تبیین الگوی رفتاری بازار سرمایه کشور
محورهای موضوعی : منابع مالی
رضا ستوده
1
,
علیرضا هیراد
2
,
نوشین دازه
3
1 - گروه حسابداری، واحد نیک شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، نیک شهر، ایران
2 - گروه حسابداری، واحد خاش، دانشگاه آزاد اسلامی، خاش، ایران.
3 - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
کلید واژه: مؤلفه‌های رفتاری, بازار سرمایه, الگو.,
چکیده مقاله :
بازار سرمایه کشور به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین بخش‌های اقتصادی، نقش مهمی در سرمایه‌گذاری و توسعه اقتصادی دارد. همچنین، بررسی و تحلیل مالیه رفتاری سرمایه‌گذاران و بازار سرمایه کشور یکی از مباحث نو¬پای رشته مدیریت مالی محسوب می‌شود. هدف اصلی پژوهش حاضر تبیین الگوی رفتاری بازار سرمایه کشور است. روش پژوهش کیفی و از طریق روش مصاحبه با 18 نفر از خبرگان حرفه و دانشگاه شامل حسابدارن، مدیران مالی و اساتید دانشگاه در سال 1402 صورت گرفته است. با توجه به نتایج پژوهش، پنج مؤلفه رفتار اقتصادی، مؤلفه رفتار گروهی، مؤلفه رفتاری اجتماعی، مؤلفه رفتاری شناختی و مؤلفه رفتاری انتقادی طبق نظر خبرگان استخراج گردید. همچنین، 23 شاخص احصا گردید. بر اساس نتایج آزمون فریدمن، مؤلفه رفتار اقتصادی در رتبه اول، مؤلفه رفتار گروهی در رتبه دوم، مؤلفه رفتاری اجتماعی در رتبه سوم، مؤلفه رفتاری شناختی در رتبه چهارم و مؤلفه رفتاری انتقادی در رتبه پنجم قرار گرفت. مؤلفه‌ها و شاخص‌های رفتاری بازار سرمایه کشور در این پژوهش تبیین گردید، با توجه به اینکه رفتار بازار سرمایه تأثیرهای گسترده‌ای بر اقتصاد کل کشور دارد، شناخت دقیق از مؤلفه‌ها و شاخص‌های آن برای تحلیل، پیش‌بینی رفتار بازار و اقتصاد کشور ضروری است.
The country's capital market, as one of the key economic sectors, plays an important role in investment and economic development. Also, investigating and analyzing the behavioral finance of investors and the country's capital market is considered one of the emerging topics in the field of financial management. The main goal of the current research is to explain the components and indicators and finally to rank the behavioral components of the country's capital market. The qualitative research method was conducted through the method of content analysis and sending questionnaires and interviews with 18 professional and university experts including accountants, financial managers and university professors in 2023. According to the results of the research, five components of economic behavior, group behavior, social behavior, cognitive behavior and critical behavior were extracted according to experts. Also, 21 indicators were counted. Based on the results of the Friedman test, the economic behavior component ranked first, the group behavior component ranked second, the social behavioral component ranked third, the cognitive behavioral component ranked fourth, and the critical behavior component ranked fifth. the components and behavioral indicators of the country's capital market were explained in this research, considering that the behavior of the capital market has wide-ranging effects on the entire country's economy, a detailed knowledge of its components and indicators is needed to analyze and predict the market's behavior and The country's economy is essential.
] 1[ افتخاری علی آبادی، اکبر؛ وکیلی‌فرد، حمیدرضا. (1393). تبیین و ارائه الگویی برای سنجش عوامل روانشناختی و رفتاری در بازار سرمایه ایران. مطالعات روان شناسی بالینی. 4(15)، 1-24.
] 2[ ابریشم، سارا (1396)، تبیین و سنجش شاخص‌های مؤثر بر رفتار سرمایه‌گذاران مالی در بازه سهام، نهمین کنفرانس بین المللی حسابداری و مدیریت و ششمین کنفرانس کارآفرینی و نوآوری‌های باز، قرچک.
] 3[ بابایی قانع، مژگان؛ رجائی، یداله؛ رحیم زاده، اشکان؛ دالمن پور، محمد. (1403). پیش‌بینی و بررسی عوامل رفتاری مؤثر بر تصمیمات سرمایه‌گذاران خارجی در ایران. اقتصاد مالی. 18(66)، 303-338.
