بررسی نیازهای آموزشی زیست محیطی دانش آموزان استان خوزستان

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

نیره سعادتی ¹ , داریوش کریمی ² , سید مسعود منوری ³

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت محیط زیست، علوم و تحقیقات اهواز*(مسوول مکاتبات
2 - - استادیار پژوهش وزارت جهاد کشاورزی
3 - استادیار دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد علوم وتحقیقات تهران.

تاریخ دریافت : 1387/07/15 تاریخ پذیرش : 1387/09/19 تاریخ انتشار : 1393/10/01

کلید واژه: نیازسنجی آموزشی, آموزش محیط زیست, دانش زیست محیطی, دانش آموز, استان خوزستان,

چکیده مقاله :

آموزش محیط زیست را می توان یک نظام فکری جدید عنوان نمود که توسط آن انسان می تواند به طور هماهنگ با طبیعت به زندگی خود ادامه دهد. در این نظام فکری اصول، ارزش ها، عواطف و مسوولیت های فردی و حرفه ای و حتی عادات رفتاری هر فرد و نهایتاً جامعه باید در جهت هماهنگی با طبیعت متحول گردد. در راستای برقراری این نظام فکری و آموزشی، در پژوهش حاضر، نیازهای آموزشی محیط زیست دانش آموزان استان خوزستان مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است. تحقیق حاضر، از نظر هدف، تحقیقی کاربردی و از لحاظ روش مطالعه ای توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی و متوسطه مدارس استان خوزستان در سال تحصیلی 87-1386 تشکیل داده اند. نمونه های پژوهش مشتمل بر 1067 نفر بوده که به صورت نمونه گیری خوشه ای از شهرهای اهواز، بهبهان، مسجدسلیمان و بندرامام خمینی انتخاب شده اند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای بوده است که طبق نظر اساتید متخصص محیط زیست و آموزش ساخته شده و از پایایی و روایی قابل توجهی برخوردار است. داده های به دست آمده از پژوهش با استفاده از شاخص های آمارتوصیفی شامل جدول فراوانی، میانگین و روش های آمار استنباطی آزمون Fوآزمون کای دو، تحلیل واریانس، ضریب هم بستگی،تست دانکن و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. از نتایج پژوهش عبارتند از: مطالب کتاب های درسی، اطلاعات زیست محیطی کافی مربوط به محل زندگی دانش آموز را به وی ارایه نمی دهد. معلمین مدارس استان خوزستان اطلاعات متناسب با محیط زیست منطقه را به دانش آموزان ارایه نمی دهند . فوق برنامه ها و فعالیت های جنبی در زمینه محیط زیست در مدارس استان خوزستان بسیار کم بوده وشناخت کافی ازمحیط زیست منطقه ومحل زندگی دانش آموز را به وی ارایه نمی دهد. تأثیر فوق برنامه های مدرسه در ایجاد انگیزه نسبت به محیط زیست و سطح آگاهی دانش آموزان نسبت به دو متغیر اطلاعات کتاب های درسی و معلمین، بیشتر است.

چکیده انگلیسی:

Environmental education can be called a new discipline by which human being can continue his living by nature better. In this discipline, principal, values, personal responsibility, professional even behavior customs should move in according to nature and develop. In order to establish this educational and intellectual system, the current investigation attempts to analyze and assess the environment’s educational needs of students in Khouzestan province. This study is an applied and descriptive type of survey and from the study method perspective has employed a synthetic need assessment model. Sampling population consisted of the girl and boy students of secondary schools and high schools of Khuzestan province, in academic year 1386-1387(2007-2008). Sample of investigation consisted of 1067 students which selected through cluster sampling from Ahvaz, Behbahan, Masjed Soleiman, and Bandar-e-Emam cities. The questionnaire for gathering information was prepared based on experts’ opinions in environmental education and has had considerable validity and reliability. The research data analysis was done whit the help of descriptive statistic, including various distribution tables, mean and standard deviation as well as inferential statistic F test , chi-square test, Analysis Of Variance,correlation coefficient, Duncan test, and factor analysis. Some of the findings of the research are as follows: 1)The textbooks’ contents do not provide the students with adequate information and stimulant about the student’s living environment. 2) School teachers in Khouzestan don’t supply the students with information and stimulant in accordance with the area’s environment. 3) Extracurricular and side activities related to environment are rare in Khouzestan province’s schools, and the students lack enough information and stimulant about their living environment and surroundings. 4) Extracurricular activities proved more effect in stimulating the students to environment and their knowledge than the two other variables: textbooks’ content and teachers.

منابع و مأخذ:

1. فتحی واجارگاه .کوروش ،1384، " نیازسنجی آموزشی"، انتشارات آییژ.
   
   
   1. WCED, 1987, Our Common Future, Oxford, Oxford University press.
   
   


2. پالمر،جوی،1382،"آموزش محیط زیست در قرن21"، ترجمه خورشیددوست.علی محمد،نشرسمت.
   
   
   1. UNESCO-UNEP, 1990, “Environmentally educated teachers the priority of             priorities?” connect, 15 (1), 1-3.
   
   
   2. UNESCO-UNEP, 1992, “UNCED: The errth summit”, connect, 17(2), 1-7.
   
   


3. کریمی، داریوش،1382، " بررسی نیازهای آموزش زیست محیطی دانش آموزان، معلمان وزنان خانه دار درمنطقه خاک سفید تهران"، فصلنامه محیط زیست، شماره 40، صفحات 6الی 17.


4. زرندیان، اردولان، 1385، « نیازسنجی آموزشی مخاطبین خاص در زمینه محیط زیست و رشته های اتومکانیک»، مجموعه مقالات همایش آموزش محیط زیست، جلد اول، ص 285.


5. فیروزبخت فریبا، 1386،" نیازسنجی آموزشی مربیان دوره پیش از دبستان"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.


6. عصاره، علیرضا، 1384: بررسی نیازهای آموزشی و تربیتی والدین و دانش آموزان مقطع متوسطه شور در خرده فرهنگ های مختلف ایران، فصلنامه نوآوری های آموزشی، شماره 14، ص 64.


7. کریمی، داریوش، 1385: تبیین مفهوم آموزش همگانی محیط زیست، جلد اول، ص 260


8. یعقوبی. جعفر، 1385، بررسی میزان انعکاس موضوعات مربوط به محیط زیست در کتاب های درسی مقاطع تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و متوسطه. جلد اول ، ص 103.