شناسایی و تحلیل مؤلفه¬های مؤثر بر ارتقای زیست¬پذیری روستاهای ادغام شده در کلانشهرها، (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز)
محورهای موضوعی : توسعه پایدار
میرسعید سهرابی
1
,
جواد حاجی علیزاده
2
,
علیرضا استعلاجی
3
*
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه¬ریزی روستای دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - گروه جغرافيا و برنامه ريزي روستاي دانشگاه آزاد اسلامي، ايران.
3 - گروه جغرافيا و برنامه ريزي روستاي دانشگاه آزاد اسلامي، ايران. *(مسوول مکاتبات)
کلید واژه: زیست پذیری پایدار, بارومتر پایداری, روستاهای ادغام یافته, کلانشهر تبریز.,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: روستاهای ادغام شده در شهرها دارای تهدیدها و فرصتهای هستند که در صورت شناسایی و برنامهریزی میتوانند شرایط زیستپذیری پایداری را فراهم سازند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و تحلیل وضعیت پایداری مؤلفههای مؤثر بر ارتقای زیست پذیری روستاهای ادغام شده در کلانشهر تبریز صورت گرفته است.
روش بررسی: این پژوهش کاربردی بوده و ماهیت آن از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی و استنباطی است. جامعه آماری پژوهش را 24961 خانوار ساکن شش روستای ادغام یافته تشکیل داده اند که با استفاده از روش کوکران، 387 نفر به روش خوشهای به عنوان حجم نمونه انتخاب شدهاند. تعداد شاخصهای پژوهش 58 نماگر مرتبط با ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است. تجزیه و تحلیل یافتههای پژوهش با استفاده از مدل بارومتر پایداری و آزمونهای آماری صورت گرفته است که در سال 1402 صورت گرفته است.
یافته ها: نتایج یافتههای پژوهش نشان داد که شاخصهای زیست محیطی روستاهای مورد مطالعه برابر با 482/0، شاخصهای اجتماعی برابر با 417/0و شاخصهای اقتصادی برابر با 401/0 بوده است. همچنین از نظر هر سه گروه از شاخصها، روستاهای بارنج و کندرود در مقایسه با روستاهای آخماقیه، آناخاتون، سهلان و فتح آباد از امتیاز بیشتری برخوردار هستند. نتایج یافتههای آزمون توکی و شفه نشان داد که در هر شش روستای مورد مطالعه از نظر درون گروهی و هم از نظر میان گروهی در زمینه متغیرهای سه گانه تفاوت معنادار وجود دارد.
بحث و نتیجه گیری: پیشنهاد می شود برنامههای اجرایی در روستاهای مورد مطالعه منطبق بر کاستیهای هر روستا و مخصوصا با محوریت نوسازی مسکن، رفع نابرابری در دسترسی به خدمات و گسترش فضای سبز باشد.
Background and Objective: The villages integrated into the cities have threats and opportunities that, if identified and planned for, can provide sustainable living conditions. The current research has been conducted to evaluate and analyze the stability of the factors affecting the improvement of the livability of integrated villages in the Tabriz metropolis.
Material and Methodology: The paper is applied, and its nature is descriptive-analytical and inferential. The statistical population of the paper consists of 24,961 households living in six integrated villages, of which 387 people were selected as the sample size using the Cochran method. The number of research indicators is 58, related to economic, social, and environmental dimensions. The analysis of the research findings has been done using the stability barometer model and statistical tests.
Findings: The results of this paper showed that the environmental indicators of the studied villages were 0.482, social indexes were 0.417, and economic indicators were 0.401. Also, in terms of all three groups of indexes, the rurales of Barenj and Kondrood had more points compared to the villages of Akhmaqiye, Anakhaton, Sahlan, and Fathabad. The Tukey and Scheffe test results showed a significant difference in all six studied rurales in terms of intra-group and inter-group in terms of three variables.
Discussion and Conclusion: inally recommended that the executive programs in the studied villages should focus on the shortcomings of each rural area, focusing on housing renovation, eliminating inequality in access to services and expanding green spaces.
1. Chan, E. R. L. (2018). Neurodivergent themed neighbourhoods as A strategy to enhance the liveability of cities: the blueprint of an autism village, its benefits to neurotypical environments. Urban Science, 2(2), 42.
2. Oluwaseyi, O. B. (2018). Appraisal of Housing and City Liveability in the South-West, Nigeria. Journal of Housing and Advancement in Interior Designing, 1(3), 3-47.
3. Wang, X., Hua, H., Wang, X., & Hua, H. (2021). Theory and Innovation of Green Village and Town Construction. Green Village and Town Construction in China, 3-31.
4. Toutakhane, A. M., & Mofareh, M. (2016). Investigation and evaluation of spatial patterns in Tabriz parks using landscape metrics. Journal of Urban and Environmental Engineering, 10(2), 263-269.
