مقایسه شاخص های تنوع زیستی گونههای درختی در جنگل دارابکلا
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست
هادی بهمنی
1
(دانش آموخته کارشناسی ارشد منابع طبیعی دانشگاه مازندران عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، مرودشت، ایران.)
ایرج عطایی
2
(فارغ التحصیل کارشناسی ارشد منابع طبیعی دانشگاه مازندران)
عقیل مرادمند جلالی
3
(فارغ التحصیل کارشناسی ارشد منابع طبیعی دانشگاه مازندران، مربی دانشگاه پیام نور گیلان)
کلید واژه: تنوع زیستی, شاخص تنوع, شاخص غنا, شاخص یکنواختی, جنگل دارابکلا,
چکیده مقاله :
یکی از مهم ترین مباحث در مدیریت جنگل، حفظ و توسعه تنوع زیستی می باشد. اندازه گیری تنوع زیستی از کارهای بسیار سخت، وقت گیر و پرهزینه است و در این زمینه دستورالعمل مدون و قالب بندی شده ای برای اندازه گیری تنوع زیستی وجود ندارد. این مطالعه به منظور حفاظت از تنوع زیستی در بخشی ازجنگل دارابکلا به مساحت 280 هکتار با اندازه گیری تنوع گیاهان چوبی در دو جهت جغرافیایی شمالی و جنوبی صورت گرفته است. تعداد 18 قطعه نمونه با روش نمونه برداری تصادفی و با سطح نمونه 1000 متر مربع به صورت دایره ای پیاده شد و مقادیر تنوع گونه ای با استفاده از شاخص های سیمپسون، شانون وینر و غنای گونه ای با استفاده از شاخص های مارگالف، منهنیک و یکنواختی به وسیله شاخص های پیت و هیل برای هر یک از پلات ها محاسبه شد. بالاترین مقادیر تنوع گونه ای، غنای گونه ای و یکنواختی در جهت های شمالی و جنوبی به ترتیب مربوط به شاخص های شانون وینر، شاخص مارگالف و شاخص هیل می باشد. نتایج نشان داد که شاخص های تنوع گونه ای در جهت شمالی بیشتر از جهت جنوبی به دست آمده ولی در مورد شاخص غنای گونه ای این دو جهت تقریباً برابر بوده است و در مورد شاخص یکنواختی شاخص پیت در جهت شمالی و شاخص هیل در جهت جنوبی بیشتر شده است. همچنین نتایج نشان داد که شاخص های تنوع گونه ای و یکنواختی با یکدیگر همبستگی معنی داری دارند ولی بین شاخص های غنای گونه ای و یکنواختی اکثراً همبستگی وجود نداشت، در نتیجه تأثیر شاخص های یکنواختی در مقایسه با غنا در افزایش تنوع زیستی بیشتر است.
One of the most important ideas in forest management is maintaining and developing of biodiversity.Biodiversity measuring is one of the most difficult works, time consuming, high cost and in thiscontext; there is not exist comprehensive and standard recipe toward biodiversity measuring. Thisstudy has been accomplished in order to preserve of biodiversity in Darabkola forests (area 280 ha)with measuring tree species diversity in two geographic aspects (northern and southern). In order toinvestigate of tree, eighteen plots (1000 m2), were taken by a systematic random sampling method.Values of species diversity was calculated using Simpson, Shanno - wiener and species richnessMargalef, Menhenich and evenness (Pit and Hill) indices at each plot. Species diversity, speciesrichness and evenness indices Value maximum, at north and southern aspects is related to Shanon-Viner, Margalef and Hill indices, respectively. Results indicated that species diversity indices atnorthern aspect is more than southern aspect, but richness species indices was the same in the bothaspects. For northern and southern aspects Pit and Hill indices were higher respectively. Also resultsindicated that species diversity indices and evenness have significant correlation with together, butthere wasn’t a significant correlation within species diversity indices and evenness. As a result,evenness indices have higher effect to increase biodiversity in comparison with richness.
- Risser, P.G., 1995. Biodiversity and Ecosystem Function. Conservation Biology, 9: 742-746.
- Tilman, D., & J.A. Downing, 1994. Biodiversity and stability in grasslands. Nature 367: 363-365.
- Jeffrey.A.Mcneely.2006.Lessnos from the past: Forest and Biodiversity. Scientific American 225(3):116-132.
- پیله ور، ب. 1378. تعیین سطح ذخیرهگاه لازم برای حفاظت از تنوع زیستی با ارائه الگوی مناسب در جنگل واز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.78 ص.
- رحیمی، و .1385. بررسی تنوع زیستی در جنگلهای بکر و دست خورده بلوط منطقه آرمرده بانه. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی صومعه سرا، دانشگاه گیلان. 88 ص.
- Carlsson, M. 1999. Method for integrating planning of timber production and biodiversity: case study. Journal of Forest Research, 29:1183-1191.
- اسدالهی،ف،1386. مطالعه جوامع گیاهی جنگلهای شمال غربی هیرکانین منطقه طوالش (اسالم). مجموعه مقالات همایش چالوس. 17-8 ص.
- رستمی شاهراجی، ت. 1382. ارزیابی کمی و کیفی جنگلکاریهای انجام شده توسط تعاونیهای جنگلداری در استان گیلان. تحقیقات کاربردی استان گیلان، شماره 14، سازمان مدیریت و برنامهریزی استان گیلان.
- Ajbilou, R., Maranon, T.and Arroyyo, J.2006. Ecological and biogeographically analyses of Mediterranean forests of northern Morocco. Acta Ecological, 29:104-113.
- Corney, M.G., Smart, S.M., Kibby, K.J., Buche, R.G.H. and Marrs, R.H. 2006. Relationships between the species composition of forest field- layer vegetation and environmental drivers assessed using a national scale survey. Journal of Ecology, 94:388-401.
- قلیچ نیا ، ح. 1375 . مقایسه پوشش گیاهی مناطق مرجع،کلید و بحرانی پارک ملی گلستان ومراتع همجوار . مجله پژوهش و سازندگی،شماره 30، 75-72ص.
- میمندی نژاد، ج. 1357 . شالوده بوم شناسی ترجمه انتشارات دانشگاه تهران، 654 ص.
- Amanda, L. Binkley, D. and Carol, A.E .2005. Plant diversity in riparian forests in northwest Colordo: Effects of time and river regulation. Forest ecology and management, 20:110-121.
- Burton, V., Barnes, D.E., Shirley, K.R.Stephen, H. and Spurr, H. 1998. Forest Ecology. John Willey & Sons, 609-610pp.