کاوشی در دارایی‌های معنوی: ارزش‌آفرینی از دارایی‌های نامشهود در دانشگاه آزاد اسلامی
کبری شریعتی منش
1
(
دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی گروه علوم تربیتی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران
)
عباداله احمدی
2
(
استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران.
)
رضا زارعی
3
(
استادیار گروه مدیریت آموزشی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران.
)
نادر شهامت
4
(
مدیریت آموزشی- دانشکده علوم تربتی- دانشگاه ازاد اسلامی واحد مرودشت
)
کلید واژه: دارایی نامشهود, دارایی معنوی, دارایی,
چکیده مقاله :
در عصر حاضر، در محیط‌های آموزشی از جمله دانشگاه‌ها، علاوه بر دارایی‌های ملموس و فیزیکی، نوع دیگری از دارایی‌ها به نام دارایی‌های نامشهود نیز وجود دارد. این دارایی‌های نامشهود از جمله دارایی معنوی، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های هر دانشگاه محسوب می‌شوند .این نوع دارایی‌ها پایه‌های ارزشی و فرهنگی دانشگاه را تقویت کرده و هویت آن را شکل می‌دهند. در این میان، دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین مؤسسات آموزش عالی، نه‌تنها در حوزه تولید دانش و ارائه آموزش باکیفیت فعالیت می‌کند، بلکه در گسترش و تقویت دارایی‌های نامشهود نیز نقش فعالی بر عهده دارد. هدف این تحقیق طراحی مدل دارایی‌های معنوی دانشگاه آزاد اسلامی مبتنی بر ارزش آفرینی از دارایی های نامشهود است. روش تحقیق آن کیفی از نوع تحلیل مضمون می باشد. روش نمونه گیری، هدفمند و گلوله برفی است که مشارکت کنندگان آن مدیران تصمیم گیرنده و سیاستگذار در حوزه مدیریت آموزشی، مدیریت دولتی، مدیریت استراتژیک و مدیریت مالی می باشند که تعداد آنها 12 نفر می باشد .جهت روایی از چهار مفهوم قابلیت اعتبار، اعتماد، تایید و انتقال و درخصوص پایایی آن، از ضريب توافق دو كدگذار استفاده شده است. تجزیه و تحلیل دادهها از طریق کدگذاری باز، محوری با استفاده از نرم افزار مکس کیودا نسخه ی 22 لحاظ شده است. طبق یافته های تحقیق دارایی‌های معنوی شامل مولفه های ثبت اختراع، ارزشهای اخلاقی و رفتار شهروندی می باشد. طبق یافته های تحقیق می توان چنین نتیجه گیری کرد که ازآنجاکه دانشگاه آزاد اسلامی در عصر اطلاعات و فناوری بر اساس توانایی‌های فکری و خلاقانه اعضای خود عمل می‌کنند، دارایی معنوی به‌عنوان منبعی استراتژیک برای ایجاد ارزش و تحقق اهداف بلندمدت آنها شناخته می‌شود. به‌علاوه، دارایی‌های معنوی نه‌تنها می‌توانند شهرت و جایگاه دانشگاه را در میان رقبا تقویت کنند، بلکه به جذب نخبگان علمی، توسعه پروژه‌های پژوهشی بین‌المللی، و برقراری ارتباط با صنعت نیز کمک می‌کنند.
چکیده انگلیسی :
In the present era, in educational environments, including universities, in addition to tangible and physical assets, there is another type of asset called intangible assets. These intangible assets, including intellectual property, are considered one of the most important assets of any university. These types of assets strengthen the value and cultural foundations of the university and shape its identity. In the meantime, Islamic Azad University, as one of the most prominent higher education institutions, not only works in the field of knowledge production and providing quality education, but also plays an active role in expanding and strengthening intangible assets. The purpose of this research is to design a model of intellectual assets of Islamic Azad University based on creating value from intangible assets. The research method is qualitative, content analysis. The sampling method is purposive and snowball, and the participants are decision-makers and policymakers in the fields of educational management, public management, strategic management, and financial management, totaling 12 people. For validity, four concepts of credibility, trust, verification, and transferability were used, and for reliability, the coefficient of agreement between the two coders was used. Data analysis was performed through open, axial coding using Max Quda software version 22. According to the research findings, intellectual property includes the components of patenting, ethical values, and citizenship behavior. According to the research findings, it can be concluded that since Islamic Azad University operates in the information and technology era based on the intellectual and creative abilities of its members, intellectual property is recognized as a strategic resource for creating value and realizing their long-term goals. In addition, intellectual property can not only enhance a university's reputation and position among competitors, but also help attract academic elites, develop international research projects, and establish connections with society and industry.
