ارایه الگویی جهت ارزیابی وضعیت بهداشت و ایمنی محیط زیست پارک های شهری
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیستالمیرا برهمند 1 , جمال قدوسی 2
1 - (مسوول مکاتبات): دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مدیریت محیط زیست (HSE)، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشکده محیط زیست و انرژی، تهران، ایران.
2 - دکترای منابع طبیعی، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشکده محیط زیست و انرژی، تهران، ایران.
کلید واژه: پارک شهری, بهداشت, ایمنی, محیط زیست, روش های تصمیم گیری چند معیاره,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: پارک های شهری اهمیت قابل توجهی در بهبود کیفیت زندگی در جوامع شهری دارند. از آن جا که بهداشت و ایمنی شهروندان محقق نمی شود تا زمانی که بهداشت و ایمنی در محیط زیست آن ها استقرار یابد، به کار گیری سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست به منظور شناسایی خطرات و کنترل آن ها در پارک های شهری ضروری به نظر می رسد. هدف تحقیق حاضر رتبه بندی عوامل مؤثر در مدیریت بهداشت و ایمنی محیط زیست پارک های شهری و ارایه الگویی جهت ارزیابی وضعیت بهداشت و ایمنی محیط زیست پارک ها است. روش بررسی: در این تحقیق رتبه بندی عوامل مؤثر در مدیریت بهداشت و ایمنی محیط زیست پارک های شهری با استفاده از تکنیک F.TOPSIS انجام یافت. در مرحله بعد با استفاده از روش اسکالوگراف الگویی برای تعیین مطلوبیت وضعیت بهداشت و ایمنی محیط زیست پارک های شهری تدوین گردید و اعتبارسنجی الگو در سه پارک در کرج انجام گرفت. یافته ها: نتیجه حاصل از اعتبارسنجی الگو در منطقه تحقیق نشان داد که وضعیت بهداشت و ایمنی محیط زیست پارک ایران زمین و تندرستی در حد متوسط و وضعیت پارک ابن سینا در محدوده ضعیف قرار دارد. نتیجه گیری: الگوی تدوین شده به منظور ارزیابی وضعیت بهداشت و ایمنی محیط زیست پارک های شهری از دقت و کارایی لازم برخوردار است، اما به منظور دستیابی به الگوی جامع تر استفاده از سایر روش های تصمیم گیری چند معیاره پیشنهاد می شود.
Background and Objective: Urban parks are crucially important in improving quality of life in urban communities. Since, health and safety of citizens depend on health and safety of the environment, application of HSE-MS to identify the hazards and control them in urban parks seems necessary. The objectives of current study were to rank the factors influencing HSE management of urban parks and to present a model for HSE evaluation of parks. Method: In this study, HSE factors of urban parks were ranked by using F.TOPSIS. Then a model was established based on scalograph method to determine desirability of HSE-MS in urban parks. The model was examined in three urban parks at Karaj. Results: The results from validation of the proposed model in three urban parks indicated that, health and safety of environment in Iran Zamin and Tandorosti parks were moderate while they were weak in Ebne Sina Park. Conclusion: The proposed model for evaluation of health and safety of environment in urban parks was precise; however, application of other MCDM approaches was suggested to reach a more comprehensive model.
1- مجنونیان، ه. (1374). مباحثی پیرامون پارک ها، فضای سبز و تفرجگاه ها. انتشارات سازمان پارک ها و فضای سبز.
2- سعیدنیا،الف. (1383). فضای سبز شهری. کتاب سبز شهرداری. جلد نهم.
3- Chiesura, A. ( 2004) .The role of urban parks for the sustainable city. Landscape and Urban Planning, 68, 129-138.
4- Balram, S. ( 2005) .Attitudes toward urban green space: integrating questionnaire survey and collaborative GIS techniques to improve attitude measurements. Landscape and Urban Planning, 71,147-162.
5- Mohammadi Ashnani, M. Salehi, E. Hassani, E F. ( 2011).Urban environmental assessment use of HSE-MS metrics case study: parks and green spaces of Ghom,Iran. American-Eurasian J. Agric & Environ, 4, 702-710.
