ویژه

راحله کرم پور ¹ , بیوک تاجری ²

1 - مدیر کلینیک روانشناسی کودک و نوجوان ، دانشکده پزشکی ، دانشگاه آزاد اسلامی کرج
2 - عضو هیئت علمی

تاریخ دریافت : 1403/11/04 تاریخ پذیرش : 1404/02/02 تاریخ انتشار : 1404/02/20

کلید واژه: کلید واژه ها: اختلال یادگیری, هوش عملی, کارکردهای زبانی, کارکردهای دیداری- حرکتی.,

چکیده مقاله :

چکیده پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی هـوش عملی،کارکردهای زبانی و دیداری-حرکتی کـودکان عادی و دارای اختلال یادگیری دختر و پسر(7 و 8 ساله) در مقطع ابتدایی استان البرز در شهر کرج صورت گرفته است. برای انجام این تحقیق 60 نفر دانش آموز عادی (30 نفر دختر و 30 نفر پسر) و 60 نفر دانش آموز دارای اختلال یادگیری (30 نفر دختر و 30 نفر پسر)، جمعاً 120 نفر از بین دانش آموزان پایه اول و دوم (7 و 8 ساله) مقطع ابتدایی ناحیه 2 شهر کرج که از نظر سن و هوش همتا سازی شده بودند به روش نمونه گیری هدفمند مورد بررسی قرار گرفتند. جهت تشخیص کودکان دارای اختلال یادگیری، بر مبنای معیارهای تشخیصی DSM-5 از اطلاعات معلمان، مشاهده ی برگه های آزمون ها، دفاتر املا و در صورت لزوم از شناسنامه سلامت دانش آموزان استفاده شد. برای سنجش هوش عملی این دانش آموزان از خرده آزمون های استدلال ادراکی (طراحي با مكعب ها، مفاهيم تـصويري، اسـتدلال تـصويري و تكميل تصويرها) وکسلر کودکان 4 استفاده شد. همچنین توسط آزمون رشد زبان TOLD-P:3 کارکردهای زبانی این دانش آموزان مورد ارزیابی قرار گرفت. در ادامه توانایی های دیداری- حرکتی ایشان با آزمون بندر گشتالت سنجیده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها با توجه به فرضیه های مطرح شده از آمار توصیفی و آزمون t مستقل به همراه روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد بین هوش عملی، کارکردهای زبانی و دیداری-حرکتی کودکان دارای اختلال یادگیری با کودکان عادی در مقطع ابتدایی(7 و 8 ساله) تفاوت وجود دارد که در سطح آلفای 01/0 معنی دار است. به عبارت دیگر با 99/0 اطمینان می‌توان اذعان داشت که کودکان دارای اختلال یادگیری با کودکان عادی در مقطع ابتدایی از نظر هوش عملی، کارکردهای زبانی و دیداری-حرکتی تفاوت معني‌داری وجود دارد و کودکان عادی از میانگین بیشتر نسبت به دانش آموزان دارای اختلال یادگیری برخوردار بودند. همچنین هر چه کودکان از کارکردهای دیداری-حرکتی و کارکردهای زبانی بیشتری برخوردار باشند، به همان نسبت میزان هوش عملی افزایش خواهد یافت. هر دو متغیر (کارکردهای دیداری- حرکتی ، کارکردهای زبانی و تفکر سیستمی) توانسته اند جمعاً با هم 630/0 درصد از چاب هوش عملی کـودکان عادی و دارای اختلال یادگیری دختر و پسر(7 و 8 ساله) در مقطع ابتدایی را تبیین کنند.

چکیده انگلیسی:

Abstract The present study aimed to compare practical intelligence, language, and visual-motor functions of normal and learning-disabled boys and girls (7 and 8 years old) in elementary school in Alborz province in Karaj city.to conduct this study, 60 normal students (30 girls and 30 boys) and 60 students with learning disabilities (30 girls and 30 boys), a total of 120 students from the first and second grades (7 and 8 years old) of the elementary school in District 2 of Karaj city, who were matched in terms of age and intelligence, were studied using purposive sampling. To diagnose children with learning disabilities, based on the diagnostic criteria of DSM-5, information from teachers, observation of test sheets, spelling books, and, if necessary, the health certificates of the students were used. To measure the practical intelligence of these students, the perceptual reasoning subtests (design with cubes, pictorial concepts, pictorial reasoning, and picture completion) of the Wechsler Children's 4 were used.The language functions of these students were also evaluated using the TOLD-P:3 language development test. Their visual-motor abilities were then measured using the Bender Gestalt test. Descriptive statistics and independent t-test were used to analyze the data, along with Pearson correlation and stepwise regression analysis, according to the hypotheses presented. The results showed that there is a difference between the practical intelligence, linguistic and visual-motor functions of children with learning disabilities and normal children in elementary school (7 and 8 years old), which is significant at the alpha level of 0.01. In other words, with 0.99 confidence, it can be said that there is a significant difference between children with learning disabilities and normal children in elementary school in terms of practical intelligence, linguistic and visual-motor functions, and normal children had a higher average than students with learning disabilities.Also, the more visual-motor functions and language functions children have, the higher their practical intelligence will be. Both variables (visual-motor functions, language functions, and systems thinking) were able to explain 0.630% of the practical intelligence of normal and learning-disabled boys and girls (7 and 8 years old) in elementary school.

