مدیریت الگوی کشت محصولات زراعی با تأکید بر ملاحظات زیست محیطی (مطالعه موردی شهرستان آمل)
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست
شهرزاد میرکریمی
1
((مسوول مکاتبات): دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.)
رامتین جولایی
2
(استادیار و عضو هیات علمی دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.)
فرشید اشراقی
3
(استادیار و عضو هیات علمی دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.)
فرهاد شیرانی بید آبادی
4
(استادیار و عضو هیات علمی دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.)
کلید واژه: الگوی بهینه کشت, برنامه‌ریزی آرمانی, توسعه پایدار, شهرستان آمل,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: برنامه‌ریزی در راستای استفاده بهینه از منابع آب و خاک، افزون بر حفاظت آن‌ها، افزایش تولید، رشد درآمد کشاورزان و شکوفایی اقتصاد روستایی را نیز به همراه دارد. با توجه به محدود بودن منابع می‌بایست تعیین الگوی بهینه کشت هر منطقه مناسب و کارا صورت پذیرد. روش بررسی: روش برنامه‌ریزی آرمانی برای تعیین الگوی بهینه کشت در یک مطالعه موردی در شهرستان آمل اجرا شد. در این تحقیق مطابق با برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، اهداف کاهش هفت درصدی مصرف کودهای شیمیایی و کاهش یک درصدی مصرف سموم در راستای حفاظت از محیط زیست و کاهش 93/0 درصد مصرف آب برای حفاظت از منابع آبی کمیاب و توسعه پایدار کشاورزی در نظر گرفته شد. همچنین آرمان افزایش 10 درصد بازده برنامه‌ای با توجه به دیدگاه کشاورزان منطقه در الگو جای گرفت. یافته ها: در الگوی کشت بهینه محصولات برنج دانه بلند پر محصول، جو دیم، شبدر، عدس آبی، کلزای دیم و یونجه آبی حذف و سطح زیر کشت محصولات جعفری و سیب زمینی آبی افزایش می‌یابد. همچنین در صورت اجرای الگوی بهینه، میزان بازده برنامه‌ای نسبت به الگوی فعلی نزدیک به 240 میلیارد ریال افزایش می‌یابد. نتیجه گیری: به کارگیری روش برنامه‌ریزی آرمانی در بهینه‌سازی اهداف و تخصیص منابع بر الگوی کشت فعلی منطقه و همچنین الگوی کشت بهینه خطی برتری نسبی دارد.
Background and Objective: Planning for optimal use of soil and water, in addition to preserving these resources, results in production and income growth for farmers and enhancement of rural economy as a whole. Due to limited resources, optimization of cropping pattern in each region should be done properly and efficiently. Method: Goal programming approach is used to determine the optimal cropping pattern in Amol Township at Mazandaran province. In this study, the objectives were oriented to the on 5 year plan of the 5th Development Plan of Islamic Republic of Iran to make 7% reduction in chemical fertilizers usage, 1% reduction in pesticides usage to preserve the environment, and 0.93% reduction in water usage to preserve water resources in order to achieve sustainable agricultural development. Also, a 10% increase in gross margin was considered according to the view of the local farmers. Results: High yielding high quality Paddy, rainfed Barley, Clover, irrigated Lentils, rainfed Rapeseed and irrigated Alfalfa were eliminated in optimal cropping model, and the area under cultivation of Parsley, and irrigated Potato was increased. The results showed that applying the optimal model could lead to an increase of nearly 240 billion Rials as compared to present model. Conclusion: Application of goal programming method in optimization. The objectives and resource allocation has a relative superiority to the current cropping pattern and linear pattern.
1- Mansouri, H., & Kohansal, M.R. (2007). Determine the optimum model based on economic and environmental perspective. 6th Agricultural Economic Conference in Mashhad, Iran. 11-13.
2- Kochaki, A. (1997). Sustainable Agriculture: insight or method. Journal of Agricultural and Development Economics, 20: 53-72.
3- Lara, P., & Minasian, I.S. (1999). Fractional programming: A tool for the assessment of sustainabili", Agricultural System, 62: 131-141.
4- Halkidis, I., & Papadimos, D. (2007). Technical report of life environment project: Ecosystem based water resources management to minimize environmental impacts from agriculture using state of the art modeling tools in strymonas basi, Greek Biotope/Wetland Center (EKBY).
5- Asadpoor, H. (1997). Application of goal planning at determining the optimum model with emphasis on different ways to prioritize goals in the plains of Iran (Case Study Dasht-e-Naz Sari). MS Thesis Economic Agriculture, University of Tehran, Iran.
6- Hajrahimi, M., & Torkamini, j. (1997). Application of goal programming in determining optimum program of agricultural units (Case Study Azarbaijan Gharbi). Journal of Agricultural and Development Economics, 20: 39-51.
