خط مشی مذهبی دستگاه خلافت عباسی دز برخورد با جریان های هم اندیش (۴۲۲-۲۳۲)
محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ
طاهره آذرفر
1
(دانشجوی دکتری تاریخ ،دانشکده علوم انسانی ،واحد یادگار امام ،دانشگاه آزاد اسلامی ،شهر ری ، ایران)
محبوبه شرفی
2
(گروه تاریخ،دانشکده علوم انسانی،واحد یادگار امام ،دانشگاه آزاد اسلامی ، شهر ری ،ایران)
کلید واژه: " سیاست مذهبی", "عصر دوم عباسی", "جریان هم اندیش", "اهل سنت", "حنابله",
چکیده مقاله :
با روی کار آمدن متوکل خط مشی مذهبی دستگاه خلافت در راستای حمایت و دلجویی از اهل سنت قرار گرفت و با تقویت اندیشه های این جریان باعث رشد و فراگیری آنان و تقابل فکری ایشان با رقیب گردید. در این دوره متوکل و معتضد با برنامه ها و اقدامات خود الگویی برای دیگر خلفا در این دوره گردیدند. این مقاله در صدد است با بهرگیری از روش تاریخی مبتنی بر رویکرد توصیفی، با این سوال پاسخ دهد که خلافت در این بازه زمانی در برخورد با جریان های فکری ومذهبی هم اندیش، چه سیاستی در پیش گرفت؟ سیاستی همراه با تداوم و پایداری و یا تغییر و دگرگونی ؟ از نتایج پژوهش بر می أید که دستگاه خلافت عباسی از زمان متوکل تا خلافت معتضد،یک سیاست پایدار درحمایت از اهل سنت و مبارزه با مخالفین آنان در پیش گرفت و بیشترین فرصت را برای فعالیت فرهنگی و تحکیم تفکرات در اختیار آنان قرار داد ، اما از زمان معتضد تا آمدن آل بویه، دستگاه خلافت سیاستی سیال در پیش گرفت و این امر ناشی از ضرورتهای سیاسی این بازه زمانی است که حتی خلافت را در تقابل با حنابله قرار داد. با آغاز ضعف آل بویه، بعد از پنجاه سال فترت، القادر با رجعت به سیاست حمایت از اهل سنت و با اقدامات خود مبانی فقهی و حقوقی اهل سنت را تحکیم ،مذاهب اربعه را رسمیت و دیگر مذاهب را به انزوا کشاند.
with Al-Mutawakkil taking over the reins, the religious policy of the caliphate system sought to appease them. Meanwhile, this caliphate system caused them to grow and spread and created some sort of thought confrontation between them and their rivals through encouraging the concordant thoughts. In the period , Al-Mutawakkil and Al-Mu'tadid, relying on their plans and measures, became an example for other caliphs during this era. Benefiting from the historical method based on descriptive and analytic approach, this article tries to answer , the caliphate system had which policy about concordant schools? Permant or mobile policy?The results of this research indicate that the Abbasid Caliphate System, as of the era of Al-Mutawakkil until Al-Mu'tadid taking over, followed a permanent policy in supporting the Sunnis and oppugned their opponents. Yet, as of the era of Al-Mu'tadid until the Buyid dynasty taking over, the caliphate system followed a mobile and reactive policy, which, in turn, resulted from the political necessities of this era where the caliphate confronted the Hanbali followers. During the weakness of the Buyid dynasty , Al-Qadir returned to the policy of support for the Sunnis and proceeded to consolidate the juridical and legal foundations of the Sunni Sect, acknowledged the four schools of Islamic law in Sunni Islam and banned and closed out other schools..
_||_