ارزیابی بیان miR-192 در لنف نودهای بیماران سارکوئیدوزی به روش Real-timePCR و مقایسه بیان آنها با گروه کنترل

محورهای موضوعی : زیست شناسی سلولی تکوینی گیاهی و جانوری ، تکوین و تمایز ، زیست شناسی میکروارگانیسم

سمانه سادات راثی ورعی ¹ , عبدالرضا محمدنیا ² , منیره موحدی ³ , نغمه بهرامی ⁴ , صادق شیریان ⁵

1 - گروه بیوشیمی، دانشکده‌ی علوم زیستی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
2 - مرکز تحقیقات بیماری‌های مزمن تنفسی، پژوهشکده‌ی سل و بیماری‌های ریوی، مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی سل و بیماری‌های ریوی بیمارستان
3 - گروه بیوشیمی، دانشکده‌ی علوم زیستی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
4 - گروه مهندسی بافت و سلول درمانی، دانشکده فناوریهای نوین پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
5 - گروه پاتولوژی، دانشکده دامپزشکی ،دانشگاه شهرکرد،شهرکرد ، ایران

تاریخ دریافت : 1402/10/10 تاریخ پذیرش : 1402/10/26 تاریخ انتشار : 1403/02/16

کلید واژه: بافت, سارکوئیدوز, گره‌های لنفاوی, Realtime PCR,

چکیده مقاله :

سارکوئیدوز (Sarcoidosis) بیماری با علت ناشناخته و بروز بیماری اغلب تدریجی است. بیماری ممکن است بی‌نشانه یا مزمن باشد. بررسی وجود فاکتورهایی مثل میکرو RNA ها ممکن است باعث تشخیص های بهتر سارکوئیدوز شوند و به درک بهتر مکانیسم ایجاد بیماری سارکوئیدوز کمک خواهند کرد.این مطالعه از نوع مورد – شاهد می باشد که پس از اخذ مجوز از کمیته اخلاق ، تهیه 40 نمونه بافت از گره های لنفاوی بیماران مبتلا به سارکوئیدوز و 40 نمونه کنترل ، با نظر پزشک متخصص جمع آوری گردید و سپس استخراج RNA از گره های لنفاوی انجام و نهایتا Realtime PCR برای مارکر miR-192 انجام شد .بیومارکر miR-192 در نمونه های گره های لنفاوی بیماران مبتلا به سارکوئیدوز در 28 نفر از 40 نفر مثبت بود . میزان مثبت بودن این بیومارکر در افراد سالم 17 نفر از 40 نفر بود. بیومارکر miR-192 در بیماران سارکوئیدوزی نسبت به نمونه های سالم افزایش بیان نشان داد .با توجه به نتایج این مطالعه، miR-192 ممکن است به عنوان نشانگر مولکولی برای بیماری سارکوئیدوزاستفاده شود. همچنین پتانسیل قابل توجهی برای تشخیص، پیش آگهی و حتی درمان سارکوئیدوز دارد.

چکیده انگلیسی:

Sarcoidosis is a disease with an unknown cause and the onset of the disease is often gradual. The disease may be asymptomatic or chronic. Examining the presence of factors such as micro RNAs may lead to better diagnoses of sarcoidosis and help to better understand the mechanism of sarcoidosis.This is a case-witness study that after obtaining permission from the ethics committee, 40 tissue samples from the lymph nodes of patients with sarcoidosis and 40 control samples were collected with the opinion of an expert doctor, and then RNA was extracted from the lymph nodes. Realtime PCR was done for miR-192 marker.miR-192 biomarker was positive in the lymph node samples of sarcoidosis patients in 28 out of 40 people. The positive rate of this biomarker in healthy people was 17 out of 40 people. miR-192 biomarker showed increased expression in sarcoidosis patients compared to healthy samples.According to the results of this study, miR-192 may be used as a molecular marker for sarcoidosis. It also has significant potential for diagnosis, prognosis and even treatment of sarcoidosis.

