طراحی سیستم هشدار دهنده حباب قیمتی و بحران مالی در بازار سهام ایران

محورهای موضوعی : دانش مالی تحلیل اوراق بهادار

مهدیه نوروزی ¹ , محمدابراهیم محمدپورزرندی ² , مهرزاد مینویی ³

1 - دانشجوی دکتری رشته مدیریت، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - استادیار گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/02/31 تاریخ پذیرش : 1401/05/01 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: بحران مالی, حباب قیمتی, بازار سرمایه, نوسانات, روش خودهمبسته واریانس ناهمسان ,

چکیده مقاله :

هدف این مطالعه طراحی سیستم هشدار دهنده حباب قیمتی و بحران مالی در بازار سهام ایران است. در این مطالعه از اطلاعات آماری داده های فصلی بازه زمانی 1370-1399 و روش خودهمبسته واریانس ناهمسان شرطی چند متغیره جهت استخراج و شناسایی متغیر بحران مالی و حباب قیمتی در بازار سرمایه استفاده شده است. نتایج این مطالعه بیانگر این موضوع بود که متغیرهایی همچون تولید، نرخ تورم، نرخ ارز، شاخص کل بازار سهام و .. تاثیر معنی داری بر بروز بحران مالی و احتمال رخداد حباب قیمتی در بازارهای مالی دارد. بر اساس برآورد صورت گرفته می توان بیان کرد که تاثیر شوک های متغیرهای تحقیق در بروز حباب قیمتی بازار بورس به افزایش در بی ثباتی متغیرها منجر می شود. این امر می تواند به دلیل وابسته بودن ساختار اقتصاد به بازارهای آن باشد و این امر می تواند تبعات سنگینی بر اثر وارد شدن یک شوک بر ساختار کشور داشته باشد.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study is to design a warning system for price bubble and financial crisis in the Iranian stock market. In this study, the statistical information of the seasonal data of the period 1990-2019 and the MGARHC have been used to extract and identify the variable of financial crisis and price bubble in the capital market. The results of this study showed that variables such as production, inflation rate, exchange rate, total stock market index, etc. have a significant impact on the occurrence of financial crisis and the possibility of price bubbles in financial markets. Based on the estimation, it can be stated that the effect of the shocks of the research variables on the occurrence of the price bubble in the stock market leads to an increase in the instability of the variables. This can be due to the dependence of the economic structure on its markets, and this can have heavy consequences due to a shock on the country's structure.

منابع و مأخذ:

• امام وردی، قدرت‏اله، جعفری، سیده محبوبه. (1398). اثر بحران‏های مالی بر انتقال تکانه و سرریز نوسان میان بازارهای مالی توسعه یافته و ایران. اقتصاد مالی، 13(47)، 63-84.


• دهقان، عبدالمجید، کامیابی، منیره. (1398). چگونگی اثرگذاری متغیرهای اقتصادی بر بازدهی شرکت‌های بورسی در شرایط رونق و رکود بازار سرمایه ایران. اقتصاد مالی، 13 (48)، 147-166.


• صیادنیا طیبی، عزت­الله، شجری، هوشنگ، صمدی، سعید، ارشدی، علی (1390). تبیین یک سیستم هشداردهنده جهت شناسایی بحران‌های مالی در ایران. فصلنامه پول و اقتصاد، 6 (۲): ۱۶۹-۲۱۱.


• عباسی، غلامرضا، محمدی محمدی، هادی، نشاط آور، محمد امین. (1397). بررسی نقش حباب قیمتی در ایجاد نوسانات در بورس اوراق بهادار تهران (شرکت‌های منتخب صنایع پترو شیمی و خودرو). اقتصاد مالی، 12(43)، 133-152.


• عباسی، غلامرضا، محمدی محمدی، هادی، نشاط آور، محمد امین. (1397). بررسی نقش حباب قیمتی در ایجاد نوسانات در بورس اوراق بهادار تهران (شرکت‌های منتخب صنایع پترو شیمی و خودرو). اقتصاد مالی، 12(43)، 133-152.


• قلیزاده، علیرضا، فلاح شمس، میرفیض، افشارکاظمی، محمدعلی. (1399). طراحی سیستم هشدار سریع وقوع بحران مالی در بورس اوراق بهادار تهران با رویکرد مدل لاجیت و پروبیت. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 13(48)، 135-148.


• قلیزاده، علیرضا، فلاح شمس، میرفیض، افشار کاظمی، محمد علی. (1400). طراحی سیستم هشدار سریع وقوع بحران مالی در بورس اوراق بهادار تهران با رویکرد درخت تصمیم. دانش سرمایه‌گذاری، 10(40)، 35-55.


• قوام، محمدحسین، عبادی، جعفر، شاپور، محمدی. (1394). طراحی مدل هیبریدی هشداردهنده پیش از موعد بحران مالی برای اقتصاد ایران. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 4(13)، 35-68.


• نصراللهی، محمد، یاوری، کاظم، نجارزاده، رضا، مهرگان، نادر. (1396). طراحی یک سیستم هشدار زودهنگام بحران‏های ارزی در ایران: رویکرد رگرسیون لجستیک. تحقیقات اقتصادی، 52 (1)، 187-214.


• Chatzis a, P., et al, (2020). Forecasting stock market crisis events using deep and statistical machine learning techniques. Expert Systems with Applications 112 (2018) 353–371.


• Garber, P. (2000). Famous First Bubbles. MIT Press.


• Gilles, Christian and LeRoy Stephen F. (1992), Bubbles and Charges, International Economic Review. 33. 33-339.


• Greenspan, A. (2002), Economic Volatility. Remarks at a symposium sponsored by the Federal Reserve Bank of Kansas City. Jackson Hole, WY.


• Hosni, K. (2014). Early Warning Indicators for Systemic Banking Crises. Journal of Business Studies Quarterly, 5(4), 244-222.


• Kindleberger, C. P. (2005). Manias, Panics and Crashes: A History of Financial Crises, 5th edn. New York: Wiley.


• Larsen, E. (1997), “Theories and tests for bubbles”, Veileder: Derek J. Clark.


• Mahoney, P. & Jiang, G. & Mei, J. (2005). Market manipulation: A comprehensive study of stock pools, 77(1), 147-170, July.

McQueen, G. and Thorley, S. (1994), Bubbles, Stock Returns, and Duration Dependence, The Journal of Financial and Quantitative Analysis, 29, 3 (Sep., 1994). 379-401.

• Palan, S. (2009), “Bubbles and Crashes in Experimental Asset Markets”, vol. 626, Springer-Verlag Berlin Heidelberg.


• Percic, S., C-M. Apostoaie & V. Cocriş. (2013). Early Warning Systems for Financial Crises- A Critical Approach. CES Working Paper, 77-88.

 

 

• Reinhart, C. M. & K. S. Rogoff. (2009). This Time is Different. New Jersey: Princeton University Press.


• Shiller, Robert (1981), Do Stock Price Move too Much to be Justified by Subsequent Changes in Dividends?, American Economic Review. 71 (3). 421-436.


• Siegel, Jeremy J. (2003), What is an Asset Price Bubble? An Operational Definition, European Financial Management, 9 (1): 11-24.


• Stiglitz, Joseph E. (1990), Symposium on Bubbles, The Journal of Economic Perspectives, 4, 2, 13-18.


• Westerhoff, F. (2003), “Bubbles and crashes: Optimism, trend extrapolation and panic”, international Journal of Theoretical and Applied Finance, 829-837.


• Zhang, R Xian, X Fang, (2021). The early warning system of stock market crises with investor sentiment: Evidence from China.