] 4[ برهانیان قناد, قدرتی قزاآنی, حسن, جباری, پناهیان (1403). ارزیابی رفتار رمه وار سرمایه‌گذاران فردی در بازار سرمایه ایران و عوامل موثر بر آن با روی کرد شبکه پیچیده. دانش سرمایه‌گذاری, 13(51), 689-710.
] 5[ جهانگیری راد، مصطفی؛ مرفوع، محمد؛ سلیمی، محمدجواد. (1392). بررسی رفتار گروهی سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. مطالعات تجربی حسابداری مالی. 11(42)، 139-156.
] 6[ حسینی، سید علی؛ شفیع‌زاده، بهاره. (1398). تبیین مدلی برای حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران با تأکید بر سازههای حسابداری. بررسیهای حسابداری و حسابرسی. 26(1)، 193-216.
] 7[ حیدری هراتمه، مصطفی؛ آرایی، وحید؛ اسلامی، سید محمود. (1402). تأثیر روانشناسی شناختی سرمایه‌گذار بر تصمیم‌گیری و خط مشی مالی. مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار. 14(54)، 206- 227.
] 8[ داداشی، محسن؛ رضائی، نادر؛ پاک مرام، عسگر؛ عبدی، رسول (1401)، ارائه الگوی رفتاری تصمیم‌گیری ذهنی حسابداری مبتنی بر مؤلفه‌های روانشناختی از طریق معادلات ساختاری. نشریه اقتصاد و بانکداری اسلامي. ۱۱(۳۸) ،۱۳۷-۱۵۸.
] 9[ فرج زاده دهکردی، حسن؛ فغفورمغربی، یگانه (1401)، تبیین عوامل تاثیرگذار بر کیفیت قضاوت و تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاری با اتکا بر دیدگاه‌های روانشناسی شناختی. دو فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری. ۷ (۱۳)، ۳۹۹-۴۲۹.
] 10[ مرادی ازانی, احمدی, فائق, کردلوئی, اسدنیا, جهانبخش (1403). ارائه الگویی برای تبیین رابطه تورش های رفتاری و تصمیمات مدیران مالی در بازار سهام ایران بر مبنای تئوری زمینه ای. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت, 13(50), 339-356.
] 11[ مریمی یعقوبیان, نجفی مقدم, حق شناس کاشانی, نصرالهی (1402). طراحی مدل پارادایمی رفتار سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه با تأکید بر شاخص‌های بومی. پیشرفت های مالی و سرمایه گذاری, 4(3).
] 12[ نایب محسنی، شیدا؛ خلیفه سلطانی، سید احمد؛ حجازی, رضوان.(1400). تدوین مدل رفتاری تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران فردی در بازار سرمایه ایران . تحقیقات مالی. 23(4)، 625-652.
] 13[ نیکومرام، هاشم؛ سعیدی، علی. (1388). اندازه گیری عکس العمل رفتاری سرمایه‌گذاران در بازار سهام. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی. 5(9)، 237-276.
] 14[ نیکومرام، هاشم ؛ جلیلی، آرزو (1391). مدلی مفهومی برای حسابداری مدیریت رفتاری، فصلنامه دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 1(1)، 72-55.
] 15[ هوشمند نقابی، ز؛ وکیلی فرد، ح؛ خلیلی عراقی، م؛ طالب نیا، ق؛ قدرت اله، ا (1398). تبیین مقایسه ای مدل های قیمت گذاری دارایی سرمایه ای کلاسیک و رفتاری در بازار سرمایه ایران. اقتصاد مالی, 11(41), 85-122.
[16] Alnasser , N., Samih Shaban , O. & Al-Zubi , Z. (2014). The Impact of Accounting Ethics in Improving Managers' Behavior and Decision Making in the Jordanian Companies, British Journal of Economics, Management & Trade 4(9), pp. 1441-1456.
[17] Abrisham, Sara (2016), Explanation and measurement of indicators affecting the behavior of financial investors in the stock sector, 9th International Conference on Accounting and Management and 6th Conference on Entrepreneurship and Open Innovations, Qarchak. [in Persian]
[18] Babai Qane, Mozhgan; Rajaei, Yadaleh; Rahimzadeh, Ashkan; Dalmanpour, Mohammad. (1403). Prediction and investigation of behavioral factors affecting the decisions of foreign investors in Iran. Financial Economics. 18(66), 303-338. [in Persian] doi: 10.30495/fed.2024.709351
[19] Doupnik, T.S. and Perera, H. (2015). International Accounting, 4th edition, McGraw-Hill:New York.