متن کامل:



ارزیابی بیان miR-192 در لنف نودهای بیماران سارکوئیدوزی به روش Real-timePCR و مقایسه بیان آنها با گروه کنترل

عنوان خلاصه : ارزیابی بیان miR-192 در لنف نودهای بیماران سارکوئیدوزی

 

سمانه سادات راثی ورعی1 - عبدالرضا محمدنیا2و* - منیره موحدی1 – نغمه بهرامی4,3–  صادق شیریان5 

1- گروه بیوشیمی، دانشکده‌ی علوم زیستی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

2- مركز تحقيقات بیماری‌های مزمن تنفسی، پژوهشكده‌ی سل و بيماري‌هاي ريوي، مركز آموزشي، پژوهشي و درماني سل و بيماري‌هاي ريوي بيمارستان دكتر مسيح دانشوري ، دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، تهران، ایران 

3- گروه مهندسی بافت و سلول درمانی، دانشکده فناوریهای نوین پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

4- مرکز تحقیقات جراحی فک و صورت، دانشگاه علوم پزشکی تهران

5-گروه پاتولوژی، دانشکده دامپزشکی ،دانشگاه شهرکرد،شهرکرد ، ایران

نویسنده مسئول: عبدالرضا محمدنیا، مركز تحقيقات بیماری‌های مزمن تنفسی، پژوهشكده‌ی سل و بيماري‌هاي ريوي، مركز آموزشي، پژوهشي و درماني سل و بيماري‌هاي ريوي بيمارستان دكتر مسيح دانشوري ، دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي [e-mail]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده:

سارکوئیدوز (Sarcoidosis) بیماری با علت ناشناخته و بروز بیماری اغلب تدریجی است. بیماری ممکن است بی‌نشانه یا مزمن باشد.  بررسی وجود فاکتورهایی مثل میکرو RNA ها ممکن است باعث تشخیص های بهتر سارکوئیدوز شوند و به درك بهتر مكانيسم ایجاد بیماری سارکوئیدوز كمك خواهند كرد. این مطالعه از نوع مورد – شاهد  می باشد که پس از اخذ مجوز از کمیته اخلاق ،        تهیه  40 نمونه بافت از گره های لنفاوی بیماران مبتلا به سارکوئیدوز و 40 نمونه کنترل ، با نظر پزشک متخصص جمع آوری گردید و سپس استخراج RNA   از گره های لنفاوی  انجام و نهایتا    Realtime PCR  برای  مارکر miR-192 انجام شد  .بیومارکر miR-192  در نمونه های گره های لنفاوی بیماران مبتلا به سارکوئیدوز در 28 نفر از 40 نفر مثبت بود . میزان مثبت بودن این بیومارکر در افراد سالم 17 نفر از 40 نفر بود. بیومارکر miR-192 در بیماران سارکوئیدوزی نسبت به نمونه های سالم افزایش بیان نشان داد . با توجه به نتایج این مطالعه، miR-192 ممکن است به عنوان نشانگر مولکولی برای بیماری سارکوئیدوزاستفاده شود. همچنین پتانسیل قابل توجهی برای تشخیص، پیش آگهی و حتی درمان سارکوئیدوز دارد. 

 

کلمات کلیدی : سارکوئیدوز ، گره‌های لنفاوی ، بافت ، Realtime PCR

 

 

 

 

 

Evaluation of miR-192 expression in lymph nodes of sarcoidosis patients by Real-time PCR method and comparison of their expression with the control group.

Evaluation of miR-192 expression in lymph nodes of sarcoidosis patients

Samaneh sadat Rasi Varaei 1- Abdolreza Mohamadnia 2,* – Monireh Movahedi 1 - Naghmeh  Bahrami 3,4    - Sadegh Shirian5 

1.       Department of biochemistry, faculty of Biological Sciences, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2.       Chronic Respiratory Diseases Research Center, NRITLD, Shahid Beheshti  University of Medical Sciences, Tehran, Iran

3.       Department of Tissue Engineering and Applied Cell Sciences, School of Advanced Technologies in Medicine, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

4.       Craniomaxillofacial  Research Center, Shariati Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

5.       Department of pathology, school of veterinary medicine, shahrekord University, shahrekord, Iran 

 

