شایسته سالاری در منصب وزارت درعصر عباسی از نظر تا عمل

محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی

غلامرضا منتظری ¹ (ندارد)

تاریخ دریافت : 1384/11/05 تاریخ پذیرش : 1384/11/27 تاریخ انتشار : 1384/12/01

کلید واژه: عباسیان, تشکیلات اداری, وزارت, شروط احراز,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر دارای دو بخش است؛ بخش نخست آن به فهرست اجمالی از شروط مشترک احراز منصب وزارت در آراء و آثار عالمان دینی و رجال دیوانی عصر عباسیان اختصاص یافته است و در بخش دوم میزان انطباق بین انتصاب‌ها با ویژگی‌ها و معیارهای لازم برای تصدی منصب وزارت، مورد بررسی قرار گرفته و سرانجام به این نتیجه دست یافته که بر رغم تاکید و توصیه سیاستمداران دیوانی مبنی بر شایسته سالاری و دقت در گزینش وزیران، خلفا اهتمام چندانی به رعایت شایسته سالاری نداشتند و عواملی چون توارث، منفعت طلبی، نفوذ زنان درباری و حسادت اطرافیان در انتصاب‌ها موثر بوده است.

چکیده انگلیسی:

This research consists of two parts: The first part introduces  a brief list of common condition for achieving the position of ministry (viziership) in the views and works of religious scholars and governmental men in Abbasids era. The second part studies the suitability of the appointed men along with their qualifications and necessary criteria for taking charge of the position of the ministry (viziership) and finally comes into conclusion that although governmental men had always been emphasizing on Meritocracy in ministers (viziers) appointments, Caliphs did not care about meritocracy and factors like heredity, influence of courtier women and envy, jealousy and opportunism of some of Caliphs friends influenced these appointments.