نیازسنجی و تعیین اولویتهای آموزشی دانش آموزان مقطع متوسطه در زمینه محیط زیست و توسعه پایدار
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیستحمیده حاج حسینی 1 , سید محمد شبیری 2 , مهران فرج¬اللهی 3
1 -
2 -
3 -
کلید واژه: محیط زیست, آموزش, نیازسنجی, آموزش محیط زیست, توسعه پایدار,
چکیده مقاله :
در تحقیق حاضر نیازسنجی و تعیین اولویت های آموزشی دانش آموزان مقطع متوسطه در زمینه محیط زیست مدنظر قرار گرفته شده است. بدین منظور سه فرضیه در نظر گرفته شد تا صحت و سقم آن ها مورد ارزیابی قرار گیرد. فرضیه های در نظر گرفته شده به ترتیب عبارتند از 1- آگاهی گروه سنی هدف نسبت به مسایل زیست محیطی، سبب حساسیت آن ها نسبت به این مسایل می شود، 2- برنامه آموزشی موجود محیط زیست، پاسخ گوی نیازهای مقطع سنی هدف می باشد، و 3- آموزش مسایل زیست محیطی در مقطع سنی دبیرستان اثربخشی بیشتری دارد. سپس نظرسنجی های لازم از میان دانش آموزان مقطع متوسطه چهار منطقه از مناطق آموزش و پرورش شهر تهران، که به طور کاملاً تصادفی انتخاب شده بودند، صورت گرفت. دانش آموزانی که مورد نظرسنجی قرار گرفتند 5/7 % تعداد دانش آموزان هر منطقه را تشکیل می دهند. بدین ترتیب 516 دانش آموز مورد نظر سنجی قرار گرفتند که توزیع آن ها در میان مناطق منتخب عبارت است از 134 نفر از منطقه 1، 206 نفر از منطقه 4، 69 نفر از منطقه 7 و 107 نفر از منطقه 12. همچنین جهت تعیین اولویت های آموزشی از سی نفر از محققان، کارشناسان و معلمان ذی ربط نظرخواهی شد. اطلاعات جمع آوری شده از طریق نرم افزار SPSS14.0 مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این تحقیق از پارامترهای آمار توصیفی نظیر فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و از پارامترهای آمار استنباطی حاصل از آزمون ویل کاکسون، آزمون خی دو (مربع کای) و ضریب همبستگی کرامر جهت تجزیه و تحلیل آماری سوال های پرسشنامه و در نهایت پاسخ دهی به فرضیه های تحقیق استفاده و نتایج زیر حاصل شد: نتایجی که از تحلیل توصیفی و استنباطی فرضیۀ اول به دست آمد نشان می دهد که دانش آموزان مقطع متوسطه وضعیت موجود آموزش محیط زیست را جهت ایجاد حساسیت ناکارآمد تشخیص داده و ایجاد تغییر در برنامه های آموزشی را ضروری می دانند. با توجه به این یافته ها فرضیۀ اول مورد تأیید قرار می گیرد. نتایجی که از تحلیل توصیفی و استنباطی فرضیۀ دوم به دست آمد نشان می دهد که دانش آموزان مقطع متوسطه وضعیت موجود برنامه آموزش محیط زیست را پاسخ گوی نیازهای مقطع سنی دانش آموزان مقطع متوسطه تشخیص نداده اند و ایجاد تغییر در برنامه های آموزشی را ضروری می دانند. بدین ترتیب فرضیۀ دوم این پژوهش مردود بوده و ایجاد تغییر در برنامه های آموزشی ضروری می باشد. همچنین بر اساس یافته های مربوط به فرضیۀ سوم مشخص می گردد که با افزایش سن هم آگاهی و حساسیت و هم علاقه به محافظت از محیط زیست افزایش پیدا می کند. گرچه این یافته به تنهایی برای صادق بودن فرضیۀ سوم کفایت نمی کند، ولی اگر همین روند در تمامی دوره آموزشی صادق باشد می توان این گونه انتظار داشت که تأثیر آموزش محیط زیست در مقطع متوسطه کارآیی بیشتری داشته باشد
Different studies demonstrate that informing the public and public contribution are the best and the most economical policy in order to prevent environmental destruction. But the question is that what kind of requirements people with different age groups actually have in this particular field. It means that the requirements of environmental education for different age groups should be defined clearly. The first step in this procedure is to find the necessities of education for different age groups. One effective method to categorize people of different ages is to consider their educational levels. This research project discusses the needs and the educational priorities of high school students in the field of environmental studies. Therefore, three hypotheses are being evaluated, which include: 1- Informing the indicated group about the environmental issues will end to their sensitivity toward them, 2- Current educational schedule of the field is adequate for the indicated group, and 3- Teaching the environmental issues in the high school level is more effective. To examine the theories, high school students of four random educational regions of Tehran were chosen to fill in a questionnaire. The number of these students was defined as %7.5 of all students of each educational region by the guidance of the professors. In this way 516 students were taken to fill questionnaire, which their distribution are 134 students from region 1, 206 students from region 4, 69 students from region 7 and 107 students from region 12. Besides, to determine the priorities of educating, thirty researchers, scholars and teachers were taken to be questioned too. This research can be categorized as an applied investigation, and according to the method of data collection, it can also be defined as a descriptive survey which is collected in a “survey research” and in a Cross Sectional way. The main instrument of data collection in this section is applying questionnaire and its validity is the face validity and content and its rationality is estimated with the means of Cronbach’s Alpha Method which is equal to 0.79. Moreover Delphi technique in this research is used to define the priorities of educational requirements of the students and the collected data has been analyzed through the SPSS14.0 software. In this study, the parameters of descriptive statistics such as population, percentage, mean value and standard deviation are used. The parameters of comprehensive statistics like Will Coxon test, chi-square test and Crammers’ V coefficient are also used to analyze the questionnaires and evaluate the theories. These conclusions are derived from this survey: The results of descriptive analyzing of the first theory shows that the high school students believe that the current method of educating environment is inefficient and there is a need of change. The conclusions of comprehensive analysis also indicate the aforesaid truth. Thus, regarding all the factors, the first hypothesis will be confirmed. The conclusions of the second descriptive analysis as well as the results of the comprehensive analysis of the second theory also declare that the current environmental education is not qualified enough and should be changed. In this way the second hypothesis tend to be failed and a change is required. By analyzing the ideas of students descriptively, it can be concluded that teaching environmental issues in the high school level is more effective. Besides, the results of the third hypothesis demonstrate that age has positive effects in awareness, sensitivity and concern about protecting the environment. Although this finding is not sufficient to prove the third theory, the effect of environmental trainings in the high school level will be the most if this idea remains proper in all the educational levels; and to sum up, the third hypothesis will be correct.