 

* Corresponding Author: Abdolreza Mohamadnia, Chronic Respiratory Diseases Research Center, NRITLD, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.Email:[e-mail]. Mob:[phone]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

:Abstract

 

Sarcoidosis is a disease with an unknown cause and the onset of the disease is often gradual. The disease may be asymptomatic or chronic. Examining the presence of factors such as micro RNAs may lead to better diagnoses of sarcoidosis and help to better understand the mechanism of sarcoidosis.This is a case-witness study that after obtaining permission from the ethics committee, 40 tissue samples from the lymph nodes of patients with sarcoidosis and 40 control samples were collected with the opinion of an expert doctor, and then RNA was extracted from the lymph nodes. Realtime PCR was done for miR-192 marker.miR-192 biomarker was positive in the lymph node samples of sarcoidosis patients in 28 out of 40 people. The positive rate of this biomarker in healthy people was 17 out of 40 people. miR-192 biomarker showed increased expression in sarcoidosis patients compared to healthy samples.According to the results of this study, miR-192 may be used as a molecular marker for sarcoidosis. It also has significant potential for diagnosis, prognosis and even treatment of sarcoidosis.

KEY WORDS: lymph nodes - tissues - sarcoidosis - microorganisms – Realtime PCR

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه:

مطالعات در مورد سارکوئیدوز نشان داد که شیوع این بیماری مزمن سیستمیک با منشا ناشناخته در سطح جهانی در آستانه افزایش است(1, 2).

بر اساس مطالعات اپیدمیولوژیک بیشترین شیوع بیماري در شمال اروپا و در زنان آفریقایی-آمریکایی وجود دارد(1). سارکوئیدوز در ایران نیز وجود دارد و به نظر می رسد شیوع آن در مناطق شمالی کشور بیشتر از مناطق جنوبی باشد(1).

سارکوئیدوز یک بیماری سیستمیک گرانولوماتوز با تظاهرات بالینی غیر اختصاصی با علت ناشناخته است که در هر اندامی، اغلب در ریه ها و غدد لنفاوی داخل قفسه سینه ظاهر می شود(3-5). این عارضه به اشکال متفاوتی ظاهر می‌شود(6) . اگرچه این بیماری می تواند تقریبا در همه اندام ها مشاهده شود با این حال تقریبا 90% بیماران سارکوییدوز غیر نکروز ریه ها درگیر می شوند(7).

در بیشتر موارد سارکوئیدوز احتمالاً از قرار گرفتن یک عامل ژنتیکی حساس با یک عامل محیطی و احتمالاً یک عامل عفونی، ایجاد می شود(8, 9) .

از آنجایی که تشخیص سارکوئیدوز از سایر بیماری‌های گرانولوماتوز مانند لنفوم، سل و تومورها بسیار مهم است، گرانولوم‌های غیرنکروزان باید در بیش از یک اندام با استثناء هر بیماری دیگر شناسایی شوند(4). همچنین تست ایمونولوژیک و اندازه گیری طیف وسیعی از بیومارکرها در بافت های بدن به بهبود دانش پاتوفیزیولوژی سارکوئیدوز کمک کرده است(10) .

شناخت مارکرهای زیستی، درمان های مولکولی هدفمند را امکان پذیر کرده اند و الگوی جدیدی از درمان شخصی سازی شده را ایجاد کرده و همچنین منجر به توسعه سریع داروهای جدید برای درمان سرطان ریه شده است(11).

بیومارکرها ماده موجود در خون، ادرار و یا در برخی از بافت های بدن است که می‌تواند در موارد ابتلا به انواع بیماری ها مثل سرطان افزایش یابد(12).

با توجه به تحقیقات اپیدمیولوژیک، سارکوئیدوز و نئوپلاسم ممکن است در حداقل 25 درصد از بیماران که هر دو وجود دارند، از نظر اتیولوژیک مرتبط باشند(13). در تحقیقات مختلف بین ابتلا به سارکوئیدوز و سرطان ارتباط ویژه ای بیان شده است(14).