7- Chizari, A., & Ghasemi, A. (2000). Application of mathematical programming in determining the optimal cropping pattern, Journal of Agricultural and Development Economics, 7(28): 61-76.
8- Joolaie, r. (2004). Cropping pattern management in 3 central cities of Fars province with a multi-regional model, Ph.D. dissertation, University of Tarbiat Modarres, Iran.
9- Chizari, A., Sharzehie, Gh., & Keramatzadeh, A. (2005). Determining the economic value of water with goal programming approach (Case Study of Shirvan Barzo Dam), Journal of Economic Research, 71: 39-66.
10- Asadpoor, H., Hasanimoghadam, M., & Ahmadi, GH. (2007). Designing a multi-objective decision making model for determination about optimum cropping pattern in Dasht-e-Naz Sari. 6th Agricultural Economic Conference in Mashhad, Iran. 53-65.
11- Mansouri, H., & Kohansal, M.R. (2007). Determine the optimum model based on economic and environmental perspective. 6th Agricultural Economic Conference in Mashhad, Iran. 11-13.
12- Aminifaskhodi, A., Nori, H.A., & Hejazi, R. (2008). Determining the optimum utilization pattern in land area of East Isfahan with goal programming approach, Journal of Agricultural Economic, 2(4): 177-197.
13- Sabouhi, M., & Khosravi, M. (2009). Compared economic and environmental optimum model in plain of Zarghan in Fars province, Journal of Agricultural Sciences, Islamic Azad University, Tabriz. Iran. 3(11): 61-70.
14- Mohammadi, H., & Bostani, F. (2009). Application of multi-objective planning in determining the optimum model with emphasis on water restrictions in Marvdasht. Journal of Agricultural Economics Researches, 1(3): 25-45.
15- Afzoudeh, F., Mousavi, S.N., & Torkamani, J. (2011). Analysis of water swings and optimizing water consumption in the agricultural sector of Sistan Region: Application of fuzzy approach. Journal of Agricultural Economics Researches, 3: 37-59, (in Farsi).
16- Aminifaskhodi, A., & Nori, H.A. (2011). Assess the sustainability and determining cropping pattern of the farming systems based on optimization the utilization of water and soil resources using a nonlinear mathematical models, Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, Water and Soil Sciences, 15 (55): 98-109.
17- Pazhuhandeh, A., Moghadasi, R., Yazdani, S., & Asadpoor, H. (2011). Determine the optimum model in Dasht-e-Naz Sari with multiple objectives, Journal of Agricultural Extension and Education, 4 (1): 83-96.
18- Keramatzadeh, A., Chizari, A., & Moor, R. (2011). Optimum allocation of water for agriculture: mathematical programming approach. International Journal of Agricultural Science and Technology. 13(4): 477-490.
19- Pich, B., & Rehman, T. (1993). Application of multi criteria decision making methods to farm planning, Agricultural Systems, 41 (3): 305-319.
20- McGregor, M.J., & Dent, J.B. (1993). An application of lexicographic goal programming to resolve the allocation of water from the Rakaia River (New Zealand), Agricultural System, 41 (3): 349-367.
21- Soni, B., Singh, R., & Panda, D.R. (1995). Optimal crop planning for Kansabahal irrigation project, Orissa, India, Proceeding of Reginal Conference on water Resources Management, Isfahan, Iran.
22- Jiobo, L., Zhaoqian, W., & Pennig-de-vries, F.W.T. (2002). Application of interactive multiple goal programming for red soil watershed develops meat: A case study of qingshishan watershed, Agricultural Systems, 73: 373-384.
23- Sarker, R.A., & Quaddus, M.A. (2002). Modelling a nationwide crop planning problem using a multiple criteria decision making tool, Computers and Industrial Engineering, 42: 541-553.
24- Gomez, J.A., & Risog, L. (2004). Irrigation water pricing: differential impacts on irrigated farms, Agricultural Economic, 31: 47-66.
25- Rogkos, A., & Psychoudakis, A. (2009). Minimizing adverse environmental effects of agriculture: A multi-objective programming approach, Springer-verlag journal, 9: 267-280.
26- Maros, I., Arabatzis, G., & Sifaleras, A. (2009). Special issue on Optimization models in environment and sustainable development, Oper, Res. Intel. J. 9: 225–227.
27- Sen, N., & Nandi, M. (2012). A goal programming approach to rubber- tea intercropping management in Tripura, Asian Journal of Management Research, Volume 3, Issue 1, p: 178- 183.
28- Binam. (2011). Statistical Yearbook of Mazandaran province, from http:// www.amar.org/.
29- Binam. (2011). Center for Statistics and Technical Information, Ministry of Jahad-e-Keshavarzi, from http:// www.maj.ir/.