منابع بختیاری، حسن، شعبانی، اسماعیل (1394). الگوی توسعه و تعالی فرماندهان و مدیران راهبردی ناجا. فصلنامه نظارت و بازرسی، 31(9)، 14-44.
بهاری، بامداد، طاهری روزبهانی، محمد. (1402). طراحی الگوی مدیریت منابع انسانی الکترونیک مبتنی بر خلق دانش در شرکتهای دانش بنیان. فصلنامه ارزش آفرینی در مدیریت کسب و کار, 3(1), 106-121.
خسروی مریم، یحیی زاده فر محمود، الستروم دیوید، علیزاده ثانی محسن.(1400). ارتقای دارایی های معنوی نهادهای رسمی و غیررسمی با غنای اخلاقی سرمایۀ انسانی، مجله تاملات فلسفی، 11(27)، 19-48.
قربانی فر، مریم و کاویار، حسین . (1400). اصل سرزمینی در حقوق علائم تجاری: تضمین کنندۀ دارایی سازی مالکیت معنوی. دانشنامه حقوق اقتصادی، 28(20)، 307-340، doi: 10.22067/economlaw.2022.41913
قویدل، میثم و منتظرعطایی ، محبوبه. (1400). آموزش و پرورش متعالی در پرتو الگوی‌ذهنی‌تعالی‌فردی معلمان. فصلنامه آموزش و پرورش متعالی، 1(2)، 43-56.
مرادنژادی، همایون، علیپور سرابی، فریبا و غلامرضایی، سعید. (1403). بررسی رابطه بین سرمایه معنوی و پایداری کسب‌وکارهای کارآفرینانه کشاورزی. آموزش و مدیریت کارآفرینی، 3(2)، 113-13 doi: 10.22126/eme.2024.10586.1101
نوروزی‌شکور، حمید. (1403). سرمایه معنوی و راهکارهای افزایش آن. آفاق علوم انسانی, 96(7), 1-11.
Akimochkina, T. A., Rudakova, O. Yu., & Abramov, N. M. (2022). Intellectual property management system as a factor in the efficiency of innovation activities and security of the organization. Economy Profession Business, (4), 5-12.
Barney, J. B. (1991). Firm Resources and Sustained Competitive Advantage. Journal of Management, 17(1), 99–120. https://doi.org/10.1177/014920639101700108.
Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. In J. Richardson (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (pp. 241–258). Greenwood Press.
Castilla-Polo, F., & Ruiz-Rodriguez, C. (2017). Content analysis within intangible assets disclosure: a structured literature review. Journal of Intellectual Capital. DOI:10.1108/JIC-11-2016-0123.
Froehlich, D. E. (2021). Career networks in shock: an agenda for in-COVID/Post-COVID career-related social capital. Merits, 1(1), 61-70.
Guerrero, Y., Núñez, M., & Monroy, C. R. (2015). Gestión de recursos intangibles en instituciones de educación superior. Revista de Administração de Empresas, 55, 65-77. doi: 10.18687/LACCEI2015.1.1.158.
He, S. (2016, July). Research on the Intangible Assets Management Systems of University. In 2016 2nd International Conference on Humanities and Social Science Research (ICHSSR 2016) (pp. 450-453). Atlantis Press. 10.2991/ichssr-16.2016.95.
Hudson, K., & Morgan, R. E. (2025). Intellectual property protection and firm risk: How service transition and knowledge intensity mitigate the loss of strategic resources. Journal of Business Research, 188, 115118.
Jeketule Soko, J. (2014). Intangible assets for sustainable competitive advantage in institutes of higher learning: A case of Keny.
Jian, L. X., Wang, Z. T., & Wang, D. H. (2009). Research on the intangible assets of university based on EAHP models. In 2009 International Conference on Management and Service Science (pp. 1-5). IEEE.. doi: 10.1109/ICMSS.2009.5302421.