روشن شدن نقش miRNA در بیماری‌ها در دهه 2000 آغاز شد(15). 

از آنجایی که miRNA ها در ارتباطات سلولی نقش دارند، سودمندترین رویکرد، ارزیابی نقش آنها در یک مسیر سیگنالینگ خاص است که در سارکوئیدوز مهم است. باید تاکید کرد که مطالعات مبتنی بر ریزآرایه تایید کرده‌اند که تغییرات در بیان miRNA بر پاتوژنز سارکوئیدوز تأثیر می‌گذارد (16).  

miR-192، با انکوژنز سرطان معده، کولورکتوم و پروستات مرتبط است . علاوه بر این، نشان داده که miR-192 از تکثیر سلولی جلوگیری می‌کند و آپوپتوز سلولی را  القا می‌کند(17) .

در تحقیق حاضر ارزیابی بیان miR-192 در لنف نودهای بیماران سارکوئیدوزی به روش Real-timePCR و مقایسه بیان آنها با گروه کنترل انجام شده است .

مواد و روش ها:

این مطالعه از نوع مورد – شاهد  می باشد که پس از اخذ مجوز از کمیته اخلاق ،        تهیه  40 نمونه بافت از گره های لنفاوی بیماران مبتلا به سارکوئیدوز و 40 نمونه بافت سرطانی و 40 نمونه کنترل  ( از گره های لنفاوی بیماران غیر از سارکوئیدوز) ، با نظر پزشک متخصص ریه جمع آوری گردید و سپس استخراج  RNA  انجام گردید . بیماران با داشتن علائم مشابه از مطالعه حذف شدند .

 

استخراج  RNA ، سنتز cDNA و انجام Real-Time PCR :

مرحله استخراج RNA  با استفاده از کیت ( Cinna pure Cat no. PR891620) انجام شد. غلظت و کیفیت RNA استخراج شده با استفاده از دستگاه نانودراپ سنجش شد. 

سنتز cDNA برای میکروRNA  :

در این مطالعه از کیت  ZIST ROYESH برای ساخت  cDNAاستفاده شده است.

با استفاده ازZIST ROYESH Kit  انجام شد. اجزا اصلی جهت Reverse Transcription  در قالب RT Primer Mix  و  Reverse Transcriptase در کیت ارائه شده است.

انجام واکنشReal-time  PCR   

کیت ZIST ROYESH  حاوی مواد لازم جهت انجام Real-time PCR  شامل پرایمرهای Forward  و Reverse   و SYBR Master Mix Green  می باشد.

جهت نرمالایز کردن بیان  miRNAمورد نظر برای هر نمونه، نیاز به کالیبراتور (house keeping)  می باشد که مواد لازم جهت cDNA سازی و Real-time PCR  آن نیز مهیا شده است که در اینجا از U6 استفاده شده است.

 cDNA های سنتز شده به میزان 2/1 با آب مقطر Nuclease free  رقیق شده و با استفاده از ترکیبات و طبق برنامه ذیل ، تحت واکنش Real-time PCR قرار می گیرد.

 

دماها و زمانهای واکنش مطابق دستور العمل کیت تنظیم گردید .پس از پایان هر واکنش تفسیر نتایج بر اساس منحنی های Amplification  وMelting peak صورت می گرفت.

 

Temperature	Duration of cycles	Cycles
95ºC	15 min	1
95ºC 55-60 ºC	15-30 seconds 60 seconds	35-40
55-95 ºC	Melting Analysis	1

جدول1- شرایط دمایی واکنش   .Real-time -PCR

 

 

 

 

یافته ها :

در این مطالعه تعداد 40 نمونه بافت از گره های لنفاوی بیماران مبتلا به سارکوئیدوز و 40 نمونه کنترل مورد بررسي قرار می گیرند . گروه­ها با استفاده از آزمون t از نظر میانگین سنی مقایسه شدند و از نظر میانگین سنی تفاوت معنی­داری را نشان ندادند، لذا می­توان نتیجه گرفت که فاکتور سن در گروه­های مورد مطالعه اشکالی ایجاد نمی­کند.

