تنوع پوشش گیاهی در پارک جنگلی پردیسان وسازگاری اقلیمی گونه‌های غالب آن در منطقه
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیستنعمت الله خراسانی 1 , فریده عتابی 2 , مریم افشاری 3
1 - استاد گروه محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - *- (مسوول مکاتبات): دانشیار گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرِژی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - کارشناس ارشد محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
کلید واژه: پارک جنگلی پردیسان, میکروکلیما, تنوع پوشش گیاهی, سازگاری اقلیمی, گونه های غالب,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: رابطه بین اقلیم یک منطقه و پوشش گیاهی آن تابع شرایط خاصی است . اقلیم از جمله عوامل مهم اکولوژیک محسوب می شود و بیش ترین تاثیر را بر کیفیت و کمیت پوشش گیاهی دارد . انتخاب گیاهان به منظور اصلاح و احیاء هر منطقه باید با شناخت اقلیم آن منطقه صورت گیرد . اجتماع گونه های خاص هر منطقه بوسیله سه عامل دما، بارش و رطوبت مشخص می شود که امروزه از آن به عنوان متغیرهای زیستی یاد می شود. هدف از انجام این تحقیق بررسی تنوع پوشش گیاهی در پارک جنگلی پردیسان و سازگاری اقلیمی گونه های غالب آن در منطقه بوده است. روش بررسی: در این تحقیق، با جمع‌آوری نمونه‌های متعدد از پوشش گیاهی پارک پردیسان، شناسایی اولیه پوشش گیاهی پارک پردیسان و جمع‌آوری اطلاعاتی از قبیل نام، فرم رویشی، پراکنش و کاربردآن ها در چشم‌انداز صورت گرفت. با توجه به این که هیچ گونه آماری از تعداد و موقعیت گیاهان دست کاشت پارک پردیسان وجود نداشت، با دستگاهGPS موقعیت کلی و محدودة گونه‌های غالب پارک تعیین و با استفاده از GIS کلیه اطلاعات بر روی نقشه پارک به نمایش درآمد. سپس دسته بندی فراوانی گونه‌های هر جنس و جنس های هر خانواده توسط نرم‌افزار Excelصورت گرفت. در مرحله بعد به بررسی اطلاعات و آمار پارامترهای اقلیم شناسی مربوط به ایستگاه ژئوفیزیک سازمان هواشناسی پرداخته شد و ارتباط آن ها را با زنده‌مانی گونه‌های غالب پارک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نمودارهای اقلیمی و منحنی آمبروترمیک بر اساس پارامترهای اقلیمی ترسیم شد و در نهایت منحنی اکوگرام گونه‌های غالب پوشش گیاهی پارک جنگلی پردیسان بر اساس پارامترهای اقلیمی رسم و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که از آن جایی که تفاوت قابل ملاحظه‌ای در ماکروکلیمای مناطق مختلف پارک وجود ندارد، لذا عواملی مانند میکروکلیما، خاک، شیب، جهت و میزان دسترسی گیاهان به منابع آبی مهم ترین نقش را در تنوع پوشش گیاهی پارک جنگلی پردیسان ایفا می‌کنند.
Background and Objective: The relation between a climate and its vegetation cover is a function of special condition. Climate is considered as one of important ecologic factors and has the most important effect on quality and quantity of vegetation cases. Selection of plants per improvement and recovery of each region should be simple implemented based on the knowledge of that region concentration of special species of each region is determined by three factors namely temperature, precipitation and humidity, which today are named as biological variables. The goal of this study was to investigate diversity of vegetation in Pardisan forest park and climatic adaptation of its dominant species in the region. Method: In this research by collection of tremendous species of vegetation coverage of Pardisan Park, preliminary recognition of vegetation cover and collection of information such as their names, growth forms, dispersion and application in the land landscape was done. Given the Pardisan Park management didn't have any statistical data of the numeral and position of hand planted plants. The general location and areas of prevailing species of the park was determined and was marked on the map of the park by using GIS software. The frequency of each gens and of each family were ordered by each software. In next step after getting the information and statistics and the values of climate logical parameters related to geophysical station from meteorological organization, we studied them and analyzed their relation to the survival of prevailing species of the park. Results: Climatology and ambrotermic diagrams and curves were plotted based on climatic parameters and finally echo gram curves of dominant vegetation cover of Pardisan Park were analyzed based on climatology parameters. Conclusion: Results show that, given that there is no significant difference in the micro climate of different areas of the park, factors such as microclimate, soil, direction and amount of access of plants to water resources play the most important role in the diversity of vegetation even of Pardisan forest park.
1- مصداقی، منصور، 1380، توصیف و تحلیل پوشش گیاهی، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
2- اردکانی، محمدرضا، 1382، اکولوژی، انتشارات دانشگاه تهران.
3- روشنی، علی، 1381،اکووژی عمومی، انتشارات دانشگاه امام حسین(ع).
4- اندیشمند، محمود، 1381، بررسی و کیفیت پوشش گیاهی طبیعی با توجه به عناصر اقلیمی در استان قم، پایان نامة کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز.
5- روحانی اکبر، حوریه، 1384، بررسی ارتباط اقلیم و پوشش گیاهی با تأکید بر شمال شرق و شمال غرب تهران، پایان نامة کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد تهران شمال.
6- جلالی، حجت، 1385، بررسی وضعیت اکولوژی پوشش گیاهی در حاشیه رودخانه اترک، پایان نامة کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب.
7- شریفی نیا، حسین، 1375، بررسی تنوع گیاهی و فرم رویشی چمنزارهای طبیعی منطقة اردبیل، انتشارات وزارت جهاد سازندگی صفحات 31-26.
8- یاسری، محمدعلی، 1386، مطالعه تنوع گونه‌ای گیاهان حوزه سد شهید پارسای خزان جنوبی، پایان نامة کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور واحد تهران.
9- یوسفی، مهدی، 1375، بررسی فلور وتهیه نقشة پوشش گیاهی منطقه حفاظت شدة قمیشلو، پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان.
10- عکافی، حمیدرضا، 1379، بررسی تنوع گونه‌ای گیاهان حوزه سد طرق در مشهد، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه مشهد.
11- صفی‌خانی، کریم، 1380، بررسی فلور سه منطقه حفاظت شده لشکر در ملایر، خان گرم وکیان نهاوند در استان همدان، پایان نامة کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان.
12- مجنونیان، هنریک، 1380، راهنمای طرح‌ریزی پارکهای ملی، سازمان حفاظت محیط زیست
13- پارک جنگلی پردیسان،1383، طرح جامع پارک پردیسان، سازمان حفاظت محیط زیست.
14- Abbas J.A. & El-oqlah A.A; 1996; Distribution of Plant Species along across Bahrain Island. Journal of Environments Vol. 34 Issue 1pages 37-46.
15- باقریه بخار، محمد باقر، 1377، مقدمه‌ای بر بوم‌شناسی، انتشارات دانشگاه تهران.
16- عباسپور، مجید، 1384، مهندسی محیط زیست، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.