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ
احدی، حسن و کاکاوند، علیرضا (1388). اختلالهای یادگیری: از نظریه تا عمل (چاپ پهارم).تهران: نشر ارسباران.
افروز، غلامعلی، شناسایی دانش آموزان ناتوان در یادگیری در کلاسهای عادی، ص 622 – 617.
ای جری، فریس ، 1393. روانشناسی بالینی. ترجمه: مهرداد فیروز بخت. تهران: نشر رشد.
بهرامی، هادی(1390). آزمون های روانی: مبانی نظری و فنون کاربردی(چاپ پنجم). تهران: نشر دانشگاه علامه طباطبایی.
تبریزی، مصطفی؛ تبریزی، نرگس و تبریزی، علیرضا (1393). درمان اختلالات ریاضی (چاپ بیست و پنجم). تهران: نشر فراروان.
دادستان، پریرخ (1379). اختلالهای زبان: روشهای تشخیص و بازپروری. تهران: نشر سمت.
رحيميان بوگر، اسحاق (1391). پيش بيني كننده هاي جمعيت شناختي اختلالات يادگيري در دانش آموزان مقطع ابتدايي استان گلستان. مجله ي ناتوانيهاي يادگيري، دوره 1، شماره 2، ص 42 -22.
سرمد، زهره، بازرگان، عباس و حجازي، الهه (1394). روش هاي تحقیق در علوم رفتاري(چاپ بیست و هفتم). تهران: انتشارات آگه
سلطانی كوهبنانی، سکينه، عليزاده، حميد، هاشمی، ژانت،صرامی، غلامرضا (1391). مقایسه کارکردهای اجرایی دانش آموزان دارای اختلال ریاضیات با دانش آموزان عادی. فصلنامه تازه های علوم شناختی، سال 14، شماره3، ص 84 – 75.
شریفی،طیبه و ربیعی،محمد (1391). کاربرد چهارمین ویرایش آزمون هوشی و کسلر کودکان در تشخیص اختلال زبان نوشتاری و ریاضی. مجله ناتواني هاي يادگيري،دوره 2، شماره 2، ص 75-59.
شهیم،سیما و هارون رشیدی،همایون(1386). مقایسه عملکرد کودکان دارای اختلالات یادگیری کلامی و غیرکلامی در مقیاس تجدیدنظر شده هوشی وکسلر، آزمون دیداری حرکتی بندر گشتالت و مقیاس ریاضیات ایران کی مت. مجله دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، شماره 32، ص 90 – 61.
صديقي ارفعي، فريبرز ، تمنايي فر، محمدرضا و دشتبان زاده، سميه(1391). مقايسه عملكرد كودكان با و بدون اختلالات يادگيري در آزمون ديداري –حركتي بندرگشتالت. مجله ناتواني هاي يادگيري،دوره 2 ، شماره 1، ص 91 – 78.
عليزاده، حميد (1389). اختلالهاي يادگيري غيركلامي: چشم انداز باليني. پژوهش درحيطه كودكان استثنايي، سال دهم، شمار 2، ص208- 199.
كاظمي، سلطانعلي، سيف، افسانه(1389). تأثير آموزش كاركردهاي اجرايي بر عملكرد نيمرخ اسيد وكسلر كودكان (حساب، رمزنويسي، اطلاعات، حافظه ی عددي)در دانش آموزان اختلال يادگيري شهر شيراز. مجله روش ها و مدل های روانشناختی، جلد 1، شماره 2، ص 108 – 93.
کرانتبرگر و دان، ترجمه ی حمید علیزاده (1387). اختلال های یادگیری: انواع، ارزیابی، درمان. مجله تعلیم و تریبت استثنایی، شماره 79، ص 12 – 1.
کرک، ساموئل، گالاگر، جیمز جی، کولمن، ماری رد و آناستازیو، نیک (2007). آموزش و پرورش کودکان استثنایی. ترجمه: علیرضا کاکاوند و مهیاس سهیمی(1391). کرج: نشر سرافراز.
کلانتری، م، محمدجانی،ز، پاشازاده آذری، ز ،طباطبایی، م، قرباغی، ث(1392). تاثیر استفاده از جلیقه وزین بر توجه و مهارت های حرکتی کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری. فصلنامه علمی پژوهشی طب توانبخشی، دوره دوم. شماره سوم، ص 51 – 45.
گنجی، مهدی (1393). آسیب شناسی روانی بر اساس DSM-5، جلد دوم (چاپ چهارم). تهران: نشر ساوالان.
میلانی فر، بهروز (1384). روان شناسی کودکان و نوجوانان استثنایی (چاپ شانزدهم). تهران: نشر قومس.
محمود علیلو، مجید و کبیرنژاد، ساناز (1387). آزمون بندر گشتالت. تهران: انتشارات ارجمند.
نظری، سمیه؛ سیاحی، حیدر و افروز، غلامعلی(1392). مقایسه ی ادراک دیداری – حرکتی کودکان دارای اختلال یادگیری و عادی در آزمون بندر گشتالت. مجله ی ناتوانی های یادگیری،دوره 2، شماره 3، ص 118 – 138.
نوشین فر، ویدا (1390). بررسی رشد زبان در کودک فارسی زبان تا پایان دوره ی تک واژ، ص 22 -11.
هارون رشيدي، همايون و مرادي منش، فردين (1393).مقايسه ي تحول زبان كودكان داراي اختلالات يادگيري كلامي و كودكان داراي اختلالات يادگيري غيركلامي. مجله ناتواني هاي يادگيري، دوره 3، شماره 3، ص111 – 100.
هامیل، دونالد دی و نیوکامر، فیلیس ال. آموزش رشد زبان. انطباق و هنجاریابی: سعید حسن زاده و اصغر مینایی(1389). تهران: پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
وکسلر، دیوید. مقیاس هوشی وکسلر کودکان چهار (چاپ دوم). ترجمه، انطباق و هنجاریابی: محمدرضا عابدی، احمد صادقی و محمد ربیعی(1391). تهران: موسسه تحقیقات علوم رفتاری-شناختی سینا.
یار محمدیان، احمد(1392). تحلیل رابطه بین اختلالات یادگیری و اختلالات زبان در دانش آموزان مقطع ابتدایی. مجله توانبخشی، دوره چهارم، شماره اول، ص 31 – 23.
-سیف نراقی، مریم. و نادری، عزت اله (1384) نارسایی های ویژه در یادگیری. چاپ اول. تهران: انتشارات مکیال
-احمدپناه، محمد؛ پاکادانایا، پراکاش (1386). نارساخوانی: مروری بر پژوهش های اخیر. پژوهش در حیطه ی کودکان استثنایی، 3، 352 – 337
-یوسفی، ناصر؛ نعیمی، قادر؛ قاعدنیای¬جهرمی، علی؛ محمدی، حاتم و فرمانی¬شهرضا، شیوا (1392). مقایسه اختلال‌های نقص توجه/ بیش‌فعالی، رفتار مقابله‌ای و سلوک در دانش¬آموزان دبستانی با ناتوانی یادگیری و عادی. مجله‌ی ناتوانی¬های یادگیری، 3(1)، 147-129.