بیومارکر miR-192  در نمونه های گره های لنفاوی بیماران مبتلا به سارکوئیدوز در 28 نفر از 40 نفر مثبت بود . میزان مثبت بودن این بیومارکر در افراد سالم 17 نفر از 40 نفر بود. مقایسه آماری میزان مثبت شدن این بیومارکر در بین گروه ها با استفاده از آزمون Two-sample binomial صورت گرفت که نشان دهنده­ی تفاوت آماری معنی­داری بین گروههای مورد مطالعه بود ((P-value < 0.001.

 

شکل 1 -  درصد مثبت بودن  miR-192  در گروه بافت گره های لنفاوی بیماران مبتلا به سارکوئیدوز و نمونه های سالم.

 

جهت محاسبه تفاوت بیان بیومارکر مورد نظر ، ابتدا Ct هر نمونه ، تعیین گردید . میزان تفاوت بیان بیومارکر بین نمونه­ی آزمایش در مقابل کنترل اندازه­گیری شد، این­کار با روش Ct ΔΔ بین دو گروه بیمار و سالم صورت گرفت.

به این ترتیب ، مقدار Ct ΔΔ برای  miR-192 در نمونه های گره های لنفاوی بیماران مبتلا به سارکوئیدوز نسبت به افراد سالم  عدد 15/1 - محاسبه شد .

پس از انجام محاسبات و با استفاده از فرمول ΔΔ Ct -2  نشان داده شد که میزان بیان این مارکر در افراد بیمار 22/2  برابر افراد سالم است.

 

 

 

شکل 2-  تفاوت بیان miR-192   در گروه بافت گره های لنفاوی بیماران مبتلا به سارکوئیدوز و نمونه های سالم.

 

 

 

 

بحث :

سارکوئیدوز یک بیماری سیستمیک گرانولوماتوز با تظاهرات بالینی غیر اختصاصی با علت ناشناخته است که در هر اندامی، اغلب در ریه ها و غدد لنفاوی داخل قفسه سینه ظاهر می شود(4, 5) .

در این بیماری، توده کوچکی از بافت غیرطبیعی گرانولوما در اندام‌های خاص بدن شکل می‌گیرد. گرانولوماها، خوشه‌هایی از سلول‌های ایمنی هستند. در برخی مبتلایان، این گرانولوماها از بین نمی‌روند و در نتیجه موجب التهاب بافت و زخم شدن آن می‌شوند(18).

موارد زیادی از بیماری ممکن است هیچ گاه بیماری بالینی را نشان ندهند و خودبخود کنترل می شوند. در این مطالعه  تعداد 40 نمونه بافت از گره های لنفاوی بیماران مبتلا به سارکوئیدوز و 40 نمونه کنترل مورد ارزیابی قرار گرفتند.

بیش از 10 سال است که پیشرفت های قابل توجهی در زمینه آسیب شناختی سببی، تشخیص و درمان این بیماری صورت گرفته است(7) .

با وجود پژوهش¬های گسترده بر روی بیومارکرها ، هنوز مارکر واحدی قابلیت استفاده بالینی جهت تشخیص زودرس، بررسی متاستاز، تعیین پیش آگهی و یا پاسخ به درمان که حساسیت و اختصاصیت بالایی داشته باشد یافت نشده است(19).

براساس یافته های بدست امده از آنالیز بیوانفورماتیکی بیان برخی RNA های تنظیمی درمقایسه با نمونه های کنترل بسته به منشا سلول می تواند کاهش یا افزایش یابد. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که پروفایل‌های miRNA پلاسما اغلب الگوهای بیان miRNA بافت بیمار را منعکس می‌کنند که احتمالاً مربوط به آزادسازی miRNA از بافت است(20).

در مطالعه Jeroen Maertzdorf و همکارانش در سال 2012 نشان داده شد که چهار miRNA (has-miRNA-182, miR-355, miR-15b, miR-340) در خون بین افراد مبتلا به سارکوئیدوز و افراد مبتلا به سل با استفاده از ریزآرایه تفاوت معنی‌داری دارند(21) . در مطالعه ما miR-192 در بیماران سارکوئیدوزی نسبت به نمونه های سالم افزایش بیان نشان داد .