6- Yin, S. Shen, Z. Zhou, P. ( 2011). Quantifying air pollution attenuation within urban parks: an experimental approach in Shanghai, China. Environmental Pollution, 159, 2155-2163.
7- Georgi, J. Dimitriou, D. ( 2010). The contribution of urban green spaces to the improvement of environment in cities: case study of Ghania, Greece, Building and Environment, 45, 1401-1414.
8- Bugress, J. (1988). People, parks and the urban green space: a study of popular meaning and values for open spaces in the city. Urban studies, 25, 455-473.
9- آزادی نجات، س. جلالی، س غ. قدسی پور، ح. (1387). اولویت بندی معیارهای طراحی در برنامه ریزی و مدیریت ایمنی پارک ها و فضاهای سبز شهری با به کارگیری متد تصمیم گیری چند معیاره (MCDM). دومین همایش جامعه ایمن شهر تهران. تهران.
10- دیناروندی، م. جعفری، ح. صالحی، الف. یاوری، الف. تاسا، ح. (1392). مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست در پارک های شهری منطقه 6 شهرداری تهران .تهران: دانشگاه تهران.
11- قهرمانی، الف. (1383). سیستم های مدیریت ایمنی و نقش استانداردها در مدیریت ایمنی در پارک ها. مجموعه مقالات دومین سمینار ایمنی در بوستان ها. تهران: اداره فضای سبز شهرداری منطقه 5 تهران.
12- Garcya Herrero, S. (2002). People, from the traditional concept of safety management to safety integrated with quality. Journal of Safety Research, 33, 1-20.
13- معین الدینی، م. خراسانی، ن. دانه کار، الف. درویش صفت، ع ا. (1390). مکان یابی محل دفن پسماند شهر کرج با استفاده از تاپسیس فازی سلسله مراتبی. مجله منابع طبیعی ایران.
14- سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری کرج.
15- مومنی، م. شریفی سلیم، ع. (1391). مدل ها و نرم افزارهای تصمیم گیری چند شاخصه. انتشارات مولف.
16- قدوسی، ج. (1386).جزوه کاربرد آمار در HSE. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
17- Gobster, PH. (2002). Managing urban parks for a racially and ethnically diverse clientele. Leisure Sci. 24,143-159.
18- Cronan, M. Shinew, K. Schneider, I. Wilhelm Stanis, S. Chavez, D. (2008). Physical activity patterns and preferences among Latinos in different types of public parks. J Phys Act Health. 5, 894-908.
19- Powell, KE. Martin, LM. Chowdhury, PP. (2003). Places to walk: convenience and regular physical activity. Am J Publ Health. 93,1519-1521.
20- McCormack, GR. Rock, M. Toohey, AM. Hignell, D. (2010). Characteristics of urban parks associated with park use and physical activity: A review of qualitative research. Health Place. 16,712-726.
21- Wilson, J. Kelling, G. (1982). Broken windows: the police and neighborhood safety. Atlantic Monthly. 249,29-38.
22- Setala, H. Viippola, V. Rantalainen, AL. Pennanen, A. Yeli-Pelkonen, V. (2003). Does urban vegetation mitigate air pollution in northern conditions?. Environ Pollut. 183,104-112.
23- Painter, K. (1996). The influence of street lighting improvements on crime, fear and pedestrian street use, after dark. Landsc Urban Plan. 35,193-201.
24- Greed C. 2003. Inclusive urban design: public toilets. Jordan Hill, Oxford.
25- Fouladgar, M.M. Yazdani-Chamzini, A. Zavadskas, E.K. (2012). Risk evaluation of tunneling project. Archives of Civil and Mechanical Engineering, 12, 1-12.
26- Mahdevari, S. Shahriar, K. Esfahanipour, A. (2014). Human health and safety risks management in underground coal mines using fuzzy TOPSIS. Science of the Total Environment, 488, 85-99.