Leitner-Hanetseder, S., Arminger, J., & Hangl, C. (2020). Impact Of Intangible Assets And Software Expenses On Financial Statements And Capital Ratios In The Financial Sector Empirical Evidence From Germany And Austria. Issn 2168-0612 Flash Drive Issn 1941-9589 Online, 12.
Lincoln, Y. S., Lynham, S. A., & Guba, E. G. (2011). Paradigmatic controversies, contradictions, and emerging confluences, revisited. The Sage handbook of qualitative research, 4(2), 97-128.
Matolcsy, Z., Stokes, D., & Wells, P. (2002). Valuing intangible assets provides new challenges. JASSA: Journal of the Securities Institute of Australia.
Milliman, J., Gatling, A., & Kim, J. S. (2018). The effect of workplace spirituality on hospitality employee engagement, intention to stay, and service delivery. Journal of Hospitality and Tourism Management, 35, 56-65.
Mossoff, A. (2024). The Western Innovators of the Mobile Revolution: The Data on Global Royalty Flows to US and Europe and Why It Matters.
Neubert, M. J., Bradley, S. W., Ardianti, R., & Simiyu, E. M. (2017). The role of spiritual capital in innovation and performance: Evidence from developing economies. Entrepreneurship Theory and Practice, 41(4), 621-640.
Pandey, A., & Mishra, A. (2025). Conflict and Coexistence of Human Rights: An Exploratory Study with Reference to Intellectual Property Rights. Journal of Human Rights and Social Work, 1-12.
Pfeffer, J., & Salancik, G. R. (1978). The External Control of Organizations: A Resource Dependence Perspective. Harper & Row.
Rocha, R. G., & Pinheiro, P. G. (2021). Organizational spirituality: Concept and perspectives. Journal of Business Ethics, 171(2), 241-252.
Sakib, M. N., Rabbani, M. R., Hawaldar, I. T., Jabber, M. A., Hossain, J., & Sahabuddin, M. (2022). Entrepreneurial competencies and SMEs’ performance in a developing economy. Sustainability, 14(20), 13643.
Samino García, R. (2023). A service-learning program assessment: Strengths, weaknesses and impacts on students. Intangible Capital, 19(1), 4-24. DOI: https://doi.org/10.3926/ic.2093.
Schmeltz, L. (2014). Identical or just compatible? The utility of corporate identity values in communicating corporate social responsibility. International Journal of business communication, 5(3):234-258. https://doi.org/10.1177/2329488414525439.
Schwabach, A. (2008). Intellectual property piracy: Perception and reality in China, the United States, and Elsewhere. J. Int'l Media & Ent. L., 2, 65.
Seetharaman, A., Helmi Bin Zaini Sooria, H., & Saravanan, A. S. (2002). Intellectual capital accounting and reporting in the knowledge economy. Journal of Intellectual capital, 3(2), 128-148. Senge, P. M. (1990). The Fifth Discipline: The Art and Practice of the Learning Organization. Doubleday. Titu, A. M., Pop, A. B., Oprean-Stan, C., & Stan, S. E. (2025). Specific Aspects of Intellectual Property Management in the Knowledge-Based Economy. arXiv preprint arXiv:2501.08232. Ujwary-Gil, A. (2023). A network approach to value creation from intangible assets. In Technology Brands in the Digital Economy (pp. 35-57). Routledge. Valença, P. H. L., & de Lima, A. C. (2023). The most relevant intangible assets in generating value in creative economy companies. REVISTA AMBIENTE CONTÁBIL-Universidade Federal do Rio Grande do Norte-ISSN 2176-9036, 15(1). DOI:10.21680/2176-9036.2023v15n1ID31159 Wang, W., & Yu, Y. (2015). The Management Problems and Suggestions of Intangible Assets in Universities. In 2015 International Conference on Industrial Technology and Management Science (pp. 428-431). Atlantis Press.. doi: 10.2991/ITMS-15.2015.102 Zhang, M., Du, P., & Tu, X. (2023). The role of intangible assets in promoting the sustainability of agri-food enterprises: Evidence from China. Economic Analysis and Policy, 77, 928-939. Zohar, D., & Marshall, I. (2004). Spiritual Capital: Wealth We Can Live By. Berrett-Koehler Publishers.