تدوین مدیریت اکوتوریسم پایدار در محدوده اثر طبیعی ملی خشکه داران با استفاده از روش های AHP و SWOT
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیستناصر محرم نژاد 1 , سیده زهرا نوربخش 2
1 - گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران.
2 - (مسوول مکاتبات): دانش آموخته دکتری مدیریت محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی،واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
کلید واژه: اکوتوریسم پایدار, اثر طبیعی ملی, AHP, SWOT,
چکیده مقاله :
چکیده زمینه و هدف: اثر طبیعی ملی خشکه داران با وسعت 254 هکتار منطقه ای است جنگلی واقع در شهر نشتارود در استان مازندران که جزء22 اثر طبیعی ملی ایران محسوب می شود،هدف از این تحقیق تدوین مدیریت اکوتوریسم پایدار در این منطقه است. روش بررسی: در این تحقیق از دو روش AHP (تحلیل سلسله مراتبی) و SWOT (تجزیه و تحلیل نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدات) استفاده شده است. برای تحلیل AHP یک سلسله مراتبی طراحی گردید که دارای 4 سطح می باشد شامل هدف(تدوین مدیریت اکوتوریسم پایدار) 5 معیار(عوامل اقلیمی،عوامل ژئومرفولوژیکی، عوامل طبیعی و زیست محیطی،عوامل فرهنگی و اجتماعی،عوامل اقتصادی)، سطح زیر معیارها و در نهایت سه گزینه انتخابی (اکوتوریسم مستقل، اکوتوریسم در گروه های کوچک، اکوتوریسم عامه پسند). یافته ها: پس از تحلیل نهایی نظر کارشناسان در نرم افزار Expert Choice این نتیجه حاصل شد که اکوتوریسم در گروه های کوچک بهترین گزینه در این منطقه است زیرا علاوه بر این که آسیب خاصی به منطقه وارد نمی شود صرفه اقتصادی نیز به دنبال دارد. نتیجه گیری: سپس در تحلیل SWOT منطقه مهمترین نقاط قوت و ضعف و تهدیدات و فرصت های پیش روی اکوتوریسم پایدار در منطقه شناسایی شده و راهکارهایی جهت اعمال مدیریتی مناسب در منطقه ارائه شده است.
Background and Objective: Khoshkedaran national natural monument with an area of 254 hectare is a woodland in Nashtarood Township in Mazandaran province. This area is one of the 22 national natural monuments in Iran. This aim of this study is to develope sustainable ecotourism management in this area using AHP (Analitical Hierarchy Process) and SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, and Threats) methods. Method: for AHP, analysis of a hierarchy is made as including 4 levels, object (development of sustainable ecotourism management), factors (climate, geomorfology, nature and environment, culture and society, and economy), sub-factors and alternatives (independent ecotourism, ecotourism in small groups, ecotourism in unlimited groups). Results: After final analysis of the experts opinions using Expert Choice software, the results showd that ecotourism in small groups is the best alternative for ecotourism in this area, since it had not very negative effect on the area and had economical advantages. Conclusion: Moreover, using SWOT analysis, the main Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats for performing sustainable ecotourism management in Khoshkedaran national natural monument were identified and some strategies were proposed for performing sustainable management.
1- شرکت جهاد تحقیقات آب و انرژی.1386.سند ملی توسعه اکوتوریسم ایران. سازمان حفاظت.
2- زاهدی، شمس السادات. 1385.مبانی توریسم و اکوتوریسم پایدار،انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
3- مراد حسینی، وحید.1384. بررسی جایگاه اکولوژیک خشکه دار در اثر طبیعی ملی خشکه داران.پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
4- مدیریت طرح مناطق چهارگانه.1388.طرح مدیریت اثر طبیعی ملی خشکه داران. سازمان حفاظت محیط زیست.جلد اول.
5- مدیریت طرح مناطق چهارگانه.1388.طرح مدیریت اثر طبیعی ملی خشکه داران. سازمان حفاظت محیط زیست .جلد چهارم.
6- پیام،حمید.1379. شناسایی فلور و فون (پرندگان و پستانداران) مهم اثر طبیعی ملی خشکه داران.پایان نامه کارشناسی ارشد.دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
7- کهرم،اسماعیل.1374.اکوتوریسم. انتشارت سازمان حفاظت محیط زیست.
8- Kajanus, Miika. The use of value focused thinking and the A'WOT hybrid method in tourism management.elsevier.2003.
9- دربیکی،مزدک.1387.راهنمای برنامه ریزی و مدیریت گردشگری پایدار در مناطق حفاظت شده.انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست.
10- Green Howard, Assesing the environmental impact of tourism development use of the Delphi technique. Tourism Management magazine. June 1990.
11- قدسی پور،حسن.1379.فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP . انتشارات دانشگاه امیر کبیر.
12- نیک مردان،علی.1386. معرفی نرم افزارExpert Choice11. انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی امیر کبیر.
13- محرم نژاد،ناصر.1385. مدیریت و برنامه ریزی محیط زیست.ناشر مولف.