در سال 2016 Kiszałkiewicz , و همکارانش با هدف بررسی بیان miRNA های انتخابی

  (miR-let7f, miR-16, miR-15b , miR-20a, miR-128a, miR-192 miR-221, miR-222)  در 94 بیمار سارکوییدوز ریوی و 50 نمونه کنترل مطالعه ای را انجام دادند. (22) ارزیابی بیان با تکنیک q-PCR در سلولهای  BALFو لنفوسیت های خون محیطی( لنفوسیت های PB) انجام پذیرفت .

درسلولهای  برونکوسکوپی و مایع برونکو الویولار لاواژ;BALF بیان افزایش یافته miR-192 و miR-221 و بیان کاهش یافته miR-15b در بیماران نسبت به کنترل ها یافت شد. نتایج این مطالعه همراستا با نتایج مطالعه حاضر بود .

Zhao و همکارانش درسال 2020 در چین به دنبال الگوهای بیانی متمایز miRNA در سارکوییدوز و توبرکلوزیس ، پروفایل‌هایmiRNA غدد لنفاوی 31 فرد مبتلا به سارکوئیدوز، 30 فرد مبتلا به لنفادنیت سلی و 30 فرد گروه کنترل را  مورد بررسی قرار دادند. (23) . نتایج از بین چندین  miRNA نشان داد که سطح بیان miR-185-5p در غدد لنفاوی می تواند به عنوان یک نشانگر کمکی برای تشخیص افتراقی سارکوئیدوز و لنفادنیت سلی در مقایسه با افراد سالم استفاده شود.

در خاتمه، درک بهتر مکانیسم‌های زیربنایی بیان miRNA و ارتباط با ژن‌های هدف آنها، بینش وسیعتری را برای استفاده از microRNAها به‌عنوان بیومارکرهای پیش آگهی یا درمانی ارائه می‌دهد(15).

در مطالعه اخیر نیز افزایش بیان miR-192 در گره های لنفاوی بیماران مبتلا به سارکوئیدوز نسبت به افراد سالم نشان داده شد. پیشنهاد می گردد که در گروه های بزرگتری ، تعداد miRNA های بیشتری بررسی گردد تا نتایج مفید تری برای تشخیص و درمان حاصل شود .

 

 

منابع :

 

 

 

 

1.        Foumani AA, Akhoundzadeh N, Karkan MF. Sarcoidosis, a report from Guilan (an Iranian Northen province)(2001-09). Sarcoidosis Vasc Diffuse Lung Dis. 2014;31:282-8.

2.        Ungprasert P, Ryu JH, Matteson EL. Clinical manifestations, diagnosis, and treatment of sarcoidosis. Mayo Clinic Proceedings: Innovations, Quality & Outcomes. 2019;3(3):358-75.

3.        Srinivasan M, Thangaraj SR, Arzoun H, Kulandaisamy LBG, Mohammed L, GK LB. The association of lung cancer and sarcoidosis: a systematic review. Cureus. 2022;14(1).

4.        Bak M, Jazwa A, Kasper L, Kachamakova-Trojanowska N, Jozkowicz A, Sladek K, et al. Involvement of microRNAs in the inflammatory pathways of pulmonary sarcoidosis. J Physiol Pharmacol. 2015;66(5):635-42.

5.        Pattnaik B, Sryma P, Mittal S, Agrawal A, Guleria R, Madan K. MicroRNAs in pulmonary sarcoidosis: a systematic review. Respiratory Investigation. 2020;58(4):232-8.

6.        Furukawa A, Uchida K, Ishige Y, Ishige I, Kobayashi I, Takemura T, et al. Characterization of Propionibacterium acnes isolates from sarcoid and non-sarcoid tissues with special reference to cell invasiveness, serotype, and trigger factor gene polymorphism. Microbial Pathogenesis. 2009;46(2):80-7.