5. Amanpour, S. (2019). Understanding and analyzing differences in the livability of peri-urban villages of Izeh. Environmental Science and Technology, 21(8), 159-173. (In Persian)
6. Arvin, M., Farhadi Khah, H., Pourahmad, A., & Moniri, E. (2018). Evaluation of urban livability indicators based on residents (Case study: Ahvaz City). Urban Planning Knowledge, 2(2), 1-17. (In Persian)
7. Sasanpour, F., Alizadeh, S., & Arabi Moghadam, H. (2018). Feasibility assessment of urban livability in Urmia using the RALSPI model. Applied Research in Geographical Sciences, 18(48), 241-258. (In Persian)
8. Movahed, A., Abdoli, M., Khazaei, M., & Abuturabi Zarchei, M. R. (2022). An analysis of rural management in improving the livability quality of peri-urban tourism villages (Case study: Allahabad Village, Yazd Province). Village and Development, 24(4), 1-20. (In Persian)
9. Buang, A., Suryandari, R. Y., Ahmad, H., Bakar, K. A., Jusoh, H., & Mahmud, M. (2015). Women and liveability–Best practices of empowerment from Sri Lanka. Geografia, 11(5). 25-33.
10. Allen, N. (2020). Creating Improved Housing Outcomes: Liveable Medium-density Housing Residents' Survey. BRANZ.
11. Miller, C. (2018). An early engagement with town planning: Māori and the Commission to inquire and report upon the necessity or advisability of establishing model villages on the sites of the present villages of Ohinemutu and Whakarewarewa in 1926. Planning Perspectives, 33(2), 185-204.
12. Gieling, J., & Haartsen, T. (2017). Liveable villages: the relationship between volunteering and liveability in the perceptions of rural residents. Sociologia Ruralis, 57, 576-597.
13. Gallent, N. (2019). Rural infrastructures. In The Routledge Companion to Rural Planning (pp. 361-368). Routledge.
14. Mofarah Bonab, M., Majnouni Tutakhane, A., Soleimani, A., & Aftab, A. (2018). Evaluation and analysis of sustainability status in metropolises: A case study of Tabriz’s ten districts. Geographical Space Planning, 33(1), 140-157. (In Persian)
15. Taghilou, A. A., Mofarah Bonab, M., Majnouni Tutakhane, A., & Aftab, A. (2019). Analysis of the resilience status of physical indicators of Tabriz city housing against unexpected disasters. Geographical Space Arrangement, 9(33), 31-48. (In Persian)
16. Sedaghi Aghdas, A., Ezzatpanah Bakhtiari, & Big Babaei, B. (2020). Explaining the livability of the central part of Tabriz metropolis using a foresight approach. Geography and Regional Planning, 38(2), 547-565. (In Persian)
17. Khorasani, M. A., & Rezvani, M. R. (2013). Analysis of the relationship between livability of peri-urban villages and access to services (Case study: Varamin County). Spatial Planning Quarterly, 3(3), 1-16. (In Persian)
18. Shomali, M., Haji Alizadeh, J., Hamidzadeh Khiyavi, S., & Nazmfar, H. (2021). Spatial analysis of the livability pattern in Tabriz metropolis. Sustainable City, 4(3), 81-98. (In Persian)
19. Afrakhteh, H., Jalalian, H., & Manouchehri, A. (2016). Analyzing the role of social capital in the livability of villages merged into the city of Miandoab. Rural Development Strategies, 3(4), 415-441. (In Persian)
20. Khorasani, M. A., & Akbarian Ronizi, S. R. (2020). Assessing livability in peri-urban rural areas (Case study: Central District of Shiraz County). Regional Planning Quarterly, 10(40), 133-146. (In Persian)
21. Yeganeh, A., Talebi Fard, R., & Velaei, M. (2021). Analysis of economic livability in peri-urban villages of Malekan. *Journal of Peri-Urban Spaces Development, 3*(1), 79-96. (In Persian)
22. Gieling, J., & Haartsen, T. (2017). Liveable villages: the relationship between volunteering and liveability in the perceptions of rural residents. Sociologia Ruralis, 57, 576-597.
23. Baren, B. (2022). The challenge of liveability in small villages: A qualitative study into the liveability of small villages in the region of North East Brabant.
24. Li, X., Yu, B., Cui, J., & Zhu, Y. (2022). Building a New Framework for Evaluating the Livability of Living Space on the Basis of the Daily Activities of Rural Residents: A Case Study of Jianghan Plain. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(17), 10615.
25. Silas, J., & Ernawati, R. (2019). Liveability of Settlements by People in the Kampung of Surabaya. Proceedings of the 19th International CIB World Building Congress: Construction and Society, QUT, Brisbane,
26. Furlan, R., Petruccioli, A., Major, M. D., Zaina, S., Zaina, S., Al Saeed, M., & Saleh, D. (2019). The urban regeneration of west-bay, business district of Doha (State of Qatar): A transit-oriented development enhancing livability. Journal of Urban Management, 8(1), 126-144.
27. Prescott-Allen, R., (1995), "Assessing Rural Sustainability", International Union for Conservation of Nature and Natural Resources - World Conservation Union.