تحلیل انتقادی بر آثار و نتایجِ منعِ تدوینِ حدیث نبوی در صدر اسلام

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

مرتضی دارابی ¹ , یداله ملکی ² , جعفر تابان ³

1 - دانشجوی دکتری، الهیات و معارف اسلامی گرایش علوم قرآن و حدیث،واحد خرم آباد،دانشگاه آزاد اسلامی خرم آباد،ایران
2 - استادیار گروه الهیّات و معارف اسلامی گرایش علوم قرآن و حدیث، واحد خرّم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران
3 - استادیارگروه الهیّات و معارف اسلامی گرایش علوم قرآن و حدیث، واحد خرّم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران

تاریخ دریافت : 1400/03/14 تاریخ پذیرش : 1400/04/08 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: صحابه, نگارش حدیث, آثار منع تدوین حدیث,

چکیده مقاله :

اهل سنّت بر این باورند که اساس منعِ نگارشِ حدیث از ناحیه‌ی رسول اکرم(ص) مطرح و ابلاغ شده است، به چند روایت در منابع خود استناد نموده‌اند؛ غافل از این که این روایات با ضعف سند مواجه هستند و همچنین اضطراب در متن و تعارض آن‌ها با احادیث دیگر، باعث شده از اعتبار و قوّت آن‌ها بکاهد. هدف این پژوهش، بررسی آثارِ منعِ نگارش پس از پیامبر اسلام (ص) در صدر اسلام است . لذا در آن با روش توصیفی – تحلیلی به نتایج منع و سلب مرجعیّت ائمه به صورت اسنادی تحلیلی پرداخته شده است. هموار شدن راه جعل حدیث و گسترش دروغ و فراموشی سیره‌ی پیامبر(ص)، تباه شدن حجم انبوهی از احادیث پیامبر(ص)، انتشار دادن اسرائیلیات و تحریف در دین، ایجاد زمینه برای تفسیر به رأی و اختلاف مسلمین و نقل به معنا از جمله مواردی است که آثار زیان بارر بر فهم حدیث بر جای گذاشت . وخیم‌ترین پیامد منع نگارش، ایجاد ِزمینه‌ی مساعد برای جعل احادیث و رواج اکاذیب زیاد به نام رسول خدا(ص) در سایه‌ی منزوی کردن اهل بیت پیامبر(ص) است. در حالی که در قرآن و سنّت بر عصمت و علم ایشان تأکید شده و رسول خدا (ص) در حدیث غدیر و حدیث ثقلین و روایات ، مسلمین را بعد از خود به اهل بیت ارجاع داده بودند، عملاً با خانه نشین شدن و انزوای اهل بیت، قاطبه‌ی جامعه ی مسلمین در طول سالیان بعد از وفات پیامبر(ص) از ایشان که منبع و سرچشمه ی علوم نبویّ و مشرِف به کلام وحی بودند شدند.

چکیده انگلیسی:

The sunnis believe that the prophet Mohammad ordered the prohibition of transcribing the hadith. They have cited the prophet’s speech in this regard in some of their sources. However, they are unaware of the fact that these narrations have no basis. This article investigated the prohibition of transcribing the hadith after the demise of Prophet Mohammad. The followings can be counted as the effects of the prohibition of transcribing the hadith: the easiness of forging the hadith, the spread of lies and forgetfulness of the prophet’s lifestyle,the ruin of large number of prophet’s hadiths, the release of the Israelis and distorting the truth of the religion, the arbitrary interpretation and disagreement among Muslims, and the seclusion of prophet’s households. The effects of Jewish scholars on the caliph, and their religious and political beliefs can be the other reasons for the prohibition of transcribing the hadith. The prohibition of transcribing the hadith also created the ground for forging the hadith and spreading lies in the name of the Prophet.