واکاوی ابعاد و مولفه های تحریم های هوشمند آمریکا بر علیه ایران در چارچوب حقوق بشر دوستانه

محورهای موضوعی : حقوق بین الملل عمومی و حقوق بین الملل خصوصی

سیدعلی احسان خواه ¹ , داریوش شهریاری ^{2 *} , فخرالدین سلطانی ³

1 - گروه حقوق بین الملل، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران.
2 - گروه حقوق، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران.
3 - گروه روابط بین الملل، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

تاریخ دریافت : 1404/02/05 تاریخ پذیرش : 1404/04/06 تاریخ انتشار : 1404/06/19

کلید واژه: تحریم‌های هوشمند, حقوق بشردوستانه, سیاست‌های خارجی,

چکیده مقاله :

 حقوق بشر به عنوان یکی از مهم ترین شاخصه های تمدن از اهمیت بسیاری در روابط بین الملل برخوردار است. با وجود این, ابهام در تعریف و استفاده ابزاری از آن یکی از مهم ترین چالش های ارتقای حقوق بشراست. کشورهای غربی و به ویژه آمریکا به بهانه حمایت از دموکراسی و حقوق بشر در امور داخلی سایر کشورها مداخله می کنند و با استفاده از دیپلماسی عمومی و رسانه ای, بسیاری از کشورها را مورد هجمه تبلیغاتی قرار داده و اقداماتی را نیز علیه آن ها انجام می دهند, آمریکا از 1993 م تا 1996 م بیش از 61 تحریم یک جانبه علیه 35 کشور ایجاد نمود که 42 درصد از جمعیت جهان را تشکیل می دهند. تحریم های یک جانبه آمریکا به خاطر فراسرزمینی بودن آن ها با دیگر کشورها به یک موضوع مجادله برانگیز تبدیل شده است. بسیاری از کشورها معتقدند که چنین تحریم هایی در حقوق حاکمیتی آن ها به عنوان کشورهای مستقل دخالت می کند. با پیروزی انقلاب اسلامی, آمریکا همواره تحریم را به عنوان یکی از ابزارهای تغییر رفتار ایران مورد توجه قرار داده است. در این میان بر تحریم های حقوق بشری به عنوان نوعی تحریم هوشمند تاکید کرده تا بتواند ایران را به امتیازدهی و اتخاذ دیپلماسی انفعالی در حوزه سیاسی به خصوص پرونده هسته ای وادار کند. در این مقاله سعی می شود جایگاه تحریم های حقوق بشری در استراتژی آمریکا علیه ایران و راه کارهای مناسب برای مدیریت چالش ها و فرصت ها مورد بررسی قرار گیرد.

 

چکیده انگلیسی:

Human rights, as one of the most important indicators of civilization, are of great importance in international relations. However, the ambiguity in its definition and use as a tool is one of the most important challenges to the promotion of human rights. Western countries, especially the United States, intervene in the internal affairs of other countries under the pretext of supporting democracy and human rights, and using public and media diplomacy, they attack many countries with propaganda and take measures against them. From 1993 to 1996, the United States imposed more than 61 unilateral sanctions against 35 countries, which constitute 42 percent of the world's population. Unilateral US sanctions have become a controversial issue with other countries due to their extraterritoriality. Many countries believe that such sanctions interfere with their sovereign rights as independent countries. With the victory of the Islamic Revolution, the United States has always considered sanctions as one of the tools to change Iran's behavior. Meanwhile, it has emphasized human rights sanctions as a type of smart sanctions that can force Iran to make concessions and adopt passive diplomacy in the political sphere, especially the nuclear issue. This article attempts to examine the place of human rights sanctions in the US strategy against Iran and appropriate solutions for managing challenges and opportunities.

منابع و مأخذ:

- انصاری معین، پرویز (1389). مصونیت قضایی دولت ها و اموال آنها، تهران، انتشارات میزان
- جیل، آمپارو سان خوزه(1379).مسئولیت بین المللی دولت ها در قبال نقض حقوق بشر، ترجمه: بیگ زاده، ابراهیم، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 30-29
- حیدر قلی زاده، جعفر، قائم پناه، صمد(1397).مسئولیت بین المللی دولت ایالات متحده آمریکا از اعمال تحریم های یکجانبه بر علیه جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال چهاردهم، شماره 43
- خلف رضایی، حسین (1394). ظرفیت های حقوق بین الملل برای دفاع اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در مقابل تحریم های ایالات متحده آمریکا، فصلنامه آفاق امنیت،سال هشتم، شماره 29
- ذاکرحسین، محمدهادی (1400). تعقیب تحریم های اقتصادی به عنوان جنایت علیه بشریت، مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، دوره پنجاه و یکم، شماره 2
- رستمی، حجت؛ کفایی فر، محمد علی (1399). ارزیابی مشروعیت تحریم های ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران با تمرکز بر تحریم های هوانوردی و نظام حقوق بین المللی بشر، پژوهش¬های سیاسی و بین المللی، سال یازدهم، شماره 45
- زمانی، قاسم؛ فرحی، حسین و شهبازی، آرامش(1395). تحریم های یکجانبه علیه ایران ازمنظرحقوق بین الملل کیفری: جنایت علیه بشریت؟، مجله پژوهش¬های حقوق جزا وجرم¬شناسی، دوره چهارم، شماره 7
- زمانی، سید قاسم و فرهمندزاد، زینب، « اقدامات قهری یک جانبه آمریکا علیه ایران از منظر حقوق بین الملل با تاکید بر رویه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد». مجله پژوهش های حقوقی 20، ش. 48(29 اسفند 1400)
- سلیمی ترکمانی، حجت (١٣٩٧). حق بر توسعه به مثابه ی حقی بشری در گستره حقوق بین الملل انرژی، فصلنامه مطالعات حقوق انرژی، دوره چهارم، شماره ٢
- شاحیدر عبدالکریم، 1401، برآورد اثر تحریم های امریکا علیه ایران از دیدگاه حقوق بشر: مورد کاوی حق بر توسعه، فصلنامه علمی مقوق بشر اسلامی، سال یازدهم شماره دوم.
- ظریف، محمدجواد و میرزایی، سعید (1376). تحریم های یکجانبه امریکا علیه ایران مجله سیاست خارجی، سال یازدهم، شماره 1
- غمامی، محمدمهدی (1392). تحلیل گفتمان ضدحقوقی تحریم های امریکا علیه دولت ایران،حقوق بشر اسلامی، سال دوم، شماره 4
- قاسمی، غلامعلی و مؤیدیان، امینه (1399). تحریم های هسته¬ای آمریکا علیه ایران از منظر حق تعیین سرنوشت اقتصادی ملت¬ها، فصلنامه تعالی حقوق، سال یازدهم, شماره8
- گودرزی، ساناز(1396). بررسی تاثیر تحریم های غرب بر حقوق بشر و حقوق زنان، فصلنامه صیانت از حقوق زنان، سال سوم، شماره 9
- یزدان فام، محمود(1390) روند و ویژگی های تحریم های بین المللی و یکجانبه علیه ایران، تهران: نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی