بررسی زیست محیطی تغییرات غلظت فلز سمی آلومینیوم در مناطق صنعتی (مطالعه موردی: برخی مناطق صنعتی استان کرمان)
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست
حسن سالاری
1
()
حسین مظفری
2
()
خسرو منوچهری کلانتری
3
()
مسعود ترکزاده
4
()
فرزین ناصری
5
()
کلید واژه: آلومینیوم, آلومینیوم قابل تبادل, سمیت زیست محیطی, اسیدی شدن خاک, مناطق صنعتی,
چکیده مقاله :
شناخت و بررسی عوامل اصلی ایجاد سمیت آلومینیوم در هر منطقه (به ویژه مناطق صنعتی) حائز اهمیت می باشد. در تحقیق حاضر، جهت بررسی تاثیر فعالیت مناطق صنعتی بر تغییرات میزان یون آلومینیوم محیط، در شش ناحیه صنعتی استان کرمان کارخانه لاستیک بارز، کارخانه سیمان کرمان، مجتمع مس سرچشمه، صنایع مس باهنر، منطقه صنعتی شماره1 و منطقه صنعتی خضرا) و یک منطقه غیرصنعتی (شاهد) نمونه برداری از خاک، گیاه و پساب صنعتی انجام گرفت. نمونه های خاک، از عمق 30 سانتی متری خاک جمع آوری شد و نمونه های گیاهی نیز در هر منطقه با 10 عدد تکرارجمع آوری شدند. پس از نمونه برداری و آماده سازی نمونه ها، پارامترهای: میزان اسیدیته، آلومینیوم قابل تبادل و آلومینیوم کل خاک، میزان آلومینیوم گیاه، میزان اسیدیته و غلظت آلومینیوم پساب صنعتی درآزمایشگاه تعیین گردید. غلظت آلومینیوم قابل تبادل خاک با روش استخراج با محلول کلرید پتاسیم و میزان آلومینیوم کل با روش هضم اسیدی و با استفاده از دستگاه جذب اتمی تعیین شد. اسیدیته نمونه های خاک و پساب صنعتی با دستگاه pH متر سنجش شد. تجزیه آماری داده ها با روش ANOVA one-way (نرم افزار SPSS 10.0) انجام یافت. نتایج نشان داد که میزان پارامترهای آلومینیوم قابل تبادل در خاک، آلومینیوم پساب صنعتی و آلومینیوم تجمع یافته درگیاهان دو ناحیه صنعتی مجتمع مس سرچشمه و صنایع مس باهنر، در مقایسه با سایر نواحی، شاهد و استانداردهای جهانی EPA افزایش معنی داری دارد. میزان اسیدیته خاک و پساب صنعتی نیز در این دو منطقه نسبت به سایر نواحی کاهش معنی داری داشت (اسیدیته نمونه های خاک به حد بحرانی 5= pH نزدیک بود). میزان آلومینیوم کل خاک نواحی مجتمع مس سرچشمه و صنایع مس باهنر نسبت به مناطق دیگر افزایش چشمگیری نداشت. بنابراین افزایش آلومینیوم قابل تبادل در این نواحی، نشان دهنده وجود شرایط لازم جهت آزاد شدن کاتیون های آلومینیوم از ذرات خاک می باشد. بدین ترتیب می توان گفت، وجود پساب صنعتی و دود متصاعد شده(ترکیبات سولفوری) از نواحی صنعتی مذکور (مجتمع مس سرچشمه و صنایع مس باهنر) موجب افزایش تدریجی یون آلومینیوم خاک و تجمع آن در گیاهان می شود. در نتیجه این امر احتمال سمیت آلومینیوم در نواحی کشاورزی و شهری افزایش یافته که می بایست کنترل، ارزیابی و مدیریت بیشتری در این زمینه مهم صورت پذیرد.
Recognition and evaluation of main factors of Aluminum toxicity in different regions (especially industrial zones) is important. In recent research, in order to evaluate the effects of industrial zones on environmental Al3+ content, we carried out sampling from soil, plant and industrial wastewater in six industrial zones of Kerman province (including Kerman Cement factory and Barez Tire factory, Sarcheshmeh Copper Complex, CSP, Industrial Zone No.1 and Khazra industrial zone) and a non industrial zone (control). Soil samples were taken from 30cm depth, plant samples were sampled in these zones for 10 replicates. After sampling and sample preparation, the parameters such as soil pH, soil exchangeable Aluminum, total Aluminum of soil, plant Aluminum content, industrial wastewater pH and industrial wastewater Aluminum were determined in lab. The soil exchangeable Aluminum content was determined by extracting with 1N KCl and total Aluminum was measured with acid digestion and atomic absorption method. Soil and industrial wastewater pH was measured with pH meter. The data was analyses by one-way ANOVA method (SPSS 10.0 software) statistically. The results showed that the amount of soil, industrial wastewater and plant Aluminum content increased significantly in two industrial zones including Sarcheshmeh Copper Complex and CSP when compared with environmental Protection Agency (EPA) standards and other zones. Soil and industrial wastewater pH also significantly decreased in these two zones decrease compared with other zones and control (pH of soil samples equaled with critical range of pH=5 approximately). We didn observe increase in total Aluminum amount of soil in these zones when compared with other zones. Therefore increasing of the soil exchangeable Aluminum content in these two zones indicated that the required conditions for Aluminum realizing from soil particles is available. Accordingly, releasing industrial wastewater and pollutant gases (sulphoure components) from industrial zones (Sarcheshmeh Copper Complex and CSO) causes increasing exchangeable Aluminum soil slowly and accumulates within plants. So, the possibility of Aluminum toxicity increases in agricultural and residential regions. Therefore, we should concern controlling, evaluation and management of this important environmental problem.