سمیت تنفسی و دورکنندگی چند اسانس گیاهی بر لاروهای سنین پنجم، ششم و حشرات کامل سوسک شپشه آرد Tribolium confusum Duval

محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایان

سروش کریمی ¹ (گروه گیاه‌پزشکی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)
اکبر قاسمی کهریزه ² (گروه گیاه پزشکی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران)
محمدحسین کاظمی ³ (گروه گیاه پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز)

تاریخ دریافت : 1395/11/09 تاریخ پذیرش : 1396/10/06 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه: اسانس گیاهی, سمیت تنفسی, Tribolium confusum, سوسک شپشه آرد, اثر دورکنندگی, repellency effect, respiratory toxicity, plants essential,

چکیده مقاله :

اثرات کشندگی و دورکنندگی اسانس های چهار گیاه مورد، زیرفون، چای کوهی و برگ گردو روی لاروهای سنین پنجم و ششم و حشرات کامل سوسک شپشه آردTribolium confusum Duval. (Col.: Tenebrionidae) بررسی شد. اسانس گیاهان مورد بررسی با استفاده از دستگاه اسانس گیر (Clevenger) به روش تقطیر با آب استخراج شد. آزمایشات زیست سنجی در دمای ۱±۲۷ درجه سلسیوس و در رطوبت نسبی ۵±۶۵ درصد در تاریکی و در بازه های زمانی 24، 48 و 72 ساعت انجام گرفت. اثرات دورکنندگی با استفاده از دستگاه بویایی سنج Y-tube در شرایط تاریکی بررسی شد. نتایج نشان داد گیاه مورد بر روی هر سه مرحله زیستی ذکر شده آفت اثر کشندگی دارد ولی سه گیاه دیگر حتی در غلظت ۲۱۷۴ میکرولیتر بر لیتر هوا هیچ تلفاتی بر روی آفت ندارند. میزان LC50 محاسبه شده برای گیاه مورد روی حشره کامل و لاروهای سن 5 و 6 در بازه زمانی ۲۴ ساعت به ترتیب 5/181، 5/400 و 1/383 میکرولیتر بر لیتر هوا، در بازه زمانی ۴۸ ساعت 9/163، 1/378 و 5/362 میکرولیتر بر لیتر هوا و در بازه زمانی ۷۲ ساعت 08/153، 7/366 و 05/342 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده های مربوط به اثر دورکنندگی اسانس های مورد بررسی نشان داد که در هر دو غلظت 1000 و 3000 پی پی ام، در مورد هر سه مرحله زیستی، اختلاف بین تیمارها معنی دار بوده است (05/0P <). نتایج تحقیق نشان داد که حساسیت حشرات کامل این آفت نسبت به اسانس گیاه مورد بیشتر از لاروهای سنین 5 و 6 بود.

چکیده انگلیسی:

The mortality and repellency effects of essential oils of four plants including Myrtus (Myrtus comminus L.), Lindens (Tilia cordata M.), Stachys (Stachys lavandulifolia V.) and Walnut (Juglans regia L.) leaves against 5th and 6th larval instars and adults of Tribolium confusum Duval (Col.: Tenebrionidae) were studied. The essential oil were obtained by hydrodistillation method, using a modified Clevenger-type apparatus. The bioassay experiments were carried out at 27±1 °C and           65±5 % R.H. in dark condition. in Completely Randomized Design with 5 replications after periods of 24, 48, and 72 hours after exposure to essential oils. The repelling effect of the essential oils was tested under darkness condition using Y-tube Olfactometer. The results showed that the Myrtus comminus essence had mortality effects on all three stages, while the other essences had no mortality effects on the pest at very high concentration of 2174 µL/L air. The LC50 values of Myrtus comminus for adults and 5th and 6th larval instars after 24 hours was 181.505, 400.525 and 383.180 μL/L air and after 48 hours these values were 163.935, 378.153 and 362.569 µL/L air. These values after 72 hours were 153.081, 366.746 and 342.052 µL/L air for adults and 5th and 6th instars larvae, respectively. Analysis of variances of the data related to the repellency effects of the studied essential oils (in two concentration of 1000 and 3000 ppm) showed significant differences between three studied stages          (P < 0.05). The results of this study showed that the susceptibility of adults to the essential oil of Mirtus comminus  was higher than the 5th and 6th instars larvae.