7.        Jazwa A, Kasper L, Bak M, Sobczak M, Szade K, Jozkowicz A, et al. Differential inflammatory microRNA and cytokine expression in pulmonary sarcoidosis. Archivum immunologiae et therapiae experimentalis. 2015;63:139-46.

8.        Negi M, Takemura T, Guzman J, Uchida K, Furukawa A, Suzuki Y, et al. Localization of Propionibacterium acnes in granulomas supports a possible etiologic link between sarcoidosis and the bacterium. Modern Pathology. 2012;25(9):1284-97.

9.        Bonham CA. Biomarkers in sarcoidosis: can microRNAs fill the gap? : American Thoracic Society; 2018. p. 1-2.

10.        Ahmadzai H, Sheng Joshua Loke W, Huang S, Herbert C, Wakefield D, Thomas PS. Biomarkers in sarcoidosis: a review. Current Biomarker Findings. 2014:93-106.

11.        Planck A, Eklund A, Grunewald J. Markers of activity in clinically recovered human leukocyte antigen-DR17-positive sarcoidosis patients. European Respiratory Journal. 2003;21(1):52-7.

12.        Osman N, O'Leary N, Mulcahy E, Barrett N, Wallis F, Hickey K, et al. Correlation of serum CA125 with stage, grade and survival of patients with epithelial ovarian cancer at a single centre. Irish medical journal. 2008;101(8):245-7.

13.        Kachalia AG, Ochieng P, Kachalia K, Rahman H. Rare coexistence of sarcoidosis and lung adenocarcinoma. Respiratory Medicine Case Reports. 2014;12:4-6.

14.        El Jammal T, Pavic M, Gerfaud-Valentin M, Jamilloux Y, Sève P. Sarcoidosis and cancer: a complex relationship. Frontiers in Medicine. 2020;7:594118.

15.        Alipoor SD, Adcock IM, Garssen J, Mortaz E, Varahram M, Mirsaeidi M, et al. The roles of miRNAs as potential biomarkers in lung diseases. European journal of pharmacology. 2016;791:395-404.

16.        Salamo O, Mortaz E, Mirsaeidi M. Noncoding RNAs: new players in pulmonary medicine and sarcoidosis. American journal of respiratory cell and molecular biology. 2018;58(2):147-56.

17.        Sun J, Fan Z, Lu S, Yang J, Hao T, Huo Q. MiR-192 suppresses the tumorigenicity of prostate cancer cells by targeting and inhibiting nin one binding protein. International journal of molecular medicine. 2016;37(2):485-92.

18.        Broos CE, van Nimwegen M, Hoogsteden HC, Hendriks RW, Kool M, van den Blink B. Granuloma formation in pulmonary sarcoidosis. Frontiers in immunology. 2013;4:437.

19.        Aerts J, Wynendaele W, Paridaens R, Christiaens M-R, Van den Bogaert W, Van Oosterom A, et al. A real-time quantitative reverse transcriptase polymerase chain reaction (RT–PCR) to detect breast carcinoma cells in peripheral blood. Annals of oncology. 2001;12(1):39-46.

20.        Crouser ED, Julian MW, Crawford M, Shao G, Yu L, Planck SR, et al. Differential expression of microRNA and predicted targets in pulmonary sarcoidosis. Biochemical and biophysical research communications. 2012;417(2):886-91.

21.        Maertzdorf J, Weiner 3rd J, Mollenkopf H-J, Network T, Bauer T, Prasse A, et al. Common patterns and disease-related signatures in tuberculosis and sarcoidosis. Proceedings of the National Academy of Sciences. 2012;109(20):7853-8.

22.        Kiszałkiewicz J, Piotrowski WJ, Pastuszak-Lewandoska D, Górski P, Antczak A, Górski W, et al. Altered miRNA expression in pulmonary sarcoidosis. BMC medical genetics. 2016;17:1-12.

23.        Zhao Y-b, Li W, Zhang Q, Yin Y, Yang C-j, Xu W-x, et al. Distinct miRNA gene expression profiles among the nodule tissues of lung sarcoidosis, tuberculous lymphadenitis and normal healthy control individuals. Frontiers in Medicine. 2020;7:527433.

 

---