-Ledrer, J. (2000). Reciprocal teaching of social studies in inclusive elementary classrooms. Journal of Learning Disability, 33, 91-107.
-Genizi, J., Gordon, S. H., Kerem, N., Srugo, I., Shahar, E. & Ravid, S. (2013). Primary headaches, attention deficit disorder and learning disabilities in children and adolescents. Journal of Headache and Pain,14, 54.
-McNamara,D.S.(2007). Reading comprehension strategies: theories, interventions, and technologies. Mahwah, NJ: Erlbaum.
- Korkman M. A developmental neuropsychological assessment. In: Teeter PA, Semrud-Clikeman M, editors.Child neuropsychology. Boston: Allyn and Bacon; 1997
- Van der sluis and De Jong, Van der leij F.( 2001). The coolidje personality and neuropsychological inventory for children: the CPNI. Colorado: University of Colorado at Colorado spring, 12( 3), 125-135.
- Raghavan, R. et al. (2004). Assessing the Needs of People with Learning Disabilities and Mental Illness: Development of a Learning Disability o cardinal needs schedule, J.ofIntellectulDisabilityResearch,vol.48,pp.25-36
- Davis, J., & Broitman, J. (2011). A brief overview of nonverbal learning disabilities. TheEducationalTherapist,27(3),5–10
- Zeleke, S. (2004). Learning disabilities in mathematics: A review of the issues and children’s performance across mathematical test.olso: Norway , Oslo : Center for Teaching-Learning of Mathematics , University of Oslo,
-Dowker A. Early identification and intervention for students with mathematics difficulties. J Learn Disabil 2005; 38(4): 324-32
- O’Hare AE, Brown JK. Childhood dysgraphia. Part 2. A study of hand function. Child CareHealthDev.1989;15(3):151-66.
- Schneck CM. Visual perception. In: Case-Smith J, Editor. Occupational therapy for children. 5th ed. Philadelphia,PA: Elsevier Mosby; 2005. p. 412-7.
-Altarac, M., & Saroha, E. (2007). Lifetime prevalence of learning disability among USchildren.Pediatrics,119(1),77-83.
- Ayumi, Seki, Kazumi, Kassai, Hitoshi, Uchiyama, & Tatsuya, Koeda. (2008). Reading ability and phonological awareness in Japanese children with dyslexia. Brain and Development,30(3),179-188.
- Lyon, G. R. (2002). Reading development, reading difficulties & reading instruction. Journal of School Psychology, 40(Educational & public health issues), 3-6
-Silver, A., & Hagin, R. (2002). Disorders of learning in Childhood. New York: John Wiley&Sons,Inc.
-Stanovich, K. E. , Siegel, L. S., & Gottardo, A. (1997). Converging evidence for phonological & surface subtypes of reading disability. Journal of Educational Psychology,89(1),114-127.
-Swanson, L. H., Harris, R. K., & Graham, S. (2003). Handbook of learning disabilities. New York, NY: Guilford Press.
- Hartas D. Dyslexia in the early years: apractical guide to teaching and learning. 1 st ed.New York: Routledg; 2006.
-American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders, Forth edition, Text Revision. Washington, DC: American Psychiatric Association; 2000
-Hamill, S. (2003). Self- concept in children with learning disabilities: the relationship between global self concept, academic discounting, nonacademic self-concept and perceived social support. Learning Disability Quarterly, 17(3), 140-149.
-Lum, J.A.G., Ullman, M.T., & Conti-Ramsden, G. (2013). Procedural learning is impaired in dyslexia: Evidence from a meta-analysis of serial reaction time studies. Research in developmental disabilities, 34, 3460-3476.
-Mcquillan, M. K., Coleman, G. A., Tucker, C. R. & Thompson, A. L. (2011). Guidelin for identifying children with learning disability. Connecticute State: Department of Education
-Koppitz, E(1975). Bender Gestalt test for young children. Alyn sjbacon Inc.
-Kisltuk, D.S., Mottnen, R., Sams, M .(2008). Visual processing affects the neural basis of auditory discrimination. Journal of cognitive neuro science, 19(1),16-41
--Mabbott DJ, Bisanz J. Computational skills, working memory, and conceptual knowledge in older children with mathematics learning disabilities. J Learn Disabil 2008; 41(1): 15-28.
- Vlachos, F., & Karapetsas, A. (2003). Visual memory deficit in children with dysgraphia. Perceptual and Motor Skills, 97(3), 1281-8
- Swanson, H. L. & Jerman, O. (2006). Math disabilities: A selective meta-analysis of the literature. Review of Educational Research, 76(2), 249-274.
- Mashal, N. & Kasirer, A. (2012). The relationship between visual metaphor
comperehension and recognition of similarities in children with learning disabilities.Research in Developmental Disabilities, 33, 1741-1748.