الگـوهای مدیریـت در قرآن و اسلام
محورهای موضوعی : مدیریت آموزشی
کلید واژه: قرآن, الگوهای مدیریت, سیره رسول اکرم (ص),
چکیده مقاله :
مدیریت در علوم انسانی رابطة بسیار نزدیکی با فرهنگ دارد، به گونه ای که با اندک تأملی می‌توان نقش فرهنگ را در جای جای آن مشاهده کرد. به همین دلیل، فرهنگ های گوناگون برای خود، مدیریت های متفاوتی را اقتضا می کنند. مدیریت ژاپنی، مدیریت امریکایی، مدیریت کره ای و... نمونه‌هایی از این قبیل می باشند که متناسب با فرهنگ خود شکل گرفته است. از سوی دیگر، برخی پیشوایان دینی ما در عصر خود مدتی زمام دار جامعه اسلامی بوده و مدیریت کلان جامعة آن روز را به عهده داشته اند؛ آن معصومان به طور حتم دارای اصول و شیوه های خاصی در چگونگی اداره جامعه بوده اند که می تواند الگوی مدیران مسلمان قرار بگیرند. علاوه بر این، با مراجعه به منابع دینی می توان به گزاره هایی دست یافت که حاوی یک سری دستور العمل ها و توصیف های مدیریتی است. این دستور العمل ها بایدها و نبایدهای مدیریتی هستند که مدیران مسلمان با فراگیری و پایبندی عملی به آنها وظیفة دینی خویش را اداء می کنند . پس علم مدیریت به دلیل آمیختگی با فرهنگ غربی کاملاً پاسخ گوی نیازهای مدیریتی ممالک اسلامی نیست و با توجه به فرهنگ این کشورها ضرورت دارد تا با پژوهش بر روی شیوه هایی از مدیریت که سنخیت با این فرهنگ دارد، نیاز های مورد نظر را بر طرف سازد. از طرفی وظیفه مسلمانی اقتضاء می‌کند در برابر فرمان های الهی مطیع باشیم، پس با توجه به دستور‌العمل های مدیریتی که از سوی مدیران معصوم جامعه اسلامی صادر شده، ضرورت دارد تا با عمل به آن دستور ها و الگو قرار دادن معصومان، مدیریتی را بکار گیریم که مورد رضایت و خشنودی پروردگار باشد. نگارنده در این مقاله تلاش کرده است مجالی جهت آشنایی بیشتر با الگوهای مدیریت در قرآن و اسلام فراهم آورد.
Management in Humanities has a close relationship with culture in such a way that if you think of it for awhile you can notice the role of culture in every aspect of management. Therefore, different cultures require different types of management. Japanese management, Korean management, American managements, … are instances that have been formed based on the special features of those special cultures. On the other hand, some of our holy leaders have had the opportunity to rule and manage their societies in their own era. It is evident that the Muslim leaders have had special methods of management that can be applied by the contemporary leaders. In addition, referring to religious sources can be a profitable way of extracting management instructions and interpretations. The given instructions provide the managers with dos and don’ts of managements. The managers can acquire these instructions and apply them in their performance. The present management does not suffice because it is mixed with western culture; so, it can not satisfy the management needs of Islamic countries. On the other side, each Muslim should follow God’s orders and behave in a way that is in harmony with the holy leaders and Imams. In this paper, the author attempts to present the management models offered in Quran and Islam.
- ابراهیمی، محمدحسین.(1375). مدیریت اسلامی، قم: حوزه علمیه قم، دفتر تبلیغات اسلامی، مرکز انتشارات.
- دلشاد تهرانی، مصطفی. سیره نبوی، تهران: انتشارات دریا
- مظاهری، حسین. (1370). اخلاق در اداره، سلسله درس‌های اخلاقی. قم: فرمانداری قم: امور فرهنگی.