[20] Dadashi, Mohsen; Rezaei, Nader; Pak Meram, Asgar; Abdi, Rasool (1401), presenting the behavioral model of mental accounting decision-making based on psychological components through structural equations. Journal of Islamic Economics and Banking. 11(38), 137-158. [in Persian]
[21] Eftekhari Aliabadi, Akbar; Vakilifard, Hamidreza. (2013). Explaining and presenting a model for measuring psychological and behavioral factors in Iran's capital market. Clinical psychology studies. 4(15), 1-24. [in Persian]
[22] Farajzadeh Dehkordi, Hassan; Faghformaghrabi, Yeganeh (1401), explanation of the influencing factors on the quality of investment judgment and decision-making based on cognitive psychology perspectives. Two quarterly journals of value and behavioral accounting. 7 (13), 399-429. [in Persian]
[23] Hosseini, Seyyed Ali; Shafizadeh, Bahareh. (2018). Explaining a model to protect investors' rights with an emphasis on accounting structures. Accounting and auditing reviews. 26(1), 193-216. [in Persian] doi: 10.22059/acctgrev.2019.277289.1008139
[24] Hellmann, A. (2016). The role of accounting in Behavioral Finance, Journal of Behavioral and Experimental Finance, S2214-6350(16)00007-1, JBEF 60, 1-10.
[25] Heydari Heratmeh, Mustafa; Arai, Vahid; Eslami, Seyyed Mahmoud. (1402). The impact of investor's cognitive psychology on decision making and financial policy. Financial engineering and securities management. 14(54), 206-227. [in Persian]
[26] Jahangiri Rad, Mustafa; Marfoo, Mohammad; Salimi, Mohammad Javad. (2012). Investigating group behavior of investors in Tehran Stock Exchange. Empirical studies of financial accounting. 11(42), 139-156. [in Persian]
[27] Luft, J. and Shields, M. (2001). Why does fixation persist? Experimental evidence on the judgment performance effects of expensing intangibles, The Accounting Review 76(4), pp. 561–587.
[28] Naib Mohseni, Shida; Khalifa Soltani, Seyyed Ahmad; Hijazi, Rizvan. (1400). Compilation of the decision-making behavioral model of individual investors in the capital market of Iran. Financial research. 23(4), 625-652. [in Persian] doi: 10.22059/frj.2021.322133.1007171
[29] Nikumram, Hashem; Saidi, Ali. (1388). Measuring the behavioral reaction of investors in the stock market. Bi-quarterly journal of economic essays of Iran with the approach of Islamic economics. 5(9), 237-276. [in Persian]
[30] Nikumram, Hashem; Jalili, Arzu (2011). A Conceptual Model for Behavioral Management Accounting, Quarterly Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 1(1), 55-72. [in Persian]
[31] YanFang,JieYuan,J. JimmyYang,ShangjunYing 2022 “Crash-based quantitative trading strategies: Perspective of behavioral finance” Finance Research Letters30 May 2021Volume 45 (Cover date: March 2022)Article 102185.
[32] Sha, N, Yousoof, I. (2021). Behavioral Investor Types and Financial Market Players in Oman. Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(1), 285-294.
[33] Parveen, Sh., Satti, Z., Subhan, Q., & Jamil, S. (2020). Exploring market overreaction, investors’ sentiments and investment decisions an emerging stock market. Borsa Istanbul Review, 20(3), 224-235.
[34] Gambetti, E., & Giusberti, F. (2019). Personality, decision-making styles and investments. Journal of Behavioral and Experimental Economics, 80, 14-24.
[35] Rocciolo, F., Gheno, A., & Brooks, C. (2019). Optimism, volatility and decision-making in stock markets. International Review of Financial Analysis, 66(5), 1-11.
[36] Kumar, S., Rao, S., Goyal, K., & Goyal, N. (2022). Journal of Behavioral and Experimental Finance: A bibliometric overview. Journal of Behavioral and Experimental Finance, 34, 100652.
[37] Akyildirim, E., Conlon, T., Corbet, S., & Goodell, J. W. (2023). Understanding the FTX exchange collapse: A dynamic connectedness approach. Finance Research Letters, 53, 103643.
[38] Briola, A., Vidal-Tomás, D., Wang, Y., & Aste, T. (2023). Anatomy of a Stablecoin’s failure: The Terra-Luna case. Finance Research Letters, 51,103358.